Στίβεν Σόντχαϊμ: Αποχαιρετώντας τον τελευταίο μεγάλο του Μπρόντγουεϊ

Στίβεν Σόντχαϊμ: Αποχαιρετώντας τον τελευταίο μεγάλο του Μπρόντγουεϊ Facebook Twitter
Με περισσότερα από 60 χρόνια καριέρας απέσπασε πολλές διακρίσεις. Φωτό: Getty Images
0

Ο Στίβεν Σόντχαϊμ, βιρτουόζος του αμερικανικού μιούζικαλ, πέθανε την Παρασκευή σε ηλικία 91 ετών. Τα μέσα και η μουσική βιομηχανία σε όλο τον κόσμο αποτίνουν φόρο τιμής σε αυτόν που ο Άντριου Λόιντ Βέμπερ αποκάλεσε γίγαντα του μουσικού θεάτρου της εποχής μας, που έδωσε έμπνευση σε επόμενες γενιές, ενώ ο παραγωγός Κάμερον Μάκιντος έγραψε ότι «το θέατρο έχασε μια από τις μεγαλύτερες ιδιοφυΐες του και ο κόσμος έχασε έναν από τους μεγαλύτερους και πιο πρωτότυπους συγγραφείς. Δυστυχώς, υπάρχει τώρα ένας γίγαντας στον ουρανό. Αλλά η λάμψη του Στίβεν Σόντχαϊμ θα είναι ακόμα εδώ καθώς τα θρυλικά τραγούδια και τα σόου του θα παίζονται για πάντα».

Η καριέρα του Σόντχαϊμ διήρκεσε περισσότερα από εξήντα χρόνια. Συνδημιούργησε κλασικά μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ όπως τα «West Side Story», «Gypsy», «Into the Woods», τα οποία μεταφέρθηκαν με επιτυχία στο σινεμά, καθώς και τα «Follies» (1971), «A Little Night Music» (1973), «Pacific Overtures» (1976), «Sweeney Todd» (1979), «Merrily We Roll Along» (1981) και «Sunday in the Park With George» (1984). 

Διέπρεψε ως συνθέτης και στιχουργός, γράφοντας τη μουσική και τα λόγια στις παραστάσεις του, ενώ κέρδισε Όσκαρ για το τραγούδι «Sooner or later» που ακούστηκε από τη Μαντόνα στην ταινία «Ντικ Τρέισι» (1990), σε σκηνοθεσία Γουόρεν Μπίτι.

Ο Σόντχαϊμ γεννήθηκε το 1930 στη Νέα Υόρκη ενώ οι γονείς του δούλευαν και οι δύο στη βιομηχανία της μόδας. Mεγάλωσε στο Upper West Side του Μανχάταν και μετά το διαζύγιο των γονιών του σε μια φάρμα κοντά στο Doylestown της Πενσιλβάνια. Ήταν ένα απομονωμένο, συναισθηματικά παραμελημένο παιδί. Η μητέρα του τον έστειλε στη Στρατιωτική Ακαδημία της Νέας Υόρκης το 1940.

Η μητέρα του ξέσπαγε επάνω του την απόρριψη που ένιωσε από τον πατέρα του, όταν την εγκατέλειψε για μια άλλη γυναίκα. Κάποτε του έγραψε ένα γράμμα, λέγοντας ότι η μόνη λύπη που είχε ποτέ ήταν ότι τον γέννησε. Όταν πέθανε, την άνοιξη του 1992, ο Σόντχαϊμ δεν παρευρέθηκε στην κηδεία της, ενώ είχαν να μιλήσουν περισσότερα από είκοσι χρόνια.

Αυτή ήταν η πιο δύσκολη σχέση της ζωής του. Η μητέρα του ξέσπαγε επάνω του την απόρριψη που ένιωσε από τον πατέρα του, όταν την εγκατέλειψε για μια άλλη γυναίκα. Κάποτε του έγραψε ένα γράμμα, λέγοντας ότι η μόνη λύπη που είχε ποτέ ήταν ότι τον γέννησε. Όταν πέθανε, την άνοιξη του 1992, ο Σόντχαϊμ δεν παρευρέθηκε στην κηδεία της, ενώ είχαν να μιλήσουν περισσότερα από είκοσι χρόνια.

