«Στην ιστορία κάθε επιτυχίας θα βρεις κάποιον που πήρε μια θαρραλέα απόφαση»: αυτή είναι μια φράση που συμπυκνώνει πλήρως τη φιλοσοφία και το success story ενός απ’ τους σημαντικότερους Έλληνες επιχειρηματίες, του Ευάγγελου Μυτιληναίου. Η πορεία προς την επιτυχία δεν ήταν μια εύκολη υπόθεση. Περιείχε δυσκολίες, εμπόδια, προκλήσεις, θυσίες, απρόβλεπτες κρίσεις αλλά και «συμφωνίες-σταθμούς», στρατηγικές επιλογές, κομβικές αποφάσεις και καθοριστικές νίκες.
Ποιο είναι, όμως, το μυστικό της επιτυχίας για να δημιουργήσεις έναν κολοσσό αλλά και πώς καταφέρνεις να εμπλουτίζεις συνεχώς με νέες σελίδες την ιστορία μιας υπεραιωνόβιας επιχείρησης που πρωταγωνιστεί σταθερά στην εγχώρια και διεθνή οικονομία; Τις απαντήσεις δίνει ο ισχυρός άνδρας της METLEN Energy & Metals, το πρόσωπο που μετέτρεψε μια οικογενειακή επιχείρηση σε κορυφαία ενεργειακή και μεταλλευτική δύναμη.
Η Metlen Energy & Metals είναι μια διεθνής βιομηχανική και ενεργειακή εταιρεία που δραστηριοποιείται μέσω των επιχειρηματικών κλάδων της Ενέργειας και των Μετάλλων. Τα κεντρικά γραφεία της μοιράζονται μεταξύ δύο κτιρίων που συγκροτούν ένα γιγαντιαίο γκρίζο οικοδόμημα το οποίο ξεχωρίζει για τα βιοκλιματικά χαρακτηριστικά και τη σύγχρονη αρχιτεκτονική του. Στους τοίχους των αχανών διαδρόμων είναι γραμμένες διάφορες φράσεις, π.χ. το τρίπτυχο «Respect - Empower - Excellence». O Ευάγγελος Μυτιληναίος είναι ο δημιουργός μιας επιχειρηματικής αυτοκρατορίας, αφού έχει καταφέρει να διευθύνει μια εταιρεία που απασχολεί 6.500 άτομα σε 40 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Μεγάλης Βρετανίας, της Αυστραλίας, της Χιλής και του Καναδά.
Στο προσωπικό του γραφείο κυριαρχούν τα προσωπικά αντικείμενα, οι οικογενειακές φωτογραφίες, πολυάριθμα δώρα, όπως μια μπάλα μπάσκετ της Εθνικής Ελλάδος, αμέτρητα βραβεία και τιμητικές πλακέτες, ένας πίνακας ζωγραφικής που αναπαριστά το λιμάνι του Πόρου, μια τεράστια μακέτα με το πολυτιμότερο περιουσιακό του στοιχείο, το εργοστάσιο στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας, αλλά και τεράστιες οθόνες που δείχνουν διαρκώς τις αποδόσεις της χρηματιστηριακής αγοράς. Φυσικά, σε εμφανή σημεία υπάρχει το γράμμα «Μ», αρχικό του ονόματος «Μυτιληναίος» που όλοι αναγνωρίζουν. Το κοινό χαρακτηριστικό όλων των γραφείων του, είτε βρίσκεται στα Άσπρα Σπίτια για το καθιερωμένο μηνιαίο meeting, είτε στο γραφείο του στο Μαρούσι, είτε ακόμη και στην εξοχική του κατοικία στην Αίγινα, είναι η απρόσκοπτη θέα σε βουνό και θάλασσα.
