Ο δεύτερος πιο σημαντικός θεσμός του φετινού Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου είναι το «Άνοιγμα στην Πόλη». Παραστάσεις και δράσεις πέρα από τα στενά όρια της σκηνής θα πραγματοποιηθούν σε «ευαίσθητες» περιοχές, υπαίθριους χώρους, εργατικές γειτονιές, προσφυγικές κατοικίες, ιστορικούς λόφους και ταβέρνες, τοποθετώντας με αυτό τον τρόπο στο επίκεντρο την πόλη, τους κατοίκους και τη δύναμη της συλλογικότητας ως μια απάντηση στην εσωστρέφεια που διακρίνει τη δημόσια σφαίρα. Με τη συνεργασία του Δικτύου Πολιτισμού Athens Culture Net του Δήμου Αθηναίων και τη σύμπραξη του Δημοτικού Θεάτρου Πειραιά αλλά και με τη συνεργασία της Ελευσίνας (Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης το 2021), το «Άνοιγμα στην Πόλη» έρχεται να γεφυρώσει όλες τις διαφορετικότητες.
Αθήνα
Στο Μικρό Χρηματιστήριο Αθηνών (Πεσμαζόγλου 1, Αθήνα, 23-26/6), ο Αντώνης Κουτρουμπής και η ομάδα Πλεύσις, με το έργο τους Στο στόμα του λύκου, θα σχολιάσουν με μαύρο χιούμορ τα αδιέξοδα της ανθρώπινης ύπαρξης. Η διαμάχη ανάμεσα στις προσωπικές επιθυμίες και στις κοινωνικές συμβάσεις, καθώς και τα διλήμματα του σύγχρονου ανθρώπου θα ξεδιπλωθούν μέσω της σωματικής αφήγησης σε ένα σκηνικό που υπενθυμίζει τη δύναμη του χρήματος. Στον ίδιο χώρο, ο Γιάννης Σκουρλέτης και η ομάδα bijoux de kant (30/6-3/7) θα αφηγηθούν λέξεις, τοπία και μουσικές μέσα από το έργο Οι κόρες, η νέα ποιητική της Αθήνας. Στον υπέροχο χώρο της Αγγλικανικής Εκκλησίας (Φιλελλήνων 29, Αθήνα, 27-29/6) η Χριστίνα Μαξούρη θα συνδυάσει την αρχοντιά του ρεμπέτικου με τον συναισθηματισμό της μπαρόκ μουσικής, δημιουργώντας μια μυσταγωγική ατμόσφαιρα με τα «20+1 μεταπολεμικά λαϊκά τραγούδια με μπαρόκ ορχήστρα». Στην πλατεία Ομονοίας η ομάδα όχι παίζουμε και οι άνθρωποι του UrbanDig Project κατεβαίνουν στη «Στάση Ομόνοια» (20-25/6), μια περιπατητική παράσταση με έξι διαφορετικές ιστορίες που έχουν ως κεντρική κατάληξη την πλατεία. Λίγο παραπάνω, στον Εθνικό Κήπο, ο Θοδωρής Γκόνης θα προτείνει έναν Περίπατο μαθητείας και αλητείας (22-26/6). Στην Αρχαία Αγορά (Νότια Πλευρά) και στον Ναό του Ηφαίστου, η Μαργαρίτα Αμαραντίδη και η ομάδα Homo Ludens Theatre, με το Όνειρο καλοκαιρινής νύχτας (21-23/6) του Γουίλλιαμ Σαίξπηρ, θα δώσουν μια άλλη διάσταση στον αρχαιολογικό χώρο παρουσιάζοντας μια βιωματική εμπειρία που συνδέει το έργο του Σαίξπηρ με τη σύγχρονη ζωή. Στον Λυκαβηττό, η Άννα Τζάκου και η Ομάδα Γεωποιητική, με την περφόρμανς 277 μέτρα (3, 10, 17, 24/6, 1 & 8/7), θα βρεθούν στο υψηλότερο σημείο της Αθήνας, 277 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, την ώρα της ανατολής του ηλίου. Εκεί θα μπορεί ο καθένας να συνδεθεί με το σώμα της πόλης, να ονειρευτεί και να αντικρίσει τον τόπο του ως βίωμα.
