Το κυνήγι του cool
Οι coolhunters θα έχουν ως αντικείμενο εργασίας τον εντοπισμό και την πρόβλεψη νέων τάσεων. Θα παρατηρούν τη συμπεριφορά των καταναλωτών με στόχο να εξάγουν συμπεράσματα για τις επερχόμενες αλλαγές στον τρόπο ζωής, στη μόδα και στον πολιτισμό. Σύμφωνα με την κορυφαία εταιρεία συμβουλευτικής στον τομέα του HR, Smart Solutions, οι coolhunters θα προσφέρουν στις εταιρείες πολύτιμη γνώση που θα τους επιτρέπει να προσαρμόζουν εγκαίρως προϊόντα και στρατηγικές μάρκετινγκ, ώστε να προσελκύουν γρήγορα πελάτες.
Υπερασπιστές κλίματος και λοιπές λεκτικές εξτραβαγκάντζες
Οι υπερασπιστές του κλίματος είναι επί της ουσίας ελεγκτές του αποτυπώματος άνθρακα. Καθήκον τους είναι ακριβώς να μετρούν και να καταγράφουν το ανθρακικό αποτύπωμα μιας εταιρείας. Οι υπερβολές στους τίτλους των επαγγελμάτων είναι μια σχετικά πρόσφατη εξέλιξη, η οποία, για κάποιους ειδικούς σε θέματα ανθρωπίνων πόρων, οφείλεται στην τόνωση που προσφέρουν στο ηθικό των εργαζομένων, καθώς, θεωρητικά, τους εμπνέουν και τους ενθαρρύνουν να «βρουν τον επαγγελματικό τους εαυτό» εντός του εργασιακού τους περιβάλλοντος.
Μεγαλύτεροι μοχλοί ανάπτυξης θέσεων εργασίας προβλέπονται να είναι η ανάλυση μεγάλων δεδομένων, η κλιματική αλλαγή, οι τεχνολογίες περιβαλλοντικής διαχείρισης, η κρυπτογράφηση και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο.
Ωστόσο, για άλλους αυτή η πρακτική ενέχει κινδύνους, γιατί έτσι αφενός «υπερπωλούνται» κάποιες θέσεις εργασίας και αφετέρου γιατί συχνά «ξεπλένονται» θέσεις με πολύ περισσότερες αρμοδιότητες από αυτές για τις οποίες αμείβονται οι εργαζόμενοι. Συνήθως, πάντως, η ομορφιά βρίσκεται στην απλότητα...
Τα ρομπότ θα θέλουν τον ψυχολόγο τους
Στο Vrije Universiteit Brussel έχουν περάσει ήδη από τη θεωρία στην πράξη, προτείνοντας στους φοιτητές το κατάλληλο curriculum σπουδών ανάλογα με το επάγγελμα που επιθυμούν να ακολουθήσουν. Αν, για παράδειγμα, θέλεις να γίνεις σύμβουλος ρομπότ, σου προτείνουν να σπουδάσεις Ψυχολογία, Οικονομικά, Εμπορική Μηχανική ή γενικώς σπουδές engineering.
Βασικό αντικείμενο ενός συμβούλου και διαχειριστή ρομπότ θα είναι η επίβλεψη των ικανοτήτων και της απόδοσής του, αλλά και ένα είδος ρομποτικού HR, αφού στο πλαίσιο των καθηκόντων του ο σύμβουλος θα καλείται να επιλέξει ποιος τύπος ρομπότ είναι κατάλληλος για συγκεκριμένη εργασία. Η λειτουργία των ρομπότ απαιτεί χάραξη πολιτικών και δεοντολογίας, θεσμικό πλαίσιο αλλά και επίβλεψη τεχνικής φύσεως, όπως φροντίδα, συντήρηση ή και λειτουργία υπό αυστηρή επίβλεψη (π.χ. για τα ρομπότ-χειρουργούς).
