Κριτική της παράστασης «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Γιάννη Μόσχου

Κριτική της παράστασης «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Γιάννη Μόσχου Facebook Twitter
1
Κριτική της παράστασης «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Γιάννη Μόσχου Facebook Twitter
Σπάνια συναντάει κανείς τόσο αρμονική δουλειά συνόλου, όπου όλοι οι ηθοποιοί προσφέρουν ζωτικό κομμάτι του εαυτού τους, ερμηνείες που έχουν νόημα: να τις επεξεργαστείς, να τις αφουγκραστείς, να τις εισπράξεις.

«Η κοινωνία βρίσκεται μέσα στον άνθρωπο και ο άνθρωπος μέσα στην κοινωνία»: με πάθος και πολύ μελάνι υπερασπίστηκε ο Μίλερ την αντίληψη αυτή στη ζωή και στο έργο του. Δεν είμαστε αυτάρκεις, ούτε ζούμε απομονωμένοι, και είναι λάθος να διαχωρίζουμε τη μεταφυσική ή την υπαρξιακή διάσταση από την κοινωνική, πίστευε ο συγγραφέας. Μπορεί οι σκέψεις, οι ελπίδες και οι φόβοι μας να ανήκουν αποκλειστικά σ' εμάς τους ίδιους, οι πράξεις μας όμως εκπέμπουν δονήσεις στην οικουμένη. Ό,τι κάνουμε, αλλά και ό,τι δεν κάνουμε, είτε το κίνητρό μας είναι η προσωπική φιλοδοξία είτε ο αλτρουισμός, η πίστη ή ο κυνισμός, αυτό επηρεάζει τους γύρω μας. Πότε ελάχιστα, ποτέ αμυδρά, πότε ευεργετικά ή ολέθρια.


«Δεν υπάρχει δράση χωρίς συνέπεια και καμία συνέπεια δεν μπορεί να περιοριστεί στο εγώ, εφόσον το εγώ δεν υφίσταται χωρίς την ευρύτερη κοινότητα, η οποία του παρέχει όχι μόνο το πλαίσιο αλλά και το νόημά του», παρατηρεί ο οξύνους μελετητής του αμερικανικού θεάτρου C.W.E. Bigsby, γράφοντας για τον Μίλερ στο Modern American Drama, 1945-1990. Είναι όμως πλέον πολύ αργά, όταν λαμβάνει αυτό το κρίσιμο μάθημα ο Τζο Κέλερ, κεντρικός ήρωας του Ήταν όλοι τους παιδιά μου. Την περίοδο του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ο βιομήχανος Κέλερ πούλησε στην αμερικανική αεροπορία ελαττωματικά ανταλλακτικά, προκαλώντας έτσι τον θάνατο είκοσι ενός πιλότων. Αποσιωπώντας την εμπλοκή του, αφήνει τον συνέταιρό του να μπει στη φυλακή ως μόνος υπαίτιος.


Τώρα, τρία χρόνια αργότερα, έρχεται η ώρα των αποκαλύψεων. Καταλύτης, η επίσκεψη της Ανν, κόρης του φυλακισμένου συνεταίρου και μνηστή του γιου των Κέλερ, του Λάρι, που θεωρείται αγνοούμενος πολέμου και είναι, κατά πάσα βεβαιότητα, νεκρός. Το ματωμένο μυστικό του Κέλερ βγαίνει στο φως, παρά τις αντιστάσεις του. Ό,τι έκανε, το έκανε για την οικογένειά του, υποστηρίζει. Για να σώσει την επιχείρηση που θα αφήσει στον άλλο γιο του, τον Κρις. «Είμαι ο πατέρας του και είναι ο γιος μου, και αν υπάρχει κάτι σπουδαιότερο απ' αυτό, εγώ θα φυτέψω μια σφαίρα στο κεφάλι μου», φωνάζει στη σύζυγό του, που ξέρει την αλήθεια. Για τον Κρις, όμως, υπάρχει κάτι σπουδαιότερο από αυτό: η υποχρέωση του ατόμου απέναντι στο σύνολο. Και ο πατέρας του φέρει ευθύνη για τους 21 νεκρούς, τόσο απόλυτη, σαν να τους σκότωσε με το χέρι του.

