Ο Βάσος Γεώργας, σκηνοθέτης, παραγωγός, οργανωτής συναυλιών, ερασιτέχνης ταχυδακτυλουργός, όψιμος μικροκαταστηματάρχης, πρωταθλητής ταυρομάχος, κατά φαντασία εξερευνητής κι αστροναύτης, προτείνει δέκα και μισή ταινίες (εποχής και ανοχής) να σου καταστρέψουν την ψυχική ηρεμία , μια για πάντα ―και προειδοποιεί: Μακρυά και αλάργα ή που πας άμα δε ξέρεις από βέσπα;
_________
1.
ORSON WELLES
Touch of Evil
ΣΑΝ ΗΜΟΥΝ κάποτε παιδί δεν φανταζόμουν , πόσο κακή επιρροή θα ήταν αυτός ο τύπος. Το «απόλυτο κακό», μια φωνή που τρεμοπαίζει, ένας αξύριστος παχύσαρκος, αξιοθρήνητος, διεφθαρμένος κι απόλυτα μόνος σερίφης.
Ο Γουέλλες στα αζήτητα, ξεχασμένος αναλαμβάνει, μετά από απαίτηση του πρωταγωνιστή Τσάρλστον Ήστον, να σκηνοθετήσει μια ταινία βασισμένη στο βιβλίο «Badge of evil» του Whit Masterson.
Ο σχεδόν αλκοολικός και σχεδόν αρχιδιάβολος Όρσον, πετά το σενάριο και επειδή βαριέται να διαβάσει το βιβλίο, το γράφει από την αρχή και παραδίδει ένα από τα πιο εφιαλτικά φίλμ νουάρ. Δυσδιάκριτα όρια του καλού και του κακού, καφκικά τοπία και καφκικές σχέσεις και παρεξηγημένες έννοιες, όπως: νόμος, δικαιοσύνη, αξιοπρέπεια, φιλία, έρωτας.«Δεν προσεύχομαι επειδή δεν θέλω να κάνω το Θεό να πλήξει». Δεν γίνεσαι απάνθρωπος, αν δεν είσαι πολύ σκληρός πρώτα πρώτα με τον εαυτό σου.
Στο τέλος μια βουρκωμένη Μαρλέν Ντήτριχ να ψιθυρίζει : He was some kind of a man. What does it matter what you say about people?
2.
ALEJANDRO JODOROWSKY
El Topo
Μου τον γνώρισε ένα κρύο βράδυ στο Παρίσι ο Ηλίας, κι ανατρίχιασα. Το πρόσωπο του ήταν ολόιδιο, όπως τον είχα πρωτοδεί, πριν πολλά χρόνια, σαν ένα περιπλανώμενο πιστολέρο, που με συντροφιά τον ολόγυμνο επτάχρονο γιο του ψάχνει να αντιμετωπίσει τους 4 άρχοντες του κακού.
Ο Αλεχάνδρο Γιοντορόφκι, μια ακόμα κακή επιρροή, χτίζει την απόλυτα προσωπική μυθολογία του, με μια ταινία που δεν μοιάζει με τίποτα και με καμιά άλλη. Τόσο ο ίδιος, όσο και η ταινία του παραμένουν αγέραστοι όλα αυτά τα χρόνια. Είμαι σχεδόν βέβαιος, ότι υπέγραψε συμβόλαιο κάποιο «συμβόλαιο» αιώνιας ζωής, πριν την γυρίσει.
Το σενάριο του ξεκινούσε με μια σημείωση. «EL TOPO σημαίνει ΤΥΦΛΟΠΟΝΤΙΚΑΣ, αυτό είναι ένα ζώο που ανοίγει σήραγγες, σκάβοντας κάτω από την γη. Η αναζήτηση του για τον ήλιο, πολλές φορές τον φέρνει στην επιφάνεια και μόλις αντικρίσει τον ήλιο τυφλώνεται». Η παραγωγή έγινε από μια εταιρεία συμφερόντων των ROLLING STONES και κατάληξε σε ένα εικοσαετή δικαστικό αγώνα.
Και για την ιστορία : Έγινε μια προσπάθεια από μερικούς φίλους (me, Gregory, Robert Bloch) να γυριστεί η συνέχεια της πριν μερικά χρόνια, με τον τίτλο THE SON OF EL TOPO, κάπου έξω από το Μεσολόγγι. Δυστυχώς μείναμε στα σχέδια, αλλά αυτό είναι μια άλλη ιστορία που θα περιμένει τη σειρά της να ειπωθεί.
3.