Σε δημόσιους χώρους της Αθήνας η Βιτόρια Κωτσάλου θα παρουσιάσει την παράστασή της Day out of time (24/6), στο πλαίσιο της οποίας είκοσι ένας χορευτές, καθένας σε ξεχωριστό και επιλεγμένο σημείο, θα αφιερώσουν όλη την ημέρα στον χορό. Επίσης, στη Στοά Μπρόντγουαιη και στο 21ο Δημοτικό Σχολείο «Λέλα Καραγιάννη» η καλλιτεχνική κολεκτίβα Mkultra, με το After Lives (26-28/6), προτείνει μια διαφορετική προσέγγιση της πόλης μέσα από μια σειρά ομιλιών από καλλιτέχνες και αρχιτέκτονες, καθώς και μια ανοιχτή συζήτηση για την καλλιτεχνική παρέμβαση στον δημόσιο χώρο. Στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (Ιερά Οδός 75), η Μαρία Σάββα και η Εταιρεία Θεάτρου Παίκτες θα αφηγηθούν ιστορίες ξεριζωμού με κύριο άξονα τη βίαιη αποκοπή από τη μάνα, την οικογένεια και το σπίτι-πατρίδα στην παράσταση Το ξύπνημα της μνήμης. Παιδιά-πρόσφυγες του ελληνικού Εμφυλίου (27-30/6). Στον Παλαιό Ατμοηλεκτρικό Σταθμό της ΔΕΗ στο Νέο Φάληρο η Αγγελική Γκιργκινούδη και η θεατρική ομάδα Vice Versa, με την Πεντηκοστή του Ντέιβιντ Έντγκαρ (23, 24, 25, 28, 29, 30/6), θα αναφερθούν στη μετανάστευση και τις θρησκευτικές αντιπαλότητες. Μια τοιχογραφία γίνεται η αφορμή για την αντιπαλότητα ανάμεσα στην Ορθόδοξη και στην Καθολική Εκκλησία, ενώ το σημαντικό είναι πως στη συγκεκριμένη παράσταση θα συμμετάσχουν 15 πρόσφυγες από 13 χώρες. Παράλληλα, στο Παλαιό Ελαιουργείο Ελευσίνας η Έλλη Παπακωνσταντίνου και η ομάδα ODC Ensemble πρωταγωνιστούν στο έργο Λουιζέττα: το καμαρίνι μιας επανάστασης (22-25/6). Η αστική δημοκρατία, η Γαλλική Επανάσταση καθώς και η Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Πολίτη αποτελούν το βασικό περιεχόμενο της παράστασης, η οποία θα προσπαθήσει να απαντήσει στο ερώτημα κατά πόσο ο σημερινός άνθρωπος έχει σχέση με το τρίπτυχο «ελευθερία - ισότητα - αδερφοσύνη». Στο πλαίσιο της ευαισθητοποίησης γύρω από το πρόβλημα των εξαρτήσεων το Φεστιβάλ Αθηνών συνεργάζεται με το ΚΕΘΕΑ και ομάδες ατόμων σε απεξάρτηση θα συμμετάσχουν στην ανάπλαση σημείων χρήσης σε διάφορες γειτονιές της Αθήνας (5/7). Επίσης, στο Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης (16/6) θα ζωντανέψουν ήχοι από τη Μουσική Ρωμιών και άλλων συνθετών της Οθωμανικής Περιόδου. Τέλος, στην Αρχαία Αγορά (Νότια Πλευρά) στις 12/6 και 20/6 θα πραγματοποιηθεί ξενάγηση με βασικό άξονα τη Δημοκρατία. Η εκκίνηση θα γίνει στη Στοά του Αττάλου, θα συνεχιστεί στην Αρχαία Αγορά και στο Θησείο και θα φτάσει μέχρι το Αστεροσκοπείο.