Αστικοί αγρότες και υπεύθυνοι αποκατάστασης ανθρώπινων ζημιών στην ύπαιθρο
Οι σύγχρονες πόλεις παρουσιάζουν σημαντικές προκλήσεις που δεν αφορούν μόνο το μέλλον αλλά και το παρόν: βίαιη και άναρχη αστικοποίηση, έλλειψη σοβαρών υποδομών σε μεταφορές, ύδρευση, άρδευση και χώρους πρασίνου, ηχορρύπανση, μόλυνση του υδροφόρου ορίζοντα, ατμοσφαιρική ρύπανση, κακές οικιστικές υποδομές, κοινωνική ανισότητα, φτώχεια και αστεγία. Οι πόλεις καλούνται να μετασχηματιστούν. Μερικά από τα επιδραστικότερα κέντρα σχεδιασμού και λήψης αποφάσεων, όπως οι οίκοι αξιολόγησης, οι δεξαμενές σκέψεις και οι εταιρείες συμβούλων, ήδη εκδίδουν αναφορές με συμπεράσματα για τις υπάρχουσες συνθήκες αλλά και προτάσεις που θα καταστήσουν τις πόλεις πιο βιώσιμες στο μέλλον.
Η αστική γεωργία εμφανίζεται αρκετά ψηλά στη λίστα των προτεινόμενων λύσεων, καθώς συνοδεύεται από πολυάριθμα οφέλη: μειώνει το κόστος μεταφοράς, άρα τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, και επιτρέπει την αξιοποίηση αχρησιμοποίητων χώρων, π.χ. τις ταράτσες. Βελτιώνει την ατμόσφαιρα, καθώς με την παρουσία εναλλακτικών μορφών καλλιέργειας, όπως η κάθετη γεωργία, οι κοινόχρηστοι κήποι και οι πράσινες ταράτσες, θα απορροφάται μεγάλο ποσοστό CO2 και θα απελευθερώνεται οξυγόνο. Ιδανικές σπουδές για υποψήφιους αστικούς αγρότες είναι η Βιομηχανική, ο Πολεοδομικός Σχεδιασμός, η Γεωγραφία, η Κοινωνιολογία και προφανώς οι Γεωργικές και Κηπευτικές Επιστήμες. Παρόμοια ειδικότητα, στο εντελώς αντίθετο πεδίο όμως, θα είναι αυτή του υπεύθυνου αποκατάστασης ανθρώπινων ζημιών, τις οποίες έχει προκαλέσει η ανθρώπινη δραστηριότητα στην ύπαιθρο και στα δάση. Κάτι σαν μάστορας της φύσης…
Αρχιτέκτονες και μηχανικοί έξυπνων σπιτιών και πόλεων
Σύμφωνα με τον ισπανικό κολοσσό στον τομέα της ενέργειας, Repsol, ένα από τα πιο περιζήτητα επαγγέλματα του μέλλοντος θα σχετίζεται με τον σχεδιασμό έξυπνων πόλεων. Πρόκειται για πολεοδομικό σχεδιασμό που περιλαμβάνει την ενσωμάτωση των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών. Τέτοιου τύπου μετασχηματισμοί έχουν δρομολογηθεί ήδη είτε σε διεθνές επίπεδο, με σημείο αναφοράς τους 17 Στόχους Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, είτε σε σχέση με την ατζέντα της Ε.Ε. για την πράσινη μετάβαση, αλλά και μέσω διεθνών πρωτοβουλιών διπλωματίας πόλεων, όπως το Σύμφωνο Δημάρχων, το οποίο αποτελεί ένα δίκτυο πόλεων από ολόκληρο τον κόσμο που συνεργάζονται προκειμένου να επιτύχουν τον στόχο των μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050.
