Και τότε εγώ υψώνομαι στου ουρανού το δώμα
περνάω πάνω από βουνά και κύματα π’ αφρίζουν,
αφήνοντας πα’ στον αφρό το φωτεινό χιτώνα:
ποδοπατώ τα σύννεφα και κάνω να σπιθίζουν·
λάμπουν οι σκοτεινές σπηλιές στη φωτερή θωριά μου·
ρίχνει τ’ αγέρι ολόγυμνη τη Γη στην αγκαλιά μου.
Percy Bysshe Shelley, «Ύμνος του Απόλλωνα», 1824
Ο στίχος «I walk over the mountains and the waves» του Σέλεϊ γίνεται ο τίτλος της έκθεσης του Βρετανού καλλιτέχνη και σχεδιαστή Luke Edward Hall στο Παλαιό Σχολείο Χώρας Πάτμου που θα διαρκέσει από τις 22 έως τις 30 Αυγούστου 2024.
«Ο τίτλος προέρχεται από τον “Ύμνο του Απόλλωνα” του Σέλεϊ. Ο Απόλλωνας συνδέεται συχνά με την Πάτμο ‒ μύθοι λένε πως το νησί βυθίστηκε στη θάλασσα και πως η Άρτεμις, με τη βοήθεια του Απόλλωνα, κατάφερε να πείσει τον Δία να επαναφέρει το νησί στην επιφάνεια. Είμαι μεγάλος θαυμαστής των Άγγλων ρομαντικών ποιητών και του ενδιαφέροντός τους για τη φύση και τη φαντασία (φυσικά, οι ρομαντικοί ποιητές λάτρευαν και την αρχαία Ελλάδα). Ο “Ύμνος του Απόλλωνα” είναι έντονος, σαν να ξεχειλίζει από φως. Αυτός ο συγκεκριμένος στίχος από το ποίημα μου έκανε εντύπωση, μου άρεσε η απλότητά του, η τόλμη του και ο τρόπος που συνδέει το τοπίο με τη θάλασσα που περιβάλλει το νησί. Πέρασα πολύ χρόνο δοκιμάζοντας τίτλους για την έκθεση, επέστρεφα όμως σε αυτόν. Τον νιώθω σαν επιβεβαίωση», εξηγεί στη LiFO o Luke Edward Hall.
H νέα σειρά σχεδίων του εμπνέεται από τη νησιωτική ζωή και τη μυστηριώδη ενέργεια που γοητεύει τους επισκέπτες της Πάτμου. Το έργο του είναι βαθιά επηρεασμένο από την ελληνική φύση. Ο καλλιτέχνης συλλέγει αναμνήσεις, στιγμές, μυρωδιές από την Πάτμο και αφηγείται τις ιστορίες της μέσα από πορτρέτα και τοπία. Το τοπικό πλαίσιο εμπλουτίζει τα έργα του με τη μαγεία καθημερινών σκηνών, από τα χωράφια και τα βουνά μέχρι τη θάλασσα και τα πλάσματά της, που ζωντανεύουν με ερωτισμό και λυρικότητα.
Το μοναδικό στυλ του Hall είναι εκλεκτικό, παθιασμένο, ποιητικό. Η έρευνά του, ταυτόχρονα προσωπική και καθολική, μιλάει απευθείας στην καρδιά. Συνδυάζοντας στοιχεία μυθολογίας και λαογραφίας, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα που είναι τόσο αληθινή όσο και φανταστική. Η χρήση ζεστών χρωμάτων και οι αυθόρμητες συνθέσεις του αποπνέουν γοητεία και μια αίσθηση ξεγνοιασιάς που θυμίζει ελληνικό καλοκαίρι.
Σε αυτήν τη σειρά, δίπλα στα μυθολογικά πλάσματα και τα τοπία, υπάρχουν έργα που σχετίζονται με ιστορίες της θρησκείας, σύγχρονα «εικονίσματα» με τον Άι-Γιώργη και τον Αρχάγγελο που παρουσιάζει για πρώτη φορά.
