Η γνωστή έκφραση «τι έχουν τα έρμα και ψοφάνε;» μάλλον ταιριάζει γάντι στη σημερινή αμήχανη πολιτική θέση που βρίσκεται το ΠΑΣΟΚ, το οποίο φαίνεται να χάνει ένα εξαιρετικό, ευνοϊκό momentum για να φέρει πίσω τον κόσμο που απελευθερώθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και τους δυσαρεστημένους ψηφοφόρους της κεντροαριστεράς που βρήκαν πολιτικό καταφύγιο στη Νέα Δημοκρατία.
Προσώρας επικοινωνεί ένα πολιτικό στίγμα ασαφές και ευμετάβλητο. Ένα στίγμα που μετατοπίζεται σαν το εκκρεμές: όταν πηγαίνει δεξιά ενοχλεί τους αριστερούς και όταν πάει αριστερά ενοχλεί του δεξιούς ψηφοφόρους εκατέρωθεν του επίζηλου πολιτικού κέντρου.
Δηλαδή τον χώρο που κατά κανόνα κρίνει την πολιτική κυριαρχία στο δίπολο κεντροαριστερά - κεντροδεξιά, στην περίπτωση που συγκροτηθεί ένα τέτοιο δίπολο. Γιατί η ανασύνθεση της κεντροαριστεράς στην Ελλάδα είναι προς το παρόν το μεγάλο ζητούμενο.
Αν και ο Νίκος Ανδρουλάκης έχει απέναντί του τον ουρανοκατέβατο και πολιτικά άπειρο Στέφανο Κασσελάκη, ο οποίος δεν είχε καμία προηγούμενη επαφή με την αριστερά και την κεντροαριστερά, δεν φαίνεται να μπορεί να κεφαλαιοποιήσει την κενή περιεχομένου πολιτική που ασκεί ο αντίπαλός του στο τερέν του προοδευτικού χώρου.
Όταν επέστρεψε ο πράσινος ήλιος χωρίς το ΠΑΣΟΚ
Όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης ξανάβαλε στη βιτρίνα του κόμματος τον ήλιο του ΠΑΣΟΚ, ίσως να είχε στο μυαλό του την περίφημη φράση που αποδίδεται στον Φρανσουά Μιτεράν ότι «πολιτική είναι η διαχείριση των συμβόλων».
Προς το παρόν, όμως, η νέα διαχείριση αυτού του συμβόλου που ξεκίνησε μετά την εκλογή του Ν. Ανδρουλάκη στον προεδρικό θώκο δεν φαίνεται ικανή από μόνη της να φέρει τις παλιές δόξες του ΠΑΣΟΚ. «Ο ήλιος μας, το σύμβολό μας, επέστρεψε», δήλωνε ο ίδιος τον Μάιο του 2022, όταν στήθηκαν κάλπες για το νέο όνομα του κόμματος, προσπαθώντας ίσως να διεγείρει το συλλογικό θυμικό, στο οποίο το ΠΑΣΟΚ έχει βαθιές ρίζες, τουλάχιστον για τις παλαιότερες γενιές.
Έκτοτε όμως ο ήλιος του ΠΑΣΟΚ, αν και έδωσε στην αρχή κάποιες μικρές αναλαμπές, μέχρι στιγμής δεν έχει καταφέρει να λάμψει. Τα δημοσκοπικά ποσοστά του ΠΑΣΟΚ παραμένουν καθηλωμένα, παρόλο που οι πολιτικές συνθήκες για να συμβεί το αντίθετο μοιάζουν ιδανικές: η κυβερνητική φθορά της Νέας Δημοκρατίας και η μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ. Προς το παρόν, και βάσει των δημοσκοπικών ποσοστών, αδυνατεί να κεφαλαιοποιήσει αυτή την ευνοϊκή συγκυρία και να αναπληρώσει το σημερινό πολιτικό κενό που χάσκει στον χώρο της κεντροαριστεράς.
Το ερώτημα, βέβαια, είναι: αν η ανασύνθεση μιας νέας, κραταιής κεντροαριστεράς απέναντι στην πολιτική μονοκρατορία του Κυριάκου Μητσοτάκη δεν γίνει υπόθεση του ΠΑΣΟΚ στην παρούσα συγκυρία, πότε μπορεί να γίνει;
Γιατί ψοφάνε τα έρμα;
Να θυμίσουμε ότι ο αφελής βοσκός που αναρωτιόταν με τόσο δραματικό τρόπο για τον χαμό των ζώων του έκλεινε τα πρόβατά του στο μαντρί πριν από τη δύση του ηλίου και το πρωί, όταν ο ήλιος ήταν ψηλά, τα έβγαζε για βοσκή. Τα ζωντανά, όμως, υπέφεραν όλη τη μέρα από τη ζέστη και δεν μπορούσαν να βοσκήσουν τις κατάλληλες ώρες, δηλαδή με την πρωινή και την απογευματινή δροσιά, και πέθαιναν το ένα μετά το άλλο...
