Η ΑΠΟΧΩΡΗΣΗ ΤΟΥ Αλέξη Τσίπρα από την ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ συνοδεύτηκε από πολλούς ύμνους και αρκετή θλίψη από τους κομματικούς του φίλους αλλά και από αρκετές δόσεις τοξικότητας που εκτοξεύτηκαν άκαιρα από πολιτικούς του αντιπάλους ‒ για αρκετούς από αυτούς ο Τσίπρας συμβόλιζε το απόλυτο πολιτικό κακό. Όλα αυτά, ωστόσο, και ανεξάρτητα από την αλήθεια τους, είναι πια Ιστορία. Ο πολιτικός χρόνος κυλάει γρήγορα και αφήνει τα γεγονότα πίσω του, για να τα μελετήσουν οι ιστορικοί. Η αποτίμηση της αναμφισβήτητα έντονης παρουσίας του στην πολιτική ζωή της χώρας τα τελευταία χρόνια θα πρέπει να γίνει αφού κυλήσει πολύς χρόνος και υπάρξει μεγάλη απόσταση από τα γεγονότα.
Πολλοί φίλοι του Τσίπρα, προσπαθώντας να ανεβάσουν την προσωπική του αξία, είπαν αρκετές υπερβολές, μεταξύ άλλων ότι «ο Τσίπρας έφερε την αριστερά στην εξουσία». Είναι μια συνέχεια της συνθηματολογικής προσέγγισης «πρώτη φορά αριστερά» που ακούστηκε τα χρόνια της κυβερνητικής παρουσίας του, αλλά χρησιμοποιήθηκε έντονα και στις προεκλογικές περιόδους, ακόμα και από τον ίδιο τον Τσίπρα, με την υπόσχεση ότι η δεύτερη φορά αριστερά θα είναι διαφορετική, πιο έντιμη, πιο αποδοτική, τελικά πιο αριστερά, γιατί τότε θα είχε ο ΣΥΡΙΖΑ την ευκαιρία να υλοποιήσει όσα δεν κατάφερε, λόγω μνημονίων, την περίοδο 2015-2019.
Τον ΣΥΡΙΖΑ τον έφερε στην εξουσία ένας αγανακτισμένος και απογοητευμένος από την οικονομική και την πολιτική χρεοκοπία κόσμος. Παρότι δεν θα το μάθουμε ποτέ, υπάρχει μια βάσιμη εκτίμηση που λέει ότι ακόμη και αν κάποιος άλλος βρισκόταν στη θέση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ εκείνα τα χρόνια, το κόμμα θα ερχόταν στην εξουσία.
Τώρα που οι επίδοξοι διάδοχοί του επιχειρούν να καταλάβουν την θέση του στα γραφεία της Κουμουνδούρου είναι αναγκαίο για τους ίδιους αλλά και για το κόμμα τους να επεξεργαστούν ουσιαστικά και με γενναία αυτοκριτική το περιεχόμενο της φράσης «ο Τσίπρας έφερε την αριστερά στην εξουσία». Είναι περισσότερο από αναγκαίο αυτό γιατί από την ανάλυσή της θα σχεδιάσουν πολιτικές και πρακτικές τις οποίες θα προτείνουν στον απογοητευμένο κόσμο της αριστεράς. Στην ίδια φράση υπάρχουν δυο θεμελιώδη λάθη: ούτε ο Τσίπρας έφερε την αριστερά στην εξουσία, ούτε η αριστερά ήρθε ποτέ στην εξουσία.
Τον ΣΥΡΙΖΑ τον έφερε στην εξουσία ένας αγανακτισμένος και απογοητευμένος από την οικονομική και την πολιτική χρεοκοπία κόσμος. Παρότι δεν θα το μάθουμε ποτέ, υπάρχει μια βάσιμη εκτίμηση που λέει ότι ακόμη και αν κάποιος άλλος βρισκόταν στη θέση του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ εκείνα τα χρόνια, το κόμμα θα ερχόταν στην εξουσία. Ήταν οι καιροί τέτοιοι που ήθελαν μια πειστική απάντηση στις βίαιες οικονομικές, κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες που έφεραν τα μνημόνια και αυτή την απάντηση ήταν αδύνατο να τη δώσουν τα κόμματα εξουσίας που αντικειμενικά έφεραν τη χώρα σε αδιέξοδο και στα μνημόνια.
Δεν είχαν την ικανότητα να πουν σε μια ρημαγμένη κοινωνία το ΠΑΣΟΚ και η Νέα Δημοκρατία ότι αυτοί θα έβγαζαν τη χώρα από την κρίση ‒ αυτοί την είχαν βάλει. Συμπερασματικά, δεν έφερε ο Τσίπρας τον ΣΥΡΙΖΑ στην εξουσία. Σαφώς είχε καθοριστικό ρόλο σε αυτό, δεν υπάρχει αμφιβολία, αλλά το κόμμα θα ερχόταν στην εξουσία με λίγο καλύτερες ή λίγο χειρότερες επιδόσεις έτσι κι αλλιώς. Ήταν η ανάγκη των καιρών που θα το έφερνε.
Το δεύτερο λάθος στην ίδια φράση είναι ότι ήρθε η αριστερά στην εξουσία ‒ αλήθεια, πότε σηματοδοτήθηκε αυτό; Με τη συνεργασία με τους ακροδεξιούς ΑΝ.ΕΛ., με τους οποίους δημιουργήθηκε μια απρόσμενη ώσμωση; Με την υποβάθμιση, αντί της ενίσχυσης των ανεξάρτητων αρχών που θα μπορούσαν να λειτουργήσουν ως αντίβαρο στις αυθαιρεσίες της κρατικής εξουσίας; Με τον λαϊκισμό του «σκίζω τα μνημόνια σε μια ημέρα», που ήταν εξαιρετικά αποδοτικός εκλογικά, αλλά δημιούργησε μια σχόλη σκέψης και ερμηνείας των γεγονότων με ανορθολογικό τρόπο; Με την ιδιοκτησιακή αντίληψη ότι τα δημόσια και, ει δυνατόν, και ιδιωτικά μέσα ενημέρωσης πρέπει να υποταχθούν στις αλήθειες του κόμματος και της κυβέρνησης; Τίποτε από αυτά δεν ήταν αριστερό, ούτε καν προοδευτικό.
Οι ισοπεδωτικές γενικεύσεις βλάπτουν, γι’ αυτό είναι αναγκαίο να καταγραφούν και τα θετικά, όπως η Συμφωνία των Πρεσπών, η απλή αναλογική, η νομική αναγνώριση της ταυτότητας φύλου, η επέκταση του συμφώνου συμβίωσης, ο νόμος για την ιθαγένεια, γενικά πρωτοβουλίες για τα ανθρώπινα δικαιώματα κ.ο.κ. Όμως οι ταλαντεύσεις γύρω από την οικονομία, το τρίτο μνημόνιο και κυρίως η παντελής έλλειψη αυτοκριτικής θόλωσαν τις προοδευτικές αυτές πρωτοβουλίες. Είναι επιτακτική ανάγκη η νέα ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ να μιλήσει για το μέλλον χωρίς να ξεχνάει το παρελθόν, για το οποίο πρέπει να απαντήσει με ειλικρινή τρόπο. Αν δεν το έκανε ο Τσίπρας, οφείλει να το κάνει εκείνη…