Ποιος δεν ενθουσιάστηκε με την κυκλοφορία του εξωφύλλου για το τεύχος του Σεπτεμβρίου της Vogue, που απεικονίζει τα τέσσερα αξεπέραστα supermodel των 90s που άλλαξαν για πάντα την έννοια του μοντέλου –τη Λίντα Εβαντζελίστα, τη Σίντι Κρόφορντ, τη Κρίστι Τέρλινγκτον και τη Ναόμι Κάμπελ– εντυπωσιακές όσο ποτέ άλλοτε;
Η φωτογραφία του Ραφαέλ Παβαρότι, που κυκλοφόρησε πριν από μια εβδομάδα στο Instagram, είναι μια αναβίωση της θρυλικής λήψης του Πίτερ Λίντμπεργκ που στόλισε το εξώφυλλο της Vogue τον Ιανουάριο του 1990 αλλάζοντας τον ρου της ιστορίας της μόδας και εγκαινιάζοντας την εποχή των supermodels – λείπει μονάχα η Τατιάνα Πάτιτζ, η οποία πέθανε πριν από λίγο καιρό.
Έχοντας κλείσει τα πενήντα τους χρόνια, οι γυναίκες που καθόρισαν τον κόσμο του μόντελινγκ για πολλές δεκαετίες παραμένουν πανέμορφες αλλά και επίκαιρες όσο ποτέ άλλοτε, καθώς θα εμφανιστούν σε ένα ντοκιμαντέρ του Apple TV με τίτλο «The Super Models» που θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο και θα εξιστορήσει τις καθοριστικές καριέρες τους.
Έχοντας κλείσει τα πενήντα τους χρόνια, οι γυναίκες που καθόρισαν τον κόσμο του μόντελινγκ για πολλές δεκαετίες παραμένουν πανέμορφες αλλά και επίκαιρες όσο ποτέ άλλοτε, καθώς θα εμφανιστούν σε ένα ντοκιμαντέρ του Apple TV με τίτλο «The Super Models» που θα κυκλοφορήσει τον Σεπτέμβριο και θα εξιστορήσει τις καθοριστικές καριέρες τους. Η κυκλοφορία του εξωφύλλου της Vogue, σε συνδυασμό με την αναμονή για το αναμφίβολα συναρπαστικό ντοκιμαντέρ, προκάλεσε φρενίτιδα στα σόσιαλ μίντια, με αμέτρητα ενθουσιώδη σχόλια, αναδημοσιεύσεις, και emojis λατρείας να κατακλύζουν τον λογαριασμό του αμερικανικού περιοδικού.
The Super Models — Official Teaser | Apple TV+
Πίσω από την χορωδία των αναμενόμενων διθυράμβων, ωστόσο, βρίσκονται και αρκετά σχόλια που ήταν εμφανώς λιγότερο ενθουσιώδη. Ανάμεσα τους βρίσκεται και μια άποψη με ιδιαίτερη βαρύτητα στον κόσμο της μόδας. Ο λόγος για την κορυφαία fashion editor των New York Times, Vanessa Friedman, η οποία σε πρόσφατο άρθρο γνώμης, αναφέρθηκε στο «εξωφρενικό σβήσιμο της ηλικίας των διάσημων μοντέλων», σχολιάζοντας την υποκρισία πίσω από την προβολή μοντέλων ηλικίας άνω των 50 ετών ως προτύπων ώριμης ομορφιάς την ώρα που «τα χρόνια τους έχουν φαινομενικά εξαφανιστεί από τα πρόσωπα τους» στην εν λόγω φωτογράφιση.
«Η Λίντα Εβαντζελίστα, η Σίντι Κρόφορντ, η Κρίστι Τέρλινγκτον και η Ναόμι Κάμπελ φαίνονται τόσο ρετουσαρισμένες, που μοιάζουν περισσότερο με ρομπότ που έχουν δημιουργηθεί από κάποιο πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης παρά με πραγματικούς ανθρώπους» υποστηρίζει η καταξιωμένη συντάκτρια μόδας.
Παρότι η Vogue ισχυρίστηκε, μέσω ενός εκπροσώπου της, πως υπήρξε μονάχα «ελάχιστο ρετουσάρισμα και φωτισμός» στις φωτογραφίες, η Friedman δεν βρίσκει επαρκή την δικαιολόγηση του εντύπου και το αιχμηρό άρθρο της δεν κάνει εκπτώσεις. «Σε έναν κόσμο όπου ανησυχούμε ολοένα και περισσότερο για τη θολή γραμμή μεταξύ εικονικής και φυσικής πραγματικότητας, όπου η παραπληροφόρηση είναι διάχυτη παντού, ο ορισμός και η σημασία του “ελάχιστου” είναι ένα ζήτημα σχετικό», γράφει χαρακτηριστικά.