«Προέκυψε φυσικά, γνωρίζοντας πως η Πάτμος θεωρείται ένα από τα πιο πνευματικά νησιά στην Ελλάδα και έχει ιδιαίτερη σχέση με την Καινή Διαθήκη. Κοίταζα πολλή ώρα φωτογραφίες αντικειμένων που βρίσκονται στη συλλογή της Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου. Με ενδιέφερε να δω πώς συγκεκριμένοι άγιοι, όπως ο Γεώργιος, έχουν απεικονισθεί ιστορικά μέσα στα χρόνια. Ήθελα να εξερευνήσω πώς θα μπορούσα να αποδώσω φιγούρες όπως αυτές. Μου άρεσε η ιδέα να τους δώσω μια πιο ήπια, ίσως πιο ανθρώπινη όψη», λέει ο Hall.
Αν και η Πάτμος αποτελεί τόπο έμπνευσης, θυμάται ότι «η Ύδρα ήταν το πρώτο ελληνικό νησί που επισκέφτηκα και πραγματικά με μάγεψε. Ακούγεται κάπως κλισέ, αλλά δεν είχα ξαναβιώσει τοπίο σαν αυτό, με αυτό το έντονο μπλε του νερού. Έχω ξαναπάει στην Ύδρα αρκετές φορές και λατρεύω το ότι δεν είναι πολύ μεγάλο νησί, λατρεύω τις ταβέρνες. Πάνω κάτω, είναι το μόνο μέρος όπου έχω πάει τα τελευταία χρόνια και έχω μπορέσει πραγματικά να τα κλείσω όλα και να ηρεμήσω».
Το μοναδικό στυλ του Hall είναι εκλεκτικό, παθιασμένο, ποιητικό. Η έρευνά του, ταυτόχρονα προσωπική και καθολική, μιλάει απευθείας στην καρδιά. Συνδυάζοντας στοιχεία μυθολογίας και λαογραφίας, δημιουργεί μια ατμόσφαιρα που είναι τόσο αληθινή όσο και φανταστική. Η χρήση ζεστών χρωμάτων και οι αυθόρμητες συνθέσεις του αποπνέουν γοητεία και μια αίσθηση ξεγνοιασιάς που θυμίζει ελληνικό καλοκαίρι. Στα έργα του 35χρονου καλλιτέχνη υπάρχει μια τολμηρή, παιγνιώδης αισθητική και η φιλοσοφία του διαμορφώνεται από την αγάπη του για την αφήγηση και τη φαντασία. Το πολύχρωμο έργο του συχνά αντλεί έμπνευση από την Ιστορία, φιλτράρεται μέσα από έναν φακό ασεβούς ρομαντισμού.
Ο Hall είναι ένας από τους καλλιτέχνες που συνδυάζουν το καλλιτεχνικό υπόβαθρο με ένα ευρύ φάσμα δραστηριοτήτων που ισορροπούν μεταξύ τέχνης και design. Τα πρότζεκτ του περιλαμβάνουν σχεδιασμό εσωτερικών χώρων, μόδα, τοιχογραφίες και εικονογραφήσεις για βιβλία, εστιατόρια και ξενοδοχεία. Το 2022 ξεκίνησε το δικό του brand, το Chateau Orlando, με είδη σπιτιού και ένδυσης.
«Προσπαθώ να μην περιπλέκω τα πράγματα. Λέω ότι είμαι καλλιτέχνης, σχεδιαστής και αρθρογράφος και πως ασχολούμαι με διάφορα πρότζεκτ, από ζωγραφική, σχέδιο και τοιχογραφίες έως τον σχεδιασμό εσωτερικών χώρων και ρούχων», λέει. «Προσπαθώ να μη δίνω πολλή σημασία στις ετικέτες. Αναλαμβάνω τα πρότζεκτ που με ενθουσιάζουν. Όλα έχουν στο επίκεντρο τη ζωγραφική και το σχέδιο, τις πρώτες μου αγάπες, αλλά ανέκαθεν με ενδιέφερε και το να φτιάχνω προϊόντα∙ μου αρέσει να φτιάχνω όμορφα πράγματα που είναι χρηστικά, είτε αυτό είναι ένα γιλέκο είτε ένα ολόκληρο δωμάτιο».