«Όλη μου τη ζωή δουλεύω, δεν ξέρω να κάνω τίποτε άλλο», ξεκαθαρίζει από την αρχή της συνέντευξής μας. Καθημερινά ξυπνά αξημέρωτα και φεύγει από το γραφείο πολύ αργά το βράδυ. Ας πιάσουμε, όμως, το νήμα της ιστορίας από την αρχή. Η σχέση της οικογένειάς του με το επιχειρείν ξεκινά στις αρχές του 20ού αιώνα. Με καταγωγή από την Κορώνη, ο παππούς του, με τον οποίο έχει το ίδιο όνομα, ίδρυσε στον Πειραιά την εταιρεία «Εμπόριο Μετάλλων» και ήταν εκείνος που του έμαθε όχι μόνο να ονειρεύεται αλλά και να σχεδιάζει το καλύτερο. Ο εγγονός θα γεννιόταν στα τέλη Ιουλίου του 1954 και από νωρίς όλοι γύρω του θα διαπίστωναν ότι είχε κληρονομήσει το γονίδιο της επιχειρηματικότητας.
Φοίτησε στη Σχολή Μωραΐτη, εισήχθη στο Οικονομικό Τμήμα της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών και ολοκλήρωσε τις σπουδές του εκεί με εξαιρετικές επιδόσεις, κι έπειτα επέλεξε να πάει στο Λονδίνο για μεταπτυχιακές σπουδές στα Οικονομικά, στο London School of Economics. Ανατρέχοντας στο παρελθόν, θυμάται ότι την περίοδο της νεότητάς του ήταν μια συγκρουσιακή και αντισυμβατική προσωπικότητα. Υπήρξε ασυμβίβαστος και ατίθασος –έφτασε να αποβληθεί εξαιτίας της συμπεριφοράς του από το σχολείο– και πολλές φορές αιρετικός. Όμως το πείσμα, η επιμονή του, αλλά κυρίως η αποφασιστικότητά του έμελλε να αποδειχθούν ο πιο καταλυτικός παράγοντας της επιτυχημένης διαδρομής του.
Και εξηγεί: «Όταν με δέχτηκαν για διδακτορικό στο Χάρβαρντ, αρνήθηκα να συνεχίσω τις σπουδές μου και επέστρεψα στην Ελλάδα, προκειμένου να ενταχθώ στην οικογενειακή επιχείρηση. Ήταν μια περίοδος που κινδυνεύαμε να χρεοκοπήσουμε, ενώ και η υγεία του πατέρα μου δεν ήταν καθόλου καλή. Σε ηλικία 24 ετών αναλαμβάνω τελικά τα ηνία της εταιρείας, με αποτέλεσμα να μην κάνω ποτέ αυτό που ήθελα. Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, οφείλω να πω ότι δεν έχω μετανιώσει γι’ αυτή την απόφαση. Είναι έτσι δομημένος ο χαρακτήρας μου που ποτέ δεν μετανιώνω για τις πράξεις μου. Άλλωστε, κάποιες θα σου βγουν και κάποιες άλλες όχι».
Οι στενοί του συνεργάτες θα σου μιλήσουν για τον μετρημένο και ουσιώδη λόγο του και θα σταθούν στην πυκνότητα της έκφρασης, στο δωρικό στυλ και στην απουσία επιτήδευσης στη συμπεριφορά του. Έμπιστος συνομιλητής του περιγράφει τους τρόπους που ο ίδιος μπορεί να σου μεταφέρει ευκρινώς κάθε είδους περίσταση ή πρόβλημα αλλά και την ικανότητα που έχει να αναλύει υπό διαφορετικό πρίσμα και οπτική πτυχές της εποχής. «Αποτελεί ένα κράμα ιδεαλισμού και ρεαλισμού. Κανένα ερώτημα δεν τον αιφνιδιάζει και απεχθάνεται πλήρως την ευθυνοφοβία», αναφέρει.
Για τον Ευάγγελο Μυτιληναίο ποιο είναι το χαρακτηριστικό ενός έξυπνου ανθρώπου; «Η συναισθηματική ευφυΐα και η ακριβής κρίση. Μπορεί στη ζωή σου να μην είσαι τόσο έξυπνος αλλά να διαθέτεις άλλου είδους χαρακτηριστικά, ικανά να σε βοηθήσουν σημαντικά στην προσωπική σου ανέλιξη», επισημαίνει. Ο «Πρόεδρος», όπως συνηθίζουν να τον αποκαλούν οι άνθρωποι της εταιρείας, είναι ντυμένος casual και πολλοί θα υπογραμμίσουν την απλότητα και τη λιτότητα που τον διακρίνει. «Συνειδητά θέλω να είμαι προσιτός και αντισυμβατικός, ουδέποτε επιδίωξα να χτίσω το προφίλ ενός απόμακρου επιχειρηματία», τονίζει στη συζήτησή μας. «Η διορατικότητα και η ευφυΐα του αποτελούν τα συστατικά της επιτυχίας της επιχειρηματικής του δράσης», είναι μια άποψη που ακούς πολύ συχνά να διατυπώνεται για τον ίδιο στους δαιδαλώδεις χώρους των κτιρίων της εταιρείας.
