Έχοντας συμμετάσχει από... ποικίλες θέσεις, σε δεκάδες «ελληνικές βραδιές» τα καλοκαίρια των eighties στο νησί (στην Κέρκυρα), θυμάμαι να με βασανίζει, λέμε τώρα, μιαν απορία.
Από πού κι ως πού όλοι εκείνοι οι Γερμανοί και οι Γερμανίδες, πέραν από ηλικίες, ήξεραν, γνώριζαν τόσο καλά (τόσο καλά εν σχέσει με τους Άγγλους, τους Σουηδούς, ή τους Ιταλούς εννοώ) να χορεύουν τους ελληνικούς ρυθμούς; Από πού ακριβώς πήγαζε εκείνη η εξοικείωσή τους με το χασάπικο και τον... φυσικό αναδιπλασιασμό του, το συρτάκι; Γιατί ένοιωθαν τα νησιώτικα τραγούδια μας (τη «Σαμιώτισσα» ας πούμε) σαν κάτι φυσικό για την τόνωση ενός ελληνικού γλεντιού, και γιατί όταν τους αποτελειώναμε με το "Play bouzouki", εκείνοι, παραπατώντας από τη φτηνή ρετσίνα, πάλευαν να τραγουδήσουν σε κλασικό τευτονικό mood... spiel bouzouki, spiel bouzouki, dann beginn ich zu leben;
Μεγάλη περίπτωση του γερμανικού τραγουδιού, του αποκαλούμενου και schlager, o Costa Cordalis (Κώστας Κορδάλης) έχει μια καριέρα που ξεπερνά τα 50 χρόνια! Με τεράστιες επιτυχίες στην κεντρική Ευρώπη στα μέσα του '70, ο Cordalis βρίσκεται διαρκώς στα πράγματα «εκμεταλλευόμενος» τα πάντα – την ελληνική καταγωγή του, το τουριστικό πνεύμα, τις εκάστοτε χορευτικές μόδες, τα reality TV shows, την προσωπική κατάδειξη. Εν ολίγοις; Ένας ζωντανός-θρύλος για τους γερμανόφωνους πληθυσμούς.
Κάποια στιγμή, είναι αλήθεια, μπόρεσα κι έδωσα τις απαντήσεις, αν και η ιστορία μας ξεκινάει λίγο πιο παλιά...
Για τον Costa Cordalis, ή Κώστα Κορδάλη, μού είχε μιλήσει για πρώτη φορά ένα γειτονάκι μου, στα τέλη των seventies, όταν ήμασταν ακόμη παιδιά. Ο φίλος εκείνος είχε έλθει με τους μετανάστες γονείς του από την τότε Δυτική Γερμανία και όλοι τους, μικροί-μεγάλοι, στις ελεύθερες ώρες τους άκουγαν απαραίτητα Κώστα Κορδάλη. Άκουγαν και Πάριο βεβαίως ή Πουλόπουλο, όπως και το ανερχόμενο τότε «αστέρι» Θέμη Αδαμαντίδη, που ταίριαζαν στο στυλ, αλλά βασικά Κορδάλη. Έναν έλληνα τραγουδιστή, που είχε βρεθεί από μικρός στην παλιά Δυτική Γερμανία και που, στη δεκαετία του '70 κυρίως, είχε γίνει πρώτο όνομα στο schlager. Στο γερμανικό δημοφιλές τραγούδι εννοώ, ένα υβρίδιο ορχηστρικής ρομάντζας, easy listening και ποπ ελαφρότητας, που τραγουδιόταν περιπαθώς από άντρες και γυναίκες σε όλη την Κεντρική Ευρώπη (τις δύο Γερμανίες, την Αυστρία, την Ελβετία, το Βέλγιο, την Ολλανδία...).
Όταν μάλιστα ο Κορδάλης ήρθε και στην Ελλάδα λίγο αργότερα (1981), για να κάνει τον μοναδικό ελληνικό δίσκο του, το άλμπουμ «Χίλια Τραγούδια Αγάπης» [CBS], τα τραγούδια του ήταν κάτι σαν hits στη γειτονιά... «Σαν θεό μου σ' αγαπώ», «Δεν υπάρχει άλλη αγάπη» και τέτοια... Ευτυχώς ή δυστυχώς, το schlager δεν έπιασε στη χώρα μας. Ούτε ο Κορδάλης... καθότι είχαμε και τους δικούς μας παθιάρηδες.
