— Επιστρέφει ο Τραμπ στο Facebook, πράγμα που σημαίνει ότι ξεχάστηκαν τα έκτροπα στο Καπιτώλιο τον Ιανουάριο του 2021;
Βασικά, οι υπεύθυνοι της Meta θεωρούν ότι ο πρώην Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, ο οποίος υποκίνησε και ευλόγησε τα βίαια γεγονότα στο Καπιτώλιο πριν από δύο χρόνια, δεν αποτελεί πλέον κίνδυνο για τη δημόσια ασφάλεια και κατ’ επέκταση για τη Δημοκρατία.
Ο Νικ Κλεγκ, Πρόεδρος των Παγκόσμιων Σχέσεων της Meta αιτιολόγησε αυτή την επιστροφή ως σημαντική για το κοινό «που πρέπει να είναι σε θέση να ακούει όσα λένε οι πολιτικοί του –τα καλά, τα κακά και τα άσχημα– προκειμένου να εμπλουτίζουν την ενημέρωσή τους, λίγο πριν τις όποιες επιλογές τους πάνω από την κάλπη». Με λίγα λόγια, ο Κλεγκ ισχυρίζεται ότι ναι μεν επιστρέφει ο Τραμπ, αλλά η Meta έχει φροντίσει να επικαιροποιήσει τις δικλείδες ασφαλείας που θα αφορούν τις αναρτήσεις του Τραμπ.
— Θα του κατεβάζουν τα posts σε περίπτωση που αυτά περιέχουν ρητορική μίσους ή άλλα ανάρμοστα;
Όχι. Όχι απευθείας, τουλάχιστον. Ωστόσο, θα υπάρξουν μέτρα που θα τον «συνετίζουν».
— Γνωρίζουμε για τι είδους μέτρα μιλάμε;
Ναι. Περιορισμένη εμβέλεια των αναρτήσεών του (μικρό spread μεταξύ των μελών του Facebook), περιορισμένη πρόσβαση στα διαφημιστικά εργαλεία του Μέσου (λογικά δεν θα μπορεί ο Τραμπ να κάνει... χορηγούμενες τις αναρτήσεις του για τη μεγαλύτερη διάχυσή τους στους οπαδούς του – σιγά, δηλαδή) και αφαίρεση του κουμπιού reshare σε περίπτωση που τα όσα γράφει παραβιάζουν την πολιτική του Facebook. Αν τα posts του παραβιάζουν εξακολουθητικά τους κανόνες, τότε η Meta διατηρεί το δικαίωμα αναστολής του λογαριασμού του από έναν μήνα έως δύο χρόνια.
— Αυτή η απόφαση του Facebook συνδέεται καθόλου με την εκστρατεία του Twitter –στα χέρια του Elon Musk πια– να επιστρέψει ο πιο αμφιλεγόμενος χρήστης των social media και στο Facebook;
Απολύτως. Η καμπάνια υπέρ του Τραμπ είχε αποτέλεσμα και το βλέπουμε τώρα.
Η ρητορική μίσους με την υπογραφή του Τραμπ είναι ίδια. Ο παρακμιακός πολιτικός λόγος του Τραμπ είναι ίδιος. Εκείνο που περίμενε πολύς κόσμος να αλλάξει ήταν η πολιτική της Meta απέναντί του, αλλά απ’ ό,τι αποδεικνύεται όλα ξεχνιούνται: ακόμα και η απόπειρα κατάλυσης της αμερικανικής δημοκρατίας.
— Ναι, αλλά εδώ και έναν μήνα δεν έχει κάνει κάποιο Tweet, αν και του επιστράφηκε ο λογαριασμός του...
Και ούτε πρόκειται. Τουλάχιστον, μέχρι να διευθετηθούν κάποια νομικά ζητήματα με τη δική του εταιρεία social media, την Truth Social.
— Tι σημαίνει αυτό;!
Ο Τραμπ έχει τη συμβατική υποχρέωση να δημοσιεύει περιεχόμενο πρώτα στην εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης της δικής του εταιρείας, πριν κάνει cross-posting σε άλλες πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης. Βέβαια, και σύμφωνα με ρεπορτάζ του Vox, υπάρχει μία σημαντική εξαίρεση για τα «πολιτικά μηνύματα», βάσει της αμερικανικής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.