Το 2017 η μητρική εταιρεία απορρόφησε τις τότε θυγατρικές της («Αλουμίνιον της Ελλάδος», ΜΕΤΚΑ, Protergia), δημιουργώντας μια μεγάλη βιομηχανική και ενεργειακή ελληνική πολυεθνική που πολλαπλασίασε τα μεγέθη της, επέκτεινε τις δραστηριότητές της στις πέντε ηπείρους και βελτίωσε την πιστοληπτική της ικανότητα. Το 2022, ο νέος εταιρικός μετασχηματισμός δημιούργησε τη MYTILINEOS - Energy & Metals και τη μετέτρεψε σε μια ακόμα πιο δυναμική και ευέλικτη εταιρεία, προσανατολισμένη στις τάσεις της ενεργειακής μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού, με άξονες τη βιώσιμη ανάπτυξη και την κυκλική οικονομία.
Σε ηλικία 24 ετών αναλαμβάνω τελικά τα ηνία της εταιρείας, με αποτέλεσμα να μην κάνω ποτέ αυτό που ήθελα. Γυρίζοντας τον χρόνο πίσω, οφείλω να πω ότι δεν έχω μετανιώσει γι’ αυτή την απόφαση. Είναι έτσι δομημένος ο χαρακτήρας μου που ποτέ δεν μετανιώνω για τις πράξεις μου. Άλλωστε, κάποιες θα σου βγουν και κάποιες άλλες όχι.
Το 2021, υπογραμμίζοντας τη βιώσιμη κατεύθυνσή της, η METLEN έγινε η πρώτη ελληνική εταιρεία που έθεσε σαφείς στόχους και δεσμεύτηκε να ελαχιστοποιήσει το ανθρακικό της αποτύπωμα, δείχνοντας τον δρόμο για μια πιο πράσινη και περιβαλλοντικά φιλική βιομηχανία.
«Φροντίζουμε να επανεφευρίσκουμε συνεχώς τον εαυτό μας. Από μια οικογενειακή επιχείρηση εξελιχθήκαμε σε έναν σύγχρονο όμιλο με παρουσία σε 40 χώρες. Η δραστηριότητά μας στις ανανεώσιμες πήγες ενέργειες και στην τεχνητή νοημοσύνη είναι σημαντική. Η εταιρεία μας παραμένει πρωτοπόρος και εξελίσσεται διαρκώς, ενώ έχουμε γίνει κορυφαίος παίκτης στον τομέα της Ενέργειας σε όλο της το εύρος. Ωστόσο, τίποτα δεν μας χαρίστηκε. Απαιτήθηκαν κόποι και θυσίες», αποσαφηνίζει.
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος είναι ένας εγκεφαλικός τύπος που δεν του αρέσει να εφησυχάζει, ενώ ο τρόπος σκέψης του θυμίζει αυτό που είχε πει κάποτε ο Bill Gates: «Η επιτυχία δεν είναι καλός δάσκαλος. Κάνει έξυπνους ανθρώπους να νομίζουν ότι δεν μπορούν να χάσουν». Ο ίδιος αναφέρει: «Κάθε κρίση εμπεριέχει και μια ευκαιρία, είναι ένας τρόπος, πολλές φορές, για να ξεβολευτούν ταλαντούχοι άνθρωποι. Άλλωστε, τα βιώματα της κρίσης επαναπροσδιόρισαν το “εγώ” και δυνάμωσαν το “εμείς”». Ένα απ’ τα ρητά του είναι: «Μια ήρεμη περίοδος οδηγεί εύκολα στην αυταρέσκεια και την αδράνεια».
