O Έντμοντ είναι ο τυπικός λευκός επιτυχημένος Αμερικανός σαραντάρης που, μέσα σε μια νύχτα, παρατάει τη γυναίκα του και ξεκινά μια νυχτερινή οδύσσεια στη σκοτεινή πλευρά της πόλης. Κυκλοφορεί έχοντας απελευθερώσει τα χειρότερα ένστικτά του απέναντι στους μαύρους, στις γυναίκες, στους ομοφυλόφιλους, και φτάνει μέχρι τον φόνο, μέσα από τον οποίο είναι προορισμένος να γνωρίσει το Άλλο, μέσα στη φυλακή.
Ο Γιάννος Περλέγκας δεν είναι ένας τυπικός 39χρονος Έλληνας. Στην παράσταση που σκηνοθετεί η Μαριάννα Κάλμπαρη στο Θέατρο Τέχνης ανταποκρίνεται στην πρόκληση να ενσαρκώσει έναν ήρωα, η ουσία των πράξεων του οποίου μπορεί να είναι σαφώς κατακριτέα, οι προθέσεις του όμως, με τον αμφιλεγόμενο, ειδικά για τα σημερινά δεδομένα, τρόπο που τις αποδίδει ο Ντέιβιντ Μάμετ, μπορεί να οδηγήσουν μερίδα του κοινού σε περίεργα μονοπάτια συνειρμών και αναγνώσεων.
Το έργο «Έντμοντ» πρωτοπαρουσιάστηκε το 1982 στο Σικάγο και ανεβαίνει για πρώτη φορά στην Αθήνα.
— Δύσκολο έργο και δύσκολος ρόλος. Μεγάλη η έκθεση.
Νομίζω πως δεν έχω ξαναδυσκολευτεί έτσι.
Το θέατρο πεθαίνει από το πολύ θέατρο. Ο άντρας πεθαίνει από τον πολύ άντρα.
— Όταν σου έγινε η πρόταση, το ήξερες το έργο, το είχες μελετήσει;
Όταν η Μαριάννα μου είπε να κάνουμε κάτι μαζί, ανάμεσα σε 2-3 άλλα πράγματα που μου πρότεινε, ήταν κι αυτό, που με ιντρίγκαρε πιο πολύ. Μου φαινόταν το πιο άγνωστο γιατί δεν έχω ξανακάνει, σε ένα επίπεδο, τόσο ρεαλιστικό έργο, και δη αμερικάνικο, και δη αυτού του συγγραφέα. Ο Μάμετ έχει αφεθεί σε έναν συντηρητισμό, με τα χρόνια. Από το '82, που γράφτηκε το έργο, παρότι ακόμα τότε θεωρούνταν πιο φιλελεύθερος συγγραφέας –με την, ας πούμε, θετική έννοια– δεν είναι τυχαίο ότι έχει συναντήσει μεγάλη αντίσταση να ανέβει στην Αμερική την ίδια. Αφροαμερικανοί φοιτητές έχουν εμποδίσει το ανέβασμά του.
Υπάρχει ο κίνδυνος να αποθεωθεί το πιο επίφοβο και συντηρητικό κομμάτι που μπορούμε να φανταστούμε σήμερα, αυτό του μέσου δυτικού Αμερικανού μισογύνη, ομοφοβικού, ρατσιστή, που, στην προσπάθειά του να απαλλαγεί από την κρίση την οποία βιώνει, είναι έτοιμος να απελευθερώσει τα πιο ποταπά του ένστικτα. Το έργο σχεδόν παίζει με το κατά πόσο εμείς μπορούμε να ταυτιστούμε με αυτό τον ήρωα ή όχι και να παρακολουθήσουμε την οδύσσειά του, αναλογιζόμενοι ότι κι εμείς είμαστε εργαζόμενοι που μας έχει συνθλίψει η κοινωνία.
Είναι πολύ επικίνδυνο έργο. Από τη μία εγώ προσπάθησα να μην τον κρίνω. Έπρεπε να τον δικαιολογήσω. Από την άλλη είναι φοβερή η πρόκληση ενός απόλυτα αρνητικού ήρωα, για τον οποίο πρέπει να αναρωτηθείς τι συμβαίνει, αν αφήσει τα χαμηλότερα ένστικτά του ελεύθερα. Νιώθω πολύ μεγάλο ενδιαφέρον που πρέπει να μετακινήσω ζητήματα ηθικά και ταυτόχρονα να λέω ότι δεν έχουν καμία σημασία, γιατί πρέπει να τον υπερασπιστώ. Είναι από τις πιο δύσκολες αποστολές που έχω αναλάβει.
