Να μην είσαι ο εαυτός σου

0



ΕΙΝΑΙ ΚΑΤΙ ΣΤΙΓΜΕΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ που δεν νιώθεις ακριβώς τα πάντα να βαραίνουν πάνω σου. Που γίνεσαι κάτι που ρέει. Μπορεί τα πράγματα να ’ναι έτσι, να ’ναι κι αλλιώς. Δεν πολυνοιάζεσαι.

Συμβαίνει αυτό στους αναγνώστες. Την ώρα που διαβάζουν έχουν το προνόμιο να είναι και να μην είναι. Να υποφέρουν μαζί μ’ αυτούς που υποφέρουν και ταυτόχρονα να απολαμβάνουν τις ηδονές της θέασης μες στο μυαλό των άλλων.

Επειδή η ανάγνωση είναι κάτι που δεν χρειάζεται δικαιολόγηση, ας μην παρεξηγηθώ. Δεν προσπαθώ να εξηγήσω γιατί διαβάζουμε. Ούτε που ξέρω. Μα δεν με νοιάζει κιόλας, τόσο ωραίο που είναι. Έχω σημειώσει όμως τρεις νοσηρές απαιτήσεις, απ’ τις οποίες μας γλιτώνει το διάβασμα.

Μέσα σ’ αυτό το ασφαλές, ήσυχο κουκούλι των βιβλίων μπορείς να αφεθείς και να πεις, χωρίς να σε κρίνουν, ότι δεν έχεις σιγουριές, ότι φοβάσαι, ότι δεν ξέρεις τι σου γίνεται, ότι έχεις χαθεί. Εκεί έχεις την άδεια να νιώθεις.

1. «Να μην είσαι ο εαυτός σου». Δεν θέλω να είμαι ο εαυτός μου όλη την ώρα. Καταρχάς, δεν είμαι σίγουρη ποιος ακριβώς είναι αυτός ο εαυτός. Αλλάζει. Επίσης, με βαριέμαι. Μερικές φορές θέλω να μην είμαι τίποτα. Να ’μαι ένα μάτι πάνω στις γραμμές, που παρακολουθεί τους άλλους ανενόχλητα. Που μπαίνει μες στα σπίτια τους, ξέρει τα έπιπλά τους, τις πιο μύχιες σκέψεις τους, πώς κάνουν σεξ, τι τρώνε, τι τους ανησυχεί απ’ τις ιατρικές τους εξετάσεις.

Μερικές φορές θέλω απλώς ένα ωραίο χοντρό μυθιστόρημα που με απαλλάσσει απ’ το να είμαι εγώ, ενώ ταυτόχρονα σμιλεύει ύπουλα το ποια θα είμαι όταν τελειώσει. 

2. Αγένεια. Δεν ξέρω αν και σε άλλες εποχές οι άνθρωποι ήταν τόσο γαϊδουρινά αγενείς (μάλλον ναι), αλλά τώρα έχουμε καθημερινά αυτές τις εκατομμύρια γραπτές αποτυπώσεις της τυφλής αγένειας στο διαδίκτυο. Σε ένα μουσείο στο μέλλον θα τα βλέπουν και θα τρομάζουν. Το σοκ του να βλέπεις ανθρώπους να ’χουν άλλες θέσεις απ’ τη δική σου. Η αναγκαία υπερβολή, για να ’ρθει η προσοχή. Τα σχόλια που ροκανίζουν σαν ψαράκια τις βάσεις οποιασδήποτε απόπειρας επικοινωνίας.

Όλα αυτά είναι εξαντλητικά στοιχεία της ζωής του χρήστη. Οι αναγνώστες μπορούν να διαβάζουν απόψεις για πολλές σελίδες χωρίς να ταράζονται. Λέγεται δοκίμιο. Είναι τυπωμένο σε χαρτί. Αν έχουν κάποιο σχόλιο, μπορεί να βάλουν ένα οργίλο θαυμαστικό πλάι στην παράγραφο. Μπορεί τη μία μέρα να απολαμβάνουν τα απομνημονεύματα ενός συντηρητικού πολιτικού, την άλλη να διαβάζουν άλλα.