PETER BROOK
Συναντήσεις με αξιοσημείωτους ανθρώπους
Μην κρίνεις έναν άνθρωπο από αυτά που λένε οι άλλοι γι’ αυτόν. Σώσε τον ευατό σου ή καταστρέψου. Τι κάνει κάποιον αξιοσημείωτο; Ποιές ζωές δικαιώνονται; Πότε; Και πώς;
Ο Πήτερ Μπρούκ σκηνοθετεί ένα βιογραφικό δράμα και χάνεται μέσα στις σελίδες της αυτοβιογραφίας του Γεωργίου Ι. Γκουρτζίεφ. Ο Μπρουκ φτιάχνει μια εντελώς μοναδική ταινία και θα πάρει στον λαιμό του, πολλές γενιές θεατών.
Οι άνθρωποι «κοιμούνται όρθιοι», όσα λένε δεν έχουν σχέση με τα όσα κάνουν, η ιστορία είναι μια ροή τυχαίων και ασυνάρτητων γεγονότων. Από που είχε έρθει αυτός ο άνθρωπος και στο όνομα τίνος, ποιάς αρχής πήρε το δικαίωμα να διακόψει τον ύπνο των ανθρώπων και να προσπαθήσει να τους αφυπνίσει; Συναντήσεις που σε κάνουν, να αλλάζεις ζωή μια για πάντα.
4.
DAVID LYNCH
The Elephant Man
Fronti nulla fides. Τουτέστιν καμιά εμπιστοσύνη στην εξωτερική όψη. Το απόλυτο αναγεννησιακό έργο. Η ομορφιά και η ποίηση δεν θα σώσει τον κόσμο, απλά θα τον κάνει λίγο πιο υποφερτό. Αλλή μια αναπάντεχα κακή συναναστροφή.
Αν ο χρόνος χαράζει τα πρόσωπά μας με όλα τα δάκρυα που δεν χύσαμε, τότε σε αυτή τη ταινία συνάντησε ένα πρόσωπο με τα δάκρυα που χύθηκαν από ολόκληρη την ανθρωπότητα.
Ο Ντέηβιντ Λύντς, αναλαμβάνει να εξηγήσει με απλά λόγια, σε φόντο μαύρο άσπρο, πως ο διάβολος κι ο άγγελος είναι πρώτα ξαδέλφια και πως η ανθρώπινη ψυχή δεν έχει ίχνος συμπόνοιας, παρά μόνο δίψα για καταστροφή. Το πραγματικό μυστήριο του κόσμου παραμένει το μη ορατό, όχι το ορατό.
Την βλέπω και την ξαναβλέπω τα τελευταία 25 χρόνια και είναι πάντα το ίδιο όμορφη ταινία, σαν μια φίνα χορογραφία απελπισμένης ζωής και ελπιδοφόρου θανάτου.
5.
WERNER HERZOG
Fitzcaraldo
Κόλαση είμαστε οι ίδιοι και οι φιλοδοξίες και τα όνειρα μας , που καμιά φορά πριν προλάβουν να χαθούν, μας παρασύρουν στα πιο βαθιά σκοτάδια.
Ξεκίνησε τα γυρίσματα 3 φορές. Μια φορά με τον Μίκ Τζάγκερ, μια φορά με τον Τζέησον Ρόμπαρτς και κατέληξε με τον Κλάους Κίνσκι. Παραδομένος στην απόλυτη παράνοια στη μέση μια ζούγκλας, γυρίζει την πιο υπέροχη δαιμονική ταινία απόλυτου παραλογισμού.
Μέσα στο απόλυτο χάος, με απίστευτη ζέστη και υγρασία, με φοβερές καταστροφές (μια θύελλα διαλύει όλα τα μηχανήματα του συνεργείου και τα σκηνικά), ο Κλάους Κίνσκι με αλλόκοτη συμπεριφορά, να ουρλιάζει και να βρίζει, ο Βέρνερ Χέρτζοκ με γεμάτο όπλο να προσπαθεί να τον πυροβολήσει, σόρρυ, αλλά αυτή η ταινία είναι το Ευαγγέλιο κάθε αξιοπρεπούς σωφρονιστικού ιδρύματος:-)
Και στο τέλος η εικόνα των ιθαγενών, να τραβούν τα σχοινιά σε μια απότομη πλαγιά ένα πλοίο για να το ανεβάσουν στη κορφή και από ένα γραμμόφωνο με μανιβέλα, να γεμίζει η ζούγκλα από τη φωνή του Καρούζο.
158 λεπτά απαράμιλλης ομορφιάς ή πως η κόλαση χωράει σε ένα τραγούδι.
6.
ED WOOD
Glen or Glenda?