Είναι άγνωστο αν στη σκέψη του Ν. Ανδρουλάκη τριγυρνάει ποτέ η ρήση «για τα έρμα που ψοφούν», βλέποντας από τη μια την κυβερνητική φθορά και από την άλλη την οβιδιακή μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ, η οποία έχει οδηγήσει σε μια αθρόα απελευθέρωση ψηφοφόρων. Και όλη αυτή την «ωραία ατμόσφαιρα», να μην μπορεί να την αξιοποιήσει πολιτικά προς όφελος του κόμματός του.
Στις ευρωεκλογές που έρχονται η Νέα Δημοκρατία είναι αντιμέτωπη με τη φθορά μιας δεύτερης κυβερνητικής θητείας αλλά και με μια σειρά σημαντικών ζητημάτων, στα οποία δεν κατάφερε να δώσει λύσεις, όπως είναι η ακρίβεια και η εγκληματικότητα, ενώ παράλληλα πιέζεται αφόρητα από τη διαχείρισή της στην τραγωδία των Τεμπών.
Ακόμα πιο ιδανική για το ΠΑΣΟΚ είναι η κατάσταση από την άλλη πλευρά. Ο ΣΥΡΙΖΑ, που στα χρόνια των μνημονίων είχε πάρει την εκλογική πελατεία του ΠΑΣΟΚ, διασπάστηκε, και τώρα συρρικνώνεται και μεταλλάσσεται με ραγδαίους ρυθμούς.
Αν και ο Ν. Ανδρουλάκης έχει απέναντί του τον ουρανοκατέβατο και πολιτικά άπειρο Στέφανο Κασσελάκη, ο οποίος δεν είχε καμία προηγούμενη επαφή με την αριστερά και την κεντροαριστερά, δεν φαίνεται να μπορεί να κεφαλαιοποιήσει την κενή περιεχομένου πολιτική που ασκεί ο αντίπαλός του στο τερέν του προοδευτικού χώρου.
Τα υπεραπλουστευμένα απολίτικα συνθήματα του Κασσελάκη μπορεί να δημιούργησαν συνθήκες ασφυξίας στους ψηφοφόρους της κεντροαριστεράς, ταυτόχρονα όμως όλοι αυτοί δεν μπορούν να δουν στο ΠΑΣΟΚ την αξιόπιστη πολιτική δύναμη, η οποία θα ανασυγκροτήσει τον προοδευτικό χώρο.
Προς το παρόν τουλάχιστον, το ΠΑΣΟΚ δεν φαίνεται να αποτελεί καν τη λύση «το μη χείρον βέλτιστον». Αντίθετα, οι παραδοσιακοί ψηφοφόροι της κεντροαριστεράς έχουν κρυφτεί στα «λαγούμια» της γκρίζας ζώνης των αναποφάσιστων, όπως την αποκαλούν οι πολιτικοί αναλυτές των δημοσκοπήσεων.
Γεννήθηκε στην ακμή του ΠΑΣΟΚ και αναδείχθηκε στην παρακμή του
Όσοι παρακολουθούν από κοντά τις εξελίξεις στη Χαριλάου Τρικούπη, λένε στη LiFO «ότι μπορεί οι αντικειμενικές συνθήκες να είναι ευνοϊκές, δεν φτάνουν όμως». Υποστηρίζουν ότι «χρειάζονται και οι υποκειμενικές. Δηλαδή ο ηγέτης».
Ο Ν. Ανδρουλάκης ανέλαβε το τιμόνι του ΠΑΣΟΚ τον Δεκέμβρη του 2021. Οι σταθμοί της πολιτικής του καριέρας μέσα στο κόμμα συνδέονται με μια παραδοξότητα που δημιουργεί κάποιες φορές η ροή των γεγονότων μέσα στον χρόνο. Γεννήθηκε το 1979, στην ακμή του ΠΑΣΟΚ, την ώρα που κάλπαζε προς την εξουσία, και αναδείχθηκε πολιτικά, στην παρακμή του.
Το 1979 το κόμμα το οποίο ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε αρχίσει ήδη να γιγαντώνεται και να φουσκώνει, έχοντας τότε πάρει ήδη τη θέση αξιωματικής αντιπολίτευσης με 92 βουλευτές· για να κερδίσει δύο χρόνια μετά τις εκλογές με το συντριπτικό ποσοστό του 48%.