Ο Hall μένει στο Gloucestershire, στην εξοχή, και συχνά στον λογαριασμό του στο Instagram ανεβάζει τον ακατάστατο τρυφερό κήπο του, πολύχρωμα εσωτερικά, κομμάτια μιας ζωής που περιβάλλεται από χρώμα και φανερώνει έναν εκλεκτικό συνδυασμό επιρροών. Όταν ήταν μικρός αγαπούσε τους προραφαηλίτες ζωγράφους που πυροδότησαν την αγάπη του για την τέχνη∙ τον ενδιέφερε ο πολύπλοκος κόσμος της αρχαίας Ελλάδας και της Ρώμης από τότε που ήταν παιδί.
«Με τις ιστορίες τους για τα φανταστικά πλάσματα, την αγάπη, τον θάνατο και τις ηρωικές περιπέτειες, οι μύθοι βρίσκονταν σε έναν εντελώς διαφορετικό κόσμο, μακριά από εκείνον των παιδικών μου χρόνων στην Αγγλία. Με μάγεψαν ολοκληρωτικά. Από τότε έχουν υπάρξει μια συνεχής πηγή έμπνευσης και ακόμα αντλώ πολλά από τις κλασικές απεικονίσεις. Συνήθως, ελκύομαι ιδιαίτερα από συγκεκριμένες φιγούρες σε διαφορετικές στιγμές της ζωής μου. Ο Πάνας είναι μία από τις εμμονές μου. Ζω στην ύπαιθρο, οπότε αυτή η άγρια θεότητα φυσικά με ελκύει πολύ. Προσπαθώ να τον βρω όταν είμαι έξω, στον καθημερινό μου περίπατο. Με ενδιαφέρει πολύ η λαογραφία και μου αρέσει να ψάχνω τις συνδέσεις μεταξύ θεοτήτων, τις ατελείωτες ιστορίες τους και πώς συνδέονται με φιγούρες από άλλους πολιτισμούς. Σκέφτομαι, για παράδειγμα, τον Πάνα και τον κερασφόρο επίσης θεό Κερνούνο, μια φιγούρα της αρχαίας κελτικής παράδοσης».
Η Πάτμος παρέχει έναν δυναμικό χώρο στον Hall για να παρουσιάσει αγίους και αρχαγγέλους, μυθικές μορφές και απλούς ανθρώπους ‒λουόμενους, παραθεριστές και ψαράδες‒ βγαλμένους από την κληρονομιά του νησιού. Οι ακουαρέλες του δίνουν μια υφή σχεδόν αέρινη σε μια αφήγηση τόσο νοσταλγική όσο και σύγχρονη. «Χρησιμοποιώ έναν συνδυασμό υλικών, αλλά είναι αλήθεια ότι χρησιμοποιώ πολύ συχνά ακουαρέλες. Μου αρέσει η ρευστότητα που προσφέρουν ‒ τα χρώματα είναι αραιά και σχεδόν χορεύουν πάνω στο χαρτί. Αυτό θέλω να καταφέρω με τα σχέδιά μου, θέλω να έχουν μια σχεδόν εφήμερη ιδιότητα. Οι γραμμές θέλω να είναι σαν ίχνη καπνού ή κυματισμοί στο νερό», λέει.
Πέρα από την κλασική τέχνη, γλυπτική και αρχιτεκτονική, αγαπά ιδιαίτερα τον Αλέκο Φασιανό και τον Γιάννη Τσαρούχη. «Με γοητεύουν αυτοί οι καλλιτέχνες χρόνια τώρα. Και οι δύο εξερεύνησαν τεχνικές, δουλεύοντας, για παράδειγμα, σε θεατρικά σκηνικά (Τσαρούχης) και σχεδιασμό επίπλων (Φασιανός), και έχουν υπάρξει μεγάλη πηγή έμπνευσης. Για μένα, αυτοί οι καλλιτέχνες τιμούν πραγματικά το τι σημαίνει Ελλάδα. Όταν σκέφτομαι τον Φασιανό, μου έρχονται στον νου αστραφτερές θάλασσες, αρχαία μνημεία, πέπλα στο βαθύ μπλε του ωκεανού. Είναι σαγηνευτικό».
