— Αν και είμαστε στην τελική ευθεία για τις ευρωεκλογές, δεν συζητάμε καθόλου για την Ευρώπη. Πού το αποδίδετε;
Δεν θέλω να πω το κλασικό ότι εμείς δεν φταίμε. Αλλά νομίζω ότι εάν κάποιος παρακολουθήσει τον δημόσιο διάλογο λίγο προσεκτικά και δίκαια, θα καταλάβει ότι αυτό δεν είναι κάτι που συμβαίνει με δική μας ευθύνη. Έχουμε κάποια συγκεκριμένα προτάγματα, όπως το πώς θα φέρουμε περισσότερα χρήματα στη χώρα – π.χ. το κάναμε με το Ταμείο Ανάκαμψης. Θέλουμε να μιλήσουμε για την κοινή αγροτική πολιτική, για την ευρωπαϊκή ασπίδα στις πολυεθνικές και σε κάποιες κακές πρακτικές. Θέλουμε να μιλήσουμε συνολικά για την Ελλάδα στην Ευρώπη. Αλλά αναγκαζόμαστε, παράλληλα, να απαντάμε στο «αν ο γάιδαρος πετάει».
Νομίζω ότι πληρώσαμε αρκετά τη λογική του «η κυβέρνηση δίνει 5, εγώ θα δώσω 15», ενώ ξέρω ότι δεν μπορώ να τα δώσω. Όταν, όμως, μια αντιπολίτευση που είτε τάζει περισσότερα από αυτά τα οποία εσύ δίνεις, ενώ όταν ήταν κυβέρνηση έκανε τα αντίθετα, είτε σε κατηγορεί για οτιδήποτε μπορεί να φανταστεί κανείς, μετατρέποντας μέχρι και την πολιτική σκηνή σε δικαστική αρένα, δεν μπορείς να μένεις με σταυρωμένα τα χέρια. Αλλά προσωπικά αντιλαμβάνομαι πλήρως – και πρώτος το αντιλαμβάνεται αυτό ο πρωθυπουργός– ότι αυτό δεν εξυπηρετεί τους πολίτες. Δεν μπορούμε, όμως, να κλείνουμε τα αυτιά και να μην απαντάμε. Προσπαθούμε, τουλάχιστον, όταν βάζουμε εμείς την ατζέντα, όταν συζητάμε με τους πολίτες, να λέμε μόνο τι έχουμε κάνει, τι άλλο πρέπει να κάνουμε και τι θα έπρεπε να κάνουμε καλύτερα.
«Ως δικηγόρος, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, δεν έχω ξαναδεί αυτό που συμβαίνει. Δηλαδή, από τότε που έχω πάρει μια μικρή απόσταση από τις δικαστικές αίθουσες και είμαι σε αναστολή λόγω της ιδιότητάς μου, νιώθω ότι έχω συμμετάσχει σε περισσότερα δικαστήρια από ποτέ».
— Γιατί αναφέρεστε σε «δικαστική αρένα»;
Ως δικηγόρος, από τότε που θυμάμαι τον εαυτό μου, δεν έχω ξαναδεί αυτό που συμβαίνει. Δηλαδή, από τότε που έχω πάρει μια μικρή απόσταση από τις δικαστικές αίθουσες και είμαι σε αναστολή λόγω της ιδιότητάς μου, νιώθω ότι έχω συμμετάσχει σε περισσότερα δικαστήρια από ποτέ. Δεν είναι δυνατό ένα τηλεοπτικό παράθυρο να γίνεται δικαστήριο· να είναι σαν να καταθέτει μάρτυρας, στη συνέχεια να βγάζει απόφαση ο Α ή ο Β πολιτικός αρχηγός ή ο συμμετέχων στο πάνελ· να προδικάζουμε τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, να θεωρούμε ότι ο τάδε είναι ένοχος. Είναι πολύ επικίνδυνο αυτό το μονοπάτι στο οποίο έχουμε μπει. Και δεν αναφέρομαι μόνο στα Τέμπη αλλά και σε οποιοδήποτε έγκλημα που μπορεί να γίνεται την Τρίτη και την Τετάρτη να έχουν βγει ήδη καταδικαστικές αποφάσεις. Αυτό πρέπει να το περιορίσουμε. Δεν θα πω να το σταματήσουμε, γιατί ο καθένας βγαίνει και λέει ό,τι θέλει. Αλλά δεν οδηγεί πουθενά όλη αυτή η κατάσταση.
— Το λέτε και για τον ΣΥΡΙΖΑ και για το ΠΑΣΟΚ;
Εντάξει, σίγουρα ο ΣΥΡΙΖΑ είναι ο πρώτος διδάξας. Είχε τη δυνατότητα να καταργήσει τον νόμο περί ευθύνης υπουργών και δεν το έκανε. Αντίθετα, η Νέα Δημοκρατία εξίσωσε τον χρόνο παραγραφής για έναν υπουργό με αυτόν ενός οποιουδήποτε πολίτη. Και έρχεται ο ΣΥΡΙΖΑ ο οποίος, εκμεταλλευόμενος τον πόνο ανθρώπων που έχουν χάσει τους δικούς τους, ό,τι πιο οδυνηρό μπορεί να συμβεί σε κάποιον, περιφέρεται στην Ευρώπη, καταγγέλλοντας την κυβέρνηση, ζητώντας να καταργηθεί ο νόμος περί ευθύνης υπουργών, ενώ ο ίδιος, όταν είχε τη δυνατότητα, δεν το έκανε.
Ή εκδηλώνει την ευαισθησία του στις γυναικοκτονίες και όταν ήταν κυβέρνηση την ποινή για την ανθρωποκτονία, που ήταν μόνο ισόβια, την έκανε ισόβια ή μέχρι 15 χρόνια. Δηλαδή, μπορούσε ένα δολοφόνος και γυναικοκτόνος να «φάει» 10 ή 12 χρόνια και να είναι σε 5 χρόνια έξω. Αυτό πρέπει να το αφήσουμε πίσω μας. Και, ναι, δυστυχώς, σ’ αυτό το παιχνίδι έχουν συμμετάσχει και άλλα κόμματα. Είναι ένα πράγμα η πολιτική, ένα άλλο η εκτελεστική εξουσία, και άλλο η δικαστική εξουσία. Πρέπει να αφήνουμε τη Δικαιοσύνη να κάνει τη δουλειά της απρόσκοπτα.