Να μια παρέα που δεν θα καθόσασταν ποτέ στο ίδιο τραπέζι. Είμαι άνδρας, είμαι γυναίκα, είμαι άνθρωπος, είμαι σκηνοθέτης; Η απόλυτη ανθρώπινη σύγχυση, το μεγαλείο της ευτέλειας και της εγωκεντρικής ταπεινότητας ή της ταπεινής εγωκεντρικότητας;
Ένας άντρας που ντύνεται γυναίκα κρυφά από την αγαπημένη του και πρέπει να της το πει πριν παντρευτούν. Ένας ατάλαντος σκηνοθέτης που κατά λάθος σκηνοθετεί την πιο ιδιοφυή και ταυτόχρονα τη χειρότερη ταινία όλων των εποχών. Σεξουαλικός διχασμός, παθιασμένη αγάπη για τον κινηματογράφο.
Κι ο θείος Μπέλα Λουγκόζι, σαν Θεός επιστήμονας στο θρόνο του να ουρλιάζει : Pull the String! Στην αφίσα της ταινίας, έχει πλάκα το tagline: ΠΑΡΑΔΟΞΟΙ ΕΡΩΤΕΣ, από αυτούς που μπορούν να αγαπήσουν, αλλά δεν μπορούν να παντρευτούν. Αλόχα Έντ Γούντ! Η απόλυτα καταραμένη ταινία.
7.
PIER PAOLO PASOLINI
To Kατα Ματθαίον Ευαγγέλιο
Ένας αιρετικός δημιουργός, μια ακόμα ταινία να σου «πυρπολήσει» τα λιβάδια της πίστης και της αρετής. Εκεί που η καρδιά συναντά τη θρησκεία, η θρησκεία που γίνεται πολιτική και η αδικία πολεμά το δίκαιο και που η πίστη σκύβει ευλαβικά μπροστά στην αμφισβήτηση κι όλα με τον πιο απλό και ποιητικό λόγο, με πρόσωπα γεμάτα φως, με απόλυτο ρεαλισμό, αλλά και συνέπεια και σεβασμό και αξιοπρέπεια (διαβάστε το απνευστί:)
Ένας μεγάλος άθεος ποιητής, ο Πιέρ Παόλο Παζολίνι, κάνει μια ταινία αληθινής πίστης. Δεν νομίζω ότι υπάρχει παρόμοιο παράδειγμα στην ιστορία του σινεμά. Στην αρχή ο Παζολίνι, θέλοντας να αναδείξει την επαναστατική μορφή του Χριστού, προσπάθησε να να εξασφαλίσει για τον ρόλο τον Τζακ Κέρουακ ή τον Άλλαν Γκίνσμπεργκ.
Χωρίς το παραμικρό κλισέ, χωρίς ντροπή, χωρίς φόβο, μια γενναία ταινία για γενναίους θεατές κι όπως λέει κι ο Ενρίκο Ιραζοκούι στην ταινία: Όλοι είναι καλεσμένοι, ελάχιστοι θα έρθουν ή όπως έλεγε και ο Μπονουέλ:
«Αν θέλεις να χάσεις τη πίστη σου, κάνε παρέα μ’ έναν ιερωμένο, αν θες να την ξαναβρείς, κάνε παρέα με έναν άθεο».
8.
ΝΤΟΥΣΑΝ ΜΑΚΑΒΕΓΙΕΦ
Sweet Movie
Ο φόνος είναι έγκλημα. Η περιγραφή του φόνου δεν είναι. Το σεξ δεν είναι έγκλημα. Η περιγραφή του σεξ είναι. Και με στοίχημα. Μια ταινία, που φτιάχτηκε να ανέβει ψηλά στον ουρανό. ΜΙΑ ΤΑΙΝΙΑ ΒΑΒΕΛ.
Δεν είναι τυχαίο ότι στην ηχητική της μπάντα, ακούγονται καμιά 10αριά γλώσσες από αγγλικά, γαλλικά, ρώσικα μέχρι μεξικάνικα και ελληνικά του εκπληκτικού soundtrack του Μάνου Χατζιδάκι. Όταν την πρωτοείδα στην ΑΛΚΥΟΝΙΔΑ (θυμάμαι μια Ιουλιανού παραδομένη σε μια φοβερή νεροποντή), ένοιωσα ότι με ποδοπάτησαν τα άλογα των 7 Καβαλάρηδων της Αποκάλυψης.
Ένα πλοίο που κουβαλάει την επανάσταση, ένας πνιγμός σε μία λίμνη σοκολάτας ένα γιγάντιο κεφάλι του Μάρξ, ένα τρελό τραγούδι αναρχίας κι έρωτα, η αιώνια αναζήτηση μιας θανατηφόρας στοργικής αγκαλιάς.
Εχουν γυριστεί και γυρίζονται συνεχώς ταινίες για την σεξουαλική απελευθέρωση, μερικές γίνονται σημεία αναφοράς και μόδα. Στο μυαλό μου θα είναι πάντα κοινότυπες αηδίες, μπροστά στα «παιδιά κάτω στον κάμπο που κυνηγάνε τους αστούς και που πετσοκόβουν τα κεφάλια, από εχθρούς κι από πιστούς».