— Έτσι όπως το θέτεις, μου φέρνεις στο μυαλό το άλλο άκρο, τις ιδεολογικές αντιδράσεις που συνάντησε πέρσι, από μερίδα το κοινού, ο «Τζόκερ». Ότι θα μπορούσε κάποιος, βλέποντας την ταινία, να ταυτιστεί με τον μηδενισμό του ήρωα, με όσα πρεσβεύει και με το τελικό κάλεσμα στην αναρχία.
Επειδή την είδα πρόσφατα την ταινία, έχω εξαγριωθεί με αυτή την ανάγνωση. Δεν είναι τίποτε άλλο πέρα από ένα καλοφτιαγμένο χολιγουντιανό κατασκεύασμα και δεν μπορώ να καταλάβω πώς είναι δυνατόν να την ταυτίζουμε με κάτι πολιτικό.
— Ωστόσο, αυτή η ακραία περίπτωση ταύτισης με τον Έντμοντ που μου περιγράφεις, εμένα, ως θεατή, δεν μου πέρασε καν από το μυαλό. Δεν μπορώ να φανταστώ πώς κάποιος θα μπορούσε να εξιδανικεύσει αυτό τον ήρωα με οποιονδήποτε τρόπο.
Έχεις να το αντιμετωπίσεις ως παραστασιακό γεγονός σε μια κοινωνία του 2020, όπως η δική μας, όπου –ευτυχώς– η κριτική για όλα αυτά τα πράγματα είναι πολύ πιο έντονη.
— Θεωρείς ότι υπάρχει κάθαρση στο τέλος;
Υπάρχει αποκαθήλωση, κατά τη γνώμη μου, δεν υπάρχει κάθαρση. Ο ίδιος ο Μάμετ λέει ότι είναι μια σύγχρονη παραβολή. Είναι μια σύγχρονη τραγωδία και μια παρωδία της περιπέτειας του αμερικανικού ονείρου, όπου ο ίδιος θέλει να πει ότι αυτό το όνειρο απέτυχε, χρησιμοποιώντας τα κλισέ ότι ο άντρας κατατρύχεται από τη γυναίκα, έχει χάσει τον ρόλο του σε αυτή την κοινωνία, ψάχνει να ξαναβρεί τη σχέση του με τη γυναίκα, με τον πατέρα και τη μητέρα του, αντιμέτωπος με τον καταναλωτισμό που του επιβάλλει η σύγχρονη ζωή.
Ο βιασμός του στο κελί της φυλακής έρχεται σαν μια νέα θρησκεία γι' αυτόν. Μόλις καταρρέει η πίστη του στον θεό που νόμιζε, αρχίζει και καταλαβαίνει ότι μια νέα πίστη πρέπει να εγκαθιδρυθεί, αν θέλει να επιβιώσει, που είναι η πίστη στη συνύπαρξη. Αν αυτό σημαίνει για τον άντρα τον σημερινό ότι πρέπει να εκθηλυνθεί μία του πλευρά, προκειμένου κάτι να καταλάβει, ας εκθηλυνθεί. Δεν έχει να κάνει με το αν ένας, υποτίθεται, μάτσο άντρας αποδεικνύεται γκέι, δεν είναι περί αυτού το έργο, γιατί υπάρχει και αυτή η πτυχή, η οποία όμως θεωρώ ότι δεν είναι η μόνη.
— Πρόκειται για την άποψη που υποστηρίζεται από πολλούς –και σε πολλές περιπτώσεις έχει βάση– ότι οι απόλυτα ομοφοβικοί άντρες είναι καταπιεσμένοι ομοφυλόφιλοι. Είπες πριν, εν τω μεταξύ, ότι «ευτυχώς» γίνεται συζήτηση για την πολιτική ορθότητα. Έχουν αρχίσει, όμως, και ακούγονται έντονα φωνές που υποστηρίζουν ότι το έχουμε παρακάνει, αφού ακόμα και η χρήση μιας λάθος λέξης μπορεί να σε χρωματίσει.