— Σε δήλωσή της η εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, Βούλα Κεχαγιά, είπε ότι η κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας λειτουργεί σαν «επιτελικό παρακράτος». Πώς το σχολιάζετε;
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πάρα πολύ μεγάλο μερίδιο ευθύνης, όχι μόνο την τελευταία περίοδο με τον νέο αρχηγό του, αφού μετατρέπει την πολιτική αντιπαράθεση σε «βούρκο». Κατά καιρούς έχουμε ακούσει να γίνεται κατάχρηση πολύ αρνητικών εννοιών όπως η «χούντα», το «καθεστώς» ή το «παρακράτος». Αυτές είναι βαριές εκφράσεις. Μιλάμε για μια νόμιμα εκλεγμένη κυβέρνηση. Σας διαβεβαιώνω, έχοντας και ένα μέρος αυτής της ευθύνης νομοθετικά για το κράτος δικαίου και την ελευθερία του Τύπου, πως η επίσημη έκθεση για το κράτος δικαίου και η πολύ σκληρή, αλλά δίκαιη κριτής γι’ αυτό, αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Βέρα Γιούροβα, πιστοποιούν σημαντική πρόοδο για την Ελλάδα.
Και να σας πω και κάτι, επειδή με «προκαλείτε»; Η κ. Κεχαγιά είναι εκπρόσωπος του κόμματος που όταν κυβέρνησε κατέληξε να έχει δύο υπουργούς καταδικασμένους αμετάκλητα από τη Δικαιοσύνη. Και υπουργός Δικαιοσύνης του δικού της κόμματος μίλησε για παρα-υπουργείο Δικαιοσύνης στο Μαξίμου. Δεν νομίζω ότι αυτό έχει ξανασυμβεί μεταπολιτευτικά στην Ελλάδα σε επίπεδο «παρακράτους», όπως το λέει ο ίδιος ο ΣΥΡΙΖΑ. Τουλάχιστον, ας κοιταχτούν στον καθρέφτη, αν ψάχνουν να βρουν «παρακράτος». Ας κάνουν την αυτοκριτική τους και ας περάσουν κάποια στιγμή στην κανονική πολιτική αντιπαράθεση.
— Ποια είναι η γνώμη σας για τον Στέφανο Κασσελάκη;
Γενικά, είμαι θετικός στο να μπαίνουν νέοι άνθρωποι στην πολιτική. Αν και θεωρώ ότι το νέο από μόνο του δεν λέει τίποτα. Μπορεί ένας άνθρωπος 60 και 70 ετών να είναι πολύ πιο νέος σε ιδέες, σκέψη και αντιλήψεις. Πιστεύω ότι δεν πρέπει να υποτιμούμε ούτε να υπερτιμούμε κανέναν πριν τον δούμε στην πράξη. Μέχρι στιγμής, βλέπω μόνο lifestyle, μια διαχείριση των social media και έναν τοξικό λόγο, ο οποίος έχει εξελιχθεί με ραγδαίο ρυθμό σε τέτοιο σημείο που η τοξική αντιπαράθεση με τον κ. Κασσελάκη έχει φτάσει στο μη περαιτέρω.
Οι προτάσεις του, πάντως, κινούνται στη λογική των «λεφτόδεντρων» και του «χαρίζω χρέη και οικόπεδα». Θέλει να έχουν όλοι περισσότερα λεφτά, να υπάρχουν λιγότεροι φόροι, τη στιγμή που όταν κυβέρνησε το κόμμα του έκανε τα εντελώς αντίθετα. Και προφανώς κάθε του συνέντευξη στοιχίζει 20 δισ. δεδομένων των μέτρων που εξαγγέλλει. Περιμένουμε, αλλά προς το παρόν δεν έχουμε δει κάτι ουσιαστικό που να μπορεί να τροφοδοτήσει γνήσια πολιτική αντιπαράθεση.
— Θεωρείτε ότι ο κ. Τσίπρας αποτελεί παρελθόν για την πολιτική;
Το αν αποτελεί παρελθόν ή όχι ένας πολιτικός το αποφασίζουν οι πολίτες. Όλοι αξιολογούμαστε καθημερινά. Το θέμα είναι να αφήσουμε ένα αποτύπωμα θετικό. Πάγια άποψή μου είναι ότι όταν φτάνεις στο υπέρτατο αξίωμα του πρωθυπουργού της χώρας και στη συνέχεια οι πολίτες αποφασίζουν να μην είσαι πλέον πρωθυπουργός αυτής, δίνεις άμεσα τη σκυτάλη σε κάποιον άλλο στο κόμμα σου. Ο κ. Τσίπρας το έκανε με καθυστέρηση τεσσάρων ετών. Κρίθηκε εκ νέου ως αρχηγός της αντιπολίτευσης πολύ πιο αυστηρά από τους πολίτες. Από κει και πέρα, Δημοκρατία έχουμε, όποιος θέλει, όπως θέλει, εκτίθεται, αξιολογείται και οι πολίτες αποφασίζουν.
— Υπάρχει η πιθανότητα να είναι όλοι κερδισμένοι σε αυτές τις ευρωεκλογές;
Ο καθένας μπορεί να «βαφτίσει» ένα αποτέλεσμα όπως επιθυμεί. Από κει και πέρα, όμως, υπάρχει ένας δείκτης σύγκρισης. Συγκρίνεις ευρωεκλογές με ευρωεκλογές. Τον πήχη δεν τον βάζει ο Μητσοτάκης αλλά η πραγματικότητα. Τώρα, αν θέλει κάποιος να δει μια άλλη πραγματικότητα για να βγει να πανηγυρίσει εκείνο το βράδυ, ας το κάνει. Μου θυμίζει τις φοιτητικές εκλογές που κάποιες παρατάξεις πήγαιναν κι έκαναν δικές τους εκλογές, για να πουν μετά ότι νίκησαν.
— Σας ανησυχεί το ότι μπορεί να υπάρξει μια ψήφος διαμαρτυρίας;
Κάθε κάλπη είναι άδεια. Δεν μπορούμε να προδικάσουμε ένα αποτέλεσμα επειδή είναι καλές οι δημοσκοπήσεις. Κρινόμαστε από τις πράξεις και τις παραλείψεις μας. Άρα, ναι, δεν θεωρούμε δεδομένο κάποιο αποτέλεσμα, ειδικά σε ένα περιβάλλον ευρωεκλογών. Η έγνοια μας είναι να καταφέρουμε να δει ο κόσμος τη μεγάλη εικόνα. Ναι, υπάρχει ακρίβεια και σίγουρα υπάρχει ζήτημα διαθέσιμου εισοδήματος μετά από μια υπερδεκαετή κρίση. Αλλά, ταυτόχρονα, είμαστε η χώρα που έχει καταφέρει να έχει τον μεγαλύτερο ρυθμό αύξησής του. Πού ήταν η Ελλάδα το 2019, πού είναι σήμερα; Ας δούμε τη μεγάλη εικόνα, να μην γκρεμίσουμε όσα έχουμε χτίσει και να μην κάνουμε πισωγύρισμα.