Στίβεν Σόντχαϊμ: Αποχαιρετώντας τον τελευταίο μεγάλο του Μπροντγουέι Facebook Twitter
Ο Στίβεν Σόντχαϊμ με τον Λέοναρντ Μπερνστάιν. Φωτό: Getty Images

Από το 1942 έως το 1943 παρακολούθησε το George School, ένα ιδιωτικό προπαρασκευαστικό σχολείο Κουακέρων στην κομητεία Μπακς της Πενσιλβάνια, όπου έγραψε το πρώτο του μιούζικαλ, By George. Από το 1946 έως το 1950 φοίτησε στο Williams College. Αποφοίτησε με έπαινο και έλαβε το βραβείο Hubbard Hutchinson, μια διετή υποτροφία για σπουδές μουσικής.

Όταν ήταν εννιά ετών γοητεύθηκε από ένα μιούζικαλ στο Μπρόντγουεϊ, το Very Warm for May, και για πολλά χρόνια ανακαλούσε σε συνεντεύξεις του πόσο συναρπαστικό του φάνηκε όταν η αυλαία αποκάλυψε ένα πιάνο στην άκρη της σκηνής.

Δάσκαλός του ήταν ένας από μεγαλύτερους στιχουργούς και λιμπρετίστες, ο Όσκαρ Χάμερσταϊν, ο οποίος του ζήτησε να γράψει για το μιούζικαλ Saturday Night, που προοριζόταν να ανοίξει κατά τη διάρκεια της σεζόν 1954-55 στο Μπρόντγουεϊ. Ο παραγωγός πέθανε και η παράσταση δεν ανέβηκε ποτέ.

Η τύχη του άλλαξε όταν καλεσμένος σε ένα πάρτι έμαθε από τον Άρθουρ Λόρεντς ότι ο Μπερνστάιν εργαζόταν σε μια μουσική εκδοχή του Romeo and Juliet, αλλά χρειάζονταν έναν στιχουργό. Ο Σόντχαϊμ ήθελε να γράψει μουσική και στίχους, ο Μπερνστάιν επέμεινε και τελικά το West Side Story, σε σκηνοθεσία Jerome Robbins, άνοιξε το 1957 και είχε 732 παραστάσεις.

Ο Σόντχαϊμ ήταν δυσαρεστημένος γιατί αρχικά ο Μπερνστάιν πιστώθηκε ως συν-συγγραφέας των στίχων, αλλά στη συνέχεια του παραχώρησε όλα τα δικαιώματα. Ήταν 27 ετών.

Στίβεν Σόντχαϊμ: Αποχαιρετώντας τον τελευταίο μεγάλο του Μπροντγουέι Facebook Twitter
Ο Σόντχαϊμ είναι μοναδικός γιατί κατάφερε να ασχοληθεί απλά και άμεσα με ζητήματα που απασχολούσαν μόνο το δράμα επί σκηνής. Φωτό: Getty Images

Η επόμενη επιτυχία του Σόντχαϊμ ήταν μια μουσική εκδοχή των απομνημονευμάτων της Gypsy Rose Lee. Το Gypsy άνοιξε στις 21 Μαΐου 1959 και έτρεξε για 702 παραστάσεις. Το πρώτο μιούζικαλ για το οποίο έγραψε τη μουσική και τους στίχους ήταν το A Funny Thing Happened on the Way to the Forum, το οποίο άνοιξε το 1962 και έτρεξε για 964 παραστάσεις. Αν και η παράσταση κέρδισε πολλά βραβεία Τόνι (συμπεριλαμβανομένου του καλύτερου μιούζικαλ), ο ίδιος δεν έλαβε υποψηφιότητα.

Αν διαβάσει κάποιος την επαγγελματική πορεία του Σόντχαϊμ, μόνο δαφνοστρωμένη δεν μπορεί να την αποκαλέσει. Ο ίδιος έλεγε ότι είχε μετανιώσει για διάφορες συνεργασίες και για άλλες τόσες που δούλεψε και δεν πραγματοποιήθηκαν. Μέσα σε αυτές τις διαδικασίες αποφάσισε να δουλεύει μόνος στη μουσική και τους στίχους. Εμπνευσμένος από ένα άρθρο των New York Times σχετικά με μια συγκέντρωση πρώην showgirls των Ziegfeld Follies, έγραψε το The Girls Upstairs που αργότερα θα γινόταν το Follies.