Ο Ν. Ανδρουλάκης εκλέχθηκε γραμματέας στην Κεντρική Πολιτική Επιτροπή του ΠΑΣΟΚ το 2013, όταν το ΠΑΣΟΚ είχε πάρει για τα καλά την κατηφόρα, μετά τα μνημόνια που έφερε και τη συγκυβέρνηση με τον Αντώνη Σαμαρά. Ακολούθησαν οι δύο θητείες του Ν. Ανδρουλάκη στην ευρωβουλή το 2014 και το 2019 και εν συνεχεία η εκλογή του στη θέση του προέδρου του ΠΑΣΟΚ το 2021.
Ο ίδιος έχει πει ότι ανέβηκε την ιεραρχία «σκαλοπάτι σκαλοπάτι» και πως δεν είναι «ούτε γόνος απ’ τα τζάκια ούτε εφεύρημα ισχυρών οικονομικών συμφερόντων».
Προέρχεται όμως από τα σπλάχνα του βαθέος ΠΑΣΟΚ και δεν θα ήταν υπερβολή να πει κανείς ότι είναι παιδί του κομματικού σωλήνα. Ο πατέρας του, Μαρίνος Ανδρουλάκης, ήταν ισχυρό τοπικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ στην Κρήτη, υποστηρικτής του πρώην πρωθυπουργού Κώστα Σημίτη. Το κομματικό χάρισμα του Ν. Ανδρουλάκη είναι η οργανωτικότητά του, η οποία σήμερα τον έχει καταστήσει απόλυτο κυρίαρχο του κομματικού μηχανισμού. Ο πασοκικός μύθος λέει γι' αυτόν ότι μπορεί να πάρει και 1.000 τηλέφωνα σε μια μέρα, κάτι που αποδείχθηκε εξαιρετικά χρήσιμο για την εκλογή του στην ευρωβουλή και στη συνέχεια την ανάδειξή του στην κορυφή της ιεραρχίας του ΠΑΣΟΚ.
Οι cult φιγούρες πίσω από την κουρτίνα
Από το 2021 που ο Ν. Ανδρουλάκης πήρε το τιμόνι του ΠΑΣΟΚ ονειρευόταν την επανασύνδεσή του με την κοινωνία και τη μεγάλη μάζα των ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ που βρήκαν πολιτικό καταφύγιο στον ΣΥΡΙΖΑ αλλά και στη Νέα Δημοκρατία.
Το momentum σήμερα φαντάζει ιδανικό για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, ωστόσο υπάρχουν κάποια ζητήματα που ο Ν. Ανδρουλάκης δεν φρόντισε να ξεκαθαρίσει, και είναι αυτά που, σύμφωνα με στελέχη του ΠΑΣΟΚ και πολλούς αναλυτές, κρατάνε το κόμμα καθηλωμένο. Αν και μετά την εκλογή του στη θέση του προέδρου έβαλε στην πρώτη γραμμή μια νέα γενιά στελεχών, «στην πραγματικότητα δεν έκανε ποτέ "κάθαρση" στο ΠΑΣΟΚ».
Στο περιβάλλον του Ν. Ανδρουλάκη κινούνται στο παρασκήνιο στελέχη της παλαιάς φρουράς. Πίσω από την κουρτίνα παραμένουν και κάνουν παιχνίδι οι cult φιγούρες μιας άλλης εποχής του ΠΑΣΟΚ, όπως ο Κώστας Λαλιώτης, ο Χρήστος Πρωτόπαπας, ο Μιχάλης Καρχιμάκης. Όλες αυτές οι cult φιγούρες δεν μένουν βέβαια στον ρόλο του απλού παρατηρητή αλλά, κρυμμένοι πίσω από την κουρτίνα, βγάζουν συχνά το κεφαλάκι έξω και προσπαθούν να κάνουν παιχνίδι.
Ο Κώστας Λαλιώτης διατηρεί γραφείο στη Χαριλάου Τρικούπη και μπορεί να μην έχει επισήμως κάποιο θεσμικό ρόλο, ωστόσο πολύ συχνά, όπως λένε στη LiFO αξιόπιστες πηγές, επισκέπτεται απρόσκλητος τα γραφεία στενών συνεργατών του Ν. Ανδρουλάκη, δίνοντας ξεπερασμένες οδηγίες επικοινωνιακών χειρισμών και πολιτικές κατευθύνσεις, χωρίς να του έχει ζητηθεί.