Άνθρωποι που τον γνωρίζουν καλά και τον συναναστρέφονται καθημερινά τον περιγράφουν ως μια ηγετική προσωπικότητα απολύτως μεθοδική και προσηλωμένη στους στόχους του. Τονίζουν κυρίως το πόσο καλά προετοιμασμένος είναι πάντα πριν από κάθε σύναψη συμφωνίας. Προσθέτουν, μάλιστα, ότι σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αυστηρός, αλλά πάντοτε κατανοεί τις ανθρώπινες αδυναμίες. Και αποκαλύπτουν: «Προπαντός, κανείς δεν μπορεί να πει ότι δεν είναι δίκαιος. Το σίγουρο είναι ότι αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης, ενώ και ο ίδιος δίνει μεγάλη προσοχή στην ανάπτυξη δεξιοτήτων του ανθρώπινου προσωπικού».
«Ζούμε σε μια εποχή πολλαπλών αναταράξεων και η Ευρώπη μοιάζει να αδυνατεί να προχωρήσει με σχέδιο. Στο κοντινό μας μέλλον θεωρώ ότι μπορεί να φτάσουμε σε ένα σημείο που δεν θα έχουμε απλώς να αντιμετωπίσουμε δυσκολότερα προβλήματα από τα σημερινά αλλά οι λύσεις θα είναι πιο επώδυνες και οι κοινωνίες πιο απροετοίμαστες. Δυστυχώς, η Ευρωπαϊκή Ένωση, από φορέας αλληλεγγύης έχει καταλήξει να γίνει ένα πεδίο συμβιβασμών που δεν έχουν αντίκρισμα στην πραγματική κοινωνία και οικονομία», υποστηρίζει όταν εκφράζω την απορία ως προς το τι είναι αυτό που τον ανησυχεί περισσότερο στις μέρες μας. Στο σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο τοπίο, ο Ευάγγελος Μυτιληναίος επιδιώκει να παραμείνει ένας δεινός παρατηρητής, αφοσιωμένος στη στρατηγική πρόληψης και προσαρμογής στις απρόβλεπτες εξελίξεις. Υπερηφανεύεται πάντα που με το μακρόπνοο όραμά του, τα ρίσκα που πήρε και τις ευκαιρίες που αξιοποίησε έχει επιτύχει κόντρα στις διαρκείς αβεβαιότητες.
Το όνομά του δεν βρίσκεται τυχαία στο επίκεντρο του παγκόσμιου επενδυτικού ενδιαφέροντος. Όπως αναφέρουν συχνά δημοσιεύματα στον διεθνή Τύπο, τα οικονομικά αποτελέσματα της εταιρείας που διοικεί επιβεβαιώνουν κάθε χρόνο ότι η εδραίωση στο σύγχρονο επιχειρηματικό τοπίο δεν αποτελεί μια συγκυριακή τάση αλλά μια σταθερή αξία. Και επικεντρώνονται στο γεγονός ότι είναι επικεφαλής μιας εταιρείας που χτίζει εργοστάσια παραγωγής ενέργειας σε όλο τον κόσμο, στην Αγγλία, την Ιρλανδία, την Πολωνία, τη Λιβύη, ενώ στο παρελθόν έχει δοκιμαστεί σε πολύ δύσκολες αγορές. Σήμερα, ο Ευάγγελος Μυτιληναίος είναι εκλεγμένος πρόεδρος της Πανευρωπαϊκής Ένωσης Eurometaux, η οποία εκπροσωπεί βιομηχανίες μη σιδηρούχων μετάλλων στην Ευρώπη, των οποίων τα μέλη έχουν πάνω από 500.000 άμεσους και περισσότερους από 3 εκατ. έμμεσους υπαλλήλους και ετήσιο κύκλο εργασιών που ξεπερνά τα 120 δισ. ευρώ, ενώ έχει υπάρξει αντιπρόεδρος του ΣΕΒ, που εκπροσωπεί 400 από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις στην Ελλάδα.