Δεν λέω ότι δεν μπορούν να υπάρξουν υπερβολές στον δικαιωματισμό. Θα σου πω όμως ένα παράδειγμα μέσα από την παράσταση, γιατί θέλω να απαντήσω με ακρίβεια: Στον χώρο του θεάτρου, παρόλο που κάποια πράγματα είναι πιο απενοχοποιημένα και απελευθερωμένα, είναι πιο εύκολο ακόμα να αναπαραστήσουμε τις σκηνές σεξουαλικής παρενόχλησης ή σεξουαλικής βίας μεταξύ άντρα και γυναίκας, ενώ δεν μπόρεσε να αναπαρασταθεί στην παράσταση με την ίδια ευκολία η σεξουαλική βία ανάμεσα σε δύο άντρες.
— Ναι, πέφτει «μαύρο» όταν φτάνει η σκηνή του βιασμού του Έντμοντ.
Θεωρώ ότι το χρησιμοποιεί επίτηδες η παράσταση αυτό, είναι στα συν των προθέσεων της Μαριάννας. Όμως έχεις να αντιμετωπίσεις αυτήν τη σκηνή. Πιο πριν είμαι, ας πούμε, με την (Κωνσταντίνα) Τάκαλου, με την οποία ευτυχώς έχω μια τέτοια σχέση ώστε μπορούμε να μην έχουμε ντροπές πάνω στη σκηνή. Είναι όμως το κοινό έτοιμο να αντικρίσει μια σκηνή εκβιαστικής πεολειχίας;
Το γεγονός ότι μπορεί να θεωρήσουμε πιο εύκολο να υπάρξει γυναικεία σάρκα και η αντρική ακόμα, με έναν τρόπο, είναι πιο προστατευμένη είναι ένα θέμα του ίδιου του έργου και ελπίζω ότι είναι μέσο αφήγησης για να καταλάβουμε ότι ο λόγος για τον οποίο μπορεί να έχει θεωρηθεί αντιδραστικό, τελικά δεν υφίσταται. Πρέπει να μπορέσεις να δεις το πολιτικό σχόλιο από κάτω.
Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο, αν θέλεις, εγώ πάω να κάνω κριτική στον ήρωά μου. Και κριτική σε μένα τον ίδιο, που, ως ηθοποιός, δεν αντιμετωπίζω σκηνικά την πρόκληση να δω τι συμβαίνει αναπαραστατικά με αυτό το κομμάτι, όπως π.χ. μπορούμε να το δούμε, ως έναν βαθμό, στη σχέση άντρα-γυναίκας. Είμαι στρέιτ και δεν αντιμετώπισα αυτό το κομμάτι. Το κοινό μπορεί να αντιμετωπίσει εμένα να αντιμετωπίζω αυτό το κομμάτι; Αυτονόητα; Το κοινό μεγαλύτερης ηλικίας; Τι αντέχουμε; Γι' αυτό νομίζω ότι το έργο θα βρίσκει σιγά-σιγά το κοινό του σε νεότερα ακροατήρια.
— Μα, ακόμα και το ίδιο το full frontal αντρικό γυμνό, στο οποίο εσύ εκτίθεσαι εδώ, δεν είναι τόσο σύνηθες. Ειδικά στον αμερικανικό κινηματογράφο είναι σχεδόν απαγορευτικό και ο λόγος για να χαρακτηριστεί μια ταινία ακατάλληλη.