Δεν χρειάζεται να πω πως το όνομα Costa Cordalis είναι πρώτη αξία –και σήμερα– στη Γερμανία. Ο άνθρωπος, όλα αυτά τα χρόνια, έκανε τεράστια καριέρα, η οποία απογειώθηκε εντελώς στα 90s και τα 00s, όταν ο Cordalis, ζηλεύοντας, που λέει ο λόγος, την υπόγεια-φανταχτερή καριέρα του Γιάννη Φλωρινιώτη (δεν είμαι καθόλου σίγουρος αν τον γνώριζε), μετατρέπεται σ' έναν σταρ για όλη την γερμανική οικογένεια. Φέρνει και τα παιδιά του στη δουλειά, τον Λουκά και την Κική, συμμετέχει στην πρώτη σεζόν τού ριάλιτι τού RTL Ich bin ein Star – Holt mich hier raus! (κάτι σαν το Survivor), το 2004, κερδίζοντας τον τίτλο του «Βασιλιά της Ζούγκλας» (πανζουρλισμός στη Γερμανία!), με τον ίδιον να προσθέτει... νεότητα στο σώμα του, μετατρέποντας τo σώου του, που πάντα διαπνέονταν από μια ζαμανφουτίστικη ελληνικότητα, σε «μνημείo» της κεντροευρωπαϊκής κακογουστιάς. Κακογουστιά, αλλά με τέχνη. Που δεν την απορρίπτεις, αν πριν δεν την δεις και δεν την κατανοήσεις. Και όμως τα πράγματα δεν ήταν πάντα έτσι...
Ο Κώστας Κορδάλης (ή Κορδαλής όπως είναι, κατά πάσα πιθανότητα, ο σωστός τονισμός του ονόματός του) γεννιέται το 1944 στην Ελάτεια της Φθιώτιδας κι εκεί προς τις αρχές του '60 βρίσκεται, οικογενειακώς υποθέτω, στην Φρανκφούρτη. Μαθαίνει γερμανικά, σπουδάζει, ενώ ειδικεύεται ακόμη περισσότερο στην κιθάρα και το τραγούδι. Το 1965 ηχογραφεί μάλιστα το πρώτο δισκάκι του με τα κομμάτια "Tränen in den augen/ Dich hab' ich geliebt" [Bellaphon] κάνοντας εντύπωση, κυρίως για την πρώτη πλευρά, τη διασκευή του στο "Crying in the chapel", που είχε τραγουδήσει ανάμεσα σε άλλους και ο Elvis, και που ταίριαζε απολύτως στη βαθειά, με πλούσια ηχοχρώματα φωνή του.
Λίγο αργότερα, το 1967, κάνει και τον πρώτο μεγάλο δίσκο του, το άλμπουμ "Folklore aus Aller Welt" [Bellaphon], που ήταν αληθινά καλό, και που έδειχνε τις ποιότητες του Κορδάλη σαν κιθαρίστα και τραγουδιστή. Πρόκειται για ένα άψογο folk LP, με τραγούδια απ' όλον τον κόσμο, παραδοσιακά και επώνυμα. Ανάμεσά τους το «Πέρα στους πέρα κάμπους», το "Ne me quitte pas" του Jacques Brel, το "Take me for what I'm worth" του P.F. Sloan (που είχαν πει οι Searchers) και άλλα διάφορα από την Γιουγκοσλαβία, την Ιταλία, τη Γερμανία, την Ιαπωνία, τις ΗΠΑ κ.λπ.
Στα τέλη του '60 ο Κορδάλης βρίσκεται στη Γαλλία, εμφανίζεται στην τηλεόραση, τραγουδάει γαλλικά (την πολύ ωραία "Marisa" του William Sheller στην CBS) και Χατζιδάκι, και αυτή είναι μία επίσης σημαντική στιγμή στην καριέρα του. Όμως είναι φανερό πως ο άψογος αυτός τραγουδιστής (πρωτίστως τραγουδιστής) δεν είχε βρει ακόμη τα εμπορικά πατήματά του...
Πότε θα τα εύρισκε; Το 1970, όταν θα βγει στη γερμανική CBS/Stern Musik το... ελληνικό άλμπουμ του "Ich Träume Manchmal Von Athen" (στο οπισθόφυλλο ο Κορδάλης στην Ακρόπολη) μέσα από το οποίο έγινε επιτυχία το "Und die sonne ist heiß" – καλό ποπ τραγούδι, βαλσάκι, κάπως σαν προάγγελος των μετέπειτα schlager.
