Είναι πόλεμος, όχι «Ολυμπιακός vs Παναθηναϊκός»

Είναι πόλεμος, όχι «Ολυμπιακός vs Παναθηναϊκός» Facebook Twitter
Έχει νόημα να παρακολουθεί κανείς τα πράγματα; Ειδικά όσο η κρίση στην Ουκρανία θα βαθαίνει και θα «τραβάει» για καιρό; Πιστεύω, ναι. Εικονογράφηση: Ατελιέ/LIFO
0

ΕΙΜΑΙ ΜΠΕΡΔΕΜΕΝΗ. Από τη μια νιώθω την ανάγκη να πληροφορηθώ όσα γίνονται στην Ουκρανία. Από την άλλη δεν θέλω και να το κάνω. Αισθάνομαι σχεδόν υποχρέωση να ψάξω σε διάφορες γλώσσες, σε διάφορες σελίδες με γνώμες και ειδήσεις, να ανοίξω όλα τα άρθρα με τίτλους φρίκης. Και πάλι στο τέλος νιώθω ότι δεν έχω ιδέα.

Η προσπάθειά μου να ενημερωθώ είναι κοπιώδης. Ο ρυθμός με τον οποίο παράγονται οι ειδήσεις, καταιγιστικός. Οι γωνίες από τις οποίες μπορεί να πιάσει κανείς το θέμα, αφού ξεπεράσουμε την προφανή καταδίκη της βίαιης, παράνομης εισβολής του Πούτιν, είναι τόσο πολλές. Αν βάλεις και τον κίνδυνο των fake news και των συναισθηματισμών που αναμεταδίδει ο καθένας με μια αίσθηση κατεπείγοντος, η ατμόσφαιρα θολώνει. Έχει νόημα να παρακολουθεί κανείς τα πράγματα; Ειδικά όσο η κρίση στην Ουκρανία θα βαθαίνει και θα «τραβάει» για καιρό; Πιστεύω, ναι.

Εδώ και χρόνια υπάρχει η προσδοκία οι πολίτες να φέρονται σαν γραφεία Τύπου. Να βγάζουν ανακοίνωση. Να αντιδρούν αμέσως. Να παίρνουν «θέση» για τα πάντα, ακόμα κι όταν δεν έχουν διαμορφώσει καν μια πρώτη εικόνα.

Η αποστροφή του βλέμματος έχει συνέπειες. Η αμέριμνη άγνοια σχετικά με τους κινδύνους για τις δημοκρατίες διεθνώς έχει οδηγήσει σε εμβάθυνση των κινδύνων, σε συρρίκνωση θεμελιωδών δικαιωμάτων (ειδικά μες στην πανδημία) και σε επικράτηση των εχθρών της δημοκρατίας σε πολλά μέρη του κόσμου. Η αδιαφορία για την πολιτική έχει αφήσει το πεδίο στην «αγορά» και σε διάφορους αυταρχικούς τύπους να φτάσουν στο σημείο όπου τίποτα πια δεν τους σταματά (σε αυτό το σημείο φαίνεται να είναι η Ρωσία εδώ και πολλά χρόνια με τη βίαιη καταστολή των διαδηλώσεων, τις διώξεις εναντίον της αντιπολίτευση και την αληθινή φίμωση της άλλης άποψης).

Η αδιαφορία για τον πόλεμο επηρεάζει την ετοιμότητα που έχει κανείς από το προνόμιο του να ζει στην πατρίδα του να δεχτεί ότι οι πρόσφυγες μετακινούνται για να επιβιώσουν. Θέλω να πω, κανένα μεγάλο ζήτημα δεν είναι απλό, αλλά όλα επηρεάζουν την κοινή μας ζωή και την ικανότητά μας να παίρνουμε τη σωστή θέση όταν κάτι συμβαίνει. Εύκολη στάση απέναντι σε αυτά δεν υπάρχει.