Προσπάθησα να εκτεθώ. Ο μόνος χαρακτήρας που έχει όνομα είναι αυτός – και η σερβιτόρα την οποία σκοτώνει. Όλοι οι υπόλοιποι είναι ιδιότητες: το κορίτσι στο peep show, το κορίτσι στο κωλάδικο, το κορίτσι της υποδοχής στο μπουρδέλο, η πουτάνα, ο μαύρος νταβατζής. Αυτοί δεν έχουν όνομα;
Ακριβώς επειδή μιλάμε για μια πτώση και μια αποκαθήλωση, μόνο μέσα από την οποία θα μπορέσει να διανοηθεί τι σημαίνει διαφορετικό, εξουσία, φύλο, έπρεπε κι εγώ να εκτεθώ και να πάρω το κομμάτι της ιδιότητας. Αυτό παθαίνει και γι' αυτό θεωρώ ότι είναι ένα θετικά πολιτικό έργο, τελικά: ενώ πριν είναι ο ήρωας, με το όνομα, τελικά πρέπει να πληρώσει, να μην είναι τίποτα, να είναι ο συγκρατούμενος του μαύρου μέσα στο κελί, να βρουν τρόπο να υπάρξουν. Αφήνει μια χαραμάδα ότι επικοινωνούν, ότι κάτι μαθαίνει μέσα από την αποκαθήλωση αυτό το πρόσωπο που δεν έχει πια όνομα στο τέλος, ενώ δίνει ένα φιλί στο στόμα για καληνύχτα στον συγκρατούμενό του, που πριν τον έχει παρακαλέσει, σαν ανθρωπάριο, να μην τον βιάσει. Περνάει από το πρόσωπο, λοιπόν, στην ιδιότητα, στο γυμνό σώμα, σαν αυτό που πάει να αγοράσει πριν, νιώθοντας ότι έχει κάποια εξουσία με τα δολάριά του.
— Τελικά, ένας άνθρωπος πώς γίνεται ρατσιστής; Εδώ βλέπουμε να βγαίνουν, μέσα σε μια νύχτα, σ' έναν καθ' όλα «φυσιολογικό» άντρα, ένστικτα που προφανώς έκρυβε χρόνια. Πώς αναπτύσσονται αυτά τα ένστικτα;
Μπορούν να γεννηθούν με το τίποτα. Όταν κανείς είναι περιχαρακωμένος να αναγνωρίζει μόνο τον δικό του φόβο, μόνο τον δικό του πόνο, και φοβάται τον πόνο του άλλου, αυτόματα έχει μεταβληθεί σε ρατσιστή. Ο ρατσισμός αυτό είναι, ότι δεν αναγνωρίζεις τον πόνο του άλλου και ανάγεις σε απόλυτο αξίωμα τον δικό σου πόνο, τα δικά σου προβλήματα.
Αυτό μπορεί να συμβεί σε όλους μας. Δυνάμει είμαστε όλοι ρατσιστές. Ειδικά σε περιβάλλοντα όπως αυτό το ακραία καπιταλιστικό, κατά τη γνώμη μου, στο οποίο οποίο ζούμε, αλλά δεν υπάρχουμε ως άνθρωποι. Το παράπονο του Έντμοντ είναι ότι «δεν μπορείτε να με κλέβετε, να με γαμάτε, να μου παίρνετε τα λεφτά, να είστε καλύτερα, εσείς οι μαύροι από εμένα, που εγώ δουλεύω όλη μου τη ζωή». Δεν είναι μη πραγματικοί οι πόνοι του ήρωα, όπως και του καθένα μας που εγκλωβίζεται σε αυτό το οποίο κάνει.
— Αντίστοιχα στη σημερινή Ελλάδα μπορεί να γίνει εύκολα αναγωγή στο προσφυγικό.
Βέβαια. Είναι πολύ πιο σύνθετο το έργο από ό,τι φαίνεται. Λέει και κάτι άλλο, ότι κάθε φόβος κρύβει μια ευχή. Αυτός έχοντας χάσει τα πάντα, εύχεται να γνωρίσει αυτό που φοβάται. Όταν έρθεις σε αυτή την ανάγκη, καταλαβαίνεις αλλιώς τις έννοιες του φόβου, του εξαναγκασμού. Προφανώς διαπιστώνει, μέσω του δικού του βιασμού, ότι και ο ίδιος, αντί για πέος, είχε ένα μάτσο δολάρια που λειτουργούσε σαν πέος εξαναγκασμού γυναικών. Είναι ο φαλλικός ρόλος που μπορεί να πάρει το χρήμα.
— Από την άλλη, νιώθει πίεση σήμερα ο σύγχρονος στρέιτ άντρας για να αποδεικνύει τη φύση του και τη θέση του; Εσύ πώς το βλέπεις, ως στρέιτ άντρας;
Ναι, ισχύει. Ο σύγχρονος στρέιτ άντρας, μέσα στην οποία, ας πούμε, κατηγορία εντάσσομαι κι εγώ, έχει να λέει ότι τον έχει πλήξει πολύ ο φεμινισμός. Είναι πολύ θυμωμένος. Σ' αυτό έχει δίκιο ο Μάμετ και το αναγνωρίζει ως μέρος του συμπτώματος της αρρώστιας της κοινωνίας. Ο Έντμοντ έχει δικαιολογήσει όλη τη σαθρή επανάστασή του μέσα από το πόσο καταπιεσμένος έχει υπάρξει από τις γυναίκες.