Εξίσου απογοητευμένη δηλώνει και η Kim France, συντάκτρια μόδας και ιδρύτρια του Lucky Magazine, η οποία αναφέρει πως επικοινώνησε με την Vogue για να ξεκαθαρίσει το επίπεδο επεξεργασίας της φωτογραφίας του εξωφύλλου, ωστόσο δεν έλαβε έγκαιρη απάντηση. «Ως γυναίκα που βρίσκεται στα τέλη των πενήντα, προφανώς και στηρίζω την συμπερίληψη γυναικών μεγαλύτερης ηλικίας στα εξώφυλλα περιοδικών υψηλού προφίλ. Αλλά πρέπει, πραγματικά, να κάνουμε μια διαδικασία Frankenstein σε αυτά τα πρόσωπα, σε σημείο που να είναι σχεδόν αγνώριστα, για να συμβεί αυτό;» αναρωτιέται η συγγραφέας και δημοσιογράφος.
«Υπέροχες γυναίκες, που εδώ είναι υπερβολικά και άσκοπα φωτοσοπάρισμένες», σχολίασε συμφωνώντας, με την σειρά της, η σχεδιάστρια μόδας Natalia Fedner.
Η λεπτή τέχνη του Photoshop
Το αποτέλεσμα του εξωφύλλου φαίνεται πως ρίχνει, λοιπόν, μια μεγάλη σκιά στο φιλόδοξο κόνσεπτ της φωτογράφισης, εγείροντας ερωτήματα για το επίπεδο της αληθοφάνειας και της χρήσης του Photoshop «με τρόπο που δεν εξυπηρετεί κανέναν εμπλεκόμενο», σύμφωνα με την διευθύντρια του τμήματος σύνταξης μόδας των NYT.
«Σίγουρα δεν εξυπηρετεί τις γυναίκες του εξωφύλλου», ισχυρίζεται η Friedman, «οι οποίες πέτυχαν στην εποχή τους ακριβώς επειδή είχαν χαρακτήρα και ήταν πρόθυμες να τον δείξουν, επειδή δεν ήθελαν να είναι κενά μανεκέν όπως ήταν συνήθως τα μοντέλα πριν από αυτές, αλλά άτομα με προσωπικότητες, στάσεις και απόψεις. Προσωπικότητες που περιλαμβάνουν εκφράσεις –χαρά, λύπη, γέλιο και μανία– οι οποίες με τον καιρό χαράζουν χρόνια και εμπειρίες στην τοπογραφία του προσώπου τους. Ούτε φυσικά εξυπηρετεί τις γυναίκες που τις θεωρούν πρότυπα».
Η Friedman, μάλιστα, ασκεί έντονη κριτική στις προθέσεις του κορυφαίου εντύπου μόδας, αμφισβητώντας την ειλικρίνεια του εγχειρήματος να αγκαλιάσει ένα πιο ώριμο δημογραφικό όταν, όπως αναφέρει, «δεν υπάρχουν μη διάσημα μοντέλα μεγαλύτερης ηλικίας που να εμφανίζονται τακτικά στο περιοδικό».
Φυσικά, η διαδικασία δημιουργίας ενός εξωφύλλου για ένα υψηλού προφίλ έντυπο μόδας είναι μια εξαιρετικά πολύπλοκη διαδικασία, γεγονός που η συντάκτρια των ΝΥΤ γνωρίζει καλά. Η ίδια δεν αποκλείει το ενδεχόμενο το εξώφυλλο να είναι αποτέλεσμα της ανταπόκρισης της Vogue στα αιτήματα των μοντέλων που συμμετείχαν, ενώ αναγνωρίζει πως το ρετουσάρισμα είναι κοινή πρακτική στις φωτογραφίες μοντέλων κάθε ηλικίας. «Έχοντας δει από κοντά τη Naomi Campbell, μπορώ επίσης να σας πω ότι πράγματι δεν έχει ούτε μια γραμμή στο πρόσωπό της», συμπληρώνει, κάνοντας τον δικηγόρο του διαβόλου στα επιχειρήματά της.
Όμως για την Friedman, το αποτέλεσμα του εξωφύλλου κλείνει περισσότερο προς μια παραπλανητική και αφύσικη τελειότητα, συμπέρασμα με το οποίο συμφωνεί και η France που θεωρεί πως η επεξεργασία του έχασε το λεπτό παιχνίδι της ισορροπίας. «Ένα πράγμα που γνωρίζω εκ πείρας σχετικά με το ρετούς –ειδικά ενός εξώφυλλου– είναι ότι μπορεί να εύκολα να γίνει ένας ολισθηρός κατήφορος: πειράζεις λίγο από εδώ, λίγο από εκεί, και αφού ξεκινήσεις, είναι πολύ δύσκολο να ξέρεις πότε να σταματήσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά.
«Η διόρθωση μιας ρυτίδας, ή ενός ποδιού της χήνας, μπορεί να μοιάζει σαν κάτι μικρό», υποστηρίζει η Friedman. «Αλλά είναι κομμάτι μιας πρακτικής που διαβρώνει την κοινή μας αίσθηση αλήθειας».