Οι επιτυχίες θα συνεχιστούν και τα επόμενα χρόνια, κυρίως μέσω των άλμπουμ "Wo Meine Träume Sind" [CBS, 1973] και "Sommerträume" [CBS, 1975]. Από 'κει θα προκύψουν τα "Carolina, komm" και "Steig in das boot heute nacht Anna Lena" αντιστοίχως, κάνοντας το όνομα Costa Cordalis γνωστό σε όλη τη Δυτική Γερμανία. Στην Ανατολική; Φυσικά και στην Ανατολική, αφού το "Sommerträume" είχε κυκλοφορήσει κι εκεί, από την κρατική Amiga, με άλλο ακόμη πιο... πιασάρικο εξώφυλλο.
Το 1976 είναι η χρονιά-σταθμός στην καριέρα του Κώστα Κορδάλη. Ηχογραφεί το άλμπουμ του "Ich Geh' Durch Deine Strasse" [CBS/ Freizeit Revue], μέσα από το οποίο ξεπροβάλλει η "Anita" (μουσική δική του, στίχοι Jean Frankfurter). Το τραγούδι σπάει όλα τα προσωπικά και όχι μόνο κοντέρ, φθάνοντας μέχρι τη θέση 3 του δυτικογερμανικού Top-10, στην 1η του ελβετικού, στην 4η του αυστριακού, μπαίνοντας στο Top-20 στην Ολλανδία και το Βέλγιο. Αληθινή επιτυχία, όχι τρίχες. Ευχάριστο ποπ τραγουδάκι, schlager εννοώ, που είχε τύχει εξαιρετικής παραγωγής. Κιθάρα έπαιζε ο σημαντικός Nick Woodland, μπάσο ο Dave King (από Embryo, Toto Blanke κ.λπ.), ενώ στις άλλες θέσεις βρίσκονταν το ίδιο καλοί μουσικοί. Το τραγούδι, περιττό να ειπωθεί, είναι ανεβασμένο δεκάδες φορές στο YouTube, έχοντας ξεπεράσει συνολικώς τις ένα εκατομμύριο προβολές – πράγμα που σημαίνει πως, 40 χρόνια μετά, η μπογιά του δεν λέει να σβήσει.
Το πράγμα για τον Κώστα Κορδάλη αρχίζει να βαραίνει μετά από μια τέτοια επιτυχία. Το schlager είναι στα πολύ επάνω του, στα μέσα του '70, αλλά χρειάζεσαι και κάτι για να μπορείς να ξεχωρίσεις από τους δεκάδες συνοδοιπόρους σου (Peter Alexander, Bernhard Brink, Roy Black, Βίκυ Λέανδρος, Chris Wolff, Peter Orloff, Bata Illic, Ulli Bastian...). Κι εκεί ο Κορδάλης νομίζω πως κάνει την πιο σωστή, για 'κείνον, επιλογή – να επενδύσει καλλιτεχνικώς στην ελληνική καταγωγή του. Έτσι παρατηρούμε, σταδιακά, να δίνει προτεραιότητα σε ελληνικές επιλογές, καβαλώντας εγκαίρως στο τουριστικό κύμα που έρχεται με φόρα.
Στα τέλη του '70 και στις αρχές του '80 η Ελλάδα γνωρίζει ουσιαστική τουριστική άνθηση. Τα πάντα δονούνται στους ρυθμούς της εποχής – και όχι μόνο στις ντίσκο. Αυτοσχέδια και λιγότερο αυτοσχέδια πάλκα στήνονται στα ξενοδοχεία, στα κάμπινγκ και τις ταβέρνες των νησιών, λειτουργώντας μέχρι πρωίας. Μπορεί, τώρα, να βαυκαλιζόμαστε με τα... 25 εκατομμύρια τουρίστες, όμως όποιος θυμάται τι συνέβαινε στον τουρισμό, σε πρακτικό επίπεδο, εκείνη την εποχή, έχει μέτρο σύγκρισης. Το χρήμα να ρέει με τη σέσουλα από τις τσέπες των ξένων (ωθώντας, δυστυχώς, το απαίδευτο πόπολο στα γνωστά οικιστικά και περιβαλλοντικά εγκλήματα), τουριστική άνεση κινήσεων και όχι all inclusive, ζωντάνια, greek kefi, ασταμάτητος χορός και φλερτ εκτός ορίων.
Ο ερωτικός Cordalis, μέσα στο νόημα, το ξαναλέω, φωτογραφίζεται σαν σε καρτ-ποστάλ με το Ποντικονήσι και την Παναγία τη Βλαχέρνα στο φόντο στο LP του "Komm In Meine Welt" [CBS, 1979], καθώς τραγουδά "Der wein von Samos" και "Wenn auf Korfu hochzeist ist" (κάτι για τον κορφιάτικο γάμο), συμπληρώνοντας με... «Ντρίγκι ντρίγκι μάνα μου», "Spiel Bouzouki" και "Alexis Sorbas". Όλα σε ένα... και χλιδάτη τζάμπα διαφήμιση για τον ΕΟΤ.