— Γιατί δεν προβλέπεται να δούμε debate; Η Δημοκρατία δεν έχει ανάγκη τη δημόσια αντιπαράθεση;
Καταρχάς, δεν είναι δική μας ευθύνη που επέλεξε ο ΣΥΡΙΖΑ έναν πρόεδρο που δεν είναι στη Βουλή. Τα πιο σοβαρά και τα μεγαλύτερα debates γίνονται στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Πάντα γίνεται debate σε επίπεδο βουλευτικών εκλογών, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων. Στις ευρωεκλογές δεν γίνονται, γιατί η αντιπαράθεση είναι κυρίως μεταξύ υποψήφιων ευρωβουλευτών. Και νομίζω ότι δεν έχει κρυφτεί ποτέ ο Κυριάκος Μητσοτάκης από τη Βουλή, από κανένα θέμα, είτε μπορεί να θεωρηθούν εύκολο είτε δύσκολο. Είναι ο πρωθυπουργός που έχει παραδεχτεί λάθη και αστοχίες ακόμα και προηγούμενων κυβερνήσεων.
Δεν νομίζω ότι αυτό που έχει στο μυαλό της η αντιπολίτευση είναι πολιτικός διάλογος ή debate, τόσες αφορμές είχαμε, και θα έχουμε. Περισσότερο, νομίζω, ότι επιθυμεί να κάνει μια ισοπέδωση προς τα κάτω, ούτως ώστε στο δικό της γήπεδο να πάρει ό,τι περισσότερο μπορεί. Το γήπεδο της αντιπολίτευσης είναι το αυτό της στείρας αντιπαράθεσης. Εμείς, σεβόμενοι το Κοινοβούλιο και τον πολιτικό διάλογο, θα προσπαθήσουμε να κάνουμε διάλογο με επιχειρήματα.
— Οι νέοι σήμερα στην Ελλάδα είναι εγκλωβισμένοι στο πατρικό τους, η ενοικίαση δικού τους χώρου είναι ανέφικτη, το ίδιο και η αγορά ακινήτου. Πώς μπορεί ένας νέος να είναι ανεξάρτητος στη χώρα μας σήμερα;
Δεν υποτιμώ το ζήτημα της εισαγόμενης ακρίβειας στα τρόφιμα, το θεωρώ προφανώς το μεγαλύτερο πρόβλημα, γιατί το αντιμετωπίζουν όλοι οι πολίτες. Σίγουρα, όμως, έχουμε καταφέρει ως χώρα να απορροφήσουμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μεγάλο μέρος των κραδασμών και να μειώσουμε τις συνέπειες. Εξίσου μεγάλο ζήτημα της δικής μας και της νεότερης γενιάς είναι το ζήτημα της στέγης. Είμαστε η πρώτη κυβέρνηση που δεν έκλεισε τα μάτια στο πρόβλημα και έκανε τα πρώτα σημαντικά βήματα. Έχουμε μια στεγαστική πολιτική η οποία είναι πάνω από 2 δισεκατομμύρια ευρώ: «τρέχουμε» το πρόγραμμα ΣΠΙΤΙ ΜΟΥ, από το οποίο πάνω από 9.000 βρήκαν σπίτι, το ΑΝΑΚΑΙΝΙΖΩ - ΝΟΙΚΙΑΖΩ και άλλα προγράμματα.
Δεν αρκούν μόνο αυτά, γι’ αυτό σίγουρα θα εξαντλήσουμε όλους τους πόρους και όλες τις δυνατότητες, χωρίς να θέλουμε να τάζουμε προεκλογικά, ούτως ώστε στους προϋπολογισμούς των επόμενων ετών μία από τις πρώτες προτεραιότητες να είναι η στήριξη των νέων ανθρώπων όσον αφορά τη στέγη και το εισόδημά τους. Αυτός ο αριθμός νομίζω ότι αποτελεί μια τεράστια κατάκτηση για την κυβέρνηση και για τον κόσμο τα τελευταία χρόνια οι περίπου 400.000 νέες θέσεις εργασίας και, σύμφωνα με στοιχεία από την ΕΡΓΑΝΗ, έχουμε ρεκόρ, με τους ανέργους να πέφτουν για πρώτη φορά από το 2009 κάτω από 900.000. Παράλληλα, έχουμε αύξηση του κατώτατου μισθού αλλά και του μέσου κατά 20%. Η ακρίβεια δεν μπορεί να μας κάνει να δούμε τις αυξήσεις τόσο καθαρά, αλλά οι αυξήσεις θα μείνουν όταν οι τιμές θα αρχίσουν να υποχωρούν και θα συνεχιστούν, γιατί οι παρεμβάσεις αυτής της κυβέρνησης κατά κανόνα είναι μόνιμες.
— Επειδή μιλάμε για την ακρίβεια, η οποία απασχολεί περισσότερο από οτιδήποτε άλλο κάθε νοικοκυριό, θέλω να σας θυμίσω ότι συνολικά από τη φοροδιαφυγή χάνουμε κάθε χρόνο έσοδα που αντιστοιχούν σε 3 και 4 ΕΝΦΙΑ. Γιατί δεν καταργείτε τον ΕΝΦΙΑ;
Ο πρώτος πρωθυπουργός μετά από πολλά χρόνια που μείωσε ή κατάργησε φόρους είναι ο Κυριάκος Μητσοτάκης. Άρα προφανώς και θέλουμε, όσο μας επιτρέπουν τα οικονομικά της χώρας και υπό την προϋπόθεση αυτές οι ενέργειες να έχουν θετική επίδραση στους πολίτες, μόνο να μειώνουμε ή να καταργούμε φόρους. Όσο μας θέλει ο κόσμος, δεν πρόκειται να αυξηθεί κανένας φόρος ή να δημιουργηθεί κανένας νέος. Και μακάρι και να έχουμε και καταργήσεις φόρων. Τον ΕΝΦΙΑ, για παράδειγμα, τον μειώσαμε πάνω από 30% και για όποιον είχε ασφαλίσει το ακίνητό του κατά 40%.