Ο μαύρος άντρας έρχεται να του υπενθυμίσει ότι κατηγορείται μόνο για τον φόνο μιας γυναίκας, ενώ στ' αλήθεια έχει σκοτώσει κι εκείνον. Δεν έρχεται μια δικαιοσύνη να τον δικάσει, γι' αυτό έρχεται μία αντεστραμμένη συνείδησή του, διαφορετική στο χρώμα, να τον ρωτήσει: ποια είναι η σχέση σου με τις γυναίκες, με τους άντρες, με τη θηλυκή πλευρά, τι πάει να πει θηλυκή πλευρά, τι πάει να πει άντρας; Οπότε καταλαβαίνει ότι πρέπει να σπάσει και αυτό το στερεότυπο για να υπάρξει. Και αυτό είναι πολύ απελευθερωτικό, αν μπορούμε να το κάνουμε. Είναι πολλά τα σύνδρομα του στρέιτ άντρα.
— Εσύ, όλα αυτά τα χρόνια στο θέατρο, πώς κατάφερες να καταρρίψεις αυτά τα στερεότυπα μέσα σου – αν υποθέσουμε ότι το έχεις καταφέρει; Ποιες στιγμές σε έκαναν να νιώσεις πιο απελευθερωμένος ώστε να μπορείς πλέον να προσεγγίζεις τέτοιους επικίνδυνους ρόλους;
Κοίταξε, δεν μπορώ να μη βάλω μέσα την εμπειρία μου πια. Επίσης μπόρεσα να παίξω έναν εκ διαμέτρου αντίθετο ρόλο, ως πρώτο ρόλο μου στο θέατρο. Στο «Καθαροί πια» του Λευτέρη Βογιατζή, όταν ήμουν 19 χρονών, είχα να παίξω τον 19χρονο που αναγκάζεται να φορέσει από την πρώτη στιγμή που θα βρεθεί στη σκηνή ρούχα γυναίκας. Μέχρι αυτό τον ρόλο του άθλιου μάτσο τύπου που ξαφνικά βγάζει τα χειρότερα σεξιστικά και ομοφοβικά στοιχεία, υπάρχει ένα νήμα.
Θεωρώ πολύ τυχερό τον εαυτό μου, που το πρώτο πράγμα που άκουσα όταν βγήκα στη σκηνή από τον Βογιατζή, ενώ ήμουν με αντρικά μαύρα ρούχα, ήταν «γδύσου, πρέπει να βάλεις γυναικεία». Επίσης δεν είχε μόνο στοιχεία γκέι αυτό το αγόρι. Ερωτευόταν εκείνη την κοπέλα, έμπαινε στα ρούχα της Αμαλίας Μουτούση. Ο Έντμοντ συνομιλεί με έναν περίεργο τρόπο με τη Σάρα Κέιν, ενώ πολιτικά είναι ο αντίποδας.
Ένα άλλο στοιχείο έχει να κάνει με το γεγονός ότι έζησα μια εφηβεία όπου μυθοποίησα τον πατέρα μου, που δεν πρόλαβα να τον γνωρίσω, επειδή τον έχασα πολύ νωρίς. Ήταν ένα πολύ αγαπημένο πατρικό πρότυπο που δεν πρόλαβε να καταρριφθεί μπροστά μου και να αναμετρηθώ μαζί του, στην κόντρα που όλοι οφείλουμε να αντιμετωπίσουμε στα χρόνια της εφηβείας. Είχα να γνωρίσω και να καταλάβω τη μάνα μου, η οποία έμεινε μόνη της και με την οποία έμεινα μόνος κι εγώ. Η προέκταση της σχέσης με τη μάνα μου επίσης, ως σύνδεση με την πορεία μου στο θέατρο, ήταν η σχέση μου με τον Λευτέρη Βογιατζή, ο οποίος με έφερε αντιμέτωπο με τον ρόλο που προανέφερα.
