Ξεκινάει σήμερα το Fast Forward Festival 3 της Στέγης. Το φεστιβάλ που ενώνει, που φέρνει κοντά ανθρώπους, κοινότητες, μειονότητες, που αψηφά σύνορα, πραγματικά ή ιδεατά, που ονειρεύεται μια κοινωνία όπου δεν υπάρχουν διαχωρισμοί κανενός είδους, όπου μίση και ανισότητες είναι έννοιες που έχουν πάψει να υφίστανται. Γιατί το 3ο Fast Forward Festival εστιάζει φέτος ακριβώς σε αυτό, στα σύνορα που διαχωρίζουν «ισχυρούς και αδύναμους, την επανάσταση από τον εμφύλιο, τη δημοκρατία από τον αυταρχισμό» όπως λέει η Κάτια Αρφαρά, καλλιτεχνική διευθύντρια του φεστιβάλ. Σε μια εποχή, λοιπόν, που κάθε είδους «σύνορα», γεωγραφικά, πολιτισμικά, κοινωνικά, ανοίγουν, κλείνουν, εμποδίζουν, αλλάζουν και καθορίζουν την ταραγμένη μας εποχή, έρχεται η τέχνη να μας μιλήσει για όλα αυτά, έχοντας στο επίκεντρό της τον δημόσιο χώρο. Μια σειρά καλλιτεχνών, που η έκφρασή τους κινείται μεταξύ θεάτρου, χορού, περφόρμανς, κινηματογραφικής εικόνας και εικαστικής δημιουργίας και ζουν και εργάζονται σε πόλεις όπως το Άμστερνταμ, η Βηρυτός, οι Βρυξέλλες, το Κέηπ Τάουν, η Μελβούρνη, η Ραμάλα, το Σέφιλντ και το Τελ Αβίβ, προτείνουν τη δική τους εναλλακτική γεωπολιτική και πολιτισμική αφήγηση.
Για 16 μέρες το Fast Forward Festival μετατρέπει την Ευρώπη σε μουσείο, σουλατσάρει στην πλατεία Συντάγματος, καυτηριάζει τον ρατσισμό, ανακαλύπτει χωμάτινους λάκκους, γίνεται αφίσα στους δρόμους, χορεύει στους ρυθμούς της αδυσώπητης καθημερινότητας, μετατρέπει τον κυβερνοχώρο σε περφόρμανς, κάνει συμπόσιο για την τέχνη «στα σύνορα».
Τα highlights του Φεστιβάλ
Ο Βέλγος Thomas Bellinck, με το «Σπίτι της ευρωπαϊκής ιστορίας της εξορίας» («Domo de Eŭropa Historio en ekzilo»), στήνει ένα φουτουριστικό ιστορικό μουσείο για «την άνοδο και την πτώση» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συνομιλώντας ο ίδιος τα τελευταία χρόνια με ακαδημαϊκούς και πολιτικούς στις Βρυξέλλες, στους οποίους θέτει σταθερά το ερώτημα τι θα γίνει αν η Ευρωπαϊκή Ένωση καταρρεύσει, χωρίς να λαμβάνει απάντηση, καθώς οι πάντες δηλώνουν απόλυτα βέβαιοι ότι κάτι τέτοιο δεν πρόκειται να συμβεί, ετοιμάζεται για το αντίθετο. Προσπαθεί να περισυλλέξει ό,τι θα απομείνει, αν και όταν συμβεί αυτό. Παράλληλα με την ανέγερση του Μουσείου της Ιστορίας της Ε.Ε., που χρόνια τώρα ετοιμάζεται με χρηματοδότηση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και τα εγκαίνιά του συνεχώς αναβάλλονται, το δικό του «Μουσείο» καλύπτει το διάστημα 2008-2021 και αυτό με τη σειρά του συνεχώς εξελίσσεται (όπως, άλλωστε, και ο ίδιος, καθώς ωριμάζει) σε μια δική του απόπειρα να «γράψει» την ιστορία που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή. Μέχρι τώρα, έχει παρουσιάσει το πρότζεκτ του σε αρκετές χώρες, προσαρμόζοντάς το ανάλογα με την εκάστοτε χώρα. Όταν ξεκίνησε να επεξεργάζεται την αθηναϊκή εκδοχή και μετά τις πρώτες συνεντεύξεις με Έλληνες καλλιτέχνες, ακαδημαϊκούς και πολιτικούς, συνειδητοποίησε ότι το Μουσείο του επικεντρώνεται υπερβολικά στη Δύση. Έτσι, αποφάσισε να ξαναγράψει ένα μέρος του, προσθέτοντας «κεφάλαια» με αφορμή την ελληνική εμπειρία. Χρησιμοποιεί το λαβυρινθώδες κτίριο του πρώην υπουργείου Εργασίας στην οδό Πειραιώς, στο οποίο οι επισκέψεις θα γίνονται ανά 30’ και οι γλώσσες που θα ακούγονται είναι τα ελληνικά, τα αγγλικά και τα αραβικά. Το χαρακτηρίζει «αφηγηματική εγκατάσταση», ένα θέατρο χωρίς ηθοποιούς, όπου ηθοποιοί είναι οι θεατές, οι οποίοι εντούτοις προσέρχονται στον χώρο ένας-ένας κάθε φορά. Επειδή, όμως, ο καλλιτέχνης θέλει οι κατά μόνας εμπειρίες του κοινού να αποκτήσουν συλλογική διάσταση, στις 25 Μαΐου θα διεξαχθεί ανοιχτή συζήτηση με τον Κροάτη φιλόσοφο Σρέτσκο Χόρβατ.