Η μεγαλύτερη απογοήτευσή του ήταν όταν επιχείρησαν να δουλέψουν με τον Μπερνστάιν και τον Ρόμπινς για άλλη μια φορά μετά το West Side Story. Ο τρόπος που δούλευαν ήταν τρελός, σε ωράρια, ύφος και στη διάρκεια των οντισιόν ο Ρόμπινς ζήτησε να τον δικαιολογήσουν για μια στιγμή. Όταν δεν επέστρεψε, ένας θυρωρός είπε ότι είχε μπει σε μια λιμουζίνα για να πάει στο διεθνές αεροδρόμιο John F. Kennedy. Ο Μπερνστάιν ξέσπασε σε κλάματα και είπε: «Τελείωσε». Δεκαοκτώ χρόνια αργότερα, ο Σόντχαϊμ αρνήθηκε το αίτημα των Μπερνστάιν και Ρόμπινς να ξαναδοκιμάσουν να κάνουν την παράσταση, ένα έργο του Μπέρτολντ Μπρεχτ.

Στίβεν Σόντχαϊμ: Αποχαιρετώντας τον τελευταίο μεγάλο του Μπροντγουέι Facebook Twitter
Με τη Λιζ Τέιλορ στο στούντιο, ηχογραφώντας τα τραγούδια για την ταινία «A little night music». Φωτό: Getty Images

Το 1985 κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για το «Sunday in the Park With George», την ιστορία ενός ζωγράφου που προσπαθεί να ζωγραφίσει το αριστούργημά του εμπνευσμένο από ένα πίνακα του Ζορζ Σερά.

Ο Σόντχαϊμ θεωρείται, όχι άδικα, ένας από αυτούς που έφτιαξαν τον μύθο του Μπρόντγουέι. Έγραψε χιλιάδες τραγούδια, παρτιτούρες και δεν έπαψε ποτέ να θεωρεί σχεδόν φυσικό το να μην μπορεί να ανέβει ένα έργο, αφού εμπλέκονταν τόσοι άνθρωποι. Η συμβολή του είναι σπουδαία σε αυτή την κατασκευή των πολυπληθών και απαιτητικών παραγωγών. Αναβάθμισε και εξύψωσε το στάτους του μιούζικαλ που στην εποχή του θεωρούνταν μια ανάλαφρη, ανακουφιστική και χωρίς νοήματα εμπειρία, μια έξοδος οικογενειακής ψυχαγωγίας, μεταμορφώνοντάς τη σε ένα πεδίο έρευνας των σχέσεων.

Η φυλή και το φύλο, η πολυπλοκότητα των αισθημάτων, αναδείχθηκαν μέσα από τους στίχους του. Ο Σόντχαϊμ είναι μοναδικός γιατί κατάφερε να ασχοληθεί απλά και άμεσα με ζητήματα που απασχολούσαν μόνο το δράμα επί σκηνής. Το Follies και το Company, που ο συνθέτης έζησε για να δει εξαιρετικές αναβιώσεις τους στο Λονδίνο το 2017 και το 2018 αντίστοιχα, έδωσαν γλυκόπικρες αφηγήσεις τόσο της αγάπης όσο και της ζωής.

Ο Σόντχαϊμ ήταν εσωστρεφής και μοναχικός. Μέχρι τα 40 του δεν είχε αποκαλύψει ότι ήταν γκέι. Έζησε με τον δραματουργό Πίτερ Τζόουνς για οκτώ χρόνια τη δεκαετία του 1990 και παντρεύτηκε τον Τζέφρι Σκοτ ​​Ρόμλεϊ το 2017.

Στίβεν Σόντχαϊμ: Αποχαιρετώντας τον τελευταίο μεγάλο του Μπροντγουέι Facebook Twitter
Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Μπαράκ Ομπάμα παρασημοφορεί τον Στίβεν Σόντχαϊμ. Φωτό: Getty Images

«Οι ιστορίες του θα ζήσουν όσο και του Σαίξπηρ γιατί μιλάει για ανθρώπους, για συναισθηματικές δυσκολίες, για την ανάγκη που έχουμε όλοι για αγάπη ή αναγνώριση και για να μας προσέξουν. Πολλά μιούζικαλ αφορούν χαρούμενα πράγματα – αλλά τα μιούζικαλ του αφορούν τα δύσκολα πράγματα» είπε αποχαιρετώντας τον η Ιμέλντα Στόντoν, που πρωταγωνιστούσε στα μιούζικαλ «Gypsy» και «Follies».

Στο «Tick, Tick... Boom!» του Λιν Μανουέλ Μιράντα, που προβάλλεται ήδη στο Netflix ο Μπράντλεϊ Γουίτφορντ τον υποδύεται σε δυο σκηνές με όλο το εύρος του χαρακτήρα του Στίβεν Σόντχαϊμ να προβάλλει ανάγλυφα: ένας πάντα ανήσυχος δημιουργός, διορατικός, γενναιόδωρος.