Το αποτέλεσμα μπορεί να υστερεί σε περιπετειώδη διάθεση ή σε φρεσκάδα, σίγουρα όμως πατάει στέρεα στα πόδια του και δεν καμώνεται κάτι που δεν είναι. Μπορεί να μην εντυπωσιάζει με την πρωτοτυπία του, συγκινεί όμως με την ειλικρίνειά του.


«Ο θάνατος του κάθε ανθρώπου με λιγοστεύει, γιατί ανήκω στην ανθρωπότητα», έγραφε ο Τζον Ντον στο περίφημο ποίημά του και αυτό ακριβώς προσπαθεί να καταστήσει κατανοητό ο Κρις. Ότι δεν ήταν μόνο ο Λάρι που χάθηκε εξαιτίας των δόλιων πράξεων του Τζο (όπως αποδεικνύεται στην πορεία) αλλά και όλοι οι νέοι που έπεσαν στο κενό. «Ναι, βέβαια, ο Λάρι ήταν γιος μου. Αλλά [...] στα δικά του μάτια ήταν όλοι τους παιδιά μου. Και νομίζω πως πράγματι ήταν, νομίζω πως πράγματι ήταν» ομολογεί ο ήρωας συντετριμμένος, σε μια στιγμή τρομακτικής επίγνωσης που θυμίζει αρχαία τραγωδία.


Δεν υπάρχουν εδώ νικητές και ηττημένοι· μόνο μια φοβερή διαπίστωση ότι οι ζωές όλων μας προχωρούν αξεδιάλυτα δεμένες μεταξύ τους. Αν το καταλάβουμε αυτό, υπάρχει ελπίδα. Το τίμημα όμως φαντάζει συνήθως δυσβάσταχτο. Οι άνθρωποι, για δεκάδες σημαντικούς και ασήμαντους λόγους, επιλέγουν τον συμβιβασμό ή το ψέμα. Ακόμη και η στάση του ιδεολόγου Κρις, που για χρόνια εθελοτυφλούσε και καρπωνόταν τα αγαθά της οικογενειακής επιχείρησης, τίθεται υπό αμφισβήτηση. «Ο Κρις αποτυγχάνει και αυτός» σημειώνει ο Bigsby. «Η ενοχή του πατέρα του μπλέκεται με τη λαχτάρα να διακηρύξει τη δική του αθωότητα, και όπως έχει πει ο Μίλερ στην αυτοβιογραφία του, η αθωότητα σκοτώνει [...]. Το ιδανικό αποκαλύπτεται νοθευμένο, τα κίνητρα ύποπτα και η κοινωνική δικαιοσύνη εκτεθειμένη στις ιδιωτικές επιθυμίες».

Κριτική της παράστασης «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Γιάννη Μόσχου Facebook Twitter
Ο Δημήτρης Καταλειφός ως Τζο Κέλερ συνδυάζει τη νοητική αγαρμποσύνη ενός αμόρφωτου ανθρώπου με το τυφλό πείσμα του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία αλλά και την αδυναμία του καλού πατέρα που διψά για την αγάπη των παιδιών του.
Κριτική της παράστασης «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Γιάννη Μόσχου Facebook Twitter
Μια βόμβα ενέργειας και συναισθημάτων, εξίσου εξαιρετικός, ο πληγωμένος και άρτι αφυπνισμένος αδελφός της Κώστας Βασαρδάνης.


Απαλλαγμένη από κάθε διάθεση επίδειξης, η σκηνοθεσία του Γιάννη Μόσχου αφήνει τα δραματουργικά δεδομένα να ξεδιπλωθούν αβίαστα. Κινείται με σύνεση, αίσθηση του μέτρου και συνέπεια. Ουδέποτε υποκύπτει σε διδακτισμό ή μελοδραματικές εξάρσεις. Οι συγκρούσεις αναδύονται χωρίς να εκβιάζονται: προκύπτουν οργανικά ως φυσικές συνέπειες των χαρακτήρων και των διλημμάτων τους και ως τέτοιες διατηρούν θερμό το ενδιαφέρον μας μέχρι τέλους.