Όσον αφορά τη φοροδιαφυγή, δεν είναι δυνατό 8 στους 10 ελεύθερους επαγγελματίες να δηλώνουν ποσά κάτω από τον κατώτατο μισθό ή κάποιος να έχει 10 εργαζομένους, για παράδειγμα σε μια καφετέρια, οι άνθρωποι αυτοί να πληρώνονται με 830, που πλέον είναι ο κατώτατος μισθός, κι εκείνος να δηλώνει λιγότερα από τους υπαλλήλους του. Δύο είναι οι προϋποθέσεις για να δούμε ακόμα μεγαλύτερες φοροελαφρύνσεις: αφενός ο περιορισμός της φοροδιαφυγής και αφετέρου η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας. Μέσα σε 5 χρόνια, έχοντας τον μεγαλύτερο ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ στην Ευρώπη, επιστρέψαμε στα προ κρίσης επίπεδα. Βρεθήκαμε δηλαδή εκεί όπου μας άφησε το πρώτο μνημόνιο. Θα συνεχίζουμε να μεγαλώνουμε την πίτα, θα μειώνονται φόροι και θα αυξάνονται τα εισοδήματα.
— Πάντως, αφήνετε ανοιχτό το ότι θα μπορούσε, αν η οικονομία το επιτρέψει, να υπάρξει κατάργηση του ΕΝΦΙΑ.
Όπως είχε πει κάποιος στο παρελθόν, είναι ένα άδικος φόρος. Και μάλιστα, η δική μας παράταξη το πλήρωσε πολύ ακριβά. Βέβαια, μετά το '19 τον μείωσε, δεν τον αύξησε. Νομίζω ότι για να λειτουργεί ένα κράτος πρέπει προφανώς να υπάρχει μια δίκαιη φορολόγηση. Παράδειγμα η προκαταβολή φόρου, ενός φόρου πολύ άδικου για τους ελεύθερους επαγγελματίες και για όσους τον πληρώνουν, που ο ΣΥΡΙΖΑ είχε διπλασιάσει, ενώ εμείς τον μειώσαμε και πάλι. Αλλά νομίζω ότι το βασικότερο είναι να γίνει δικαιότερα σταδιακή μείωση των φόρων, όπως περιγράφουμε στο πρόγραμμά μας. Παράδειγμα η αύξηση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδιά που ψηφίσαμε μετά τις εκλογές. Πρέπει η ανάπτυξη της οικονομίας να οδηγήσει σε σταδιακή αποκλιμάκωση των φόρων.
Και ο φόρος εισοδήματος πρέπει να μειωθεί. Αλλά, το ξαναλέω, κοστολογημένα, εμείς παίζουμε με ανοιχτά τα χαρτιά μας. Υπάρχουν παρεμβάσεις με το επίδομα μητρότητας. Μια νέα μητέρα, δικηγόρος, αγρότισσα, λογίστρια, μηχανικός, έπαιρνε ένα εφάπαξ επίδομα κάτω από χίλια ευρώ αν έκανε παιδί. Τώρα παίρνει 830 επί 9 μήνες και επίδομα γέννας 2.400 για ένα παιδί, παραπάνω αν είναι περισσότερα παιδιά. Είναι 10.000 ευρώ. Αυτά τα λεφτά δεν είναι πανάκεια, δεν θα λύσουν όλα τα προβλήματα μιας νέας μητέρας, αλλά κάνουν μια σημαντική διαφορά. Αυτό από τι προήλθε; Από την απόδοση της οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Καταργήσαμε τον φόρο γονικής παροχής μέχρι τα 800.000 ευρώ.
Έχουμε έναν μακρύ κατάλογο μείωσης φόρων τα τελευταία χρόνια. Το πρόγραμμά μας περιγράφει την κατάργηση του τέλους επιτηδεύματος, το οποίο ήδη μειώσαμε. Πριν από λίγους μήνες μονιμοποιήθηκαν οι προσωρινά μειωμένοι ΦΠΑ σε μια σειρά από προϊόντα και κατηγορίες, και αυτό δεν έγινε τόσο γνωστό. Πρόκειται για προϊόντα σχετιζόμενα με τη δημόσια υγεία, τον κινηματογράφο, τις μεταφορές.
— Τα αναδρομικά των συνταξιούχων θα δοθούν σε όλους αν το δικαστήριο αποφασίσει υπέρ των δικαιωμάτων τους;
Δεν μπορώ να πω κάτι περισσότερο για την οικονομία μας από αυτό που λέει το οικονομικό επιτελείο. Πρώτον, επειδή απεχθανόμαστε τη λογική του μαξιμαλισμού και δεύτερον επειδή είναι καλύτερο να μιλάς με τις πράξεις παρά με τα λόγια σου. Οι συνταξιούχοι είναι μία από τις κατηγορίες πολιτών που, μαζί με τους νέους, αδικήθηκαν και πλήρωσαν παραπάνω την κρίση γιατί στερήθηκαν χρήματα τα οποία είχαν πληρώσει. Αυτή είναι η μεγάλη διαφορά. Είναι σημαντικό, όμως, το ότι βλέπουν αυξήσεις μετά από 14 χρόνια ή ότι σταδιακά εξαφανίζεται η προσωπική διαφορά και όσοι έχουν, θα παίρνουν το αντίστοιχο επίδομα. Τα αναδρομικά είναι ένα άλλο θέμα, το οποίο έχει να κάνει και με τη Δικαιοσύνη. Όταν έρθει εκείνη η στιγμή, το μόνο σίγουρο είναι ότι θα γίνει το καλύτερο δυνατό, πάντοτε με σεβασμό στις αποφάσεις της Δικαιοσύνης, και στα δημόσια οικονομικά, και στους ανθρώπους, οι οποίοι όλα τους τα χρόνια δούλευαν και πλήρωναν.
— Ήταν καλή η Συμφωνία των Πρεσπών;
Όχι. Ήταν μια κακή συμφωνία, στην οποία ήμασταν αντίθετοι. Την καταψηφίσαμε. Κάναμε πρόταση δυσπιστίας. Εξαντλήσαμε όλα τα θεσμικά όπλα που είχαμε ως αξιωματική αντιπολίτευση. Σας παραπέμπω στην ομιλία του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης και σημερινού πρωθυπουργού, ο οποίος δεν ακολούθησε την τακτική «θα καταργήσω τον ΕΝΦΙΑ» και όταν έγινε πρωθυπουργός τον αύξησε. Ήταν σαφής και κατηγορηματικός για τη Συμφωνία των Πρεσπών: «Εφόσον ψηφιστεί, θα εφαρμοστεί». Όταν όμως η άλλη πλευρά δεν τηρεί ούτε τα βασικά, δεν σέβεται ούτε τον ουσιαστικό κανόνα μιας συμφωνίας, υπάρχει πρόβλημα. Προς το παρόν, ας δούμε πώς θα συμπεριφερθεί συνολικά η νέα κυβέρνηση της Β. Μακεδονίας. Είναι ανεξήγητη η βιασύνη της αξιωματικής αντιπολίτευσης.
