Με τις χειρότερες συνθήκες που έχουμε ζήσει μεταπολεμικά, με τα live των καλλιτεχνών εξαφανισμένα, με τα μέρη όπου ακούγεται συνήθως η μουσική αυτή κλειστά και με τα πάρτι χαμένα, το 2020 ήταν μια περίεργη χρονιά για το ελληνικό ραπ. Δεν ήταν ακριβώς κακή, είχε καταπληκτικές κυκλοφορίες, κυρίως κομμάτια, αλλά δεν είχε εκπλήξεις, δεν είχε τα τεράστια χιτ του 2019 –με εξαιρέσεις, φυσικά, γιατί ο Light και ο Snik είναι σούπερ σταρ, με το άγγιγμα του Μίδα, και ό,τι και να βγάλουν είναι σίγουρη επιτυχία– και δεν είχε και άλμπουμ που να δικαιολογούν τις προσδοκίες που είχε δημιουργήσει το hype τους. Ήταν μια χρονιά με πολλά νέα ονόματα που ξεκινούν ελπιδοφόρα και εύχομαι να έχουν ακόμα πιο εντυπωσιακή συνέχεια.
Το 2020 εμφανίστηκαν νέες εταιρείες, νέες συμμαχίες, πολλές συνεργασίες αλλά και νέες κόντρες στα Insta stories (αυτή τη μάστιγα) που στρέφουν το ενδιαφέρον του νεαρόκοσμου πάνω τους με διάθεση κουτσομπολίστικη και χάνεται το βασικό, που είναι η ίδια η μουσική. Με όσο καλή διάθεση και να τους δεις, όσο και να προσπαθείς να τους υπερασπιστείς, και όσο γοητευτικός και αν είναι ο ήχος τους (που είναι όντως ό,τι καλύτερο βγαίνει στην Ελλάδα σήμερα), αυτό που διαπιστώνεις με λύπη είναι ότι οι Έλληνες ράπερ είναι πολύ χαμηλού επιπέδου, το καταλαβαίνεις και από τους στίχους των κομματιών τους, που παραμένουν κολλημένοι σε όλα τα κλισέ του είδους, το καταλαβαίνεις και από την εμμονή τους με τον υπόκοσμο και το λούμπεν. Βέβαια, δεν είναι όλοι ίδιοι, ευτυχώς.
Το 2020 είχε κομμάτια με παραγωγές σοκαριστικά καλές, με ήχο που είναι σήμερα, που φλερτάρει πιο πολύ με τον βρετανικό drill και το grime, αλλά και όλη την «γκανγκστερίλα», τα όπλα, τα ναρκωτικά και όλα τα κακά που αυτά κουβαλάνε. Θα μου πεις ότι στο πετυχημένο ραπ της Αμερικής και στο αγγλικό drill η θεματολογία είναι αυτή που ακούς κατά κόρον και στο ελληνικό ραπ, είναι αναμενόμενο να επιμένουν με ευλάβεια σε όσα «κοπιάρουν» – και, από ό,τι τα νούμερα δείχνουν, αρέσουν στο κοινό τους. Όπως αρέσει στο κοινό και η εικόνα, βασικό στοιχείο των ραπ κομματιών, με βίντεο υπερπαραγωγές αλλά και ευφάνταστες ταινίες μικρού μήκους που συνοδεύουν τη μουσική και «απογειώνουν» ακόμα και μέτρια κομμάτια.
Το 2020 είχε κομμάτια με παραγωγές σοκαριστικά καλές, με ήχο που είναι σήμερα, που φλερτάρει πιο πολύ με τον βρετανικό drill και το grime, αλλά και όλη την «γκανγκστερίλα», τα όπλα, τα ναρκωτικά και όλα τα κακά που αυτά κουβαλάνε.
Από τη μία σκέφτεσαι ότι αν ήταν 1992, όλα αυτά θα ήταν στα εξώφυλλα των περιοδικών και θα ήταν τόσο ελκυστικά στα μέσα όσο ήταν και ο κόσμος του Larry Clark κάποτε, δεν έχουν και μεγάλη διαφορά θεματικά, μόνο που είναι πια 2020 και ο κόσμος γύρω μας αλλάζει βίαια και δραστικά. Από την άλλη, δεν υπήρξε αυτοκίνητο με νεαρό οδηγό το καλοκαίρι που να μην έπαιζε στη διαπασών το «Slang» ή το «Πιστόλι», δεν υπάρχει περίπτωση να πετύχεις ομάδα πιτσιρικάδων που να μην ακούει ραπ (ακόμα και στο TikTok της ομάδας Δίας, το soundtrack είναι μόνο ελληνικό τραπ!). Δεν μπορείς να κλείνεις τα μάτια σε αυτό που συμβαίνει και να το απορρίπτεις.