Ας ξαναθυμηθούμε τα βασικά –πώς να λέμε πειστικά μια ιστορία– και από εκεί βλέπουμε, μοιάζει να λέει ο σκηνοθέτης. Το αποτέλεσμα μπορεί να υστερεί σε περιπετειώδη διάθεση ή σε φρεσκάδα, σίγουρα όμως πατάει στέρεα στα πόδια του και δεν καμώνεται κάτι που δεν είναι. Μπορεί να μην εντυπωσιάζει με την πρωτοτυπία του, συγκινεί όμως με την ειλικρίνειά του. Όσον αφορά τη σκηνογραφία, η επιθυμία να νικήσουμε τον ρεαλισμό δεν αρκεί, όταν αντικαθίσταται από μια ψευτομοντέρνα εκδοχή αφαίρεσης που ξενίζει δυσάρεστα τον θεατή και τον εμποδίζει να συνδεθεί με τη δράση. Ένα σκηνικό γκρίζο, αυστηρό, με κίονες και σκάλες που θα ταίριαζε ίσως σε άλλο έργο, στον Άμλετ ή στον Ιούλιο Καίσαρα, σε μια τραγωδία εξουσίας και ανακτόρων, όπου οι ήρωες κρύβονται και κρυφακούν τους αντιπάλους τους, και όχι σε ένα κοινωνικό δράμα στην καρδιά μιας μικρής πόλης. Εδώ τα «παράθυρα» χρησιμοποιούνται μόνο μία ή δύο φορές, σχεδόν με το ζόρι, ίσα-ίσα για να δικαιολογήσουν την παρουσία τους.


Ευτυχώς, το μεγαλύτερο πλεονέκτημα, η πιο θαυμαστή αρετή της παράστασης, αποδεικνύεται το έμψυχο δυναμικό της. Νοιαζόμαστε για τους ήρωες, από τον «πρώτο» ως τον «τελευταίο»: και αυτή η ανθρωπιά, τόσο σε επίπεδο σκηνοθεσίας όσο και υποκριτικής, είναι το πιο συγκινητικό στοιχείο. Σπάνια συναντάει κανείς τόσο αρμονική δουλειά συνόλου, όπου όλοι οι ηθοποιοί προσφέρουν ζωτικό κομμάτι του εαυτού τους, ερμηνείες που έχουν νόημα: να τις επεξεργαστείς, να τις αφουγκραστείς, να τις εισπράξεις.

Κριτική της παράστασης «Ήταν όλοι τους παιδιά μου» του Γιάννη Μόσχου Facebook Twitter
Εξαιρετική η Δανάη Επιθυμιάδη ως Ανν, ευάλωτη και «καθαρή», προσηλωμένη στον στόχο και η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου ως Μητέρα αιφνιδιάζει ευχάριστα μέσα από απρόσμενες υποκριτικές αποχρώσεις και μεταπτώσεις που αρνούνται την πεπατημένη.


Ο Δημήτρης Καταλειφός ως Τζο Κέλερ συνδυάζει τη νοητική αγαρμποσύνη ενός αμόρφωτου ανθρώπου (έτσι τον περιγράφει ο συγγραφέας) με το τυφλό πείσμα του αυτοδημιούργητου επιχειρηματία αλλά και την αδυναμία του καλού πατέρα που διψά για την αγάπη των παιδιών του. Σπαρακτική η βωβή κραυγή του τέλους, όταν ο ήρωας συνειδητοποιεί ότι δεν υπάρχει επιστροφή και ότι η ζωή διαγράφεται πλέον ανέφικτη.


Με έμφυτη κομψότητα και τρομερό μέτρο στην έκφραση του πόνου της, η Αλεξάνδρα Σακελλαροπούλου ως Μητέρα αιφνιδιάζει ευχάριστα μέσα από απρόσμενες υποκριτικές αποχρώσεις και μεταπτώσεις που αρνούνται την πεπατημένη.

 
Στιβαρός και γήινος, ο Γιώργος Βουρδαμής αποφεύγει όλες τις παγίδες του «κατηγόρου» Κρις. Εξαιρετική η Δανάη Επιθυμιάδη ως Ανν, ευάλωτη και «καθαρή», προσηλωμένη στον στόχο. Μια βόμβα ενέργειας και συναισθημάτων, εξίσου εξαιρετικός, ο πληγωμένος και άρτι αφυπνισμένος αδελφός της Κώστας Βασαρδάνης. Δυναμική και κοφτερή η παρουσία της Ευγενίας Αποστόλου, εκτελεί άψογα τη σύντομη αποστολή της, ενώ, στον αντίποδα, ο γιατρός σύζυγός της Δημήτρης Καραμπέτσης αποπνέει μοναδική ζεστασιά ως συμβιβασμένος, αλλά καθόλου πικραμένος οικογενειάρχης. Συμπαθέστατο, τέλος, το ζεύγος χαρωπών Αμερικανών του Γιώργου Τζαβάρα και της Ιωάννας Πιατά.

