Μία ενθουσιώδης κριτική για το «The Don of Diamond Dreams» θα μπορούσε να ξεκινάει με τη φράση «το 2020 στο χιπ χοπ υπάρχει το old school, υπάρχει το new wave, και υπάρχουν και οι Shabbaz Palaces που κάνουν κάτι που δεν μοιάζει με τίποτα άλλο, είναι μια κατηγορία από μόνοι τους». Και δεν θα ήταν καθόλου υπερβολή. Το πέμπτο άλμπουμ του ως Shabazz Palaces είναι ένα άλμπουμ που δεν κατατάσσεται εύκολα σε είδη, παρόλο που θα το δεις παντού να το ταξινομούν στην κατηγορία «χιπ χοπ», με το επίθετο «πειραματικό» να το συνοδεύει.
Είναι πολύ δύσκολο να χαρακτηρίσεις τη μουσική του Ισμαήλ «Πεταλούδα» Μπάτλερ χωρίς να καταφύγεις σε κλισέ και πράγματα που έχουν ήδη ειπωθεί δεκάδες φορές τα τελευταία χρόνια. Αναφέρομαι μόνο σε αυτόν, επειδή στο νέο άλμπουμ του συνεχίζει μόνος του, χωρίς τον πολυοργανίστα Tendai Maraire που τον συνόδευε για τέσσερα άλμπουμ, κάνοντας μια βαθιά ενδοσκόπηση και φτιάχνοντας έναν ήχο ακόμα πιο προσωπικό, πιο «σύγχρονο» από ποτέ.
Είναι κι από τις σπάνιες περιπτώσεις στο χιπ χοπ που κάποιος μουσικός δεν συνεχίζει απλά να δημιουργεί (για τέταρτη δεκαετία!), αλλά κάνει και νέα καριέρα, σε ένα κοινό που τότε που ξεκίναγε δεν είχε καν γεννηθεί. Οραματιστής και από τους αληθινά καλλιεργημένους καλλιτέχνες του είδους, ήταν αυτός που έφτιαξε πριν από 27 χρόνια τους Digable Planets, ένα από τα πιο δημοφιλή σχήματα jazz-rap των '90s, με ένα άλμπουμ που γνώρισε μεγάλη επιτυχία και κέρδισε και Grammy, το «Reachin (A New Refutation of Time and Space)».
Αφού οι Digable Planets έκαναν τον κύκλο τους και επιχείρησαν και μερικά reunion, πετυχημένα ή αποτυχημένα, συνέχισε ως Cherrywine πριν καταλήξει στους Shabbaz Palaces. Από το 2011 η καριέρα του αναγεννήθηκε κυριολεκτικά, με άλμπουμ που θεωρήθηκαν από τα πιο σημαντικά της προηγούμενης δεκαετίας όπως, τα «Black Up» και «Lese Majestic».
Στο νέο άλμπουμ του ο Μπάτλερ δεν ξεχνάει ακριβώς το παρελθόν του και την αγάπη του για τον Sun Ra, αλλά έχει κάνει μια εντυπωσιακή στροφή προς το φανκ και τον ήχο των Funkadelic, δημιουργώντας ένα υβρίδιο περισσότερο σημερινό, ακόμα και με επιρροές από τον ήχο των νέων ράπερ, παρόλο που είναι επιμελώς κρυμμένες και δύσκολα τις εντοπίζεις.
Δεξιοτέχνης τρομπετίστας από πολύ νεαρή ηλικία, αφού πειραματίστηκε με τον ήχο του Miles Davis και την τζαζ, πέρασε στην dub, το R&B, τη σόουλ και τους αφρικανικούς ήχους, εκπροσωπώντας ηχητικά και ως φιλοσοφία τη μαύρη κουλτούρα, με κομμάτια-αφροφουτουριστικά σούτρα που έφτιαξαν ολόκληρο κίνημα λίγο πριν κλείσει η προηγούμενη δεκαετία. Οι Shabbaz Palaces συνδέθηκαν με τον αφροφουτουρισμό όσο κανένα άλλο χιπ χοπ σχήμα, και ο Μπάτλερ συνεργάστηκε με ομοϊδεάτες οραματιστές, όπως ο Flying Lotus και ο Thundercat, ενώ η Lauryn Hill και οι Radiohead τους επέλεξαν να ανοίξουν τις περιοδείες τους.