Ίσως η εποχή μας να προσπαθήσει να διαβρώσει αυτό το στυλ αναγνώστη. Τον περίεργο που διαβάζει απ’ όλα. Στην εποχή μας έχουν πέραση όσοι είναι πολύ σίγουροι για όσα λένε και μάλιστα απ’ την αρχή και σταθερά. Πρέπει να ξέρεις με ποιους είσαι. Να μείνεις μόνο μ’ αυτούς και ταυτόχρονα να αγκαλιάσεις όσα σε προσδιορίζουν και να μην τ’ αλλάξεις ποτέ, για να ’σαι κατατάξιμος πάντα. Αλλά αυτό είναι εντελώς ανώμαλο, αν το σκεφτεί κανείς κάπως.

Μερικές φορές, όταν διαβάζω, χαϊδεύω ένα περίεργο αίσθημα ελευθερίας με το μυαλό μου: δεν χρειάζεται να αντιδράσω. Μπορώ απλώς να αφεθώ στη ροή γεγονότων και προσώπων και να είμαι όλα αυτά μαζί. Τώρα, υποτίθεται, πρέπει να ζούμε τις ζωές μας σαν βιογραφικά. Έχουμε ένα σταθερό αφήγημα να εξυπηρετήσουμε, έκανα το Χ, για να κάνω μετά το Ψ. Η μία επιλογή να οδηγεί στην άλλη. Όποιος διαβάζει μυθιστορήματα αναγνωρίζει τη ρηχότητα της ιδέας, αφού οι χαρακτήρες των βιβλίων διαμορφώνονται απ’ την κατάσταση, τις εμπειρίες, την τύχη.

Οι αναγνώστες αυτά τα γνωρίζουν. Οι απόψεις τους είναι πάντα προσωρινές. Όμως, κατά κανόνα, δεν τις φωνάζουν με αγένεια στους γύρω τους, είναι αθόρυβα πλάσματα στον δημόσιο χώρο, με την εκκεντρική συνήθεια να διαβάζουν, αντί να κοιτάνε το κινητό. Ψωνάρες.

3. Θετική ενέργεια. Διάβαζα τις προάλλες Πεσόα. Ένας αφηγητής χωρίς φιλοδοξίες, που δεν ξέρει αν ο κόσμος είναι αληθινός ή όνειρο και που ονειροπολεί περιδιαβαίνοντας στους δρόμους της Λισσαβόνας αντί να κάνει κάτι παραγωγικό. Έχει περίεργους πόνους, δεν κοιμάται καθόλου καλά και περηφανεύεται διαρκώς ότι δεν είναι μόνο ένα πρόσωπο. Τι ωραίο διάλειμμα απ’ την απαίτηση να είμαστε διαρκώς καλά και «θετικοί».

Μέσα σ’ αυτό το ασφαλές, ήσυχο κουκούλι των βιβλίων μπορείς να αφεθείς και να πεις, χωρίς να σε κρίνουν, ότι δεν έχεις σιγουριές, ότι φοβάσαι, ότι δεν ξέρεις τι σου γίνεται, ότι έχεις χαθεί. Εκεί έχεις την άδεια να νιώθεις. Και με έναν παλιομοδίτικο τρόπο τα βιβλία δεν συμμετέχουν στον εορτασμό του μεγαλείου σου. Δεν λένε ότι όλα τα ’κανες καλά. Σου δείχνουν πόσο έχεις αποτύχει, σε πόσο πολλά πεδία. Πόσο στενά μπορεί να είναι μερικές φορές τα ανθρώπινα. Σου λένε: «Δεν πειράζει».