Όμως, εδώ έχουμε μερικές ενδιαφέρουσες συγκυρίες: 1) το ότι –μας αρέσει, δεν μας αρέσει– τον Τραμπ τον ακολουθεί ένας όγκος χρηστών που για διαφημιστικούς λόγους είναι καλοδεχούμενος απ’ όλες τις απόψεις, 2) πλατφόρμες όπως το Facebook και το Twitter βρίσκονται σε ένα περίεργο σταυροδρόμι (με αλλαγές στη διοίκησή τους, αλλά και στα έσοδά τους) που δεν είναι για να αγνοούν τη ρευστότητα που φέρνουν τα μεγάλα κοινά και οι φυσιογνωμίες με εμβέλεια όπως του Τραμπ. Με δεδομένο το ότι ο συγκεκριμένος θέλει να είναι υποψήφιος για την προεδρία του 2024, θα επιδιώξει να «σπάσει» το συμβόλαιο αποκλειστικότητας με την Truth Social (και σιγά το δύσκολο, δηλαδή) για να επιστρέψει «με όλες τις τιμές» τόσο στο Twitter, όσο και στο Facebook. Κυρίως στο Facebook.
— Γιατί «κυρίως» εκεί;
Γιατί ό,τι και να λέει κανείς για το Facebook, όσα σκάνδαλα ή εσωτερικές προκλήσεις κι αν κλήθηκε να αντιμετωπίσει, παραμένει το Μέσο Κοινωνικής Δικτύωσης με τη μεγαλύτερη data base. Αλλά ας μιλήσουν οι αριθμοί, που πάντα τα λένε καλύτερα: στην παρούσα φάση το Facebook διαθέτει 3 δισ. ενεργών χρηστών. Την ίδια στιγμή, το Twitter έρχεται δεύτερο με 350 εκ. χρήστες και το Truth Social τελευταίο και καταϊδρωμένο με 2 εκ. χρήστες (σ.σ.: να σημειωθεί εδώ ότι η πλατφόρμα του Τραμπ εδώ και λίγο καιρό δεν δέχεται πλέον νέα μέλη-χρήστες, αν επίσης έχει να προσφέρει κάτι αυτό στη συζήτηση).
Ακριβώς αυτός είναι ο λόγος λοιπόν που ο Τραμπ σχεδιάζει –πολύ μελετημένα τώρα πια– την επιστροφή του σε όλη την γκάμα των social media και ακριβώς γι’ αυτό την περασμένη εβδομάδα, η νομική του ομάδα συνέταξε επιστολή προς τη Meta, ζητώντας συνάντηση με την ηγεσία της εταιρείας για να συζητηθεί εκτενώς το ζήτημα της αναστολής του λογαριασμού του.
— Ωχ...
Το ίδιο αναφώνησαν πρώην εργαζόμενοι του Facebook και πολύ πιθανόν και όσοι εξακολουθούν να εργάζονται στην πλατφόρμα. Η επιστροφή του Τραμπ στο Facebook σημαίνει καναδυό πολύ δυσάρεστα πράγματα, για τα οποία ο ίδιος ποτέ δεν έχει ζητήσει συγγνώμη, ποτέ δεν ανακάλεσε, ποτέ δεν επαναδιατύπωσε.
Εξακολουθεί να πιστεύει στη νοθεία των εκλογών του 2020, εξακολουθεί να δηλώνει «αρνητής» του εκλογικού αποτελέσματος και της εκλογής Μπάιντεν, εξακολουθεί να προωθεί θεωρίες συνωμοσίας από εκείνες που έστειλαν τα μέλη της QAnon να διαλύσουν το Καπιτώλιο. Όλα αυτά, συν τον τρόμο πολλών Αμερικανών ότι οι επόμενες εκλογές κυριολεκτικά θα βουτηχτούν στο αίμα, δημιουργούν έναν σοβαρό βραχνά στους ανθρώπους του Facebook που παρ’ όλα αυτά επέτρεψαν την επιστροφή Τραμπ.