Έπειτα και το ίδιο το θέατρο, με ό,τι υπάρχει ανάμεσα, ειδικά αφότου ξεκίνησα να είμαι και πατέρας και σκηνοθέτης, με τον τρόπο που θέλω να κάνω τη σκηνοθεσία, προσπαθώντας να αφαιρέσω κάθε μορφή εξουσίας και επιβολής, γιατί δεν μου αρέσει και δεν με αφορά.
— Αυτό καταλαβαίνω ότι είναι μια γενικότερη ιδεολογία που φέρεις, που προκύπτει και από τις πολιτικές σου θέσεις. Ποιες προσωπικές σου ανάγκες όμως εξυπηρετεί το κομμάτι της σκηνοθεσίας, αφού δεν γουστάρεις καθόλου την εξουσία;
Δεν σημαίνει ότι δεν αναγνωρίζω ότι κάποιος πρέπει να κάνει αυτήν τη δουλειά. Για μένα είναι να ενορχηστρώνεις στ' αλήθεια την εμψύχωση των ανθρώπων, τίποτα παραπάνω. Γίνονται, έτσι κι αλλιώς, τόσο πρόχειρα και γρήγορα τα πράγματα, ακόμα και σε περιπτώσεις όπως στη Λυρική, όπου έκανα το «Ωραία μου κυρία». Ήταν μια πολύ μεγάλη παραγωγή, η πρώτη τόσο μεγάλη συνθήκη, όπου μπορούσα να έχω ό,τι ήθελα. Είχαμε όμως δύο μήνες, μέσα στους οποίους έπρεπε να γνωριστούμε με τους λυρικούς τραγουδιστές, να τους κάνουμε ηθοποιούς, ενώ ένα πρότζεκτ τρέχει για να ανέβει και να κατέβει.
Όμως αυτούς τους μήνες των προβών και των παραστάσεων, πρέπει κάπως να ζούμε μεταξύ μας, και οι άνθρωποι που έρχονται στη δουλειά να είναι χαρούμενοι. Εγώ φαντασιώνομαι χαρούμενους ανθρώπους πάνω στη σκηνή, ανθρώπους που λειτουργούν. Επειδή, ως ηθοποιός, είναι πολλές οι φορές που έχω ζήσει το ανάποδο, ως σκηνοθέτης στην ουσία προσπαθώ να δημιουργήσω τις συνθήκες, όσο κι αν ένα πρότζεκτ ή ένα κόνσεπτ πιέζει, να εξακολουθούμε να λειτουργούμε, και αυτοί που βρίσκονται πάνω στη σκηνή να μην έχουν απλώς να εξυπηρετήσουν μια εμπορική συνθήκη ή μία τρέχουσα ανάγκη ενός ρεπερτορίου.
Εγώ δυστυχώς χρειάζομαι χρόνο. Αφού λοιπόν αυτός ο χρόνος δεν υπάρχει, διότι ο καπιταλισμός μου λέει ότι δεν υπάρχει –κι έχω μεγάλο πρόβλημα με το θέμα της εξουσίας, είναι αλήθεια–, κοιτάζω να λειτουργώ ως εμψυχωτής ανθρώπων. Και βέβαια επιστρέφω στην εργατική βάση που ξέρω, γιατί είμαι ένας ηθοποιός εξαρτημένος από το να δουλεύω. Δεν έχω καβάντζες. Έχω μια ταξική σχέση με τη δουλειά μου. Και παρότι υποτίθεται ότι έχω γίνει σκηνοθέτης, χαίρομαι πολύ που επανέρχομαι σε αυτή τη γείωση, γιατί έχω πολλές ανάγκες, έχω σπίτι, έχω παιδί, γυναίκα.
— Ως μπαμπάς, πες μου ένα πράγμα που θα ήθελες να πάρει από σένα η κόρη σου.
Μπορώ να σου πω τι θα ήθελα να μην πάρει. Προσπαθώ –κατά τόπους το πετυχαίνω, κατά τόπους αποτυγχάνω οικτρά, διότι κι εγώ μεγαλώνω μαζί της και δεν είναι αυτονόητο, είμαι ταυτοχρόνως πολύ νέος– να μην κληρονομήσει τη διάλυσή μου.