Διαχειριστές απορριμμάτων δεδομένων
Από τους τίτλους μελλοντικών επαγγελμάτων που προκαλούν τη μεγαλύτερη απορία είναι αυτός των διαχειριστών απορριμμάτων δεδομένων. Εύλογα κάποιος θα αναρωτηθεί γιατί χρειαζόμαστε ολόκληρη ειδικότητα, ενώ υπάρχει το delete. Τι γίνεται, ωστόσο, με δικά μας δεδομένα που υπάρχουν στο διαδίκτυο, αλλά εμείς δεν έχουμε πρόσβαση σε αυτά; Τι γίνεται, για παράδειγμα, με τα δεδομένα ενός ανθρώπου στα προφίλ του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όταν, μετά τον θάνατό του, κανείς άλλος δεν έχει πρόσβαση σε αυτά για να τα σβήσει; Έχουν εκδοθεί ήδη δικαστικές αποφάσεις που αναγνωρίζουν «το δικαίωμα ενός ανθρώπου στη λήθη». Οι διαχειριστές απορριμμάτων δεδομένων θα αναλαμβάνουν τη διαχείριση, συμπίεση, ενημέρωση ή την επιμελή διαγραφή τους. Προφανώς, οι σωστές σπουδές για τους μελλοντικούς «Winston Wolfe» του διαδικτύου είναι ο προγραμματισμός ηλεκτρονικών υπολογιστών.
Μηχανικοί νέων υλικών
Xenobots, mini-brains και κβαντικοί υπολογιστές έρχονται να μας καταπλήξουν. Οι νέες τεχνολογίες όμως απαιτούν και νέα υλικά. Ήδη η πρόοδος που έχει σημειωθεί στην ανάπτυξη των νανορομπότ δημιουργεί μεγάλες προσδοκίες στον τομέα της ιατρικής όσον αφορά την καταπολέμηση ασθενειών ή στην αντιμετώπιση διαφόρων μορφών περιβαλλοντικής μόλυνσης με την ανάπτυξη προηγμένων εργαλείων καθαρισμού (π.χ. μικροπλαστικού, υπολειμμάτων πετρελαίου κ.λπ.). Το γραφένιο, ενώ είναι ένα εκπληκτικά ελαφρύ υλικό, παρουσιάζει ανθεκτικότητα σχεδόν 200 φορές μεγαλύτερη από τον χάλυβα, δημιουργώντας τεράστιες ελπίδες για τομείς όπως η αεροδιαστημική και οι κατασκευές.
Στα επαγγέλματα του μέλλοντος συγκαταλέγονται φυσικά όλες οι ειδικότητες που σχετίζονται με την τεχνητή νοημοσύνη, τη διαχείριση των big data, την παραγωγή περιεχομένου, την κυβερνοασφάλεια, το ψηφιακό μάρκετινγκ, την ανάπτυξη εφαρμογών επαυξημένης πραγματικότητας, τη βιογενετική αλλά και τη δημιουργία video games.
Οι τάσεις της επόμενης πενταετίας
Σύμφωνα με την έκθεση του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ «Future of Jobs 2023», η οποία διεξήχθη με τη συμμετοχή 803 εταιρειών από 27 επιχειρηματικούς τομείς σε 45 οικονομίες από ολόκληρο τον κόσμο και 11,3 εκατομμύρια απασχολούμενους, οι μεγαλύτερες επιπτώσεις στη δημιουργία ή την καταστροφή θέσεων εργασίας προκύπτουν από περιβαλλοντικές, τεχνολογικές και οικονομικές τάσεις.
Μεγαλύτεροι μοχλοί ανάπτυξης θέσεων εργασίας προβλέπονται να είναι η ανάλυση μεγάλων δεδομένων, η κλιματική αλλαγή, οι τεχνολογίες περιβαλλοντικής διαχείρισης, η κρυπτογράφηση και η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο. Πάνω από το 75% των εταιρειών επιθυμεί στα επόμενα πέντε χρόνια να έχει υιοθετήσει τεχνολογίες των μεγάλων δεδομένων, του cloud computing και της τεχνητής νοημοσύνης. Το ηλεκτρονικό και ψηφιακό εμπόριο επίσης αναμένεται να υιοθετηθεί από το 75% των επιχειρήσεων.