Δηλαδή να απολέσουμε και τα τελευταία διαπραγματευτικά μας όπλα, που είναι τα μνημόνια τα οποία απορρέουν από τη Συμφωνία των Πρεσπών, ένα εκ των οποίων είναι και η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της Βόρειας Μακεδονίας στην Ε.Ε.; Δηλαδή, εκεί που οι άλλοι δεν κάνουν τα βασικά, εμείς θα τα δώσουμε όλα; Και νομίζω ότι αυτό είναι λίγο στενόχωρο. Θα έπρεπε στο θέμα αυτό, ασχέτως της διαφοράς μας το 2019, να είμαστε όλοι ενωμένοι απέναντι στην τακτική που ακολουθεί η Βόρεια Μακεδονία. Είναι ένα εθνικό θέμα. Ποτέ δεν περίμενα ότι την επομένη αυτής της απαράδεκτης αποστροφής της Προέδρου της Βόρειας Μακεδονίας θα υπήρχε κόμμα στην Ελλάδα που θα έδειχνε τέτοια ανεξήγητη σπουδή για την υπογραφή των μνημονίων που ουσιαστικά είναι προς το συμφέρον μιας άλλης χώρας. Έπρεπε να είμαστε όλοι μαζί, να πούμε ότι απαιτείται σεβασμός και, από κει πέρα, αν δεν υπάρχει αυτός ο σεβασμός, εμείς δεν θα προχωρήσουμε.
— Μας συμφέρει η Χάγη, αν οδηγηθούμε εκεί;
Δεν είμαστε ακόμα σε αυτό το σημείο. Αυτήν τη στιγμή, ό,τι λέγαμε το '19, το λέμε και σήμερα. Ως κυβέρνηση του τόπου αυτού, οφείλουμε να σεβαστούμε τη συνέχεια που έχει το κράτος. Δεν αλλάζει η άποψή μας για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Δεν την υπερψηφίσαμε, την καταψηφίσαμε. Οφείλουμε να τη σεβαστούμε ως η επόμενη κυβέρνηση. Περιμένουμε το ίδιο να πράξει και η άλλη πλευρά, γιατί και αυτή έχει καθήκον να σεβαστεί τη συνέχεια του δικού της κράτους. Παρακολουθούμε τις εξελίξεις, χωρίς να βιαζόμαστε.
Επί των ημερών του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να γίνει οποιαδήποτε κίνηση η οποία θα είναι, έστω κατ' ελάχιστον, σε βάρος των εθνικών μας συμφερόντων. Εμείς πιστεύαμε και πιστεύουμε στο διεθνές δίκαιο. Έτσι λύνονται οι διαφορές. Αυτήν τη στιγμή όμως υπάρχει μια συμφωνία, κυρωθείσα και από τις δύο πλευρές, που οφείλουν να την τηρήσουν. Η άλλη πλευρά πρέπει να δείξει ότι σέβεται, για αρχή, τα βασικά της συμφωνίας, για να προχωρήσουμε και σε όλα τα υπόλοιπα.
— Το Εθνικό Σύστημα Υγείας παρουσιάζει αρκετά προβλήματα και τα ράντζα είναι μια δυσάρεστη πραγματικότητα. Τι έχετε σκοπό να κάνετε;
Το ΕΣΥ χρειάζεται μια ριζική αναδόμηση. Δυστυχώς, έμεινε πίσω την πρώτη τετραετία λόγω της πανδημίας, ενώ άλλοι τομείς όπως η ψηφιακή διακυβέρνηση, η μείωση των φόρων, η θωράκιση των συνόρων μας, έτρεξαν περισσότερο. Ο στόχος ήταν να αντέξει το ΕΣΥ, να σταθεί όρθιο και να αντιμετωπίσει την πανδημία, κατά συνέπεια έμειναν πίσω πολλά σκέλη της μεταρρύθμισης, γιατί έπρεπε να αντιμετωπιστεί μια πρωτοφανής υγειονομική κρίση. Δεν το κρύψαμε ποτέ αυτό, γι' αυτό και τώρα οφείλουμε να τρέξουμε με διπλάσια ταχύτητα.
Πρώτος και μεγαλύτερος στόχος η στήριξη του ΕΣΥ με διορισμούς, η ανακαίνιση νοσοκομείων και των κέντρων υγείας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης. Όλα αυτά έχουν ξεκινήσει. Επίσης, όσον αφορά το ΕΚΑΒ υλοποιείται ένα πολύ στοχευμένο πρόγραμμα για μείωση των χρόνων ανταπόκρισης. Άλλος στόχος είναι οι προληπτικές εξετάσεις, που αποτελούν μια κατάκτηση και μια παρακαταθήκη. Η υγεία ήταν και είναι η βασική προτεραιότητα στο πρόγραμμά μας, που έχει ξεκινήσει να υλοποιείται. Σταδιακά βλέπουμε να βελτιώνεται η εικόνα σε κλινικές. Υπάρχουν πολλά ακόμα που πρέπει να γίνουν και τα προχωράμε.
— Ένα άλλο θέμα που απασχολεί πάρα πολύ κόσμο είναι τα μέσα μεταφοράς. Δεν ξέρω αν τα χρησιμοποιείτε, αλλά, εάν πάτε σε μια ευρωπαϊκή χώρα, δεν υπάρχει καμία σύγκριση με την κατάσταση που υπάρχει στην Ελλάδα.