9.
ΡΑΪΝΕΡ ΒΕΡΝΕΡ ΦΑΣΜΠΙΝΤΕΡ
Ο Καβγατζής
Ο ΑNTOΡΝΟ έλεγε : Ο πρώτος και μοναδικός κανόνας της σεξουαλικής ηθικής είναι ότι ο κατήγορος έχει πάντα άδικο.
Πολλοί από εμάς μπορούν να πούνε : Δεν φταίω εγώ, φταίει αυτός ο ναύτης που μπορεί και να υπάρχει, φταίει ο Ζενέ που έγραψε την ιστορία του, φταίει ο Φασμπίντερ που την έκανε ταινία, φταίει ο Μπραντ Ντέηβις που τον έπαιξε τόσο πειστικά. Φταίει ο κόσμος όλος.
Θα έλεγε κανείς ότι ο Φασμπίντερ ήξερε πως θα’ ναι η τελευταία του ταινία αυτή, γι’ αυτό και την έκανε όσο πιο προκλητική κι αξέχαστη μπορούσε. Τα αντρικά σώματα σαν τοπία, η αγιότητα της παράβασης, της ανυπακοής, του εγκλήματος και υποταγή στον έρωτα, η ασφυξία της επιθυμίας
Μπορεί να την μισήσεις, μπορεί να την αγαπήσεις. Δεν μπορείς να την αμφισβητήσεις, σαν ένα μεγάλο έργο τέχνης.
10.
CHANG-DONG LEE
Ποίηση
139 λεπτά κολασμένης ποίησης και ποιητικής κόλασης. Ο Λι Τσανγκ-ντον, ο άνθρωπος που σαν Υπουργός Πολιτισμού της Κορέας, έβαλε το Κορεατικό σινεμά, στον παγκόσμιο χάρτη, σκηνοθετεί την υπέρτατη ταινία για την ανθρώπινη τραγωδία, να ζεις και να πεθαίνεις, χωρίς να μαθαίνεις ποτέ τον λόγο.
Η ποίηση δεν γράφεται, δεν κατασκευάζεται, δεν είναι προϊόν έμπνευσης, δεν έρχεται με την επιφοίτηση του Αγίου Πνεύματος. Την ποίηση την ζεις και μετά την διηγείσαι.
Επίσης δεν γίνεσαι, γεννιέσαι με κάποιον τρόπο. Και είναι το ίδιο επώδυνο, με το να είσαι απελπισμένος, να είσαι άνεργος, να είσαι ερωτευμένος, να είσαι μανιοκαταθλιπτικά άρρωστος. Οι συνεπείς ποιητές αυτοκτονούν. Επειδή έζησαν το σπουδαίο και ξέροντας ότι η υπόλοιπη ζωή τους θα είναι μέτρια, προτιμούν να βάζουν μια τελεία κάνοντας μια βαθιά κατάδυση στην ομορφιά της σιωπής.
Κι άλλωστε είναι γνωστό : κανείς δεν θα μείνει όρθιος, κανείς δεν θα σωθεί.
11.
ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΥΝΙΟΥΕΛ
Ο Σίμων της Ερήμου
Vada retro me, Satana. Θα ‘ρθει καιρός που ο διάβολος θα μπει μέσα σ’ ένα κουτί και θα φωνάζει. Και τα κέρατά του θα ‘ναι στα κεραμίδια.
Ο Σιμεών θέλει να πλησιάσει τον Θεό κι ανεβαίνει πάνω σε έναν στύλο. Ο διάβολος προσπαθεί να τον κάνει να κατέβει και με προσπαθεί να τον αποπλανήσει. Και βρίσκει τον απόλυτο δόλωμα, τη Σύλβια Πινάλ.
Αφού αποτυγχάνει συνεχώς, βρίσκει τρόπο να τον μεταφέρει σε ένα κλαμπ του Λονδίνου των 1960. Κι εκεί τον παραδίδει στο έλεος των καιρών και των ενστίκτων. Ο Μπονουέλ, ελλείψει χρημάτων, μας παραδίδει μια μικρού μήκους 45 λεπτών, όπου για μια ακόμη φορά, αποδεικνύεται ότι ο διάβολος, κρύβεται στις λεπτομέρειες και στις πιο απόκρυφες σκέψεις μας.
Δεν είναι το χιούμορ που ισοπεδώνει τα πάντα. Είναι που εμείς είμαστε αδύναμοι μπροστά στους πειρασμούς μας. Είμαστε εμείς που κάναμε τους πειρασμούς, τα πιο γλυκά μας όνειρα.