Άραγε, υπάρχει μια συνάντηση ή μια συμβουλή που δεν θα ξεχάσει ποτέ; «Μια φορά ρώτησα τον Αμερικανό επιχειρηματία James Dimon, CEO της JPMorgan Chase, κάτι που με ιντρίγκαρε πολύ εκείνη την περίοδο, αν τα βράδια που κοιμάται τον απασχολούν περισσότερο οι μέτοχοι ή οι ομολογιούχοι. Και θυμάμαι να μου απαντά: “Αυτή είναι μια πολύ καλή ερώτηση. The shareholders do all the phase but the bondholders do all the fuck”». Ο ίδιος ποιες σκέψεις κάνει πριν κοιμηθεί; «Προσπαθώ να κοιμάμαι με ένα πρόβλημα και να ξυπνάω με μια λύση», εξομολογείται με στέρεη βεβαιότητα. Καθημερινά, και ιδιαίτερα τα Σαββατοκύριακα, μελετά όλον τον εγχώριο και διεθνή Τύπο, ενώ, όποτε μπορεί, διαβάζει κάποιο από τα βιβλία που έχει ξεχωρίσει. «Δεν σταματώ ποτέ να σκέφτομαι, να παράγω ιδέες, να διαβλέπω τις εξελίξεις, να εντοπίζω ευνοϊκές περιστάσεις και δεν φοβάμαι ποτέ να αναλάβω το κόστος των επιλογών μου».
Για παράδειγμα, η ιστορική αλλαγή της επωνυμίας και η μετονομασία σε METLEN Energy & Metals αποτέλεσε ένα ορόσημο που, όπως τονίζει, «αντανακλά το δυναμικό, νέο κεφάλαιο στην πορεία της εταιρείας, ενώ υπογραμμίζει τη δέσμευσή της για περαιτέρω ανάπτυξη, καινοτομία και παγκόσμιο αποτύπωμα». Εκτός, όμως, από τη στρατηγική στόχευση στις ανάγκες της μεγάλης ευρωπαϊκής και παγκόσμιας αγοράς, ήταν και μια προσωπική απόφαση, προκειμένου να μην αποτελέσει το επίθετο ένα ασήκωτο βάρος για τα δυο του παιδιά. Στο σημείο αυτό υπογραμμίζει: «Αυτή ήταν μια καταλυτική και συνάμα δύσκολη στιγμή σε προσωπικό επίπεδο, καθώς, όποιο όνομα και να διαλέξεις, μετά από 115 χρόνια δεν θα είναι σαν το προηγούμενο.
Το MYTILINEOS απέκτησε έναν εμβληματικό χαρακτήρα, κάτι για το οποίο εγώ και όλοι μας είμαστε περήφανοι. Όσο δύσκολο κι αν είναι για μένα, γιατί η εταιρεία είναι σαν το τρίτο μου παιδί, είμαστε αποφασισμένοι να πατήσουμε νέες κορυφές που δεν έχει κατακτήσει ποτέ ελληνική εταιρεία. Είμαστε προσηλωμένοι σε αυτόν τον στόχο. Αυτή η θυσία του ονόματος –γιατί στην καρδιά μου έτσι χαράχθηκε– αποδεικνύει ότι, αν είμαστε έτοιμοι, να το κάνουμε αυτό, δεν θα μας σταματήσει τίποτα».
Ο Ευάγγελος Μυτιληναίος ξέρει καλά τι σημαίνει διάρκεια και αντοχή στον χρόνο και αυτό το αναγνωρίζουν όλοι. Ακόμα και οι αντίπαλοί του εστιάζουν στο ότι είναι ένας άνθρωπος που γνωρίζει πάντα τι θέλει και κυρίως ξέρει τους τρόπους για να το επιτύχει. Κάθε μετασχηματισμός στη μακρά διαδρομή της εταιρείας είναι απόρροια βαθιάς προεργασίας η οποία προϋποθέτει, όπως επισημαίνει αρκετές φορές, αξιολόγηση του διεθνούς περιβάλλοντος, συνεχή βελτίωση της εσωτερικής λειτουργίας της εταιρείας σε επίπεδο δομών, υποδομών και διαδικασιών και αποτελεσματική διαχείριση των προκλήσεων της εποχής. Είναι ξεκάθαρο ότι βήμα-βήμα έχει κατακτήσει την κορυφή και δεν σταματά να ανοίγει συνεχώς την επενδυτική βεντάλια του ομίλου.