Η πολυσυζητημένη «ανθρώπινη» εγκατάσταση «Exhibit B» έχει παρουσιαστεί σε 20 πόλεις έως τώρα (η Αθήνα είναι η 21η) και δημιούργησε αντιδράσεις στο Παρίσι και στο Λονδίνο, πράγμα αναμενόμενο, καθώς η Γαλλία και η Βρετανία έχουν αποικιακό παρελθόν. Ο δημιουργός του Brett Bailey, ο οποίος μεγάλωσε στη Νότια Αφρική, σε ένα άκρως ρατσιστικό περιβάλλον, όπου ένα ολόκληρο σύστημα, ο Τύπος, η εκπαίδευση, το κράτος, ακόμα και η Εκκλησία, αναπαρήγαγε τις παραδοχές των λευκών αποικιοκρατών που συστηματικά φυλάκιζαν και δολοφονούσαν τους έγχρωμους, κλέβοντας συγχρόνως τη γη τους, θεωρεί ότι ο ρατσισμός, κατασκευή ανθρωπολογική, δεν είναι παρά ένα βολικό εργαλείο ώστε να επιτευχθεί η επικυριαρχίας ενός λαού σε έναν άλλο. Σκοπός είναι, βέβαια, ο εξανδραποδισμός και η λεηλασία του πλούτου του. Το «Exhibit B» παρουσιάζει έναν κατάλογο θηριωδιών που διαπράχθηκαν –και αποκρύφθηκαν– από τις ευρωπαϊκές Μεγάλες Δυνάμεις στην Αφρική στο όνομα του «πολιτισμού» και εξετάζει τους τρόπους με τους οποίους αυτές αποκτηνώθηκαν, προκειμένου να νομιμοποιήσουν πολιτικές λεηλασίας και υποδούλωσης, αποτελώντας έναν φόρο τιμής στους άντρες και τις γυναίκες, των οποίων η αξιοπρέπεια ξεγυμνώθηκε σε αυτήν τη διαδικασία. Ο Bailey συνεργάζεται με Αφρικανούς και άλλους μετανάστες καλλιτέχνες που ζουν στη χώρα όπου παρουσιάζει κάθε φορά το έργο του – το ίδιο έκανε και στην Αθήνα. Επέλεξε 14 ανθρώπους, κυρίως από την αφρικανική κοινότητα, οι οποίοι, όπως παρατηρεί ο ίδιος, παρόλο που έχουν γεννηθεί εδώ, δεν έχουν το δικαίωμα να νιώσουν Έλληνες, και καυτηριάζει, εκτός από τις θηριωδίες που διαπράχθηκαν από τις ευρωπαϊκές Μεγάλες Δυνάμεις στην Αφρική, και τις σύγχρονες πρακτικές της Δύσης στο θέμα των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών. Στο κτίριο της πρώην Ένωσης Ανταποκριτών Ξένου Τύπου στην οδό Ακαδημίας, ανά 20’, στα ελληνικά και στα αγγλικά.