— Τι σημαίνει αυτό;
Σου περιέγραψα μια «κουνημένη» σχέση, λόγω της ιστορίας μου, με το τι σημαίνει οικογένεια, αρσενικό, θηλυκό. Έχω μεγάλη κατανόηση και λατρεία προς τις γυναίκες αλλά ταυτόχρονα μου πήρε πολλά χρόνια να καταλάβω ότι έχω καταπιεσμένο θυμό απέναντί τους. Όπως μπορεί να νομίζω ότι έχω αποθεωμένη και μυθοποιημένη μια αντρική πλευρά, ενώ κατά βάθος διαπιστώνω ότι την έχω κατηγορήσει πολύ κι ότι μπορεί να είναι πιο απομυθοποιημένη από ό,τι πρέπει.
Έχω ταλαιπωρηθεί πολύ μέσα από τις ταυτότητες. Δεν είχα μια εύκολη ζωή πίσω μου. Έμαθα κάπως να καταρρέω εύκολα. Αυτό είναι βέβαια και ελληνικό στοιχείο, η κακομοιριά και η μίρλα. Ε, αυτά θα ήθελα να μην τα κληρονομήσει το παιδί μου, επειδή τα κληρονόμησα κι εγώ.
— Το τι κάνεις, όμως, γι' αυτό φαντάζομαι είναι μια άλλη ιστορία.
Παλεύεται κάθε μέρα. Δεν είναι αυτονόητο. Όπως δεν είναι αυτονόητο ότι μπορώ κάθε μέρα να παίζω στη σκηνή, ως ηθοποιός. Με το μεγάλο δώρο που είχα να συναναστραφώ ξανά με τον Βασίλη Παπαβασιλείου, θυμήθηκα ότι, καλώς ή κακώς, το θέατρο είναι ένα δημόσιο βήμα. Δεν είναι αυτονόητο ότι μας δίνεται η δυνατότητα, εξ ονόματος κάποιων ανθρώπων, κάθε βράδυ, να πούμε κάποια λόγια που μπορεί να κρύβουν λόγια δικά μας. Επειδή έχω μια εμπειρία ως ηθοποιός, δεν είμαι αυτονόητα έτοιμος να πετάω συνεχώς το βαλιτσάκι των προσωπικών μου ενοχών για να ανέβω στη σκηνή και να κάνω μια πολιτική δήλωση.
Με τον ίδιο τρόπο δεν είσαι αυτονόητα πατέρας. Είναι αυτό που έλεγε ο αγαπημένος μου Μπέρνχαρντ, «άλλο γεννήτορες, άλλο γονείς». Ηθοποιός τι είναι; Πατέρας τι είναι; Άντρας τι είναι τελικά; Μια καθημερινή επινόηση. Η ατάκα του Παπαβασιλείου που τη φέρω σαν κόρη οφθαλμού είναι ότι «καθετί απειλείται από αυτό το οποίο το συνιστά». Το θέατρο πεθαίνει από το πολύ θέατρο. Ο άντρας πεθαίνει από τον πολύ άντρα.
Έντμοντ, του Ντέιβιντ Μάμετ
Μετάφραση-σκηνοθεσία: Μαριάννα Κάλμπαρη
Σκηνικά-κοστούμια: Χριστίνα Κάλμπαρη
Μουσική: Nalyssa Green
Χορογραφία: Βάλια Παπαχρήστου
Σχεδιασμός φωτισμών: Στέλλα Κάλτσου
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριλένα Μόσχου
Βοηθός σκηνογράφου: Σοφία Αρβανίτη-Φλώρου
Παίζουν: Γιάννος Περλέγκας, Κωσταντίνα Τάκαλου, Δημήτρης Πασσάς, Σταύρος Καλλιγάς, Βάλια Παπαχρήστου, Δημήτρης Μαγγίνας, Μαριλένα Μόσχου, Παναγιώτης Ρενιέρης
Θέατρο Τέχνης Καρόλου Κουν - Υπόγειο
Πεσμαζόγλου 5, 210 3228706
Έως 26/4
Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Τετ., Κυρ. 20:00, Πέμ., Παρ., Σάβ. 21:15
Η παράσταση είναι ακατάλληλη για ανηλίκους
*Ευχαριστούμε το Handlebar (Μελανθίου 8, Ψυρρή, 211 4093002) για τη φιλοξενία της φωτογράφισης.
σχόλια