Ζούμε σε μια εποχή πολλαπλών αναταράξεων και η Ευρώπη μοιάζει να αδυνατεί να προχωρήσει με σχέδιο. Στο κοντινό μας μέλλον θεωρώ ότι μπορεί να φτάσουμε σε ένα σημείο που δεν θα έχουμε απλώς να αντιμετωπίσουμε δυσκολότερα προβλήματα από τα σημερινά αλλά οι λύσεις θα είναι πιο επώδυνες και οι κοινωνίες πιο απροετοίμαστες.
Χωρίς να είναι μυστικοπαθής, έχει επιλέξει συνειδητά να περιφρουρεί την ιδιωτική του ζωή. Όταν αναφέρεται στο πολύτιμο στήριγμά του και στη μεγάλη του αγάπη, που είναι η οικογένεια, συγκινείται και μονομιάς η έκφραση του προσώπου του αλλάζει. «Για τα παιδιά μου, Γιώργο και Ερικέτη, νιώθω απίστευτα περήφανος», λέει, ενώ, αναφερόμενος στην πρώην σύντροφο της ζωής του, Αντριάνα Γιώτη, δηλώνει ότι παραμένουν δυο καλοί φίλοι, με ειλικρινές ενδιαφέρον ο ένας για τον άλλον, κι ας έχουν περάσει πλέον δέκα χρόνια από τον χωρισμό τους. Όσον αφορά την καθημερινότητά του και αυτά που του αρέσει να κάνει, εκμυστηρεύεται ότι το νησί της Αίγινας είναι το προσωπικό του καταφύγιο, όπου δεν χάνει με τίποτα την ευκαιρία για ένα αναζωογονητικό κολύμπι. Στον συμπιεσμένο ελεύθερο χρόνο του προτιμά να παρακολουθεί τους ποδοσφαιρικούς αγώνες της γερμανικής Ντόρτμουντ, συνήθως μαζί με τον γιο του. Με την ευκαιρία αυτή επισημαίνει ότι έχει αφήσει οριστικά στο παρελθόν το κεφάλαιο της επιχειρηματικής ενασχόλησης με αθλητικές ομάδες.
Όταν η κουβέντα οδηγείται στο βιολογικό τέλος, αμέσως απαντά ότι δεν είναι κάτι που τον τρομάζει. Το μόνο που επιθυμεί είναι η φυσική φθορά να μην τον καθηλώσει. Και σημειώνει: «Κάθε χρόνο νιώθω και πιο ταπεινός. Ποτέ δεν άφησα το μυαλό μου να θολώσει μέσα σε αυτό το γραφείο». Αναντίρρητα, αποτελεί ένα ξεχωριστό παράδειγμα εξωστρέφειας και εμπνευσμένης ηγεσίας. Έχει ζήσει μια απίστευτα ενδιαφέρουσα και συναρπαστική ζωή. Η φράση «πες μου ότι κάτι δεν γίνεται και θα το κάνω ακόμη καλύτερα», που τον ακολουθεί, αποτυπώνει πλήρως τον πυρήνα της επιχειρηματικής συλλογιστικής του. Κλείνοντας, του ζητώ να βάλει ο ίδιος έναν τίτλο στη ζωή του: «Υπήρξα πολύ καλός πατέρας και φίλος, μέτριος σύζυγος και κακός γιος», αναφέρει χωρίς περιστροφές.
Αφήνοντας πίσω τα επιβλητικά γραφεία της METLEN Energy & Metals, συνειδητοποιώ ότι το μυστικό της επιτυχίας του ισχυρού άνδρα της εταιρείας συνδέεται με έναν τρόπο με το αντικείμενο της δουλειάς του. Είναι γεμάτος ενέργεια και διαθέτει μια προσωπικότητα φτιαγμένη από μέταλλο. Όπως έγραφε και ο Γάλλος συγγραφέας Βικτόρ Ουγκό: «Απλότητα στο στυλ, ακρίβεια στη σκέψη, αποφασιστικότητα στη ζωή».
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην ειδική έκδοση της LiFO, [ΜΕ].
Το ειδικό τεύχος της LiFO δωρεάν στην πόρτα σας με ένα κλικ.