Δύο χρόνια μετά το «Ganesh versus the third Reich», ο Bruce Gladwin και ο θίασός «Back to back theatre» από την Αυστραλία, που απαρτίζεται από ηθοποιούς με νοητική υστέρηση, επιστρέφει με το "small metal objects" ένα πρότζεκτ που εισχωρεί αθόρυβα στην καθημερινότητα της πλατείας Συντάγματος, μια ιδιότυπη παράσταση-σχόλιο όπου το κοινό θα κάθεται στην εξέδρα και θα παρακολουθεί, φορώντας ακουστικά, τους περαστικούς και τους ερμηνευτές, οι οποίοι θα κυκλοφορούν και θα ενεργούν ανάμεσά τους – κι εκείνοι θα παρατηρούν εμάς. Αίφνης, είμαστε όλοι λίγο αλλόκοτοι… Θέατρο και πραγματικότητα έρχονται τα πάνω-κάτω. Μια σειρά από ζητήματα, σχεδόν δεδομένα, ανατρέπονται, γεννώντας ερωτήματα όπως «τι είναι ιδιωτικό και τι δημόσιο;», «τι είναι επιτρεπτό να υποστείς σε κοινή θέα και τι όχι;», «τι ορίζει την αξία και το status quo ενός ατόμου: η προσωπικότητα ή, μήπως, η αποτελεσματικότητα;», «πόσο χρήσιμο είναι, τελικά, να είσαι παραγωγικός;».
Η εικαστικός και περφόρμερ πολυβραβευμένη Λιβανέζα καλλιτέχνις, κάτοχος του Total Theatre Innovation Award και του Arches Brick Award, Tania El Khoury, παρουσιάζει τους «Ομιλούντες Κήπους» («Gardens Speak») της με προσωπικές και μυστικές ιστορίες της Συρίας, φέρνοντας στην επιφάνεια μια «άλλη» όψη του πολέμου, η οποία σήμερα, με τη στρατιωτικοποίηση και την ισλαμοποίηση του επαναστατικού αγώνα, τείνει να ξεχαστεί. Αληθινές ιστορίες δέκα νεκρών πολιτών που χάθηκαν τα πρώτα χρόνια της επανάστασης και είναι θαμμένοι σε κήπους σπιτιών. Εκεί, στις πίσω αυλές, και όχι στα δημόσια νεκροταφεία, συχνά δίχως καμιά επιτύμβια στήλη, επειδή ακόμη και οι κηδείες στοχοποιούνταν από το καθεστώς, καλά κρυμμένοι κάτω από το χώμα, είναι ασφαλείς οι αγαπημένοι νεκροί, εκείνοι που σκοτώθηκαν στις πρώτες μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις του 2011-13. Το πρότζεκτ αναβιώνει μέσω των αφηγήσεων που κατέθεσαν οι συγγενείς και οι φίλοι τους και μέσω των ηχητικών ντοκουμέντων που καταγράφηκαν λίγο πριν σκοτωθούν. Όπως επισημαίνει η ίδια: «Ο θρήνος μπορεί να κινητοποιήσει τις συνειδήσεις ενάντια στους καταπιεστές. Η εξιστόρηση της ζωής και του θανάτου των δέκα αυτών μαρτύρων μπορεί να γίνει μια πράξη αντίστασης κατά της προσπάθειας του καθεστώτος να εξανδραποδίσει ακόμη και τους νεκρούς» Μόλις δέκα θεατές κάθε φορά γίνονται οι μύστες αυτού του τελετουργικού μνήμης και καλούνται να εμπλακούν, ψυχή τε και σώματι, πολιτικά και συναισθηματικά, σκύβοντας πάνω από τους «τάφους» των δέκα θυμάτων ενός καθεστώτος καταπίεσης. Στο 5ο όροφο, στα αγγλικά.