Νομίζω ότι είμαστε δεκαετίες πίσω. Το είπε και σε μια παρουσίαση που έκανε ο υπουργός Μεταφορών, ο κ. Σταϊκούρας, σε ένα από τα πρώτα υπουργικά συμβούλια της δεύτερης τετραετίας, παρουσιάζοντας τον προγραμματισμό για τα νέα λεωφορεία που έχει αρχίσει και υλοποιείται. Η Ελλάδα είναι μία από τις χειρότερες χώρες στην Ευρώπη όσον αφορά το πόσο γερασμένος είναι ο στόλος των λεωφορείων. Υπάρχει ένας προγραμματισμός που έχει ξεκινήσει να υλοποιείται. Τα πρώτα 250 νέα ηλεκτρικά λεωφορεία βρίσκονται στους δρόμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης: 140 στην Αθήνα, 110 στη Θεσσαλονίκη. Θα ακολουθήσουν και τα υπόλοιπα, θα είναι 1.500 συνολικά μέσα στην τετραετία. Στόχος είναι να αντικατασταθεί ο γερασμένος στόλος και να αυξηθεί ταυτόχρονα.
Το μετρό επεκτείνεται, όπως συνέβη στον Πειραιά. Στη Θεσσαλονίκη θα ξεκινήσει η λειτουργία του τον Νοέμβριο. Υπάρχει κάτι που μας πλήγωσε πολύ ως χώρα, το σχέδιο ανασυγκρότησης του ΟΣΕ και των σιδηροδρόμων. Έχει ολοκληρωθεί το έργο αυτό με εξαίρεση ένα κομμάτι, το οποίο καταστράφηκε από τον «Ντάνιελ», και τώρα αποκαθίσταται. Κοιτάξτε, σε άλλες χώρες αυτά μπορεί να λύθηκαν πριν από 10-20 χρόνια, στην Ελλάδα λύνονται τώρα. Υπάρχει διαχρονική ευθύνη για όλο αυτό, αλλά τώρα είναι η ώρα για έργα. Εμείς, λοιπόν, σκύβουμε το κεφάλι, αρχίζουμε σταδιακά να παραδίδουμε λεωφορεία, δρόμους και δημόσια έργα που ξεκίνησαν τα τελευταία χρόνια, «ξεπάγωσαν», και ελπίζω να τρέξουμε με τέτοια ταχύτητα που να καλύψει το χαμένο έδαφος, χωρίς πολλά λόγια.
— Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, ποιο θα λέγατε ότι ήταν το μεγαλύτερο λάθος της κυβέρνησης όσον αφορά τα Τέμπη;
Δεν θέλω να επιμερίσω ευθύνες. Αυτή είναι δουλειά της Δικαιοσύνης. Όταν έχεις ένα τέτοιο τραγικό συμβάν, υπάρχουν συνολικές ευθύνες. Προφανώς, αν υπήρχε καλύτερη κατάσταση στον σιδηρόδρομο, περισσότερα συστήματα ασφαλείας, θα μπορούσαμε να είχαμε, ενδεχομένως, περιορίσει τις συνέπειες ή αποτρέψει το ανθρώπινο λάθος. Η Δικαιοσύνη θα επιμερίσει τις ποινικές ευθύνες. Ωστόσο, το γεγονός ότι φτάσαμε το 2019, οπότε αναλάβαμε την κυβέρνηση της χώρας, να έχουμε τον ίδιο σχεδόν σιδηρόδρομο με αυτόν που είχαμε όταν ήμουν φοιτητής τα λέει όλα. Είναι κάποια πράγματα τα οποία δυστυχώς είναι ντροπή γι’ αυτήν τη χώρα. Ως προς την επικοινωνιακή διαχείριση, κάναμε μια επιλογή συνειδητή εξαρχής: από σεβασμό στους συγγενείς των θυμάτων, οι οποίοι έχουν κάθε δικαίωμα να επικαλούνται το οτιδήποτε, αφήσαμε την αντιπολίτευση, που έσπευσε να εργαλειοποιήσει τον πόνο τους, να διασπείρει δηλητήριο, ψέματα, θεωρίες συνωμοσίας. Αργήσαμε. Και δημιουργήθηκε καχυποψία στην κοινή γνώμη.
Αλλά, δεν μπορούσα να φανταστώ ποτέ ότι θα υπάρξουν πολιτικά κόμματα που θα εργαλειοποιούσαν τόσο πολύ τον ανθρώπινο πόνο. Δεν μπορούσα ποτέ να φανταστώ ότι θα έβλεπα έξω από τα γραφεία του ΣΥΡΙΖΑ πανό με ονόματα νεκρών σαν να είναι κομματικό λάβαρο. Αν ποτέ τολμούσε κάποιος στη Νέα Δημοκρατία να φτιάξει κάτι αντίστοιχο για τους νεκρούς στο Μάτι, θα είχε φύγει την επόμενη στιγμή. Δεν μπορείς να κάνεις πολιτική αντιπαράθεση πάνω σε νεκρούς. Ζητάς από τη Δικαιοσύνη να τρέξει, να αποδοθούν άμεσα ευθύνες. Κάνεις κριτική αν θεωρείς ότι κάτι δεν έχει πάει τόσο γρήγορα, όπως κάνουν όλα τα σοβαρά κόμματα σε όλο τον κόσμο. Εκεί, λοιπόν, εμείς, αυτήν τη χυδαιότητα, δεν έπρεπε να την αντιμετωπίσουμε ήπια, αλλά πολιτικά, με τη δύναμη των επιχειρημάτων μας. Έχουν ειπωθεί «τέρατα» γύρω από τα Τέμπη από την αντιπολίτευση, τα οποία για πολλούς μήνες έμειναν αναπάντητα. Πλέον, τίποτα δεν θα μείνει αναπάντητο.
— Σε αυτούς που λένε ότι η Νέα Δημοκρατία του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν είναι η Νέα Δημοκρατία που ήξεραν, τι απαντάτε;
Η Νέα Δημοκρατία ιδρύθηκε το 1974. Εγώ γεννήθηκα το 1988 και λόγω οικογενειακών καταβολών είμαι στη Νέα Δημοκρατία όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Αλίμονο αν η Νέα Δημοκρατία ήταν η ίδια με εκείνη του '80 ή του '90. Ούτε καν η Ελλάδα δεν είναι ίδια. Είναι σίγουρα συνεπής στην ιδρυτική της διακήρυξη και όσοι καλοπροαίρετα ασκούν αυτή την κριτική και διαβάσουν την ιδρυτική διακήρυξη, το απόσπασμα που λέει «Νέα Δημοκρατία είναι η κίνηση που επιλέγει και συντηρεί από την παράδοση μόνον όσα ο χρόνος απέδειξε σωστά και χρήσιμα. Και προχωρεί διαρκώς με μεγάλα, τολμηρά αλλά και ασφαλή βήματα στις νέες διαρκώς εξελισσόμενες συνθήκες» θα καταλάβουν πόσο επίκαιρο ήταν τότε που γράφτηκε. Αλλά δεν μπορώ να θυμηθώ τη Νέα Δημοκρατία πιο ενωμένη, πιο ουσιαστικά διευρυμένη, χωρίς να παρεκκλίνει απ’ τις βασικές αρχές της, απ' ό,τι σήμερα.