Αν ο μεγάλος στόχος της τέχνης είναι να κάνει την εμπειρία της ζωής πιο όμορφη, πιο οδυνηρή, πιο εκπληκτική, πιο οικεία και άμεση, ο Σόντχαϊμ το αντιλήφθηκε όσο λίγοι και το μετέφερε στις δημιουργίες του. Ο Λιν Μανουέλ Μιράντα αποκάλυψε ότι ο θρυλικός συνθέτης και στιχουργός του Μπρόντγουεϊ ξανάγραψε –και ηχογράφησε– τον δικό του διάλογο για μια σκηνή στο «Tick, Tick… ​​Boom!». Ίσως ήταν η τελευταία του καλλιτεχνική πράξη, ένα δώρο που μας αφήνει μέσα σε ένα έργο που βλέπει με κυνισμό και πόνο για τη βαρβαρότητα της ύπαρξης. Θα τον θυμηθούμε ξανά τον επόμενο μήνα, που το ριμέικ του «West Side Story» από τον Στίβεν Σπίλμπεργκ θα βγει στις αίθουσες.

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ηow to resuscitate a dinosaur/ Έι, Romeo, πώς δίνεις το φιλί της ζωής σε έναν δεινόσαυρο;

Guest Editors / «Ο Καστελούτσι σκηνοθετεί μια υπόσχεση· και κάνει τέχνη εκκλησιαστική»

«Πέρασαν μέρες από την πρώτη μου επαφή με τη Βερενίκη. Μάντρωσα ένα κοπάδι σκέψεις» – ο Κυριάκος Χαρίτος γράφει για μια από τις πολυσυζητημένες παραστάσεις της σεζόν, που ανέβηκε στη Στέγη.
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Θέατρο / Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Ένα νέο, αλλιώτικο σύμπαν για τον «χορό» ξεδιπλώνεται από τις 3 έως τις 6 Απριλίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μέσα από τα πρωτοποριακά έργα τεσσάρων κορυφαίων Ελλήνων χορογράφων και του διεθνούς φήμης Damien Jalet.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κώστας Νικούλι

Θέατρο / «Μπορώ να καταλάβω το πώς είναι να νιώθεις παρείσακτος»

Ο 30χρονος Κώστας Νικούλι μιλά για την πορεία του μετά το «Ξενία» που του χάρισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού όταν ήταν ακόμα έφηβος, για το πόσο Έλληνας νιώθει, για την πρόκληση του να παίζει τρεις γκέι ρόλους και για το πόσο τον έχει αλλάξει το παιδί του.
M. HULOT
Μέσα στον θησαυρό με τις εμβληματικές φορεσιές της Δόρας Στράτου

Θέατρο / «Κάποτε έδιναν τις φορεσιές για έναν πλαστικό κουβά, που ήταν ό,τι πιο μοντέρνο»

Μια γνωριμία με τη μεγάλη κληρονομιά της Δόρας Στράτου μέσα από τον πλούτο αυθεντικών ενδυμάτων που δεν μπορούν να ξαναραφτούν σήμερα και συντηρούνται με μεγάλο κόπο, χάρη στην αφοσίωση και την εθελοντική προσφορά μιας ομάδας ανθρώπων που πιστεύουν και συνεχίζουν το όραμά της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Οι Αθηναίοι / Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Ανατρέποντας πολλά από τα στερεότυπα που συνοδεύουν τους ανθρώπους με αναπηρία, η Βασιλική Δρίβα περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε αλλά και τις χαρές, και μπορεί πλέον να δηλώνει, έστω δειλά, πως είναι ηθοποιός. Είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ξαναγράφοντας τον Ίψεν