Ο Arkadi Zaides, χορευτής από το Τελ Αβίβ, ο οποίος είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος σε κοινωνικά θέματα, έχει στραφεί στη μόνιμη διαμάχη μεταξύ Ισραηλινών και Παλαιστίνιων. Με την παράστασή του ασκεί κριτική σε όσα συμβαίνουν στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη και διερευνά τις καθημερινές παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων από τους Ισραηλινούς φονταμενταλιστές εποίκους. Συνεργάζεται με την οργάνωση B’Tselem, η οποία προσφέρει βιντεοκάμερες σε Παλαιστίνιους που ζουν στη Δυτική Όχθη, ώστε να μπορούν να κινηματογραφούν τις αυθαιρεσίες των Ισραηλινών στρατιωτών και να έχουν έτσι τη δυνατότητα να υπερασπιστούν τα δικαιώματά τους σε ενδεχόμενες στημένες δίκες. Έχοντας εντρυφήσει σε 4.500 ώρες οπτικού υλικού, ο Ζαΐντες επέλεξε ως βάση της παράστασής του αποκλειστικά υλικό στο οποίο απεικονίζεται καθημερινή βία, συνθέτοντας έτσι ένα αριστουργηματικό σόλο πάνω στη δύναμη της βίας. Μια εντελώς ξεχωριστή φωνή στο τοπίο του ισραηλινού χορού που δεν διστάζει να ρίχνει το καυστικό και κριτικό του βλέμμα στην πολιτική πραγματικότητα της χώρας του, δημιουργώντας μια αριστουργηματική παράσταση και διερευνώντας τις συνέπειες της βίας στα σώματα των ανθρώπων που ζουν σε εμπόλεμες ζώνες. Αναπαράγει τις κινήσεις των απεικονιζόμενων, άλλοτε ταυτόχρονα, άλλοτε προλαμβάνοντας και άλλοτε επαναλαμβάνοντάς τες, μερικές φορές παράγοντας ο ίδιος ήχους, μέχρι η βία που έχει εγγραφεί στο σώμα του να μετατραπεί σε έναν τρελό χορό, παράδοξα κατασκευασμένο από κινήσεις βίας, ωμότητας, απανθρωπιάς. Αλλάζοντας διαρκώς οπτική γωνία, μετασχηματίζοντας το σώμα του σε καθρέφτη, μεγεθυντικό φακό, παρατηρητή ή απλώς σε ένα σώμα που δεν ξέρει πού να σταθεί, αμβλύνει τα όρια μεταξύ πραγματικότητας και αναπαράστασης και καταθέτει στο κοινό τα ερωτηματικά του για τη βία ως χαρακτηριστικό του ανθρώπινου είδους, αλλά και για την ευθύνη του καθενός μας απέναντι σε όσους την υιοθετούν. Στις 26 Μαΐου θα γίνει διάλεξη από τις Maayan Amir και Ruti Sela με τίτλο «Preparations for extraterritorial scenarios» και συζήτηση του καλλιτέχνη με την Κάτια Αρφαρά και τον σκηνοθέτη Δημήτρη Καραντζά.
Η Edit Kaldor φέρνει στο θέατρο τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με σκοπό να δημιουργήσει ένα φανταστικό κοινωνικό κίνημα στα όρια μεταξύ τέχνης και ακτιβισμού. Πόσα κλικ, tweets και likes χρειάζεται μια εξέγερση; Το Ίντερνετ, τα κοινωνικά δίκτυα και τα ψηφιακά μέσα επιστρατεύονται στην καλωδιωμένη περφόρμανς μίας από τις πιο αντισυμβατικές φωνές της σύγχρονης σκηνής. Η διεθνούς κύρους, πρωτοπόρος σκηνοθέτιδα Edit Kaldor, η οποία γεννήθηκε στη Βουδαπέστη, μεγάλωσε στην Αμερική και έχει έδρα της το Άμστερνταμ, αξιοποιεί στα υβριδικά θεατρικά της πρότζεκτ τον διαδικτυακό κοσμοπολιτισμό, τη διατοπική αλληλεπίδραση σε μηδενικό χρόνο των κοινωνικών δικτύων και τη μαζική δημοκρατία του κυβερνοχώρου. Το «Web of Trust» («Ιστός Εμπιστοσύνης») είναι μια δικτυωμένη θεατρική περφόρμανς που φέρνει στο θέατρο το Διαδίκτυο, και ειδικότερα μια νέα πλατφόρμα μέσων κοινωνικής δικτύωσης, χρησιμοποιώντας την ως πεδίο σκηνικής δράσης. Μια ποικιλόμορφη ομάδα ανθρώπων, παρακινημένοι από την αυξανόμενη δυσαρέσκειά