Γι’ αυτό η δημόσια συζήτηση δεν ωφελείται όταν πλαισιώνεται με όρους «Ολυμπιακός - Παναθηναϊκός». Όταν ένα «είστε υπέρ ή κατά;», όπως έλεγε και ο ποιητής, πλανιέται διαρκώς στην ατμόσφαιρα.

Εδώ και χρόνια υπάρχει η προσδοκία οι πολίτες να φέρονται σαν γραφεία Τύπου. Να βγάζουν ανακοίνωση. Να αντιδρούν αμέσως. Να παίρνουν «θέση» για τα πάντα, ακόμα κι όταν δεν έχουν διαμορφώσει καν μια πρώτη εικόνα. Να είναι followers δηλαδή και να απαλλάσσονται γρήγορα γρήγορα από το καθήκον της ενημέρωσης, γιατί, αφότου έχεις διαμορφώσει απόψεις, μπορείς απλώς να τις πάρεις αγκαλιά και να μη σκεφτείς ποτέ ξανά τίποτα. Μπορείς εύκολα να γλιτώσεις από τη ζαλάδα της διαρκούς επανεξέτασης των πεποιθήσεών σου, αν μέσα στον θόρυβο του ίντερνετ παραγάγεις και συ το θορυβάκι σου. Σίγουρα κάποιοι θα είναι πάλι υπέρ και άλλοι κατά και ο θόρυβος θα συνεχίζεται. 

Η τεμπελιά της γρήγορης «ενημέρωσης» και έπειτα η απλή αναμετάδοση συναισθημάτων που περνάει για «αντίδραση» είναι επικίνδυνη για τις δημοκρατίες που λίγο πολύ βασίζονται, μεταξύ άλλων, και στην ιδέα ότι οι πολίτες διαμορφώνουν μια στάση στα πράγματα, την εκφράζουν και τη θέτουν υπό αμφισβήτηση μέσω του διαλόγου. Αυτό δεν λειτουργεί όταν καλείται κάνεις να δει τον κόσμο ως κάτι απλό, να πάρει θέση στις κερκίδες και να βαφτεί αστραπιαία με τα χρώματα της ομάδας του. 

Γι’ αυτό και η παρούσα κρίση, όπως και οι προηγούμενες, πρέπει να μας προβληματίσει για το πώς συζητάμε, ενημερωνόμαστε και σκεφτόμαστε. Δημιουργούμε τις περίφημες προϋποθέσεις για όλα αυτά; Αυτές πάνε πολύ πίσω, στο προνόμιο της εκπαίδευσης, του χρόνου και των γνώσεων που απολαμβάνουν τα διάφορα άτομα. Είμαστε το αποτέλεσμα όλων αυτών ‒ δεν είναι ότι κάποιοι είναι ανώτεροι σοφοί και κάποιοι άλλοι «αργόστροφοι» βλάκες, δήθεν, «ανορθολογικοί» ή «κολλημένοι».

Κάπου ανάμεσα στη γελοία παράνοια ότι θα μας πάρουν τα ρωσικά βιβλία απ’ τις βιβλιοθήκες, τις σοκαριστικές εικόνες βομβαρδισμών και τα άπειρα views στα βιντεάκια απ’ τη ζωή του Προέδρου της Ουκρανίας πριν από τον πόλεμο χάνεται η ενημέρωση. Το ατέρμονο σκρολ κάνει και πάλι το θαύμα του: αποσυντονίζει και ουσιαστικά γίνεται μια νομιμοποιημένη αποστροφή του βλέμματος από σημαντικές πλην όχι προφανείς παραμέτρους.  

Ας αναλογιστούμε, όμως, πάλι τι χρειάζεται για να μην επιδιώκουν οι άνθρωποι την ασφάλεια μιας απλούστευσης μέσα σε έναν περίπλοκο κόσμο και ας κάνουμε αλλαγές. Έτσι ίσως περιοριστούν και οι οπαδοί, γιατί ο πόλεμος δεν είναι ντέρμπι. 

Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σαντορίνη: «Με τους σεισμούς δεν υπάρχουν βεβαιότητες»

Ρεπορτάζ / Σαντορίνη: «Με τους σεισμούς δεν υπάρχουν βεβαιότητες»

Οι ειδικοί της σεισμολογίας είναι «κουμπωμένοι», βρίσκονται σε εγρήγορση και είναι επιφυλακτικοί σχετικά με το ποια θα είναι η συνέχεια. Πάντως, η παρατεταμένη σεισμική δραστηριότητα στη θαλάσσια περιοχή της Ανύδρου χαρακτηρίζεται σπάνιο φαινόμενο για τη σεισμολογία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Η ζωή μας ουσιαστικά είναι 10λεπτες εμπειρίες σε ακολουθία»

Media / «Η ζωή μας ουσιαστικά είναι 10λεπτες εμπειρίες σε ακολουθία»

Ο βραβευμένος δημοσιογράφος του «Atlantic» Ντέρεκ Τόμσον εξηγεί γιατί ζούμε σε έναν «αντικοινωνικό αιώνα» και μιλά για την εκλογή Τραμπ και τον ρόλο της δημοσιογραφίας στις μέρες μας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί ο κόσμος κινδυνεύει να γίνει ζούγκλα;

Οπτική Γωνία / O νέος ιμπεριαλισμός και γιατί ο κόσμος κινδυνεύει να γίνει ζούγκλα

Οι συνέπειες της πολιτικής του νέου Αμερικανού Προέδρου και οι αντιδράσεις του κόσμου. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ο Μασκ δεν είναι Ναζί ακριβώς, αλλά μπορεί να είναι κάτι ακόμα χειρότερο»

Οπτική Γωνία / «Ο Μασκ δεν είναι Ναζί ακριβώς, αλλά μπορεί να είναι κάτι ακόμα χειρότερο»

Viral έχει γίνει η ανάρτηση του πρώην φίλου και συνεργάτη του Έλον Μασκ, Φίλιπ Λόου, επιφανή νευροεπιστήμονα, ιδρυτή της εταιρείας Neurovigil και εφευρέτη του iBrain, όπου γράφει μεταξύ άλλων ότι λίγη σημασία έχει τελικά αν κάποιος είναι πραγματικά Ναζί από τη στιγμή που ενεργεί ως Ναζί.
THE LIFO TEAM
«Αν κλείσει το TikTok, δεν θα θυμάσαι καν ποιος είμαι»

Social media / «Αν κλείσει το TikTok, δεν θα θυμάσαι καν ποιος είμαι»

Ο σεφ Eraldo μιλά για τους ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς που επανοικειοποιείται και χρησιμοποιεί ως «όπλο» στα viral βίντεό του στο TikTok, αλλά και για την πιθανότητα η εφαρμογή μια μέρα απλώς να εξαφανιστεί.
ΠΕΝΝΥ ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΥ
Τέμπη: Πού βρισκόμαστε δύο χρόνια μετά

Βασιλική Σιούτη / Τέμπη: Πού βρισκόμαστε δύο χρόνια μετά

Η δικαστική έρευνα είναι σε εξέλιξη, αλλά η κοινωνία πιέζει να αποδοθούν ευθύνες στους υπαίτιους. Τα αναπάντητα ερωτήματα είναι αρκετά και η κυβέρνηση δεν έχει πείσει πως έχει κάνει ό,τι χρειάζεται για να διευκολύνει την έρευνα της Δικαιοσύνης.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ο Κηφισός και τα αντιπλημμυρικά έργα στην Αττική «μπάζουν νερά»;

Ρεπορτάζ / Ο Κηφισός και τα αντιπλημμυρικά έργα στην Αττική «μπάζουν νερά»;

Πώς ιεραρχούνται τα έργα αντιπλημμυρικής προστασίας στην Αττική; Είναι στη σωστή κατεύθυνση; Θα ήταν εφικτό ο πλημμυρικός κίνδυνος να αντιμετωπιστεί με λύσεις βασισμένες στη φύση, και τι μπορεί να γίνει στον Κηφισό;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