Η Θεσσαλονίκη το 2020 είχε μια εντυπωσιακή παραγωγή σε ραπ, παλιό και νέο, και τα είχε όλα. Τις παραγωγές του Dof Twogee και τα εξαιρετικά sessions στο κανάλι του στο YouTube, τον Filipone, τους Downtown, τον Bossikan και τους Tse, Mef, Houlis, τον Holy, τις παραγωγές του Ortiz, του Godjix, μία ολόκληρη σειρά από κομμάτια με ήχο υπνωτικό και εθιστικό, που αν υπήρχε ραδιόφωνο να τα παίξει τα ήταν το ιδανικό afterhours soundtrack. Lamanif, Mel, Ave, Ricta, Ripen, Richi, Ripen κι αρκετοί άλλοι. Με όλα τα μειονεκτήματα και την χαρντκορίλα που κουβαλάει, είναι ο ήχος της Ελλάδας σήμερα και ανάμεσά τους υπάρχουν διαμάντια. Αρκεί να έχεις τη διάθεση να τα ανακαλύψεις.
— M. Hulot
Το 2020 ήταν ίσως η πιο δύσκολη χρονιά για ολόκληρο τον πλανήτη, μια χρονιά που μας έδειξε πως σε μια μέρα όλα μπορούν να αλλάξουν. Ο κόσμος κλείστηκε στα σπίτια του, έχασε τις συναναστροφές με φίλους και με οικογένεια και κάποια καθημερινά πράγματα που ήταν αυτονόητα, όπως μια βόλτα με έναν φίλο, έγιναν μια πολυτέλεια που δυστυχώς θα κάνουμε καιρό να ξαναζήσουμε. Η ραπ μουσική είναι σε μεγάλο βαθμό ο καθρέφτης της κοινωνίας και τα τελευταία χρόνια έχει μπει παντού, σε καφέ, κλαμπ, συναυλίες, οι ραπ καλλιτέχνες άκουγαν τη μουσική τους να παίζει παντού, κι επίσης είχαν δει το lifestyle τους να αλλάζει πολύ γρήγορα, αφού τα έσοδά τους από συναυλίες, streams, διαφημίσεις, χορηγίες κλπ. είναι τεράστια.
Όλα αυτά, βέβαια, άλλαξαν και μαζί με αυτό και ο ήχος των περισσότερων καλλιτεχνών. Καθώς τα προηγούμενα χρόνια βλέπαμε οι περισσότεροι καλλιτέχνες να κυνηγάνε το χιτ το οποίο θα τους εξασφαλίσει την απαραίτητη επιτυχία για να παίζουν παντού, δημιουργούσαν κομμάτια με αυτόν τον σκοπό. Το 2020 όμως είδαμε πολλά τραγούδια να βγαίνουν χωρίς το άγχος της επιτυχίας, και ο κόσμος τα αγάπησε. Το ίδιο και τα άλμπουμ. Είδαμε πολλά καινούργια ονόματα να εμφανίζονται, όπως ο Trannos, ο Thug Slime, ο Ivan Greko, ο Gab, o Skam, όλοι με μεγάλη απήχηση στις νεαρές ηλικίες.
Από την άλλη, όπως γίνεται πάντα στην Ελλάδα, όταν κάτι έχει hype και γίνεται μόδα, θέλουν να το κάνουν όλοι. Θεωρούν πως είναι εύκολο να γίνουν σταρ και να βγάλουν λεφτά, έτσι, ανάμεσα στην πολλή μουσική που βγήκε είδαμε και αρκετές δουλειές πολύ χαμηλού επιπέδου. Ας ελπίσουμε το 2021 να είναι μια καλή χρονιά που όλοι θα μπορούμε να ακούμε τη μουσική που αγαπάμε έξω από τα σπίτια μας και να μοιραζόμαστε τα συναισθήματά μας ακούγοντας το αγαπημένο μας τραγούδι με άλλους ανθρώπους.
— William Darladanis
Το νέο γυναικείο ραπ στην Ελλάδα
Το 2020 ήταν μία πολύ καλή χρονιά για το γυναικείο ραπ – σε παγκόσμιο επίπεδο, γιατί στην Ελλάδα έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμα για να δούμε περιπτώσεις όπως το «WAP», το ραπ κομμάτι που συζητήθηκε περισσότερο από κάθε άλλο φέτος. Προς το παρόν δεν γίνεται να έχουμε μέτρο σύγκρισης την Αμερική, ο raunch φεμινισμός είναι πολύ δύσκολο να έχει εφαρμογή στην Ελλάδα. Υπάρχουν, βέβαια, κάποιες ράπερ που το επιχειρούν, όπως η Ghetto Queen, η Sophia, η Aiko (the Queen) και η Asimina, αλλά αυτό που παρατηρεί κανείς είναι ότι τα σχόλια κάτω από κάποια βίντεό τους είναι απενεργοποιημένα. Κάτι δείχνει αυτό, και σίγουρα τα νούμερα που κάνουν δεν πλησιάζουν αυτά των ανδρών συναδέλφων τους.