Αιφνίδιες επισκέψεις του Κώστα Λαλιώτη έχει δεχθεί για παράδειγμα η Στεφανία Μουρελάτου, διευθύντρια επικοινωνίας του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, τις οποίες η ίδια δεν επιζητά, αλλά προσπαθεί να τις επιβάλλει ο Κώστας Λαλιώτης, όπως λένε οι γνώστες της Χαριλάου Τρικούπη.
Ο Μιχάλης Καρχιμάκης, πάλι, που κινείται κι αυτός πίσω από την κουρτίνα φρόντισε να προωθήσει τον γιο του, Λευτέρη Καρχιμάκη, στη νέα φουρνιά στελεχών, που σήμερα είναι υποψήφιος στις ευρωεκλογές του Ιουνίου.
Ρόλο άτυπου συμβούλου έχει και ο Χρήστος Πρωτόπαπας, ο οποίος διατηρεί φιλική σχέση με τον σημερινό πρόεδρο και αναλαμβάνει διάφορες αποστολές. Μάλιστα, πηγές που γνωρίζουν καλά την ανθρωπογεωγραφία του ΠΑΣΟΚ λένε ότι πολλές από τις cult αυτές φιγούρες του παρελθόντος που έπαιξαν μοιραίο ρόλο στη συρρίκνωση του ΠΑΣΟΚ όχι μόνο έχουν αγκιστρωθεί στο κόμμα αλλά επανέκαμψαν δριμύτερες και αρνούνται πεισματικά να παραμερίσουν.
Ειδικά την περίοδο μετά την εκλογή Ανδρουλάκη, που διπλασιάστηκαν τα δημοσκοπικά ποσοστά, το ενδιαφέρον των δεινοσαύρων αυξήθηκε και η επαναπροσέγγιση για νέους, φρέσκους ρόλους, έστω και στο παρασκήνιο, αναζωπυρώθηκε.
Χωρίς συγγνώμη για τα μνημόνια που έφερε στη χώρα
Έχοντας κοντά του, ακόμα και πίσω από την κουρτίνα, αυτές τις cult φιγούρες που αρνήθηκαν να αναλάβουν το μερίδιο της ευθύνης που τους αναλογεί για την πτώση του ΠΑΣΟΚ, γίνεται αντιληπτό γιατί ο Ν. Ανδρουλάκης δεν κάνει ακόμη ένα βήμα, το οποίο θα μπορούσε να φέρει πίσω τους ψηφοφόρους του που κάποτε έδιναν στο κόμμα αυτά τα συντριπτικά ποσοστά του 45% και του 48%.
Δεν χρειάζονται εμβριθείς πολιτικές αναλύσεις, μας λένε στελέχη του κόμματος, για να διαπιστώσει κάποιος ότι το ΠΑΣΟΚ έχασε τον κόσμο του όταν το 2010 ο Γιώργος Παπανδρέου έβαλε τη χώρα στα μνημόνια και για πολλές κοινωνικές ομάδες που ήταν πιστοί ψηφοφόροι του κόμματος κόπηκαν μισθοί, συντάξεις και δώρα. Αν και ο Ν. Ανδρουλάκης μπορεί να μην ήταν υπουργός στις μνημονιακές κυβερνήσεις που ακολούθησαν, «ο κόσμος του ΠΑΣΟΚ που αισθάνεται προδομένος δεν άκουσε ποτέ μια συγγνώμη».
Από το βήμα του πρώτου συνεδρίου που έγινε υπό την ηγεσία του Ν. Ανδρουλάκη, ο ίδιος μίλησε «για λάθη και συμπεριφορές που πλήγωσαν τον δημοκρατικό κόσμο», αλλά αυτό «απέχει από μια ειλικρινή συγγνώμη στον κόσμο που αισθάνεται προδομένος, που πικράθηκε και που άλλαξαν τη ζωή του τα μνημόνια», αναφέρουν στη LiFO οι ίδιες πηγές. Υποστηρίζουν, μάλιστα, ότι «όσο ο Ανδρουλάκης δεν ζητάει συγγνώμη για το προπατορικό αμάρτημα του ΠΑΣΟΚ, τις πολιτικές που έδιωξαν τον κόσμο του, δεν πρόκειται να καταφέρει και πολλά».
Ο Ν. Ανδρουλάκης «δεν διαφοροποιήθηκε ποτέ από αυτές τις πολιτικές που έδιωξαν τον κόσμο του ΠΑΣΟΚ και τότε μάλιστα, από τη θέση που κατείχε, τις υπερασπιζόταν». Υπό αυτό το πρίσμα, η ολική επαναφορά του ΠΑΣΟΚ στην προ 2012 εποχή φαντάζει προς το παρόν ακατόρθωτη.