Ιnfo:
Ήταν όλοι τους παιδιά μου
Άρθουρ Μίλερ

Σκην.: Γ. Μόσχος

Ερμηνεύουν: Δ. Καταλειφός, Αλ. Σακελλαροπούλου, Γ. Βουρδαμής

Θέατρο Εμπορικόν

Σαρρή 11, Ψυρρή, 210 3211750

Απογ.: Σάβ. 18:00

Βραδ.: Τετ.-Κυρ. 20:00, Πέμ.-Σάβ. 21:00

Εισ.: €15-25

Θέατρο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν

Θέατρο / Πού οφείλεται τόση δίψα για το θέατρο;

Το θέατρο εξακολουθεί να προκαλεί debates και ζωηρές συζητήσεις, παρά τις κρίσεις και τις οικονομικές περικοπές που έχει υποστεί, και φέτος ανεβαίνουν στην Αθήνα παραστάσεις για κάθε γούστο που θα συγκινήσουν, θα διασκεδάσουν και θα προβληματίσουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ανδρέας Κωνσταντίνου

Θέατρο / Ανδρέας Κωνσταντίνου: «Δεν μ' ενδιαφέρει τι υποστηρίζεις στο facebook, αλλά το πώς μιλάς σε έναν σερβιτόρο»

Ο ηθοποιός που έχει υποδυθεί τους πιο ετερόκλητους ήρωες και θα πρωταγωνιστήσει στην τηλεοπτική μεταφορά της «Μεγάλης Χίμαιρας» αισθάνεται ότι επιλέγει την τηλεόραση για να ικανοποιήσει την επιθυμία του για κάτι πιο «χειροποίητο» στο θέατρο.
ΜΑΤΟΥΛΑ ΚΟΥΣΤΕΝΗ
Ο Στρίντμπεργκ και η «Ορέστεια» προσγειώνονται στον κόσμο της Λένας Κιτσοπούλου

Θέατρο / Η Μαντώ, ο Αισχύλος και ο Στρίντμπεργκ προσγειώνονται στον κόσμο της Κιτσοπούλου

Στην πρόβα του νέου της έργου όλοι αναποδογυρίζουν, συντρίβονται, μοντάρονται, αλλάζουν μορφές και λένε λόγια άλλων και τραγούδια της καψούρας. Ποιος θα επικρατήσει στο τέλος;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
«Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Οι Αθηναίοι / «Η εποχή μας δεν ανέχεται το λάθος»

Η ηθοποιός Ρουμπίνη Βασιλακοπούλου θυμάται τα χρόνια του Θεάτρου Τέχνης, το πείραμα και τις επιτυχίες του Χυτηρίου, περιγράφει τι σημαίνει γι' αυτή το θεατρικό σανίδι και συλλογίζεται πάνω στο πέρασμα του χρόνου.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

The Review / Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου Γιώργος Βουδικλάρης μιλούν για την παράσταση «Ο Χορός των εραστών» της Στέγης, τα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει το κείμενο του Τιάγκο Ροντρίγκες και τη χαρά τού να ανακαλύπτεις το next best thing στην τέχνη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το «Κυανιούχο Κάλιο» είναι μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων 

Θέατρο / «Κυανιούχο Κάλιο»: Μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Όχι μόνο σε ανελεύθερα ή σκοταδιστικά καθεστώτα, αλλά και στον δημοκρατικό κόσμο, η συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας σε ασφαλή και αξιοπρεπή ιατρική διακοπή κύησης παραμένει τρομακτικά επίκαιρη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

Θέατρο / Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

«Εκείνο που με σπρώχνει να δημιουργώ θεατρικούς χαρακτήρες είναι ο έρωτας», έλεγε ο Ουίλιαμς, που πίστευε ότι ο πόθος «είναι κάτι που κατακλύζει πολύ μεγαλύτερο χώρο από αυτόν που μπορεί να καλύψει ένας άνθρωπος». Σε αυτόν τον πόθο έχει συνοψίσει τη φυγή και την ποίηση, τον χρόνο, τη ζωή και τον θάνατο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