Και δεν υπάρχει μεγαλύτερη χαρά και ικανοποίηση από το να βλέπεις ανθρώπους που μπορεί στο παρελθόν να ήταν ακόμα και σθεναρά απέναντι στη Νέα Δημοκρατία, να έρχονται εκείνοι σ' εσένα, να συστρατεύονται σε ένα κοινό όραμα και να κάνουν στην άκρη επιφυλάξεις που μπορεί να είχαν στο παρελθόν. Εμείς πρέπει να είμαστε γενναιόδωροι με αυτούς τους ανθρώπους. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν ο πρώτος που αντιλήφθηκε τι συνέβη στην Ελλάδα το 2010, το 2012, το 2015. Κάποιοι δεν το έχουν καταλάβει ακόμα. Στην Ελλάδα έγινε μια πολιτική, και όχι μόνο, κοσμογονία. Γκρεμίστηκαν πολλές διαχωριστικές γραμμές του παρελθόντος, πολλές απολυτότητες έπαψαν να υφίστανται από τη μια μέρα στην άλλη. Ήταν ο πρώτος που το κατάλαβε και ο πρώτος που σχεδίασε και εκπόνησε ένα συγκεκριμένο σχέδιο γι' αυτήν τη μετάβαση. Μένει να δούμε τη συνέχιση αυτού του σχεδίου. Έχω την αίσθηση από τα πρώτα δείγματα ότι μόνο καλύτερες μέρες θα ζήσουμε.
— Περιμένατε ότι η Νέα Δημοκρατία θα ήταν το κόμμα που θα περνούσε το νομοσχέδιο για την ισότητα στο γάμο; Πώς είδατε τις αντιδράσεις της Εκκλησίας;
Αντιμετωπίζω με μεγάλο σεβασμό την Εκκλησία, σε προσωπικό αλλά και πολιτικό επίπεδο. Ειδικά τα δύσκολα χρόνια της πανδημίας έπαιξε αθόρυβα έναν σπουδαίο ρόλο. Η συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων της Εκκλησίας, των ιερέων, δεν έχει καμία σχέση με κάποιες μειοψηφικές ακραίες αντιδράσεις. Ως γραμματέας του κόμματος γύρισα όλη την Ελλάδα και μου άνοιξαν τις πόρτες των ναών, των μητροπόλεων σε όλη την Ελλάδα και άκουσα πολύ σοβαρές προτάσεις για τους πολίτες. Το περίμενα να περάσει αυτό το νομοσχέδιο γιατί γνωρίζω προσωπικά ότι ο πρωθυπουργός δεν θέλει να υπάρχουν πολίτες δύο κατηγοριών. Αντιλαμβάνομαι τις επιφυλάξεις κάποιας μερίδας της κοινωνίας.
Τώρα που περνούν οι μήνες και έχουμε απομακρυνθεί από τα γεγονότα, καταλαβαίνουμε ότι κανένας δεν εθίγη. Μιλούσαμε μόνο για πολιτικό γάμο, σε καμία περίπτωση για κάτι άλλο, και τη στιγμή που μπορούσε ένας άνθρωπος να υιοθετήσει ένα παιδί από μόνος του και ταυτόχρονα μπορούσε να συνάψει ένα σύμφωνο συμβίωσης δεν υπήρχε κανένας λόγος να έχουμε παιδιά δύο ταχυτήτων. Πλέον δυο άνθρωποι, αν θέλουν να υιοθετήσουν ένα παιδί, κρίνονται με τα ίδια κριτήρια που κρινόμαστε όλοι. Ήταν ένα νομοσχέδιο το οποίο έλυσε μια εκκρεμότητα: έπαψαν να υπάρχουν αόρατα παιδιά, αόρατοι άνθρωποι. Και δεν έθιξε τα συμφέροντα κανενός.
— Ποια είναι η γνώμη σας για την ΕΡΤ, επειδή είστε και ο αρμόδιος για την κρατική ραδιοτηλεόραση.
Είμαστε πολύ περήφανοι για το γεγονός ότι επί των ημερών του Κυριάκου Μητσοτάκη μια δημόσια τηλεόραση που παρέπεμπε σε έναν μηχανισμό εξυπηρέτησης προπαγάνδας «σοβιετικού τύπου» μετατράπηκε σε έναν σύγχρονο ραδιοτηλεοπτικό οργανισμό. Και δεν είναι μόνο το Ertflix που κλείνει τέσσερα χρόνια. Είναι το ΕΡΤnews στο οποίο πρέπει να επενδύσουμε ακόμα περισσότερο αλλά και το αρχείο της ΕΡΤ το οποίο ψηφιοποιείται και θα παραδοθεί ως παρακαταθήκη σε επόμενες γενιές. Επίσης, είναι το πρόγραμμα το οποίο έχει αναβαθμιστεί και είναι αξιόπιστο. Αν δει κανείς τις πολιτικές εκπομπές, την αντικειμενικότητα παρουσίασης των ειδήσεων του 2024 και γυρίσει πίσω στον χρόνο, το 2015-2019, θα καταλάβει ότι μιλάμε για δύο διαφορετικές ΕΡΤ.
— Σας ενόχλησε, όπως είδαμε από τις δηλώσεις σας, η αντίδραση της Μαρίνας Σάττι στη συνέντευξη Τύπου της Eurovision.
Το γεγονός ότι μπορεί να υπήρξαν κάποιες κακές αντιδράσεις από ανθρώπους που στείλαμε να μας εκπροσωπήσουν σε έναν μουσικό διαγωνισμό, χωρίς να σχολιάζω την καλλιτεχνική παρουσία του καθενός, δεν σημαίνει ότι ακυρώνονται τα άλματα που έχει κάνει η δημόσια τηλεόραση επί των ημερών της τωρινής διοίκησης. Όταν ρωτήθηκα απάντησα ότι, ναι, όταν πηγαίνουμε κάπου με χρήματα των Ελλήνων φορολογούμενων πρέπει να τα σεβόμαστε και να σκεφτόμαστε ότι εκείνη τη στιγμή εκπροσωπούμε την Ελλάδα και όχι τον εαυτό μας. Και βέβαια, σε καμία περίπτωση δεν κάνουμε πολιτική μέσω ενός μουσικού διαγωνισμού. Ευτυχώς, η εξωτερική πολιτική ασκείται από αυτούς οι οποίοι έχουν την αρμοδιότητα σε κάθε κράτος. Η Eurovision είναι μουσικός διαγωνισμός.