Πειραιάς
Σε γνωστές και άγνωστες τοποθεσίες, με ηθοποιούς αλλά και κατοίκους του Πειραιά, σε αυλές και σπίτια θα ξεδιπλωθούν οι εκδηλώσεις του Φεστιβάλ στο μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας, δίνοντας ιδιαίτερη βάση στην ιστορία της πόλης αλλά και στο προσφυγικό πρόβλημα. Κύριος άξονας θα είναι η σύμπτυξη των αντιθέσεων που συναντά κανείς στον Πειραιά.
Η Μάνια Παπαδημητρίου στο B.ound - Το σκηνικό που φοβάται της Christiana Lambrinidis (27/6-2/7) επικεντρώνεται στο θέμα της ιθαγένειας και μιλά για ανθρώπους που έχασαν τις πατρίδες τους και ζουν το μαρτύριο της αναζήτησης νέας (Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, λεωφ. Ηρώων Πολυτεχνείου 32). Το Ντουέτο Κριστόφ Κα Ρολ, στη Σκιά των ήχων - Ηχητική βιβλιοθήκη με αφηγήσεις ονείρων, στην Πλαζ Βοτσαλάκια (Καραγιώργη Σερβίας 6, Πειραιάς, 20-23/6), συλλέγουν αφηγήσεις ονείρων και δημιουργούν μια ηχητική βιβλιοθήκη. Ο Κωνσταντίνος Μίχος με το Ιφιγένεια εν... (25/6) στη Ναυπηγοεπισκευαστική Ζώνη Περάματος (λεωφ. Δημοκρατίας) θα παρουσιάσει μια διασκευή της τραγωδίας του Ευριπίδη Ιφιγένεια εν Αυλίδι με θέμα τη θυσία, ξεκινώντας από τις θυσίες που χρειάζονται για να ξεκινήσει ένα πλοίο το ταξίδι του, που δεν είναι άλλες από τις ανθρώπινες. Δύο σύγχρονοι συγγραφείς, ο Χρήστος Οικονόμου και ο Γιάννης Χρυσούλης, καταπιάνονται με δύο βασανιστικά προβλήματα της σημερινής κοινωνίας: τη μετανάστευση και την ανεργία. Την προσπάθειά τους θα δούμε στους μονολόγους των Διαδρομών με την Ελένη Γερασιμίδου και τον Πέρη Μιχαηλίδη (27-30/6). Η Αποστολία Παπαδαμάκη στο In the eyes of god - Ολονυχτία (17/6), που θα πραγματοποιηθεί στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, καλεί τους θεατές-πρωταγωνιστές σε μια ολονυχτία αλληλεπίδρασης και ανθρώπινης επαφής μέσα από την τέχνη. Η Άρια Μπουμπάκη στο dance meetings - piraeus version (12-16/6, Δημοτικό Θέατρο Πειραιά) συναντά κατοίκους της πόλης, δίνοντας έναν άλλο ρυθμό στον Πειραιά. Η Βάσια Βαλκανιώτη και η Βιτόρια Κωτσάλου συνεργάζονται στους Ορίζοντες Δρόμου (10/6), πραγματοποιώντας μια χαρτογραφημένη πορεία από τον σταθμό ΗΣΑΠ του Πειραιά μέχρι την πλατεία του Δημοτικού Θεάτρου, σε ένα δρώμενο ελεύθερου χορού. Οι Ανθή Γουρουντή, Χρύσα Καψούλη και Τσιμάρας Τζανάτος έχουν ετοιμάσει την παράσταση Κώστας Νούρος: ξένος δύο φορές (10-19/6) που θα λάβει χώρα σε ταβέρνες στον