ΣΤΗΝ ΠΕΡΙΟΧΗ ΤΗΣ ΖΑΠΟΡΙΖΙΑ οι επιθεωρητές του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας επιθεωρούν τις εγκαταστάσεις του τεράστιου πυρηνικού εργοστασίου που έχει καταληφθεί από τους Ρώσους εισβολείς.
Αυτές τις μέρες «όλος ο πλανήτης» περιμένει με αδημονία τo νέo iPhone 14 της Apple που, όπως διαβάζουμε, η παρουσίασή του θα πάρει το αινιγματικό όνομα «far out». Τα ρεπορτάζ αναρωτιούνται τι να σημαίνει άραγε αυτή η έκφραση, δορυφορική συνδεσιμότητα ή καινούργιες δυνατότητες της κάμερας του κινητού.
Μέσα στον ίδια φέτα χρόνου, η μία μετά την άλλη οι κυβερνήσεις της Ευρώπης ανακοινώνουν μέτρα για τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και την απεξάρτησή τους από το ρωσικό φυσικό αέριο. Από παντού ακούγεται η λέξη «ρύθμιση», είτε για τη θερμοκρασία των air conditions είτε για τους δημόσιους, εορταστικούς και εμπορικούς φωτισμούς.
Στη δική μας χώρα, φυσικά, ο Σεπτέμβριος φτάνει πάντα με διάφορες κρατικές και κομματικές δωροεπιταγές – και, όπως φαίνεται, κάθε συζήτηση για την εξοικονόμηση ενέργειας θεωρείται ήδη ύποπτη.
Υπάρχει μια δόση παραλογισμού σε αυτή την εικόνα. Από τη μια, η τρομερή σκιά του πολέμου και του μεγάλου πυρηνικού ατυχήματος. Από την άλλη, ένα μοντέλο ετήσιας φρενίτιδας που από ηθική και περιβαλλοντική άποψη είναι καταστροφικό, αλλά η Apple και μαζί της δισεκατομμύρια χρήστες δεν ιδρώνουν.
Υπάρχει μια δόση παραλογισμού σε αυτή την εικόνα. Από τη μια, η τρομερή σκιά του πολέμου και του μεγάλου πυρηνικού ατυχήματος. Από την άλλη, ένα μοντέλο ετήσιας φρενίτιδας που από ηθική και περιβαλλοντική άποψη είναι καταστροφικό, αλλά η Apple και μαζί της δισεκατομμύρια χρήστες δεν ιδρώνουν. Ενώ είναι επείγουσα η ελάττωση ταχύτητας και ο προσανατολισμός προς πιο ανθεκτικά προϊόντα, ετοιμαζόμαστε για καινούργιες δόσεις ματαιοδοξίας και ανευθυνότητας.
Μάλλον δεν αντιλαμβανόμαστε την αλλαγή εποχής, αυτό που ο Μακρόν (παρά την αισιόδοξα φιλελεύθερη ιδιοσυγκρασία του) ονόμασε «τέλος της αφθονίας και της ανεμελιάς». Ρητορικά και σε συμβολικές χειρονομίες έχουμε κορεσμό πολιτικά ορθών απόψεων. Δεν βλέπουμε όμως πολιτικές αποφάσεις για αναστολή των σπάταλων, «γιγαντιαίων» events ή κανένας σοβαρός παίκτης δεν τολμάει να τις προτείνει.
Για παράδειγμα, τι νόημα έχει όλη αυτή η πολιτική και δημοσιογραφική κουστωδία της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης σε μια πόλη που αυτήν τη στιγμή σημαντικό κομμάτι του κέντρου της είναι ένα άσχημο γιαπί που παράγει ταλαιπωρία;
Σαν να ζούμε τελικά τα events μιας επιδεικτικής ψευτο-κανονικότητας που σκεπάζουν τις προτεραιότητες της νέας περιόδου. Σαν να μην υπάρχει η ενεργειακή φτώχεια, ο Covid, σοβαρά ζητήματα στέγης των νέων φοιτητών, η πολύμορφη ανασφάλεια για τους μήνες που έρχονται. Και εν τέλει αυτή η σεπτεμβριανή φλυαρία εκδηλώσεων μοιάζει με τεράστιο αναχρονισμό. Όλα όσα γράφαμε για τα «μαθήματα της πανδημίας» έχουν γίνει θρύψαλα ή στέκουν αμήχανα στην άκρη σαν λόγια από σχολικές εκθέσεις, προορισμένα να ξεχαστούν μετά τις εξετάσεις.
Είναι μια έλλειψη τόλμης, μια διανοητική και πολιτική δειλία. Φοβόμαστε να θέσουμε πιο βαθιά ερωτήματα γιατί πιθανόν πολλά από αυτά δεν έχουν δημοφιλείς απαντήσεις.
Ας πούμε όμως πως η δικτατορία της συνεχούς καινοτομίας δεν έχει σχέση με το ευ ζην, όπως και το ξεχείλωμα της σφαίρας των κοινωνικών μέσων δεν σημαίνει εκπλήρωση του δημοκρατικού ονείρου. Μερικές ιδέες έχουν φθαρεί ανεπανόρθωτα, αλλά κάθε Σεπτέμβρη τρέχουμε να τις επαναλάβουμε. Όπως ακριβώς κάνουν κάποιοι άρρωστοι με αληθινή νοσταλγία για τα συμπτώματά τους, για όλα όσα επιβεβαιώνουν την κατάστασή τους.