τους, ενώνονται διαδικτυακά για να αρθρώσουν ιδέες για μια διαφορετική κοινωνία. Το έργο ασχολείται με την ενέργεια της διατύπωσης και διαπραγμάτευσης των ιδανικών, με τη σχέση λόγων και πράξεων, ατομικού και συλλογικού. Ο «Ιστός Εμπιστοσύνης» χτίζεται επάνω στις εμπειρίες του μακροπρόθεσμου θεατρικού και ερευνητικού σχεδίου «Inventory of Powerlessness» («Απογραφή της Ανισχυρότητας»), με το οποίο πρωτοεμφανίστηκε η καλλιτέχνις στην Ελλάδα, στη Στέγη, στη διάρκεια του Transitions Festival: 3 / Central Europe, τον Νοέμβριο του 2015. Το πρότζεκτ αυτό το πρωτοξεκίνησε το 2012 και από τότε το ανέπτυξε σε στενή συνεργασία με μερικές εκατοντάδες συμμετέχοντες από διαφορετικές πόλεις της Ευρώπης. Σε ένα συλλογικό περιβάλλον χαρτογραφούνται οι συνδέσεις μεταξύ των διαφορετικών μορφών ατομικής αδυναμίας που παρέχουν το περιεχόμενο μια ψηφιακής βάσης δεδομένων, αποκαλύπτοντας ένα σύνθετο πορτρέτο της δυσφορίας, του άγχους και της δύναμης. Η τυπική γλώσσα του «Ιστού Εμπιστοσύνης», ωστόσο, απηχεί περισσότερο την περφόρμανς της Kaldor από το 2003, «Or Press Escape». Ακριβώς όπως και το προγενέστερο κομμάτι, εστιάζει στο μεταφορικό δυναμικό της καθημερινής χρήσης του υπολογιστή, υπογραμμίζοντας τη θεατρική του ποιότητα και χρησιμοποιώντας την οθόνη του υπολογιστή για να εστιάσει και να εμπλακεί στη συλλογιστική διαδικασία που καραδοκεί πίσω από ιδέες και πράξεις. Η παράσταση είναι στα αγγλικά (χωρίς ελληνική μετάφραση).
Στο πλαίσιο των παράλληλων δράσεων και του διεθνούς συμποσίου με θέμα τις χωρικές πολιτικές και τις μετα-αποικιακές στρατηγικές στη Μέση Ανατολή που το FFF συνδιοργανώνει με την Μπιενάλε της Αθήνας, ο καλλιτέχνης και ακτιβιστής Khaled Jarrar μιλά για την οδυνηρή καθημερινότητα των Παλαιστινίων με αφορμή την προβολή του πολυβραβευμένου ντοκιμαντέρ του, «Infiltrators».
Δικαίωμα στην ψήφο «όχι» - Δικαίωμα στην επιθυμία «ναι». Ο ιδρυτής και σκηνοθέτης της θρυλικής πειραματικής ομάδας Forced Entertainment γεμίζει τους δρόμους της Αθήνας με τα μηνύματα όσων δεν μπορούν να ψηφίσουν – ενηλίκων, εφήβων και παιδιών. Δεν θα υπάρχουν μόνο διαφημιστικά μηνύματα στις αφίσες των αθηναϊκών δρόμων. Θα υπάρχουν, επίσης, ανάγκες, όνειρα και πόθοι. Θα υπάρχουν επιθυμίες – μικρές και μεγάλες, αστείες και σοβαρές, αινιγματικές και προκλητικές, πολιτικές και ποιητικές, προσωπικές και συλλογικές. Θα υπάρχουν, επίσης, μύχιες εξομολογήσεις ενηλίκων και ονειροφαντασίες παιδικές. Αυτό υπαγορεύει το poster-project «And for the rest» του Τιμ Έτσελς, αυτού του πολυμήχανου και πολυβραβευμένου σκηνοθέτη και ιδρυτή της μακροβιότερης πειραματικής ομάδας της Αγγλίας, Forced Entertainment – ή, αλλιώς, εκείνου που πριν από λίγα χρόνια όρθωσε μια γιγαντιαία νέον επιγραφή στις όχθες του Τάμεση με το μήνυμα «Θα θέλαμε να ήμασταν ο ουρανός». Για τη συγκεκριμένη εκδοχή του «And for the rest» (που παρουσιάστηκε αρχικά στις Βρυξέλλες, στο Kunstenfestivaldesarts) ο Έτσελς επέλεξε σπαράγματα από μια σειρά συνεντεύξεων με κατοίκους της Αθήνας, οι οποίοι για τον έναν ή τον άλλον λόγο είναι αποκλεισμένοι από το δικαίωμα του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι.
Όλες οι εκδηλώσεις και οι πληροφορίες για το Fast Forward Festival εδώ
σχόλια