Στο νέο άλμπουμ του ο Μπάτλερ δεν ξεχνάει ακριβώς το παρελθόν του και την αγάπη του για τον Sun Ra, αλλά έχει κάνει μια εντυπωσιακή στροφή προς το φανκ και τον ήχο των Funkadelic, δημιουργώντας ένα υβρίδιο περισσότερο σημερινό, ακόμα και με επιρροές από τον ήχο των νέων ράπερ, παρόλο που είναι επιμελώς κρυμμένες και δύσκολα τις εντοπίζεις. Τα εξωγήινα συνθεσάιζερ των προηγούμενων δίσκων έχουν αντικατασταθεί από φυσικά όργανα, το ηλεκτρικό μπάσο και το σαξόφωνο δημιουργούν ένα εκπληκτικό υπόβαθρο και τα ντραμς δίνουν τον ρυθμό, που τις περισσότερες στιγμές ξεφεύγει από το κλασικό beat του χιπ χοπ.
Το «The Don of Diamond Dreams» δεν είναι ένας χιπ χοπ δίσκος. Είναι ένας σύγχρονος αφροαμερικάνικος δίσκος, με όλα τα στοιχεία που μπορούν να τον κάνουν προσιτό στο mainstream κοινό, με κομμάτια που θα μπορούσε να είχε γράψει ο Ariel Pink ή ο Lil Uzi Vert, με διακριτικό autotune (είναι πολύ έμπειρος και old school για να το αφήσει να κυριαρχήσει), με στιγμές μεγαλειώδεις όπως το ξεσηκωτικό «Bad Bitch Walking» με τη συμμετοχή της Stas THEE Boss, έναν ύμνο για τη μαύρη θηλυκή ομορφιά πέρα από τόπο και χρόνο, όπου προσπαθεί να χρησιμοποιήσει –με κόσμιο και καθώς πρέπει τρόπο, όσο γίνεται– όλες τις τραπ αναφορές των τελευταίων χρόνων.
Bad Bitch Walking
Παρότι σε πρώτη ακρόαση τα τραγούδια ακούγονται σαν «ξεκούρδιστοι» αυτοσχεδιασμοί με επαναλαμβανόμενα μοτίβα, η δομή τους είναι τόσο καλοδουλεμένη και σχολαστικά φτιαγμένη που δεν προλαβαίνεις να αντιληφθείς ότι τα πιο πολλά δεν έχουν ρεφρέν, είναι ένα κυλαριστό κύμα ήχου με στίχους τις ακατάληπτες φράσεις που κατέγραφε κατά καιρούς στο κινητό του και πασχίζουν να μπουν σε μια λογική σειρά. Το «Ad Ventures» που ανοίγει το άλμπουμ είναι ένας φόρος τιμής στους Black Constellation, την καλλιτεχνική κολεκτίβα της οποίας είναι μέλος, και στα σχολικά του χρόνια, που έπαιζε άλτο σαξόφωνο σε μια τζαζ μπάντα. Βέβαια, εδώ δεν παίζει σαξόφωνο, αλλά θυμάται τους ελεύθερους αυτοσχεδιασμούς και τον μέντορά του, τον Sun Ra.
Κομμάτια όπως το single «Fast Learner», με τη συμμετοχή του Purple Tape Nate να δίνει το στίγμα του νέου ραπ, τραγουδώντας μέσα από autotune, είναι εντελώς αταξινόμητα στη σημερινή χιπ χοπ μουσική, sci-fi φανκ grooves που εκπέμπουν κοσμική ενέργεια. Το «Wet» που ακολουθεί (όπου επαναλαμβάνεται «Μου αρέσει το νερό επειδή είναι υγρό» εξελίσσεται σε έναν μελωδικό free jazz ύμνο, με το ηλεκτρικό μπάσο να κυριαρχεί στο φινάλε. Στο δεύτερο single με τον συμβολικό τίτλο «Σουφλέ Σοκολάτας»είναι ξεκάθαρη η επιρροή του από τον George Clinton, παρόλο που το κομμάτι ξεκινάει με αναφορά στον Μορίς Σεβαλιέ («Born in a golden forest / Five Nigerian space queens sing my chorus / Lonely gigolo, like Maurice»).
