Ο Γκοντάρ live στο Instagram
"Η τηλεόραση παράγει λήθη, ο κινηματογράφος αναμνήσεις"
Ο Γκοντάρ, με καθόλου κομμένη την ανάσα, στην εποχή του Covid-19
Luc Chessel
Libération - 7 Απριλίου 2020
Ο κινηματογραφιστής της αιώνιας πρωτοπορείας στοχάστηκε μεγαλόφωνα και live πάνω στην παρούσα μας κατάσταση.
"Ένας κόσμος που κερδήθηκε για την τεχνολογία έχει χαθεί για την ελευθερία": αυτή είναι η τελευταία φράση της νέας σύντομης ταινίας του Jean-Marie Straub, την οποία προφέρει με γυρισμένη την πλάτη ένας άνδρας που περπατάει στην όχθη της λίμνης της Γενεύης. Η Γαλλία ενάντια στα ρομπότ (2020, 10 λεπτά συνολικά για τις δύο εκδοχές που ενώθηκαν), ένα αντι-τεχνολογικό κάλεσμα για την επανάσταση εμπνευσμένο από ένα απόσπασμα από το ομότιτλο λίβελλο του Georges Bernanos, που κυκλοφόρησε στις 5 Απριλίου με ελεύθερη πρόσβαση στον ιστότοπο Kino Slang (Georges Bernanos), και το οποίο αφιερώνει ο Straub στον Jean-Luc Godard, τον αποκλεισμένο στο Rolle [της Ελβετίας -σ.σ.] γείτονά του. Χρειάστηκαν μόνο δύο ημέρες στον JLG για να του απαντήσει με τον δικό τρόπο του, που αφήνει πάντα το τυχαίο να παριστάνει ότι κάνει τα πράγματα σωστά.
Απαντώντας ζωντανά στο λογαριασμό Instagram της Ecal, της καλλιτεχνικής σχολής της Λωζάννης, στις ερωτήσεις του σκηνοθέτη Lionel Baier, για πάνω από μιάμιση ώρα, την Τρίτη το απόγευμα, και απευθυνόμενος στους αποκλεισμένους συνδεδεμένους ανθρώπους του πλανήτη, ο Jean-Luc Godard - "the coolest guy in the world" σύμφωνα με το σχόλιο ενός χρήστη που εμφανίστηκε για λίγο κάτω από το πρόσωπο, χωρίς μάσκα αλλά με πούρο, του Δημιουργού - έκανε, όπως το συνηθίζει, πάλι αίσθηση. Και είναι ίσως σε μία τέτοια περίοδο παγκόσμιας πανδημίας που τα στοιχειώδη λόγια του JLG θα μπορούσαν να μας αγγίξουν ακόμη πιο έντονα απ' ό, τι συνήθως: λόγια τρυφερά και σκληρά, γενναιόδωρα και μετρημένα που το μόνο που κάνουν πάντα είναι να περιγράφουν και να αφαιρούν τις μάσκες (ο συνομιλητής του φορούσε πάντως την προστασία αυτή που σήμερα επιβάλλεται) από μία κατάσταση αφήγησης όπου τη δεδομένη στιγμή παρεμβάλλονται. Τι θα ακούγαμε αυτή τη φορά, με τη μεσολάβηση του live, από το ηλεκτρονικό στόμα της Πυθίας του Rolle, που δεν διάβαζε τα λόγια αγάπης που παρέλαυναν σε όλες τις γλώσσες στην οθόνη με πλήθος emojis που του απεύθυναν αυτοί που παρέμεναν προσηλωμένοι και κωφοί στην εύθραυστη φωνή του;
"Ο ιός είναι μια επικοινωνία, χρειάζεται έναν άλλον, να πάει στον γείτονα, όπως μερικά πουλιά, να εγκατασταθεί εκεί. Όπως και όταν στέλνουμε ένα μήνυμα σε ένα δίκτυο, χρειαζόμαστε τον άλλο, για να μπούμε στο σπίτι του ", ανέφερε συνοπτικά, αναφερόμενος στη θεωρία της πληροφορίας. Και ύστερα πάλι: "Ο ιός είναι μια επικοινωνία: σαν αυτό που κάνουμε τώρα... από το οποίο δεν πρόκειται να πεθάνουμε, αλλά ίσως και να μην μπορέσουμε να το βιώσουμε και πολύ καλά." Και ο Godard μας επαναλαμβάνει τη φόρμουλα της πρόσφατης σκέψης του, που φέρνει σε αντίθεση την "γλώσσα" (αυτήν που έχει καθοριστική ισχύ με το αλφάβητο ή τις καμπύλες της καπιταλιστικής προόδου που δείχνουν κάθε μέρα την τρέχουσα εξέλιξη του ιού με τον ίδιο τρόπο που αναπαριστούν τον υπόλοιπο χρόνο την ανάπτυξη -η κριτική μεγαλοφυία του JLG) με την "γλώσσα που είναι ένα μίγμα ομιλίας και εικόνας", για την οποία ο κινηματογράφος αποδεικνύεται μερικές φορές ικανός. Λόγος και εικόνα επομένως, ένα απόγευμα στον άρρωστο κόσμο που κερδήθηκε για την τεχνική, αλλά που δεν έχει απαραίτητα, όσον αφορά τον Jean-Luc Godard, χαθεί εντελώς για την ελευθερία.
Luc Chessel
Μτφ. Σ.Σ.