Η κεντρική ιδέα γύρω από την οποία κινείται και εμπνέεται μοιάζει με μια γιορτή αφιερωμένη στη ζωή, με αισιοδοξία, αυθεντικότητα και ρομαντική φαντασία. «Αυτή η ιδέα γύρω από την οποία περιστρέφομαι», λέει, «νομίζω πως έχει να κάνει με μια γενικότερη στάση απέναντι στον κόσμο. Είμαι ρομαντικός, βλέπω τον κόσμο γύρω μου και τα έργα που φτιάχνω ‒πίνακες, ζωγραφιές, ρούχα, εσωτερικούς χώρους‒ μέσα από την ίδια οπτική. Προσεγγίζω τα πράγματα με ευαισθησία και ταυτόχρονα αγαπώ το χρώμα, τα μοτίβα και τη διακόσμηση. Η ανάγκη να συνθέτω και να αφηγούμαι ιστορίες είναι αυτή που με ωθεί και με κινεί. Φτιάχνω ένα συνονθύλευμα αφηγήσεων που τροφοδοτεί τα διαφορετικά πράγματα που κάνω. Έτσι βλέπω το έργο μου στο σύνολό του. Όταν λέω πως είμαι ρομαντικός, πιστεύω πως αυτό έχει να κάνει με το πώς μυθοποιώ τον κόσμο γύρω μου, πώς βυθίζομαι στη φαντασία και στα συναισθήματά μου, παράλληλα με τη βαθιά αγάπη, εκτίμηση αλλά και σύνδεση που έχω με τη φύση», λέει.
Η Ελλάδα είναι για τον Hall μια σύνοψη ιδεών, συναρπαστικών εικόνων, «υπερφόρτωση αισθήσεων», όπως λέει. «Όλη η ιστορία, τα χρώματα, τα τοπία, το φαγητό… Νιώθω ότι έχω τόσο πολλά να εξερευνήσω, ότι με το ζόρι έχω αγγίξει την επιφάνεια, αυτό καταλαβαίνω τουλάχιστον. Υπάρχουν ακόμα πολλά μέρη στη λίστα μου. Για παράδειγμα, θέλω πολύ να επισκεφτώ την οικία Λι Φέρμορ στην Καρδαμύλη, την οποία ο ίδιος δώρισε στο Μουσείο Μπενάκη. Είμαι μεγάλος θαυμαστής των βιβλίων του Πάτρικ».
Τον προηγούμενο χρόνο ο Hall εντάχθηκε στο δυναμικό των «Financial Times» ως αρθρογράφος του «FT Weekend». Διαβάζω τη στήλη του στην οποία γράφει με γνώση και χωρίς σοβαροφάνεια για όμορφα πράγματα, για άχρηστα πράγματα που αξίζουν μια δεύτερη ζωή, για την τρυφερότητα και την αγάπη με την οποία μπορείς να περιβάλλεις τον κόσμο σου, και αυτός θα σου το ανταποδώσει. Όταν τον ρωτώ για τα ελληνικά σπίτια, μου λέει πως «ως σχεδιαστής εσωτερικών χώρων θα μου άρεσε πολύ να δω το εσωτερικό των σπιτιών της Πάτμου. Τόσο πολλοί σχεδιαστές έχουν συνδεθεί με το νησί, όπως ο John Stefanidis και ο καλλιτέχνης Teddy Millington-Drake.
Υπάρχει μια κληρονομιά και μια διάσημη πλέον αισθητική της Πάτμου, όπως την αντιλαμβάνομαι: αυτό το μείγμα αγγλικών επίπλων, τυπικής και όμορφης τοπικής ελληνικής απλότητας με μογγολικές και οθωμανικές πινελιές».
Ο πολυτάλαντος καλλιτέχνης με το δημιουργικό μυαλό μού απαντά ενώ ταξιδεύει για Πάτμο. Φαντάζεται τα έργα του στο Παλαιό Σχολείο της Πάτμου ως κάτι περισσότερο από μια έκθεση, όπως φαντάζεται τα πάντα: σαν μια χειρονομία που περιβάλλει με ευγνωμοσύνη τη ζωή.
Luke Edward Hall
«I walk over the mountains and the waves»
Εγκαίνια: 22 Αυγούστου, 20:00
Διάρκεια: 22-30 Αυγούστου
Τοποθεσία: Παλαιό Σχολείο Χώρας Πάτμου
Ώρες λειτουργίας έκθεσης: καθημερινά 19:00-00:00
και κατόπιν ραντεβού +30 6951083126