— Να πούμε μια και έξω ποιος είναι ο πραγματικός λόγος επιστροφής του Τραμπ στην πλατφόρμα, γιατί τα περί ελλείμματος δημοκρατίας τα πιστεύουν μόνο οι οπαδοί του;
Τα λεφτά. Τα κέρδη και τα υπερκέρδη που «είναι» ο Τραμπ. Τα λεφτά και η κατακραυγή τον έδιωξαν από το ΜΚΔ, τα λεφτά τον επαναφέρουν σ’ αυτό. Όσο καιρό έγραφε τις συνωμοσιολογικές θεωρίες του, εξύβριζε και έσπερνε ρητορική μίσους, μέχρι τη μέρα που έκανε το Καπιτώλιο γυαλιά-καρφιά, χρήστες, χορηγοί και διαφημιζόμενοι πίεζαν και απέσυραν συνεργασίες λόγω Τραμπ.
Μέχρι που τα σοβαρά γεγονός της 5ης και 6ης Ιανουαρίου του 2021 ξεχάστηκαν ελαφρώς, ο Τραμπ έπεισε πολλούς από τους πολέμιους του ότι θα κάτσει φρόνιμα και φυσικά στο Facebook πάντα θυμούνται τι σήμαινε να κάνει χορηγούμενη ο Τραμπ, τι σημαίνει να τρέχει καμπάνιες για τη συγκέντρωση χρημάτων για τις προεκλογικές εκστρατείες του και πάει λέγοντας. Και επίσης –και δυστυχώς αυτή είναι η αλήθεια– μπορεί να άγει και να φέρει, να μετακινεί και να πείθει κόσμο, να τον στέλνει από εδώ ή από εκεί, τη στιγμή που στην αρχική τους στο Facebook και εκτός από τα μηνύματά του «σκάνε» κι άλλες διαφημίσεις, κι άλλες προωθητικές ενέργειες, κι άλλο χρήμα, δηλαδή, από αυτό που ξέρει να βγάζει και η πλατφόρμα και ο Τραμπ.
— Μόνο αυτό ή μήπως η Meta δεν θέλει να χρεωθεί κατηγορίες λογοκρισίας και φίμωσης του συγκεκριμένου υποψηφίου για την προεδρία του 2024;
Πάμε πάλι: 3 - δισ. - ενεργοί - χρήστες.
— Μάλιστα. Τι πιθανότητα δίνουμε να έχει όντως συμμορφωθεί και να αποφύγει τον παρακμιακό πολιτικό λόγο αυτή τη φορά;
Απολύτως καμία. Σύμφωνα με μετρήσεις του οργανισμού Accountable Tech, που δρα με γνώμονα τη δημοκρατία, την καταπολέμηση του τοξικού πολιτικού λόγου και την καταγραφή της ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο, μόνο μέσα στο διάστημα Απριλίου-Οκτωβρίου του 2022 ο Τραμπ κοινοποίησε 116 αναρτήσεις υπέρ των οπαδών της QAnon, ενώ προχώρησε σε 239 αναρτήσεις που περιείχαν «επιβλαβή παραπληροφόρηση σχετική με τις εκλογές, τα αποτελέσματα των εκλογών και ζητήματα κεντρικής πολιτικής σκηνής των ΗΠΑ».
Με λίγα λόγια η ρητορική μίσους με την υπογραφή του Τραμπ είναι ίδια. Ο παρακμιακός πολιτικός λόγος του Τραμπ είναι ίδιος. Εκείνο που περίμενε πολύς κόσμος να αλλάξει ήταν η πολιτική της Meta απέναντί του, αλλά απ’ ό,τι αποδεικνύεται όλα ξεχνιούνται: ακόμα και η απόπειρα κατάλυσης της αμερικανικής δημοκρατίας.