Αδυναμία ωστόσο παρουσιάζει και στο να συσπειρώσει τις κατακερματισμένες δυνάμεις της κεντροαριστεράς, δημιουργώντας, όπως ο ίδιος λέει, μια ισχυρή δημοκρατική παράταξη, «η οποία θα βάλει ανάχωμα στην πολιτική κυριαρχία του Κυριάκου Μητσοτάκη».
Η κλειστή ομάδα και η τράπουλα που δεν μοιράζεται
Στο ΠΑΣΟΚ πολλοί γκρινιάζουν ότι ο Ν. Ανδρουλάκης κινεί τα νήματα μαζί με μια κλειστή παρέα στελεχών, όπως είναι ο Δημήτρης Μάντζος, ο Ανδρέας Σπυρόπουλος, ο Θανάσης Γλαβίνας, ο Παναγιώτης Δουδωνής. Πέρα από αυτή την κλειστή ομάδα των πέντε έξι προεδρικών εμπίστων και τους δεινόσαυρους που βρίσκονται στο backstage, «ο Νίκος Ανδρουλάκης δεν εμπιστεύεται κανένα άλλον, δεν ανοίγει το παιχνίδι παραπέρα κι αυτό είναι κάτι που έχει δημιουργήσει μεγάλη δυσαρέσκεια στο κόμμα», υποστηρίζουν στελέχη που γνωρίζουν την ανθρωπογεωγραφία του ΠΑΣΟΚ.
Ειδικά για τον Δουδωνή υπάρχει δυσαρέσκεια, καθώς πρόκειται για έναν φιλόδοξο νέο πολιτικό, ο οποίος, λένε στο ΠΑΣΟΚ, ότι ήθελε να κάνει καριέρα στη Νέα Δημοκρατία. Το κόμμα του Κυριάκου Μητσοτάκη, όμως, δεν ενδιαφέρθηκε ιδιαίτερα γι' αυτόν. Δεν είναι οι λίγες οι φορές, μάλιστα, που ο Δουδωνής υπερασπιζόταν την πολιτική Μητσοτάκη στα τηλεοπτικά πάνελ.
Το ΠΑΣΟΚ το τελευταίο διάστημα έχει αναστατωθεί και από την υποψηφιότητα Ζαγοράκη. Ο Θοδωρής Ζαγοράκης προσγειώθηκε στο ευρωψηφοδέλτιο του ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ λόγω της καλής χημείας που είχε με τον πρόεδρο, η οποία αναδείχθηκε μέσα από την παρέα που έκαναν οι δυο τους όταν πήγαιναν στις Βρυξέλλες.
Για πολλούς στο ΠΑΣΟΚ η υποψηφιότητα Ζαγοράκη εξοργίζει όχι μόνο γιατί ήταν από τους χειρότερους ευρωβουλευτές που είχε η Νέα Δημοκρατία αλλά και γιατί ο Ζαγοράκης δεν αποδέχθηκε την πρόταση Ανδρουλάκη αμέσως, καθώς περίμενε αν θα υπάρξει φως από την άλλη πλευρά. Όταν του είπαν από τη Νέα Δημοκρατία ότι δεν θα τον εντάξουν στο ψηφοδέλτιό τους, τότε έδωσε τα χέρια με το ΠΑΣΟΚ.
Ένα πράσινο εκκρεμές χωρίς ισχυρό πολιτικό στίγμα
Ένας ακόμη σημαντικός λόγος που κρατάει τα δημοσκοπικά ποσοστά του ΠΑΣΟΚ καθηλωμένα είναι, σύμφωνα με κάποιους πολιτικούς αναλυτές, «η έλλειψη ξεκάθαρου πολιτικού στίγματος». Όσοι παρακολουθούν τον ιδεολογικό πολιτικό βηματισμό του Ν. Ανδρουλάκη λένε ότι θυμίζει ένα εκκρεμές που κινείται μια δεξιά και μια αριστερά. Αυτή η αμφιταλάντευση όμως δεν του δίνει πόντους, καθώς στη μία περίπτωση ενοχλεί τους αριστερούς ψηφοφόρους που θέλει να προσελκύσει και στην άλλη τους «δεξιούς» που έχουν απομείνει στο ΠΑΣΟΚ. Όπως λένε, μάλιστα, σήμερα, αυτό το συντηρητικό κομμάτι που δεν ενοχλήθηκε από τη συγκυβέρνηση με τον Αντώνη Σαμαρά και από τα μνημόνια αποτελεί και την πλειοψηφία των ψηφοφόρων που παρέμειναν στο ΠΑΣΟΚ.