Σε ένα μεγάλο μέρος του δίσκου υπάρχει ο ρόλος του ως γονέα, ο απόηχος της σχέσης του με τον γιο του, Lil Tracy, γνωστό για τις συνεργασίες του με τον πρόωρα χαμένο emo ράπερ Lil Peep, τον οποίο παρακολουθούσε να μεγαλώνει και για χρόνια τους χώριζε μια άβυσσος. Αυτό το χάσμα προσπαθεί εδώ να γεφυρώσει ο Μπάτλερ, μελετώντας τη μουσική που ακούει (και παίζει) ο γιος του και επιχειρώντας να προσεγγίσει με τον δικό του τρόπο.
«Αν ακούσεις προσεκτικά τον δίσκο, μπορείς να εντοπίσεις την αλληλεπίδραση ανάμεσα στον πατέρα και τον γιο» γράφει το δελτίο τύπου της Sub Pop που κυκλοφορεί το άλμπουμ, «καθώς ο Μπάτλερ κάνει αυτό που είναι αδύνατο για τους περισσότερους βετεράνους καλλιτέχνες: απορροφά τους ήχους της σημερινής νιότης, αλλά τους φιλτράρει μέσα από τους δικούς του ραγισμένους φακούς, αναδημιουργώντας παραμορφωμένα κάτοπτρα ποίησης με άγριους ρυθμούς. Δημιουργεί ελεύθερα με τη σοφία της ηλικίας και τη λύσσα του καλλιτέχνη που προσπαθεί ακόμα να δείξει και να αποδείξει. Δεν σταματάει ούτε στιγμή να ρισκάρει επιχειρώντας να φτιάξει κάτι καινούργιο».
Shabazz Palaces - Fast Learner
Στο «Thanking the girls» ευχαριστεί όλες τις γυναίκες που έχουν περάσει από τη ζωή του σε ένα τραγούδι δύσκολο στην ακρόαση αλλά απίστευτα τρυφερό, ίσως το πιο αλλόκοτο που έχει γράψει ποτέ. «I'm thanking you girl for changing my life / For making me whole and being my wife / For holding me tight and all through the night / And trusting in me and lusting for free / Yes, I played the game, wrote so many names / Across my heart that I hoped to die / To fall up again, I wouldn't even try / But you came along, so good and so strong / Your hair was so bomb, your ideas / That fly kind of weird, wildness and pure / Yeah, I'm sure». Στη δεύτερη στροφή απευθύνεται στις δυο νεαρές κόρες του, την Dee και την Khaila, με λόγια συγκινητικά, λέγοντάς τους ότι πρέπει να είναι περήφανες για το φύλο τους. Η φράση «Your value not tied up in shit from no man» δεν είναι απλή συμβουλή σε έναν σεξιστικό κόσμο (ειδικά του χιπ χοπ).
Το πρίσμα του boom-bap που γνωρίζει πολύ καλά δεν χάνεται ποτέ, εστιάζει και θολώνει αναλόγως με τους συνεργάτες που εμφανίζονται στα κομμάτια, σημαντικούς μουσικούς όπως τον κιμπορνίστα και τραγουδιστή Darrius Willrich, τον μουσικό κρουστών Carlos Niño, τον OCnotes, τον σαξοφωνίστα Carlos Overall, τον μπασίστα Evan Flory-Barnes.
Το «The Don of Diamond Dreams» δεν είναι ένας ποπ δίσκος με την έννοια του εύπεπτου και του ανώδυνου που έχουμε συνηθίσει τελευταία, είναι όμως ένας δίσκος που ακούγεται ολόκληρος απολαυστικά, κάτι που πολύ δύσκολα το πετυχαίνεις πλέον, ειδικά στο νέο new wave ραπ, που σε ένα άλμπουμ αντέχονται μόνο οι επιτυχίες.
Το άλμπουμ κλείνει με έναν ροκ ύμνο που θα μπορούσε να έχει ξεμείνει από άλμπουμ των '70s. To «Reg Walks By The Looking Glass» με τον Carlos Overall να σπαράζει με το σαξόφωνο είναι ίσως το καλύτερο τραγούδι του δίσκου. Κι ο Ισμαήλ Μπάτλερ κατάφερε λίγο μετά τα 50 του να φτιάξει το καλύτερο άλμπουμ του.
Reg Walks By The Looking Glass
σχόλια