Το schlager πεθαίνει το '80, πριν ξαναγεννηθεί στο δεύτερο μισό των nineties 90s, και ο Κορδάλης στο "Der Vorhang Geht Auf" LP του φωτογραφίζεται με μπουζούκι στα χέρια, χώνοντας συν τω χρόνω στα πρότζεκτ του και την απαραίτητη σ' αυτές τις περιπτώσεις... αρχαιοελληνική ιστορία και μυθολογία (απορώ για την καθυστέρηση). Τραγουδά για τον θεό Πάνα και το "Wilde rose von Piräus" το 1980, ποζάρει με αρχαιοπρέπεια στο "Ikarus" (1981) διανθίζοντας το cover με μαιάνδρους, για να ξαπλώσει σε μια εικονική παραλία με το μπουζούκι παραδίπλα στο "Am strand von Griechenland" το 1985 σαν καλοβαλμένος... Διόνυσος.
Ποτέ δεν εξαφανίζεται από τα φώτα ο Costa Cordalis, αλλά μετά το '95 φαίνεται πως ξαναπέφτουν για τα καλά οι προβολείς επάνω του. Είναι βλέπετε και η σταδιακή αναβίωση του schlager, που τώρα μπολιάζεται ακόμη περισσότερο με το kitsch (την συνεύρεση των αντιθέτων) και το camp (το μπαρόκ και την υπερβολή), ενώ είναι ακόμη και η «ανακάλυψή» του από τους νεότερους τραγουδιστές του στυλ, που είναι πιο «σκληροί» και πιο αποφασιστικοί από τους «πατεράδες», και που ξανακάνουν την "Anita" του επιτυχία (Dieter Thomas Kuhn, Mickie Krause).
Η επόμενη ιδέα –αναφέρθηκε ήδη– σκάει στη στιγμή. Τα παιδιά του, o Λουκάς και η Κική, είναι πια μεγάλα, ασχολούνται με την καλλιτεχνία, κι έτσι, κάποια στιγμή, θα πιάσουν δουλειά δίπλα στον πατέρα τους. Εξάλλου, πελάτες, γερμανοί νοικοκυραίοι, ποτέ δεν έλειψαν. Κάτω από το όνομα Cordalis, ο Κώστας με τον Λουκά και την Κική κάνουν το "Viva la noche" το 1996, σπέρνοντας πανικό στον... Ricky Martin μ' εκείνο το mediterranean latin mix τους, για να συνεχίσουν με διάφορα άλλα, κοντά στο νέο «γιουροβιζιονικό» ντίσκο στυλ (μετά το 2000 αυτά). Έτσι κάπως τους ακούμε το 2003 να διασκευάζουν το "Gimme" των One, ως "Gib mir deine liebe" (προσωπικά μου αρέσει πολύ περισσότερο με τους Κορδάληδες), ιδρώνοντας στην κυριολεξία τη φανέλα...
Για τη συμμετοχή του Κώστα Κορδάλη στο ριάλιτι του RTL Ich bin ein Star – Holt mich hier raus! τα είπαμε και στην αρχή. Αποθέωση... και με τις μετοχές του στο limit up. Κι άλλη νεότητα και σφριγηλότητα διαχέονται στο μεσόκοπο κορμί του (αργότερα θα πει στην Bild και στην αυτοβιογραφία του, που κυκλοφόρησε το 2014, πως για όλα έφταιγε η κορτιζόνη που έπαιρνε λόγω δισκοκήλης) και νέα μπουζουκοντίσκο vibes θα σκορπιστούν στις σάλες με το "Auch ich trink ouzo" το 2010.
Ζόρια τώρα, γιατί... είναι άλλο να πλασάρεις στη Γερμανία το spiel bouzouki, τον Sorba και το σαμιώτικο στα eighties, και άλλο τα ouza και όλα τα υπόλοιπα συμπαρομαρτούντα το 2010. Η Ελλάς τρώει σφαλιάρες και ο Κορδάλης δίνει πάτημα στους Τεύτονες να νομίζουν πως ακόμη ξυνόμαστε, όπως το '80, και πως είμαστε αραχτοί στους καφενέδες, με τα χταπόδια δίπλα μας να κρέμονται, παίζοντας τάβλι και τσουγκρίζοντας ποτήρια. Πού τέτοια τύχη...
Costa Cordalis άσε τα σάπια, πάρε γραμμή, και πες κι εσύ κάτι για την «κρίση», εκεί στα κέντρα των αποφάσεων. Ξέρω 'γω... κάνε balearic house το «Πάγωσε η τσιμινιέρα»...