Μάλιστα, στελέχη του κόμματος σχολιάζουν ότι αυτή η δεξιά τάση του ΠΑΣΟΚ δεν καλοβλέπει τη σκληρή γραμμή που έχει υιοθετήσει ο Ν. Ανδρουλάκης στο θέμα των τηλεφωνικών υποκλοπών και όχι μόνο. Του προσάπτουν ότι έχει κολλήσει εμμονικά με ένα θέμα και έχει παρασύρει το ΠΑΣΟΚ σε μια μονοθεματική αντιπολιτευτική γραμμή, χωρίς όμως να αναδεικνύει με την ίδια ζέση αλλά μεγάλα ζητήματα που απασχολούν σήμερα την κοινωνία, όπως η ακρίβεια και η εγκληματικότητα.
Όσοι τον κατηγορούν ότι ακολουθεί αυτήν τη μονοθεματική αντιπολιτευτική γραμμή υποστηρίζουν ότι οι υποκλοπές δεν ενδιαφέρουν τον κόσμο, αφού γνωρίζει ότι παρακολουθήσεις έκαναν κι άλλες κυβερνήσεις. Από την άλλη πλευρά, ο Ν. Ανδρουλάκης φαίνεται να πιστεύει ότι με τους μύδρους που εξαπολύει εναντίον του Κυριάκου Μητσοτάκη για το θέμα των υποκλοπών φέρνει πιο κοντά στο ΠΑΣΟΚ τους ψηφοφόρους του ΣΥΡΙΖΑ.
Για τους επικριτές του, με αυτήν τη στροφή προς τα αριστερά «κινδυνεύει να χάσει τους ψηφοφόρους που έχουν απομείνει στο ΠΑΣΟΚ», η πλειοψηφία των οποίων είναι πιο συντηρητική. Στελέχη του ΠΑΣΟΚ επισημαίνουν ακόμα τη ζημιά που μπορεί να υποστούν από το κόμμα του Ανδρέα Λοβέρδου, το οποίο σε πρόσφατη δημοσκόπηση καταγράφηκε στο 2%, λέγοντας μάλιστα ότι η δεξαμενή από την οποία αντλεί ψήφους είναι από το εναπομείναν ΠΑΣΟΚ.
Ο Ν. Ανδρουλάκης επιμένει να διατηρεί και προεκλογικά το θέμα των υποκλοπών στην πρώτη γραμμή. Ο ίδιος άλλωστε πιστεύει ότι το ζήτημα δεν είναι προσωπικό αλλά, αντίθετα, ανέδειξε πως «το Μέγαρο Μαξίμου για κάποια χρόνια ήταν το κέντρο των υποκλοπών».
Ειδικά μετά την απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας δεν σκοπεύει να κρατήσει χαμηλούς τόνους. Μετά την προσφυγή που άσκησε στο ΣτΕ ο πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ, κρίθηκαν αντισυνταγματικές οι διατάξεις του νόμου 4790 του 2021, βάσει των οποίων η Αρχή Διασφάλισης του Απορρήτου των Επικοινωνιών απαγορευόταν να ενημερώσει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ για τους λόγους της παρακολούθησής του. Ο ίδιος έχει πει ότι «ο μόνος που έκανε τα νομικά βήματα για να βγει αντισυνταγματικός ο νόμος της συγκάλυψης της κυβέρνησης Μητσοτάκη ήμουν εγώ». Μετά την πρόσφατη επίσκεψή του στην ΑΔΑΕ, που έγινε στον απόηχο της απόφασης του ΣτΕ, έδειξε ποιες είναι οι προθέσεις του, λέγοντας ότι ανοίγει «το κουτί της Πανδώρας για τον κ. Μητσοτάκη και την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας, που είναι βαθιά εμπλεκόμενη σε μια ιστορία που έχει πλήξει τους θεσμούς και τη δημοκρατία».