— Ισχύει, όμως, ότι η πολιτική της Meta προς όλους τους χρήστες –VIP και μη– είναι η ίδια;
Απλώς δοκιμάστε να κάνετε αναφορά για λογαριασμό ο οποίος μοιράζει διχαστικό περιεχόμενο, fake news ή ρητορική μίσους εναντίον κάποιας κοινωνικής ομάδας. Σύντομα θα αντιληφθείτε ότι το ΜΚΔ, όσο σοβαρή κι αν είναι η καταγγελία σας, αν δεν πρόκειται για παιδοφιλικό περιεχόμενο, υπόθεση βιασμού ή κάτι άλλο, δύσκολα θα «κατεβάσει» την ανάρτηση, ωστόσο, θα σας προτείνετε επιλογές ώστε να μη βλέπετε αυτή την προσβλητική δημοσίευση.
Όμως, το θέμα δεν είναι αν τη βλέπετε εσείς! Πάμε τώρα στην πολιτική που εφαρμόζει το Μέσο προς πολιτικά πρόσωπα επιρροής τύπου Τραμπ: Το 2019 ο Κλεγκ ανακοίνωσε ότι η εταιρεία θα αντιμετωπίζει το περιεχόμενο των πολιτικών ως ειδησεογραφικό περιεχόμενο «που θα πρέπει, κατά γενικό κανόνα, να φαίνεται και να ακούγεται», αλλά το 2021 πήρε πίσω αυτή την πολιτική λέγοντας ότι το περιεχόμενο των πολιτικών δεν θα θεωρείται πλέον αυτόματα ειδησεογραφικό – αν και το Facebook εξακολουθεί να μπορεί να κάνει εξαιρέσεις για τους πολιτικούς κατά περίπτωση.
Ο πήχης για να μπλοκάρει πραγματικά το Facebook το περιεχόμενο που δημιουργεί ένας πολιτικός παραμένει υψηλός: αυτό συβαίνει μόνο αν το περιεχόμενο αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει πραγματική ζημιά. Το θέμα είναι τι προσδιορίζεται πλέον ως «ζημιά», αν όχι ένα Καπιτώλιο έρμαιο σε παρακμιακές ομάδες ή ακόμα και η αντιγραφή αυτών των πρακτικών σε άλλες χώρες (βλέπε Μπολσονάρου και ό,τι συνέβη πριν από λίγες ημέρες στη Βραζιλία!).
Σε γενικές γραμμές η Meta κατά καιρούς έχει γίνει αντικείμενο σκληρής κριτικής από το εποπτικό της συμβούλιο –μια ανεξάρτητη ομάδα ακαδημαϊκών, εμπειρογνωμόνων για τα ανθρώπινα δικαιώματα και δικηγόρων που συμβουλεύουν την εταιρεία σχετικά με τις αποφάσεις και τις πολιτικές περιεχομένου– ότι πρέπει να είναι πιο σαφής σχετικά με τους κανόνες της και την επιβολή του πολιτικού λόγου, ιδίως μετά την απόφαση για τον Τραμπ.
Σε απάντηση, η Meta δήλωσε ότι θα γνωστοποιεί πότε κάνει εξαιρέσεις στους κανόνες της για προσωπικότητες που προσελκύουν το ειδησεογραφικό ενδιαφέρον, (όπως ο Τραμπ), και ανέπτυξε ένα «πρωτόκολλο διαχείρισης κρίσης» για το πώς χειρίζεται το περιεχόμενό της σε περιόδους αυξημένου πολιτικού ενδιαφέροντος.
— Τι μπορεί να κάνει τη διαφορά τώρα που ο Τραμπ επιστρέφει στο Facebook;
Η διαφάνεια. Οι καθαρές απαντήσεις εκ μέρους του δικτύου σε αντίθεση με το αναπολογητικό ύφος του Μασκ, ο οποίος δεν προσέφερε καμία απάντηση για το «πώς» και το «γιατί» επιστρέφει στο Twitter κάποιος που οργάνωσε σχέδιο απορρύθμισης της χώρας και εκτροπής του Συντάγματος. Γενικώς, από εδώ και στο εξής θα ήταν εκτιμητέα η σοβαρή λογοδοσία και η σοβαρότερη αυτοκριτική στις κινήσεις του πλουσιότερου –από κάθε άποψη– μέλους της Meta.
