Μία από τις ιστορικότερες ομάδες χορού του κόσμου, η Martha Graham Dance Company, γιορτάζει την 90ή επέτειό της και ετοιμάζεται για το μέλλον με τη βοήθεια της διαδικτυακής καμπάνιας «The Next 90!», μέσω της οποίας έχει συγκεντρώσει σχεδόν τα 30.000 δολάρια του αρχικού στόχου. «Κανείς δεν είχε σκεφτεί ποτέ ποια ταυτότητα θα είχαμε χωρίς τη Μάρθα Γκράχαμ» λέει η Janet Eilber, καλλιτεχνική διευθύντρια της ομάδας. «Ξεκινήσαμε δίνοντας προτεραιότητα στην πρόσβαση του κοινού και ψάχνοντας τον τρόπο παρουσίασης των νέων κλασικών έργων του σύγχρονου χορού, ώστε να είναι θελκτικά» λέει η Eilber. «Γι' αυτό αναζητήσαμε συνεργάτες που θα μας πρόσφεραν μια διαφορετική οπτική και η πλατφόρμα "Kickstarter" είναι το τέλειο μέσο για να προσελκύσεις τους ανθρώπους online, για να συνδεθούν όχι μόνο με τα ίδια τα έργα και την ιστορική τους σημασία αλλά και με την κληρονομιά που άφησε η Μάρθα όσον αφορά το μέλλον και την καινοτομία. Το μέσο είναι το μήνυμα» συμπληρώνει.
Δεν είναι η πρώτη φορά που η ομάδα καταφεύγει στο Διαδίκτυο για τη συγκέντρωση χρημάτων, καθώς αυτή είναι η τρίτη επιτυχημένη καμπάνια τους. Αυτήν τη φορά, όμως, αποφάσισαν να δώσουν ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον κίνητρο στους δωρητές ποσών που ξεπερνούν τα 250 δολάρια: εκτυπώσεις φωτογραφιών από το αρχείο της ομάδας, οι οποίες για πρώτη φορά εμφανίζονται στη δημοσιότητα και η ηλικία τους ξεπερνά τα πενήντα χρόνια.
Οι χορευτές που διδάσκονται την «τεχνική Γκράχαμ» αντιλαμβάνονται περισσότερο από τον καθένα την τεράστια συμβολή της στην εξέλιξη του σύγχρονου χορού. Ήταν για τον χορό ό,τι ο Πικάσο για τη ζωγραφική και ο Στραβίνσκι για τη μουσική.
Τις φωτογραφίες ανακάλυψαν μέσα στο 2015, κατά τη διάρκεια μιας συντονισμένης προσπάθειας οργάνωσης του τεράστιου αρχείου, με σκοπό την ψηφιοποίησή του. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται σπάνιες φωτογραφίες που δείχνουν τη Μάρθα Γκράχαμ να χορεύει με τον μέλλοντα, τότε, σύζυγό της, Erick Hawkins, το «Νυχτερινό Ταξίδι», καθώς και φωτογραφίες από τα αυθεντικά σκηνικά του σπουδαίου Αμερικανο-ιάπωνα γλύπτη, αρχιτέκτονα και σχεδιαστή, Ισάμου Νογκούτσι, για μπαλέτα της Γκράχαμ. Οι φωτογραφίες αυτές, μάλιστα, αποκτούν ακόμα μεγαλύτερη αξία, μια και τα πρωτότυπα σκηνικά έπαθαν ανεπανόρθωτες ζημιές κατά τη διάρκεια του τυφώνα Σάντι, το 2012. «Υπάρχουν τόσο πολλά στρώματα Ιστορίας και λεπτομέρειες άμεσα συνυφασμένες με τον τρόπο που μπορούμε να αναπαραγάγουμε τα έργα αυτά. Αλλά δεν αρκεί η αναπαραγωγή, όπως θα αρκούσε το να καθαρίσουμε την οροφή της Καπέλα Σιξτίνα για να τη δούμε ευκρινέστερα. Πρέπει πραγματικά να τα ξαναζωντανέψουμε με όλες τους τις λεπτομέρειες, οι οποίες βρίσκονται σε αυτές τις φωτογραφίες» λέει η Eilber.