Θέατρο / Ο Ίψεν στον Πειραιά, στο μουράγιο

«Δεν είναι εύκολο να είσαι ασυμβίβαστη. Όπως δεν είναι εύκολο να ξαναγράφεις τον Ίψεν» – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση «Εχθρός του λαού» σε διασκευή και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Βασιλακόπουλου.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Lifo Videos / «Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Η ηθοποιός Παρασκευή Δουρουκλάκη μιλά για την εμπειρία της με τον Πέτερ Στάιν, τις προσωπικές της μάχες με το άγχος και την κατάθλιψη, καθώς και για το θέατρο ως διέξοδο από αυτές.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Θέατρο / Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Από τον ρόλο της Μάσα στην πραγματική ζωή, από το Ηράκλειο όπου μεγάλωσε μέχρι τη ζωή με τους ανθρώπους του θεάτρου, από τον φόβο στην ελευθερία, η ζωή της Μαρίας Σκουλά είναι ένας δρόμος μακρύς και δύσκολος που όμως την οδήγησε σε κάτι δυνατό και φωτεινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Θέατρο / Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Μέσα από την εναλλαγή αφηγήσεων, εμπειριών, αναπαραστάσεων, χορού, βίντεο και ήχου, η παράσταση του Γιώργου Βαλαή αναδεικνύει τις διαφορές αλλά και τις συνδέσεις που υπάρχουν μεταξύ των δυο διαφορετικών γενεών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρομέο Καστελούτσι: «Όπου παρεμβάλλεται το κράτος, δεν υπάρχει χώρος για τον έρωτα. Ο έρωτας είναι εναντίον του κράτους και το κράτος εναντίον του έρωτα».

Θέατρο / Ρομέο Καστελούτσι: «Πάντα κάποιος πολεμά τον έρωτα. Και οι εραστές είναι πάντα τα θύματα»

Ο σπουδαίος Ιταλός σκηνοθέτης, λίγο πριν επιστρέψει στην Αθήνα και στη Στέγη για να παρουσιάσει τη «Βερενίκη» του, μας μίλησε για τον έρωτα, τη γλώσσα και τη μοναξιά, την πολιτική και την ανυπέρβλητη Ιζαμπέλ Ιπέρ.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
CHECK How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της συστημικής ιστορίας

Θέατρο / How soon is now: Μια παράσταση για τους μετεξεταστέους της Iστορίας

Σκηνοθετημένη από έναν νέο δημιουργό, η παράσταση που βασίζεται στο τελευταίο κείμενο της Γλυκερίας Μπασδέκη επιχειρεί έναν διάλογο με μία από τις πιο σκοτεινές περιόδους της ελληνικής ιστορίας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Αγορίτσα Οικονόμου

Αγορίτσα Οικονόμου / «Πέφτω να κοιμηθώ και σκέφτομαι ότι κάτι έχω κάνει καλά»

Βρέθηκε να κυνηγάει το όνειρο της υποκριτικής, χωρίς να γνωρίζει τον τρόπο, αλλά με τη βεβαιότητα ότι δεν ήθελε ποτέ να μείνει με την απορία «γιατί δεν το έκανα;». Μέσα από σκληρή δουλειά και πολλούς μικρούς ρόλους, κατάφερε να βρει τον δρόμο της στην τέχνη, στον οποίο προχωρά και αισθάνεται τυχερή. Η Αγορίτσα Οικονόμου είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
ΧΡΗΣΤΟΣ ΘΕΟΔΩΡΙΔΗΣ 

Θέατρο / «Αν κλάψω με ένα έργο, είμαι σε καλό δρόμο»

Ο Χρήστος Θεοδωρίδης, που έχει σκηνοθετήσει με επιτυχία δύο έργα φέτος, του Βιριπάγιεφ και της Αναγνωστάκη, εξηγεί γιατί τον ενδιαφέρουν τα κείμενα που μιλάνε στον άνθρωπο σήμερα, ακόμα κι αν σε αυτά ακούγονται ακραίες απόψεις που ενοχλούν και τον ίδιο.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Να είσαι γκέι στη Νέα Υόρκη

Θέατρο / «Η Κληρονομιά μας»: Τι αποκομίσαμε από την εξάωρη παράσταση στο Εθνικό

«Μία ποπ queer saga, παραδομένη πότε στη μέθη των κοκτέιλ Μανχάταν και πότε στο πένθος μιας αλησμόνητης συλλογικής απώλειας» – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για το πολυβραβευμένο έργο του Μάθιου Λόπεζ, που παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τον Γιάννη Μόσχο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή ούτε αιρετική»

Θέατρο / «Δεν είμαι ασεβής, ούτε ιδιοσυγκρασιακή, ούτε αιρετική»

Μετά την Ορέστεια του Στρίντμπεργκ και τις πρόβες για το έργο του Βασίλη Βηλαρά, η Λένα Κιτσοπούλου μιλάει για προσδοκίες και αποφάσεις, για επιτυχίες και απορρίψεις, για το «σύστημα» μέσα στο οποίο δουλεύει και για όλους εκείνους τους χαρακτηρισμούς που της αποδίδουν.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