Συνολικά, οι εργοδότες προβλέπουν μια διαρθρωτική ανατροπή της αγοράς εργασίας κατά 23% όσον αφορά τις θέσεις εργασίας – οι μόνες τεχνολογίες που δεν αναμένεται να δημιουργήσουν καθαρές θέσεις εργασίας είναι τα ανθρωποειδή και μη ανθρωποειδή ρομπότ.
Οι μηχανές είναι φίλοι μας
Σήμερα υπολογίζεται ότι το 34% των εργασιών των επιχειρήσεων εκτελείται από μηχανές, ενώ το υπόλοιπο 66% από ανθρώπους. Το 2027, η αυτοματοποίηση εργασιών αναμένεται να ποικίλλει από το 35% στη λήψη αποφάσεων έως το 65% στην επεξεργασία πληροφοριών και δεδομένων.
Η έκθεση προβλέπει μεγάλης κλίμακας ανάπτυξη θέσεων εργασίας στην εκπαίδευση, στη γεωργία και στο ψηφιακό εμπόριο. Περισσότερες θέσεις εργασίας κατά 10% (3 εκατομμύρια) αναμένονται στον κλάδο της εκπαίδευσης και άλλες τόσες στον τομέα της γεωργίας, που συνολικά θα αγγίξει το εντυπωσιακό 30%. Σημειωτέον, οι χειριστές αγροτικού εξοπλισμού θα είναι περιζήτητοι.
Οι μεγαλύτερες απώλειες αναμένονται σε διοικητικά πόστα. Είκοσι έξι εκατομμύρια λιγότερες θέσεις εργασίας έως το 2027 προβλέπονται σε θέσεις τήρησης αρχείων, ταμείων, υπαλλήλων εισιτηρίων, εισαγωγής δεδομένων, λογιστικής, μισθοδοσίας, τήρησης βιβλίων, διοικητικών και εκτελεστικών γραμματέων.
Οι γνωστικές ικανότητες είναι οι βασιλιάδες του skill set
Η αναλυτική και η δημιουργική σκέψη παραμένουν οι πιο σημαντικές δεξιότητες. Ακολουθούν η αυτο-αποτελεσματικότητα/ ανθεκτικότητα, η ευελιξία, το κίνητρο, η αυτογνωσία, η περιέργεια, η προσοχή στη λεπτομέρεια, η αξιοπιστία και ο τεχνολογικός γραμματισμός. Το Top10 των βασικών δεξιοτήτων ολοκληρώνεται με δύο ικανότητες που σχετίζονται με τους άλλους: το δίδυμο ενσυναίσθησης/ ενεργούς ακρόασης και ηγεσίας/ κοινωνικής επιρροής.
Reskilling, upskilling 'ή (έστω) σκέτο skilling
Έξι στους δέκα εργαζόμενους θα χρειαστούν εκπαίδευση πριν από το 2027, αλλά σήμερα μόνο οι μισοί έχουν πρόσβαση σε ευκαιρίες επαρκούς κατάρτισης. Ως η υψηλότερη προτεραιότητα στην κατάρτιση δεξιοτήτων εμφανίζεται η αναλυτική σκέψη. Ακολουθεί η προώθηση της δημιουργικής σκέψης. Η εκπαίδευση εργαζομένων στη χρήση τεχνητής νοημοσύνης και μεγάλων δεδομένων κατατάσσεται τρίτη, ενώ οι εργοδότες σχεδιάζουν να επικεντρωθούν και στην ανάπτυξη των δεξιοτήτων ηγεσίας και κοινωνικής επιρροής (40% των εταιρειών).
Ως μέρος των προγραμμάτων εκπαίδευσης ένταξης της διαφορετικότητας (Diversity Inclusion Training), το 79% των εταιρειών θα δώσει προτεραιότητα στις γυναίκες, το 68% στους νέους κάτω των 25 ετών και το 51% σε άτομα με αναπηρία.