«Άλλοι φεύγουν και άλλοι τού σκάβουν τον λάκκο»
Ο Ν. Ανδρουλάκης δεν φαίνεται να πτοείται από τις αντιδράσεις που υπάρχουν στο ΠΑΣΟΚ. Ο ίδιος μάλιστα υποστηρίζει ότι η αντιπολίτευση που κάνει κάθε άλλο παρά μονοθεματική και εμμονική είναι. Αντίθετα, ισχυρίζεται ότι η δική του αντιπολίτευση «είναι και προοδευτική και ρεαλιστική και φέρνει αποτελέσματα». Πιστεύει ότι χάρη στην προγραμματική αντιπολίτευση του ΠΑΣΟΚ αναγκάστηκε η κυβέρνηση να αυξήσει το ποσό της Golden Visa από τα 250.000 και τα 400.000 ευρώ στα 800.000 ευρώ στις λαϊκές συνοικίες των Αθηνών και της Θεσσαλονίκης: «Αναγκάσαμε την κυβέρνηση, με πίεση, με εκστρατείες στην κοινωνία, να φέρει την Golden Visa σε ένα επίπεδο που να μην πλήττεται το σπίτι του φτωχού Έλληνα και της μεσαίας τάξης», ανέφερε πρόσφατα.
Ωστόσο αυτή «η προοδευτική και ρεαλιστική αντιπολίτευση» δεν αποδίδει τα αναμενόμενα. Το τελευταίο διάστημα υπήρξαν πάρα πολλές απώλειες προς τη Νέα Δημοκρατία, κυρίως από στελέχη που κουράστηκαν να περιμένουν πότε θα ξαναβρεθεί στην κυβέρνηση το ΠΑΣΟΚ. Εύη Χριστοφιλοπούλου, Ζέφη Δημαδάμα, Σπύρος Καρανικόλας και Σωτήρης Σέρμπος είναι μερικές από τις πιο ηχηρές αποχωρήσεις. Όσο για τον Γιώργο Φλωρίδη, που προέρχεται από το εκσυγχρονιστικό ΠΑΣΟΚ, σήμερα είναι εξωκοινοβουλευτικός υπουργός Δικαιοσύνης. Ο Γ. Φλωρίδης βοήθησε πολύ τον Κυριάκο Μητσοτάκη κατά την προεκλογική περίοδο στην επιχείρηση περαιτέρω διείσδυσης στο κέντρο με τις παρεμβάσεις του. Από την άλλη πλευρά, κριτικά αλλά διακριτικά απέναντι στην πολιτική του Ανδρουλάκη στέκεται ο Γιώργος Παπανδρέου που έχει πάντα ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας με τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο Χάρης Καστανίδης εξαπολύει φαρμακερά βέλη εσωκομματικής κριτικής από τον λογαριασμό του στο X (πρώην Twitter).
Πρόσφατα ο Ν. Ανδρουλάκης δήλωσε ότι θα είναι ήττα το ενδεχόμενο να μην είναι το ΠΑΣΟΚ δεύτερο κόμμα μετά τις ευρωεκλογές. Εάν παραμείνει στην 3η θέση, υπάρχουν αρκετοί που θα προσπαθήσουν να αμφισβητήσουν τον πρόεδρο του κόμματος.
Ένας από αυτούς είναι και ο Μανώλης Χριστοδουλάκης, παιδί του κομματικού σωλήνα κι αυτός, γιος κυβερνητικού στελέχους του ΠΑΣΟΚ και βαφτιστήρι του Θανάση Τσούρα, ιδρυτικού στελέχους του κόμματος.
Ο Μ. Χριστοδουλάκης, μέλος του Πολιτικού Συμβουλίου και πρώην γραμματέας του ΠΑΣΟΚ, θήτευσε σε αυτή την κρίσιμη θέση χάρη στη Φώφη Γεννηματά, στην οποία εμπιστεύτηκε το βαφτιστήρι του ο Θ. Τσούρας, ο οποίος έφυγε από τη ζωή πριν από έναν χρόνο. Για την επόμενη μέρα σχεδιασμούς κάνει και ο Παύλος Γερουλάνος, οποίος όμως δεν έχει καμία πρόσβαση στον κομματικό μηχανισμό που ελέγχεται απολύτως από τον σημερινό πρόεδρο.
«Το ΠΑΣΟΚ είναι εδώ, ενωμένο δυνατό»
Όταν ο Νίκος Ανδρουλάκης εξελέγη στη θέση του προέδρου του κόμματος, δήλωσε ότι το «ΠΑΣΟΚ επιστρέφει». Το κλίμα ευφορίας ότι το «ΠΑΣΟΚ είναι εδώ ενωμένο δυνατό», όπως ακουγόταν το βράδυ της εκλογής του, ενισχύθηκε και από το γεγονός ότι με την εκλογή Ανδρουλάκη διπλασιάστηκαν τότε τα δημοσκοπικά ποσοστά του κόμματος.
Η εικόνα ενός κόμματος σε άνοδο ήταν εμφανής και η επιστροφή των παραδοσιακών ψηφοφόρων του κεντροαριστερού χώρου που ψήφισαν ΣΥΡΙΖΑ φαινόταν πιθανή όσο ποτέ άλλοτε, μετά τα πέτρινα μνημονιακά χρόνια.
