«Ποια είναι η εικόνα που έχουμε για τη Μεσόγειο; Η ακινησία της, θα έλεγε ο κατεξοχήν ιστορικός της, ο Φερνάν Μπροντέλ. Και θα παρέπεμπε στη ραθυμία που ανακαλεί το φυσικό περιβάλλον της, ο ήλιος και η θάλασσα. Ωστόσο, η Μεσόγειος άλλαξε. Δυο είναι οι παράγοντες που ευνόησαν αυτή την αλλαγή. Ο πρώτος είναι οι συνέπειες της βιομηχανικής επανάστασης. Ο δεύτερος είναι ο τουρισμός, η βιομηχανία που αρχικά κατανάλωσε την εικόνα της ακινησίας της Μεσογείου και στη συνέχεια προσπάθησε να την αναπροσαρμόσει, να την "πουλήσει" ως εξωτικό ή κοσμοπολίτικο περιβάλλον.»
Η φωτογράφος Κωνσταντίνα Κουμπούλη εξηγεί με αυτά τα λόγια πώς εμπνεύστηκε το κόνσεπτ της έκθεσης Cartes Postales: Η αθέατη όψη της Μεσογείου, που παρουσιάζεται στην Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι. Λουόμενοι από μια άλλη εποχή απολαμβάνουν τις χαρές της Μεσογειακής ζωής σε ένα «πειραγμένο» περιβάλλον γεμάτο από αστικά απορρίμματα. «Η Μεσόγειος του μύθου μέσα σε μερικές δεκαετίες έχει μετατραπεί σε έναν απέραντο χώρο εναπόθεσης άχρηστων αντικειμένων. Σκηνοθετώ λοιπόν μια σειρά εικόνων με ανθρώπους που έρχονται από τη δεκαετία του '50 του '60 και του '70 (της ευμάρειας, της αφθονίας, της ελεύθερης έκφρασης, της σεξουαλικής επανάστασης) και συναντούν ένα σύγχρονο αλλοτριωμένο περιβάλλον.»
Την ρώτησα περισσότερα πράγματα για την ενδιαφέρουσα δουλειά της και την οπτική της ως φωτογράφος:
Εξήγησέ μου με λίγα λόγια τι ακριβώς περιλαμβάνει η «σκηνοθετημένη φωτογραφία» στην οποία εξειδικεύεσαι.
Θα έλεγα ότι η λήψη οποιασδήποτε φωτογραφίας εμπεριέχει μια μορφή σκηνοθεσίας. Στην σκηνοθετημένη όμως εξ αρχής φωτογραφία, ο φωτογράφος επινοεί και καθορίζει την αισθητική και το μήνυμα και επιζητεί τη συγκίνηση. Τα τελευταία χρόνια με ενδιαφέρει να κάνω ένα ταξίδι σε προηγούμενες δεκαετίες, ανακαλύπτοντας και ανασύροντας καταστάσεις και συμπεριφορές, των οποίων τις επιπτώσεις οι άνθρωποι που απεικονίζονται θα μπορούσαν να τις δουν μόνο σε ταινία επιστημονικής φαντασίας.
Με βάση τη θεματική της τελευταίας σου έκθεσης, διακρίνω έντονη περιβαλλοντική ευαισθησία...
Το θέμα της έκθεσης είναι η κατηγορία εκείνων των ανθρώπων που ζουν, διασκεδάζουν, τρώνε, ερωτεύονται μαζί με τα σκουπίδια τους. Το θέμα, δηλαδή, είναι η κοινωνική απάθεια και η αναισθησία των ανθρώπων που θεωρούν ότι η κοινωνία τους χρωστάει, ότι αυτοί δεν χρωστάνε σε κανέναν. Πιστεύω ότι όλοι έχουμε δει τους χώρους των παιδικών μας αναμνήσεων να μετατρέπονται από φυσικά περιβάλλοντα σε ημιαστικά ή να μεταλλάσσονται σε χωνευτήρια της καταναλωτικής μας μανίας.
Ποια αποτελούν για σένα «άχρηστα αντικείμενα» στην καθημερινότητά σου σήμερα; Μεταφορικά και κυριολεκτικά.
Καμία ανθρώπινη επινόηση δεν είναι άχρηστη. Τα πιο ωραία δώρα που έχω δεχτεί είναι πρακτικά άχρηστα, αλλά έχουν επενδυθεί με αγάπη. Μεταφορικά θα έλεγα ότι η βλακεία είναι άχρηστη.
Μια έκθεση φωτογραφίας αναδεικνύεται σαφώς και από τον χώρο στον οποίο διεξάγεται. Πώς είναι διαμορφωμένος ο ιδανικός χώρος για σένα; Υπάρχει κάποιος εκθεσιακός χώρος από αυτούς στους οποίους έχεις παρουσιάσει τη δουλειά σου στο παρελθόν, τον οποίο θεωρείς ιδανικό;
Λατρεύω τους χώρους που αλλάζουν χρήση, που ζουν μια δεύτερη ζωή. Προσωπικά, έχω αισθανθεί υπέροχα συμμετέχοντας σε εκθέσεις που γίνονται σε χώρους που μεταμορφώνονται, όπως το εργοστάσιο χαρτιού στην οδό Πειραιώς, η «ΒΙΣ». Η ζωή επιστρέφει έπειτα από χρόνια σιωπής κι αυτό από μόνο του είναι ένα αισιόδοξο και δημιουργικό μήνυμα.
Μίλησέ μου για τις βασικές καλλιτεχνικές επιρροές σου και μοιράσου μαζί μου τη εντονότερή σου καλλιτεχνική ανησυχία.
Οι επιρροές είναι πολλές και από όλες τις ανεικονικές τέχνες. Από τη ζωγραφική (Γύζης, Βελάσκεθ, Βερμέερ κ.ά.), από τον κινηματογράφο (Αντονιόνι, Μπέργκμαν, Ταρκόφσκι, Οσίμα κ.ά.), από τη φωτογραφία... Θα αναφέρω μερικά ονόματα φωτογράφων που αγαπώ, ειδικά από την άλλη μεριά του Ατλαντικού, όπως οι Τζούλια Κάμερον, Δωροθέα Λανγκ, Ντιάνα Αρμπους, Ναν Γκόλντινγκ, Μέιπλθροπ κ.ά.
Η ανησυχία όλων μας πρέπει να στραφεί με πάθος στην παιδεία, να γίνονται μαθήματα φωτογραφίας, κινηματογράφου, αισθητικής, ιστορία τέχνης από την πρωτοβάθμια εκπαίδευση, γιατί όσα φεστιβάλ φωτογραφίας και Μπιενάλε κι αν κάνουμε -πού τα θεωρώ πολύ σημαντικές στιγμές πολιτισμού-, αν τα βλέπει μόνο ένα εξειδικευμένο κοινό θα παράγεται τέχνη που δεν θα την αφουγκράζεται ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας.
σχόλια