«Το κέντρο της σκηνής είναι όπου βρίσκομαι εγώ» είπε κάποτε η Μάρθα Γκράχαμ και πολλοί θα σκεφτούν ότι η φράση αυτή κρύβει υπερβολική έπαρση. Ποια ήταν, όμως, η γυναίκα που το 1998 το περιοδικό TIME ανακήρυξε χορεύτρια του αιώνα; Γεννήθηκε το 1896 σε μια μικρή πόλη έξω από το Πίτσμπουργκ της Πενσυλβάνια και επηρεάστηκε σημαντικά από τον ψυχολόγο πατέρα της, που έδινε ιδιαίτερη σημασία στη «γλώσσα του σώματος». «Η κίνηση δεν λέει ποτέ ψέματα» ήταν το μότο του, φράση που η Μάρθα χρησιμοποιούσε σε όλη της τη ζωή. Σε ηλικία 17 ετών παρακολούθησε ένα ρεσιτάλ της πρωτοποριακής χορεύτριας της εποχής Ρουθ Σεντ Ντένις στο Λος Άντζελες και λίγα χρόνια αργότερα γράφτηκε στη σχολή της, για να γίνει σύντομα μία από τις πιο γνωστές χορεύτριες του συγκροτήματος. Το 1923 αναζητά την τύχη της στη Νέα Υόρκη και το 1926 ιδρύει τη δική της ομάδα. Μέσα σε λίγα χρόνια αρχίζει να διαμορφώνει τη δική της χορευτική ταυτότητα. Αυτό που την ενδιαφέρει είναι η έκφραση των ανθρωπίνων συναισθημάτων, η διερεύνηση της ανθρώπινης ψυχής. Οι κινήσεις της είναι εντελώς διαφορετικές απ' ό,τι είχε προηγηθεί έως τότε – είναι κοφτές, δυνατές και βίαιες, κάτι που είχε ως αποτέλεσμα να κατηγορηθεί από πολλούς για τον «άσχημο» χορό της.
Με τα «Πρωτόγονα Μυστήρια» (1931) κερδίζει την προσοχή κοινού και κριτικών σε όλο τον κόσμο, εστιάζοντας στην ψυχολογική αξία των αρχέγονων ιεροτελεστιών. Η ελληνική μυθολογία την εμπνέει και έπειτα από μια σειρά έργων με ηρωίδες τη Μήδεια, την Ιοκάστη, την Άλκηστη, τη Φαίδρα και την Αριάδνη, η Μάρθα Γκράχαμ χορογραφεί το αριστούργημά της, την «Κλυταιμνήστρα» (1958), έργο στο οποίο κρατάει τον ομώνυμο ρόλο. Πρόκειται για το πρώτο χορόδραμα σύγχρονης κινησιολογίας σε δύο πράξεις, με πρόλογο και επίλογο: ένα ενδοσκοπικό ταξίδι στα βάθη της αυτοανακάλυψης. Στο επίκεντρο όλων της των έργων βρίσκεται ο βαθύτερος εσωτερικός πλούτος που ψάχνει τρόπο να εξωτερικευθεί, ενώ, εκτός από την ελληνική μυθολογία, την εμπνέουν η θρησκεία, η ζωγραφική και η καθημερινή ζωή. Το 1970, σε ηλικία 74 ετών, αποσύρεται από τον χορό, πίνει, παθαίνει κατάθλιψη και κάνει απόπειρα αυτοκτονίας. Ωστόσο, το 1972 καταφέρνει να ξεπεράσει τα προβλήματά της και επιστρέφει στην ενεργό δράση, ανασυντάσσοντας την ομάδα της. Πεθαίνει το 1991 σε ηλικία 96 ετών, αφήνοντας πίσω της μια σχολή που γέννησε και ανέθρεψε μερικά από τα μεγαλύτερα ονόματα του χορού.
Οι χορευτές που διδάσκονται την «τεχνική Γκράχαμ» αντιλαμβάνονται περισσότερο από τον καθένα την τεράστια συμβολή της στην εξέλιξη του σύγχρονου χορού. Σε αυτήν οφείλεται η σύγκριση της επιρροής της στον χορό με εκείνη του Πικάσο στη ζωγραφική και του Στραβίνσκι στη μουσική. «Πώς θέλετε να σας θυμούνται, ως χορεύτρια ή ως χορογράφο;» τη ρώτησαν κάποτε. «Ως χορεύτρια» απάντησε εκείνη. Η επιθυμία της μπορεί να μην πραγματοποιήθηκε, μια και η χορογράφος επισκίασε τη χορεύτρια, η ομάδα της όμως κατάφερε να συμπληρώσει ενενήντα χρόνια λαμπρής πορείας και ετοιμάζεται για τα επόμενα ενενήντα.
σχόλια