Στις εκλογές του περασμένου Ιουνίου το ΠΑΣΟΚ καταγράφηκε στους κερδισμένους, καθώς πέτυχε το διψήφιο ποσοστό που ήθελε, χωρίς όμως να επιτύχει ένα εντυπωσιακό αποτέλεσμα με το οποίο θα στρίμωχνε τον ήδη κατακρημνισμένο ΣΥΡΙΖΑ, όπως προσδοκούσαν κάποιοι στη Χαριλάου Τρικούπη.
Οι νίκες στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη που έκατσαν κατά τύχη...
Η αισιοδοξία συνεχίστηκε, όταν το ΠΑΣΟΚ πήρε πρόσφατα τους δήμους της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, κάτι που θεωρήθηκε ως απτή απόδειξη ανάκαμψης. Στην πραγματικότητα όμως δεν ισχύει κάτι τέτοιο, καθώς αυτές οι νίκες δεν ήταν νίκες επιδοκιμασίας του ΠΑΣΟΚ.
Μπορεί το βράδυ της εκλογής του Χάρη Δούκα ο Ν. Ανδρουλάκης να δήλωσε ότι πρόκειται «για μια καθαρή νίκη του ΠΑΣΟΚ και της Δημοκρατικής Συμπαράταξης», αλλά, όπως μεταφέρουν στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ο ίδιος δεν πίστευε ότι θα μπορούσε να κερδίσει τον κεντρικό δήμο.
Η νίκη του άλλωστε ήταν καθαρά συγκυριακή. Με λίγα λόγια, έκατσε στο ΠΑΣΟΚ. Η επιτυχία του Χάρη Δούκα ήταν ότι βγήκε δεύτερος, περνώντας τον Κώστα Ζαχαριάδη, υποψήφιο του ΣΥΡΙΖΑ. Οι δημοσκοπήσεις έδειχναν ότι ο Κώστας Μπακογιάννης θα κατατρόπωνε τον Ζαχαριάδη αν αυτός περνούσε στον δεύτερο γύρο.
Αντίθετα, με τον Χ. Δούκα, που εμφανίστηκε ως μετριοπαθής εναλλακτική υποψηφιότητα, τα πράγματα πήραν άλλη τροπή. Αλλά και στη Θεσσαλονίκη ο Στέλιος Αγγελούδης, παρότι παραδοσιακό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ και κάποτε δεξί του Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος τα τελευταία χρόνια έχει αποστασιοποιηθεί, κατέβηκε ως ανεξάρτητος υποψήφιος.
Ως ανεξάρτητος υποψήφιος κατέβηκε στη Θεσσαλονίκη και Σπύρος Πέγκας, όψιμο μέλος του ΠΑΣΟΚ, ο οποίος στηρίχθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ. Επισήμως το ΠΑΣΟΚ δεν έδωσε χρίσμα σε κανέναν από τους δύο υποψηφίους. Ωστόσο, όπως υποστηρίζουν κάποια στελέχη του ΠΑΣΟΚ, ο Ν. Ανδρουλάκης στήριξε περισσότερο τον Πέγκα παρά τον Αγγελούδη που τελικά εξελέγη…
Η μάχη για τη δεύτερη θέση
Για τον Ν. Ανδρουλάκη το πρώτο επίδικο των ευρωεκλογών αυτών είναι «ποιος θα είναι αξιωματική αντιπολίτευση για να έχει την πρωτοβουλία να φτιαχτεί το μέτωπο απέναντι στη συντηρητική παράταξη και να έχουμε ένα υγιές πολιτικό σύστημα, κεντροαριστερά - κεντροδεξιά, όπως σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη». Το δεύτερο επίδικο είναι «να αποκτήσει η ΝΔ έναν πραγματικό αντίπαλο».
Προς το παρόν, ο αντίπαλος που προπορεύεται σ' αυτήν τη μάχη είναι ο Στέφανος Κασσελάκης και ο Ανδρουλάκης αδυνατεί, βάσει τουλάχιστον των δημοσκοπικών ευρημάτων, να αφήσει πίσω τον επικεφαλής ενός μεταλλαγμένου ΣΥΡΙΖΑ, που περισσότερο θυμίζει περσόνα των social media παρά έναν αρχηγό κεντροαριστερού κόμματος που έχει να προτάξει ένα πολιτικό σχέδιο για τη διακυβέρνηση της χώρας, το οποίο μπορεί να προκαλέσει ρωγμές στην πολιτική παντοκρατορία της άλλης πλευράς.