— Την αρνητική κριτική ως προς την παρουσίαση του διαγωνισμού πώς την αξιολογείτε;
Σίγουρα χρειάζεται να υπάρχει καλύτερη προετοιμασία όταν παρουσιάζεις κάποια ιστορικά γεγονότα ή μια σειρά από ευρωπαϊκά κράτη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλοι γεννηθήκαμε να τα ξέρουμε όλα ή ότι θα πρέπει να πέσουμε να φάμε κάποιον επειδή μπορεί να μην ξέρει κάτι. Νομίζω ότι κάπου στη μέση είναι η αλήθεια. Μπορεί δικαιολογημένα να ενοχλήθηκε ένα μέρος του κόσμου από κάποια ζητήματα της παρουσίασης, αλλά δεν είναι σωστό κακολογούμε έναν άνθρωπο που μπορεί να έκανε ένα λάθος ή να είπε κάτι που εμάς δεν μας άρεσε.
Στην τελική, έγινε μια τηλεθέαση-ρεκόρ και, όπως προκύπτει, τα έσοδα ήταν πολύ περισσότερα από τα έξοδα κάλυψης του συγκεκριμένου διαγωνισμού. Περισσότερο νομίζω ότι πρέπει να κρατήσουμε το ότι δεν κάνουμε πολιτική μέσω της Eurovision και πρέπει να ξέρουμε ότι όποια λεφτά χρησιμοποιούνται για μετακίνηση, για μια παραγωγή ή παρουσίαση είναι από το υστέρημα του καθενός και της καθεμίας, του εργαζόμενου και της εργαζόμενης και αυτό πρέπει να το σεβόμαστε και να μένουμε στον ρόλο μας. Ας μείνει ο καθένας στον ρόλο του σε αυτήν τη χώρα και σίγουρα θα πετύχουμε πολύ περισσότερα.
— Η εξουσία απομονώνει τον πολιτικό απ’ την κοινωνία; Τι πιστεύετε;
Αυτό είναι στο χέρι του πολιτικού. Σίγουρα παραμονεύει αυτός ο κίνδυνος, κάθε μέρα και στιγμή, και μπορεί να σε οδηγήσει να ζεις μέσα σε μια δική σου γυάλα και αυτά τα οποία θεωρείς σημαντικά ο κόσμος να τα θεωρεί εντελώς ασήμαντα. Εκεί έχεις αποτύχει. Όσο και να δουλέψεις, όσο καλά και να κάνεις τη δουλειά σου, αυτή δεν έχει καμία αξία. Κρατάς άμυνα όταν διατηρείς τις ανθρώπινες σχέσεις και όταν έχεις μια επαγγελματική ιδιότητα, δεν είναι η πολιτική η πρώτη σου δουλειά. Εγώ, ας πούμε, συνεχίζω, παρά το γεγονός ότι δεν μπορώ αυτήν τη στιγμή εκ του νόμου να δικηγορώ, να κρατώ σχέσεις με σημαντικούς πελάτες του γραφείου, τους οποίους διαχειρίζονται οι συνεργάτες μου. Οι φίλοι μου είναι οι πιο αυστηροί κριτές. Η γυναίκα μου ίσως η αυστηρότερη. Συνήθως με βλέπει στις συνεντεύξεις και θα ξεκινήσει από το αρνητικό, καλοπροαίρετα, πάντοτε αναγνωρίζοντας τη δουλειά και την προσπάθειά μου. Γιατί, τελικά, αν δεν συμβαίνει αυτό, αν είσαι αποκομμένος, δεν έχει καμία αξία αυτό που κάνεις.
— Αξίζει κάποιος σήμερα να ασχολείται με την πολιτική, και γιατί;
Νομίζω ότι σήμερα αξίζει περισσότερο από ποτέ. Είναι ένα «ταξίδι» το οποίο έχει περισσότερο δύσκολες στιγμές παρά εύκολες. Και δεν κλαίγομαι, γιατί έχω περάσει από όλα τα επαγγελματικά στάδια και ξέρω ότι πολλοί άνθρωποι της δικής μου της γενιάς –είμαι 36 ετών– έχουν να αντιμετωπίσουν περισσότερες δυσκολίες στη καθημερινότητά τους. Γιατί, όμως, λέω ότι τώρα αξίζει περισσότερο από ποτέ; Γιατί μετά τα 50 χρόνια της Μεταπολίτευσης η Ελλάδα πέρασε πολλές μπόρες, φουρτούνες, με ευθύνη όχι μόνο ενός πολιτικού χώρου –δεν το πολιτικοποιώ–, και αυτή η πολυετής κρίση μάς έφτασε στο σημείο να σταματήσουμε να ζούμε με αυταπάτες. Οι ταμπέλες και όλες αυτές οι αυταπάτες έφτασαν στο σημείο πολλούς νέους ανθρώπους, ολόκληρες γενιές, να μη θέλουν να ακούν για την πολιτική.
Ο δεύτερος λόγος που ο κόσμος είναι μακριά από την πολιτική είναι τα προβλήματά του. Δηλαδή σου λέει ο άλλος «ρε αδελφέ, τι να κάτσω να ασχοληθώ, όταν εγώ, για παράδειγμα, για πάρα πολλά χρόνια δεν μπορώ να βρω το δικό μου σπίτι ή δυσκολεύομαι όταν πάω στο σούπερ μάρκετ». Άρα, για να φέρουμε ανθρώπους κοντά μας, πρέπει να αρχίσουμε να τους λύνουμε ζητήματα καθημερινότητας. Επίσης, βλέποντας τις κρίσεις να απομακρύνονται αργά και σταθερά και κάνοντας την Ελλάδα μια κανονική ευρωπαϊκή χώρα, θα φέρουμε κοντά μας όλο και περισσότερους «κανονικούς ανθρώπους». Τι εννοώ, για να μην παρεξηγηθώ; Ανθρώπους που έχουν επαγγελματική ιδιότητα, έναν δικηγόρο, έναν γιατρό, έναν αγρότη, έναν λογιστή, έναν δημοσιογράφο. Δεν είναι η μοναδική προϋπόθεση τα ένσημα, αλλά πιστεύω πολύ στους ανθρώπους της εργασίας. Και χρειαζόμαστε όλο και περισσότερους τέτοιους στην πολιτική.