Η γυναικεία ραπ σκηνή της Ελλάδας είναι ανύπαρκτη σε σύγκριση με αυτή γειτονικών χωρών όπως η Αλβανία ή η Ρουμανία. Η Rina που μάθαμε από τη συνεργασία της με τον Sin Boy στο «ΜΜ» είναι μια από τις πιο δυναμικές, μελωδικές και φρέσκες παρουσίες στην αλβανική σκηνή, το ίδιο και η «αντίπαλός» της, η Melinda, ενώ ονόματα όπως η Loredana και η Tayna είναι πραγματικές σούπερ σταρ του είδους. Στον αντίποδα, η Ρουμανία έχει ίσως την πιο ιδιοσυγκρασιακή γυναικεία trap σκηνή της Ευρώπης, εντελώς queer, hardcore και sui generis. Πρόσφατα τις έκανε θέμα το αμερικάνικο Spin, με ιδιαίτερα κολακευτικά σχόλια.
Στην Ελλάδα, δυστυχώς, η ραπ μουσική είναι κυρίως αντρική υπόθεση και δύσκολα ανοίγεται σε γυναίκες. Αυτό δεν συμβαίνει μόνο εξαιτίας των σεξιστικών και μισογυνικών αντιλήψεων ορισμένων, τέτοια εμπόδια υπάρχουν και στο εξωτερικό. Για να κλείσουμε, όμως, τη δύσκολη αυτή χρονιά αισιόδοξα, λίγο πριν από το τέλος της χρονιάς εμφανίστηκαν νέα ονόματα με ενδιαφέρον, όπως η Penny με την εντυπωσιακή «Rotonda» της και κοινωνικοπολιτικό στίχο. Αξιοπρόσεκτο είναι και ένα crew με τρεις τουλάχιστον MCs, τη Vikkie, που ξεχωρίζει με αγγλόφωνο στίχο, την Danaya και την Chloe.
Δυστυχώς αυτό που λείπει είναι περισσότερες ολοκληρωμένες δουλειές για να πάρει μπρος το είδος. Την αρχή έκανε η EXPE που κυκλοφόρησε μόλις πρόσφατα το mixtape «Laguna» και ένα πολύ καλό single, το «Palace». Τέλος, τα πιο σημαντικά νέα έρχονται από τον χώρο της παραγωγής, όχι από τη Θεσσαλονίκη, ούτε από την Αθήνα, αλλά από την Πάτρα και την Piel Fluida που δίνει μεγάλες υποσχέσεις για το μέλλον.
— Μαρία Παππά
Αυτά είναι τα 40 κομμάτια που θα χαρακτηρίζουν το δικό μας 2020, χωρίς σειρά. Είναι κυκλοφορίες της χρονιάς 25/12/19-25/12/20. Κάποια περιέχουν σκληρή γλώσσα ή στίχους ακατάλληλους για ανηλίκους (όλα τα βίντεο είναι σ' αυτή την playlist):
Bossi Kan & Ortiz – Tussin
Filipone – Το παιδί του Διαόλου
Mad Clip – Κακές Συνήθειες
Alecc & Ggreco feat. Billy Sio – Λεφτά
Soul V – Sudan
ATC Taff – Neon Speaker
Μικρός Κλέφτης – Μαύρο Delorean
Tse – Δρόμοι
Mel x Ave – Badtrip
Sigma – Φώτα
Jaul x sponty. – Μanga
Grizzle – Γειτονιά μου
Downtown – Raoul Duke
Houlis & Bossikan – UFO
Saske – Gogo
Light feat. Billy Sio & ATC Nico – Slang
Zoro & Εθισμός – Napoli
Mef, Tse feat. FY – Au Restaurant
Scar – Milano
Skam feat. Billy Sio – Χάνω
FY & Lil Barty – Flossy
Light – Magic
Snik – Why
Mad Clip – Diego
Light & Hawk – Voodoo
Trannos X ATC Nico – AMG
ΒΗΤΑΠΕΙΣ – (Ροή του μέλλοντος) F.F.F.
Σαντάμ – Immortale
No Hard Feelings – Χορεύοντας με τους Δαίμονες
Sin Laurent, Toquel – Πιστόλι
Rack – Barcode
Saske – Nana
Block '93 – Send us location
ΛΕΞ – Βαράνε
Ζήνων – Καμικάζι
FY – Just Like Me
Rina x Sin Boy – PS2
YPO X iLLEOo X William – Googlare
Thug Slime - Blackout
HGEMONA$ - Plata Ø Plomo
Μπορείτε να δείτε την playlist με τα 40 κομμάτια στο YouTube εδώ.