Πειραιά, στον Κορυδαλλό και στο Κερατσίνι. Μοναχικός και ταλαντούχος, ο Κώστας Νούρος ήταν μια μυθιστορηματική προσωπικότητα κι ένας ρεμπέτης που υπήρξε δύο φορές πρόσφυγας, ενώ η ερωτική του συμπεριφορά δεν χωρούσε στη συντηρητική κοινωνία. Η Ελένη Κυραμαργιού με την ομάδα παιχνιδιού «Από το μηδέν στο άπειρο» θα παρουσιάσει το Παίζοντας με την Ιστορία (9/6) στο Εργοστάσιο Λιπασμάτων Δραπετσώνας, (Γρ. Λαμπράκη 2, Δραπετσώνα). Μέσα από δημιουργικά παιχνίδια και κατασκευές θα προσπαθήσουν να ζωντανέψουν το ξεχασμένο εργοστάσιο. Ο Γιάννης Γονατίδης και ο Χρήστος Χρυσανθόπουλος και η ομάδα τους Αρχείων Τάξις παρουσιάζουν την Πειραιολογία (3-29/6) σε διάφορα σημεία της πόλης, όπως το Δημοτικό Θέατρο Πειραιά, η Μαρίνα Ζέας, η πλατεία Αλεξάνδρας, το Πάρκο Δηλαβέρη, τα Μανιάτικα και τα Προσφυγικά Νίκαιας, επιχειρώντας έναν διάλογο μέσω ανταλλαγής αναμνήσεων και περνώντας από το χθες στο σήμερα. Η Ειρήνη Μαργαρίτη φέρνει το Οι Πειραιώτες ανοίγουν τα σπίτια τους (10-24/6) σε σπίτια του Πειραιά, της Νίκαιας και του Ρέντη, εντρυφώντας σε ζωές και ιστορίες που εκτυλίσσονται γύρω από τους τέσσερις τοίχους. Ο Χρήστος Χρυσόπουλος και η Αναστασία Δούκα με τον Κοινό Τόπο (23 & 30/6) στο Ανοιχτό Σχολείο Μεταναστών (Δημοτική Αγορά Πειραιά) παρουσιάζουν με διάφορα μέσα το σχολείο ως ιδανικό τόπο μάθησης, κατανόησης, ονείρου και ζωής. Η Άννα Τσίχλη και η Χριστίνα Ζώνιου, μέσα από τις παραστάσεις του Τμήματος Θεατρικών Σπουδών Πανεπιστημίου Πελοποννήσου δημιουργούν στο Εργοστάσιο Λιπασμάτων Δραπετσώνας το Έρωτας ή τίποτα-Ιστορίες του Πειραιά (25-29/6). Ιστορίες διαφορετικών χώρων και χρόνων που αφορούν τους βομβαρδισμούς του Πειραιά κατά τη διάρκεια του πολέμου, τους πρόσφυγες του χθες αλλά και του σήμερα, την πύλη Ε7 του λιμανιού, τον σταθμό του ΗΣΑΠ αλλά και τα παράνομα στέκια του Πειραιά. Η Σεβαστή Στρογγυλού και το Ενιαίο Λύκειο Καμινίων στο έργο Καπέλων Δρώμενα (13-14/6) που θα παρουσιαστεί στις πλατείες Κανάρη και Κοραή, παρουσιάζουν τη σημειολογία του καπέλου, βασισμένη σε συνεντεύξεις ατόμων που φορούν καπέλο είτε από επιλογή είτε υποχρεωτικά. Ο Νίκος Διαμαντής και το Τμήμα Θεατρικών Σπουδών ΕΚΠΑ, στο Bridging Diversities (12-23/6) καταπιάνονται με τις διαφορετικότητες μέσα από τη ματιά της τέχνης, αξιοποιώντας διαβάσεις της πόλης, την Τρούμπα και χώρους λατρείας.
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO