Στο κοιμητήριο Περ Λασέζ στο Παρίσι, δυο εραστές μοιράζονται τον ίδιο τάφο από το 1817. Ο Αβελάρδος και η Ελοΐζα ενώθηκαν στη ζωή οκτώ αιώνες νωρίτερα. Η συνάντηση και ο έρωτάς τους απέκτησαν διαστάσεις μύθου. Η ερωτική της ιστορία τα περιείχε όλα. Πάθος, απαγορεύσεις, ένα παιδί –καρπό του έρωτά τους-, σκάνδαλο. Ο θρύλος λέει ότι η Ιωσηφίνα Βοναπάρτη συγκινημένη από την ιστορία τους μετέφερε τα οστά τους στο Παρίσι και ανέθεσε στον Αλεξάντρ-Μαρί Λενουάρ να φτιάξει τον τάφο τους.
Η παράσταση αυτή δεν είχε ως στόχο τη βιογραφική εξιστόρηση της πορείας του ζευγαριού ή την παρουσίαση των φιλοσοφικών και θεολογικών συγκρούσεων που προκάλεσε η διδασκαλία του Αβελάρδου, αλλά την υπενθύμιση πως οι μεγάλοι έρωτες βρίσκονται πάντα κοντά μας, έτοιμοι να μας χτυπήσουν
Πίσω στον 12ο αιώνα, στο Παρίσι, ανατέλλει το άστρο ενός από τους σημαντικότερους φιλοσόφους και θεολόγους της εποχής, του Πέτρου Αβελάρδου. Σε ένα περιβάλλον στο οποίο η ελεύθερη διαλεκτική, και η εξέταση παντός φιλοσοφικού ζητήματος συγκρούονταν έντονα με τον «μυστικισμό» και δυσκόλευαν πολύ την ισορροπία μεταξύ πίστης και λογικής. Ο Αβελάρδος, πνεύμα ανήσυχο της εποχής του, μαχητής των ελεύθερων ιδεών θιασώτης της κριτικής, αγωνίζεται να σπάσει τους φιλοσοφικούς κανόνες, μέσα στο αυστηρό κλίμα που επέβαλε σε όλους να δηλώνουν πίστη στο κράτος και την Εκκλησία.
Ήδη στα 25 του χρόνια η φήμη του είναι τεράστια. Ο πατέρας του είναι οπλουργός, αλλά ο Αβελάρδος αν και πρωτότοκος παραχωρεί τα κληρονομικά δικαιώματα στα αδέρφια του για να αφοσιωθεί στη φιλοσοφία. Ο ίδιος υποστηρίζει: «...και καθώς προτιμούσα την πανοπλία των διαλεκτικών επιχειρημάτων και τα κληροδοτήματα της φιλοσοφίας, αντάλλαξα άλλα όπλα αντ’ αυτών, τρέφοντας μεγαλύτερο σεβασμό για την ακαδημαϊκή διαμάχη, παρά για τα τρόπαια του πολέμου».
Στο Παρίσι όσο ταχύτερα εξαπλώνεται η φήμη του άλλο τόσο πολλαπλασιάζονται οι εχθροί τους. Ο δάσκαλος του Γουλιέλμος ντε Σαμπώ, τον μάχεται ανοιχτά. Πολύ σύντομα ο Αβελάρδος αποκτά πλήθος μαθητών και δική του σχολή. Διδάσκει διαλεκτική με πάθος σε ένα περιβάλλον πιστών μαθητών, σχεδόν οπαδών των απόψεών του.
Το 1118 γνωρίζει την δεκαπεντάχρονη τότε Ελοΐζα. Ο Αβελάρδος είναι διάσημος και 40 ετών. Ορφανή, ζει με τον θείο της εφημέριο Φιλμπέρ και είναι γνωστή σε όλη τη Γαλλία για τη μόρφωσή της. Ο Φιλμπέρ εμπιστεύεται την πνευματική καλλιέργεια της ανηψιάς του στον Αβελάρδο ο οποίος προσλαμβάνεται ως εσωτερικός δάσκαλος. Η πνευματική τους επαφή δεν αργεί να ανάψει τη σπίθα του έρωτα. Οι δυο εραστές ενώνονται κρυφά κάτω από την ίδια στέγη. Ο έρωτας θριαμβεύει. Η ευτυχία τους διαρκεί λίγο. Η Ελοΐζα μένει έγκυος και η ζωή των δυο εραστών αρχίζει να μπαίνει στην τραγική της διάσταση. Ένας Γολγοθάς ο οποίος θα κρατήσει μια ολόκληρη ζωή αρχίζει. Ο Αβελάρδος μεταφέρει την Ελοΐζα στη Βρετάνη όπου γεννά το παιδί τους Πέτρο-Αστρολάβο. Ο Αβελάρδος επιθυμεί να παντρευτεί την Ελοΐζα, εκείνη αρνείται. Πιστεύει πως αυτός πρέπει να εγκαταλείψει την ιδέα του γάμου, για να μην χαλάσει η πνευματική σταδιοδρομία του: ο γάμος θα σταθεί ανυπέρβλητο εμπόδιο στην καριέρα του. Του γράφει ανάμεσα στα άλλα: Ένας καθηγητής φιλοσοφίας δε μπορεί να είναι παντρεμένος. Δε μπορεί να αποσπάται από τα κλάματα ενός μικρού παιδιού. Η οικογενειακή ζωή δεν επιτρέπει συγκέντρωση στους φιλοσοφικούς στοχασμούς. Οι διανοούμενοι με υποχρεώσεις δεν είναι σαν τους πλούσιους που ζουν σε ένα μεγάλο σπίτι και μπορούν να απομονωθούν. Δε μπορούν να αφοσιωθούν στο έργο του θεολόγου ή του φιλοσόφου μέσα σε αυτές τις συνθήκες.
Ο Αβελάρδος αρνείται τη θυσία της Ελοΐζας και επιμένει να την παντρευτεί. Συμφωνούν να γίνει ο γάμος κρυφά, αλλά ο οργισμένος θείος της Ελοΐζας, ετοιμάζει την εκδίκησή του, αρνούμενος να τον συγχωρήσει.
Ενώ η Ελοΐζα μπαίνει στο μοναστήρι του Αρζαντέιγ, μέχρι να κοπάσει το σκάνδαλο, ο Αβελάρδος επιστρέφει στις διδασκαλίες του και στη σχολή του. Ο Φιλμπέρ στέλνει τους μπράβους του για να εκδικηθούν τον Αβελάρδο και τον ευνουχίζει. Τον σέρνουν ακρωτηριασμένο και τον ταπεινώνουν μπροστά στον συγκεντρωμένο κόσμο. Ο Αβελάρδος καταφέρνει και επιβιώνει, ενώ οι μαθητές του τον παρακαλούν να συνεχίσει τη διδασκαλία. Όταν αρνείται το προπατορικό αμάρτημα και κηρύσσει ότι η αμφιβολία είναι η αφετηρία που οδηγεί στην έρευνα, θεωρείται αιρετικός, όπως αιρετική θεωρείται και η «Θεολογία» του για την Αγία Τριάδα. Υποβάλλεται σε διώξεις και βασανιστήρια. Διατάσσεται να κάψει ο ίδιος δημοσίως τα βιβλία του. Από το 1133 μέχρι το 1138 επικοινωνούν με επιστολές. Θα ξαναειδωθούν μόνο μια φορά. Ο φιλόσοφος, ψυχικό ράκος, καταφεύγει στο μοναστήρι του Αγίου Μάρκελου όπου αφήνει την τελευταία του πνοή. Η Ελοίζα ζητά να μεταφερθεί το σώμα του στον παράκλητο, το μοναστήρι στο οποίο βρίσκεται και να ταφεί εκεί. Η ίδια πεθαίνει 20 χρόνια αργότερα. Πριν κλείσει τα μάτια της ζήτησε να ταφεί δίπλα στον άντρα που λάτρεψε.
Στην ιστορία, οι ιστορίες αγάπης και πάθους δεν εμπνέουν μόνο τους ποιητές, αλλά συγκινούν τους αναγνώστες και τους θεατές. Ο Γιάννης Καλαβριανός, ανέβασε τον Αβελάρδο και την Ελοΐζα στη σκηνή με ένα πυκνό και καλογραμμένο κείμενο. « Η παράσταση αυτή δεν είχε ως στόχο τη βιογραφική εξιστόρηση της πορείας του ζευγαριού ή την παρουσίαση των φιλοσοφικών και θεολογικών συγκρούσεων που προκάλεσε η διδασκαλία του Αβελάρδου, αλλά την υπενθύμιση πως οι μεγάλοι έρωτες βρίσκονται πάντα κοντά μας, έτοιμοι να μας χτυπήσουν», επισημαίνει ο σκηνοθέτης. «Η αλληλογραφία τους που έχει διασωθεί, μεταφραστεί από τα λατινικά και εκδοθεί, αποτελεί ένα πολύ ενδιαφέρον κείμενο, που αξίζει κανείς να το ανακαλύψει». Επί σκηνής οι τρεις ηθοποιοί, αφηγητές της ιστορίας και πρωταγωνιστές μοιράζονται όλους τους ρόλους των προσώπων που έπαιξαν ρόλο στην ιστορία του Αβελάρδου και της Ελοΐζας, αλλά και στην ιστορία της εποχής, στην οποία διαδραματίστηκε.
H ταυτότητα της παράστασης:
"Αβελάρδος και Ελοΐζα"
Θέατρο του Νέου Κόσμου
Κείμενο-Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός
Σκηνικά: Εύα Μανιδάκη
Κοστούμια: Ιωάννα Τσάμη
Φωτισμοί: Σάκης Μπιρμπίλης
Μουσική: Άγγελος Τριανταφύλλου
Κίνηση: Χρήστος Παπαδόπουλος
Παίζουν: Γιώργος Γλάστρας, Ελένη Κοκκίδου, Χριστίνα Μαξούρη
8 Διάσημες Ιστορίες Αγάπης
Με αφορμή την παράσταση Αβελάρδος και Ελοΐζα, μερικές δημοφιλείς, σπουδαίες και διάσημες ιστορίες αγάπης και μερικά σπουδαία έργα τέχνης που τις απεικονίζουν
Συνώνυμο της αγάπης ο Ρωμαίος και η Ιουλιέτα είναι ένα από τα πιο διάσημα ζευγάρια εραστών που γνώρισε η ανθρωπότητα. Η ιστορία του Σαίξπηρ, δεν είναι μόνο η ιστορία δυο εφήβων από αντιμαχόμενες οικογένειες που αγαπήθηκαν. Είναι η ιστορία που μέσα από το τραγικό τέλος των δυο εραστών σφραγίζει τον έρωτα με την αιωνιότητα.
Η αληθινή ιστορία αγάπης του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας είναι μία από τις πιο αξέχαστες, ερωτικές ιστορίες που κάνουν το γύρο του κόσμου ακόμα και σήμερα στο θέατρο και τον κινηματογράφο. Η σχέση του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας είναι μια αληθινή δοκιμασία της αγάπης. Ερωτεύθηκαν με την πρώτη ματιά. Εξόργισαν τους Ρωμαίους που έβλεπαν την Αίγυπτο και τη βασίλισσά της να αποκτά δύναμη. Αψήφησαν κάθε κίνδυνο. Λέγεται ότι ο Αντώνιος πήρε την ψευδή είδηση του θανάτου της Κλεοπάτρας σε μια μάχη και έπεσε πάνω στο σπαθί του. Η Κλεοπάτρα, με την είδηση του θανάτου του αυτοκτόνησε.
Η τραγική ιστορία αγάπης του Λάνσελοτ και της βασίλισσας Γκουίνεβιρ είναι πιθανότατα μία από τις πιο γνωστές ιστορίες της εποχής του Αρθούρου. Ο αρχηγός των ιπποτών του Αρθούρου Λάνσελοτ και η Γκουίνεβιρ, γυναίκα του Αρθούρου αγαπήθηκαν παράφορα. Η προδοσία τους απέναντι στον Αρθούρο σηματοδοτεί την αρχή της πτώσης του βασιλείου. Ο Αρθούρος την καταδικάζει να καεί στην πυρά. Ο Λάνσελοτ τη σώζει. Συναντιούνται για μια τελευταία φορά και εκείνη περνάει το υπόλοιπο της ζωής της σε μοναστήρι.
Στον ποιητικό θρύλο του μεσαίωνα Τριστάνος και Ιζόλδη ο Τριστάνος την γνωρίζει όταν ως απεσταλμένος του θείου του Βασιλιά της Κορνουάλης, ζητά για λογαριασμό του θείου του Βασιλέως το χέρι της. Επιστρέφοντας με την Ιζόλδη στη Κορνουάλη από μοιραίο λάθος πίνουν και οι δύο κάποιο μαγικό φίλτρο, που ήταν προορισμένο να προκαλεί ακατανίκητο και αιώνιο έρωτα σε όποιους το γεύονταν. Έρμαια του πάθους τους απατούν τον βασιλιά. Για να ξεπεράσει το πάθος του ο Τριστάνος παντρεύεται μια άλλη Ιζόλδη, τη Λευκώλενο. Όταν τραυματίζεται καλεί την Ιζόλδη που έχει το αντίδοτο. Από ζηλοτυπία η γυναίκα του του αναγγέλλει ότι το πλοίο φτάνει με μαύρα πανιά και όχι λευκά πανιά όπως της είχε ζητήσει. Κατάκοιτος και απελπισμένος, έχοντας πάρει το θλιβερό μήνυμα, ο Τριστάνος εκπνέει. Στο νεκρικό του κρεβάτι, εκπνέει μετά από λίγο και η Ιζόλδη που μόλις έχει φτάσει.
Ο Ορφέας ήταν ο γιός της Καλλιόπης, μούσας της επικής ποίησης. Διάσημος για την λύρα του και τη μουσική του. Κάποτε ο Ορφέας γνώρισε την Ευρυδίκη. Και την αγάπησε πάρα πολύ και εκείνη αγάπησε εκείνον. Εκείνη πέθανε από το δάγκωμα ενός φιδιού. Η απόγνωση και ο πόνος του Ορφέα ήταν μεγάλη. Ξεκίνησε να πάει στον Κάτω Κόσμο, στο βασίλειο του Άδη και της Περσεφόνης για να τη βρει. Έφτασε στον κάτω κόσμο, κατάφερε και έπεισε τους θεούς για να την πάρει πίσω με τον όρο μέχρι να φτάσουν στον πάνω κόσμο να μη γυρίσει να την κοιτάξει. Μα δεν τα κατάφερε. Δεν άντεξε και στράφηκε. Μα πριν προλάβει να την αγγίξει και να της μιλήσει, η Ευρυδίκη εξαφανίστηκε από μπροστά του. Από τότε λένε ότι ο Ορφέας έμεινε μόνος και τριγυρνούσε τις ερημιές και έπαιζε τη μουσική του για τα ζώα που πάντα τον πλησίαζαν για να τον ακούσουν.
Ο Πάολο και η Φρανσέσκα έγιναν διάσημοι από το αριστούργημα του Δάντη “Θεία κωμωδία”. Πρόκειται για μια αληθινή ιστορία. Η Φρανσέσκα του Ρίμινι ήταν παντρεμένη με τον Τζιάντσιότο Μαλατέστα, έναν απαίσιο τύπο. Ερωτεύτηκε παράφορα τον αδερφό του Πάολο Μαλατέστα. Αγαπήθηκαν πολύ αλλά όταν αποκαλύφθηκε η σχέση τους ο Τζιαντσιότο τους σκότωσε.
Η ιστορία αγάπης του Σαλίμ και της και Αναρκαλί είναι μια μεγάλη ιστορία αγάπης και αφοσίωσης.. Ο γιος του μεγάλου αυτοκράτορα Μουγκάλ Ακμπάρ, Σαλίμ, ερωτεύτηκε με απλούς την εταίρα Αναρκαλί. Ο πατέρας του κάνει τα πάντα προκειμένου να τους χωρίσει. Οργανώνει στρατό και κηρύσσει πόλεμο κατά του πατέρα του, αλλά νικιέται και καταδικάζεται σε θάνατο. Η Αναρκαλί για να τον σώσει παραιτείται από την αγάπη της και δέχεται την τιμωρία να ενταφιαστεί ζωντανή σε ένα τούβλινο τοίχο μπροστά στα μάτια του εραστή της.
Όπως διηγείται ο Οβίδιος «ο Πύραμος ήταν το πιο γοητευτικό παλληκάρι απ' όλους τους άνδρες και η Θίσβη η ωραιότερη νέα της Ανατολής». Οι δύο νέοι ζούσαν στη Βαβυλώνα και ήταν γείτονες. Αγαπούσαν τρυφερά ο ένας τον άλλο, αλλά, επειδή κατάγονταν από αντίπαλες οικογένειες, κρατούσαν την αγάπη τους κρυφή. Για να επικοινωνούν, χρησιμοποιούσαν μια σχισμή του τοίχου που χώριζε τα σπίτια τους. Συμφώνησαν να συναντηθούν μια νύχτα έξω από τα τείχη της πόλης. Η Θίσβη είχε κρυμένο το πρόσωπό της με ένα πέπλο. Ξαφνικά εμφανίζεται μια λέαινα. Η Θίσβη κατατρομαγμένη έτρεξε να κρυφτεί σε μια κοντινή σπηλιά. Το πέπλο της πέφτει και η λέαινα το αρπάζει στο στόμα της. Όταν ο Πύραμος πλησίασε τον τόπο της συνάντησης, πρόσεξε τ'αχνάρια της λέαινας και βλέποντας το ματωμένο πέπλο, νομίζει τη Θίσβη νεκρή. Τραβά το σπαθί και το καρφώνει στο πλευρό του. Όταν η Θίσβη βγαίνει από την κρυψώνα της, βλέπει νεκρό τον αγαπημένο της αυτοκτονεί. Πεθαίνοντας, παρακάλεσε τους θεούς να φροντίσουν ώστε τα σώματα τους να ταφούν στον ίδιο τάφο.
σχόλια