Μια χαμένη ευκαιρία
Δεν είναι η πρώτη φορά που το αποτέλεσμα της επεξεργασίας ενός εξωφύλλου ξεφεύγει από τα όρια, πυροδοτώντας έντονες συζητήσεις γύρω από την αξία και την ηθική μιας κοινής πρακτικής στον χώρο της μόδας και των περιοδικών. Ωστόσο, ήταν μάλλον οι έντονοι συμβολισμοί της συμπερίληψης των κορυφαίων supermodel των 90s που οδήγησαν στην γερή αίσθηση απογοήτευσης που ένιωσαν, από κοινού, πολλοί συντάκτες μόδας ανά τον κόσμο.
«Είναι δύσκολο να μην σκεφτεί κανείς ότι εδώ βρίσκεται μια χαμένη ευκαιρία να αγκαλιάσουμε όλα τα χαρακτηριστικά της ανθρωπιάς μας», αναφέρει απογοητευμένη η Friedman. «Σε τελική ανάλυση, αν κάποιος μπορεί να κατανοήσει την πολυπλοκότητα της γυναικείας γήρανσης σε μια κοινωνία που έχει εμμονή με τη νεότητα, δεν είναι άλλος από τις γυναίκες που αντιπροσώπευαν την κορύφωση του προτύπου της νεανικής ομορφιάς».
Από την συντάκτρια των ΝΥΤ δεν πέρασε απαρατήρητο το γεγονός πως το εξώφυλλο δεν συνάδει με τις στάσεις και προηγούμενες δηλώσεις των διάσημων supermodel, ούτε και με το ίδιο το περιεχόμενο που έχει δημοσιεύσει παλαιότερα Vogue. «Όταν η Σίντι Κρόφορντ βγάζει μια selfie με τους παλιούς της φίλους, έχει μικρές αλλά εμφανείς γραμμές γέλιου, το μέτωπό της ζαρώνει ελαφρώς και τα μάτια τσαλακώνονται – όλα αυτά είναι κομμάτι της ζωής. Η απομάκρυνση αυτών των εκφραστικών σημαδιών από τις φωτογραφίες, όταν εξακολουθούν να είναι εμφανή αλλού, κάνει το όλο γύρισμα να φαίνεται ακόμα πιο ψεύτικο» υποστηρίζει.
Η Λίντα Εβαντζελίστα έχει μιλήσει δημόσια αρκετές φορές για την τραυματική εμπειρία της διαδικασίας αφαίρεσης λίπους CoolSculpting, που την άφησε παραμορφωμένη, ενώ όταν βρέθηκε στο εξώφυλλο της Βρετανικής Vogue, τον περσινό Σεπτέμβριο είχε δηλώσει πως η makeup artist Pat McGrath χρησιμοποίησε ταινία και άλλα εργαλεία για να «δημιουργήσει φαντασιώσεις» και να διαγράψει την πραγματικότητα. Στην τρέχουσα εφ’ όλης της ύλης συνέντευξη, μοιάζει να αποφεύγει περισσότερο το ζήτημα. «Θέλω ρυτίδες», απαντά, «αλλά κάνω μπότοξ στο μέτωπό μου, άρα είμαι υποκρίτρια. Αλλά θέλω να γεράσω».
«Μου αρέσει να βλέπω ένα αληθινό πρόσωπο» δήλωσε πρόσφατα η Κρίστι Τέρλινγκτον, η οποία απεικονίζεται σε ένα από τα βίντεο που είναι ενσωματωμένα στο άρθρο της Vogue με μια ελαφριά γραμμή συνοφρυώματος που σκιάζει το μέτωπο της – η γραμμή αυτή είναι εντελώς απούσα από το ίδιο το εξώφυλλο.
«Ο κόσμος προφανώς ασκεί μεγάλη πίεση στις γυναίκες καθώς γερνούν», είχε πει η Κρόφορντ σε ένα παλαιότερο βίντεο της Vogue. «Ωστόσο», συνέχιζε με δυναμική φωνή, «μπορούμε ακόμα να διασκεδάσουμε, μπορούμε ακόμα να είμαστε όμορφες, μπορούμε ακόμα να είμαστε ορατές».
«Ας είναι λοιπόν ορατές, με τα σημάδια τους και με όλα», καταλήγει η συντάκτρια των ΝΥΤ, συνοψίζοντας την αγανάκτηση της με το πολυαναμενόμενο εξώφυλλο με μια αναδιατύπωση της φράσης του διάσημου μοντέλου. «Κάποτε, οι γυναίκες αυτές ήταν πρωτοπόρες ενός νέου είδους ομορφιάς. Ας ελπίσουμε πως θα είναι το ίδιο ξανά».
Με πληροφορίες από: New York Times, Cup of Jo, Guardian