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ολίβια Μάνινγκ

Βιβλίο / Ο αργοπορημένος θρίαμβος της Ολίβια Μάνινγκ

Όσο ζούσε, την είχαν παραγνωρίσει, αλλά στη «Βαλκανική τριλογία» και τη «Τριλογία του Λεβάντε» η Μάνινγκ συνθέτει μια εκπληκτική τοιχογραφία των Βαλκανίων, της Αθήνας και της Μέσης Ανατολής στη δίνη του πιο καταστροφικού πολέμου του 20ού αιώνα. Μιλάμε με την μεταφράστριά της, Κλαίρη Παπαμιχαήλ.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Το πίσω ράφι/ Μισέλ Ουελμπέκ «Ο χάρτης και η επικράτεια»

Το πίσω ράφι / Μισέλ Ουελμπέκ: «Ο χάρτης και η επικράτεια»

Το φθινόπωρο του 2010, χάρη στον «Χάρτη και την επικράτεια», ένα ακόμα «υλιστικό παραμύθι τρόμου» αλλά δίχως ούτε μία σκηνή σεξ, ο Μισέλ Ουελμπέκ απέσπασε το σημαντικότερο γαλλικό λογοτεχνικό βραβείο.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο γρίφος της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας και το ρίσκο του Σι

Διεθνή / Ο γρίφος της εξωτερικής πολιτικής της Κίνας και το ρίσκο του Σι Τζινπίνγκ

Η Κίνα επιδιώκει ταυτόχρονα τη μακροπρόθεσμη ανατροπή της διεθνούς τάξης και τη βραχυπρόθεσμη διατήρησή της. Ο Σι είναι πρόθυμος να ανεχθεί έναν κόσμο που φλέγεται, με την ελπίδα ότι η Κίνα δεν θα καεί.
LIFO NEWSROOM
«Η ζωή στην Ευρώπη εξαρτάται από τους ψηφοφόρους στη Βόρεια Καρολίνα και την Αριζόνα»

Διεθνή / «Η ζωή στην Ευρώπη εξαρτάται από τους ψηφοφόρους στη Βόρεια Καρολίνα και την Αριζόνα»

Ο παγκοσμίου φήμης ιστορικός Πίτερ Φράνκοπαν και ο επικεφαλής διπλωματικός ανταποκριτής και βετεράνος των «New York Times» Στίβεν Ερλάνγκερ σχολιάζουν τη σημερινή εκλογική μάχη στις ΗΠΑ και τη σημασία της για τον υπόλοιπο κόσμο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η αμερικάνικη μάχη, ο τραμπικός λαός και τα βαθιά διλήμματα

Οπτική Γωνία / Η αμερικανική μάχη, ο τραμπικός λαός και τα βαθιά διλήμματα

Τα διλήμματα που εμμένουν και θα έχουν καταλυτικό ρόλο είτε υπερισχύσει ο Τραμπ είτε η Χάρις αφορούν πια την ίδια τη συνθήκη της λεγόμενης «φιλελεύθερης δημοκρατίας» στην αμερικανική της εκδοχή.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Γιατί μια νίκη του Τραμπ θα είναι καταστροφική;

Οπτική Γωνία / Γιατί μια νίκη του Τραμπ θα είναι καταστροφική

Τα ρατσιστικά και σεξιστικά σχόλια, τα φαινόμενα αυτολογοκρισίας και το κλίμα που επικρατεί. Μιλά στη LiFO η Νένη Πανουργιά, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ανθρωπολογίας στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Οι παράνομες πισίνες των Κυκλάδων και το λιγοστό νερό που έχει απομείνει

Ρεπορτάζ / Οι παράνομες πισίνες των Κυκλάδων και το λιγοστό νερό που έχει απομείνει

Οι πισίνες, παράταιρες με το κυκλαδικό τοπίο και αρκετές από αυτές παράνομες, προκαλούν πια αντιδράσεις στις τοπικές κοινωνίες, που τις βλέπουν να γεμίζουν ενώ η παρατεταμένη λειψυδρία φέρνει στις βρύσες τους βιομηχανικό, πανάκριβο νερό.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Ο Ζίζεκ στα 75: «Είναι ηλίθιο και ταπεινωτικό να είσαι γέρος»

Οπτική Γωνία / Ο Ζίζεκ στα 75: «Μην κοιτάς βαθιά μέσα σου, θα ανακαλύψεις μόνο σκατά»

«Είναι ηλίθιο και ταπεινωτικό να είσαι γέρος» δηλώνει σε συνέντευξή του στον Telegraph ο διάσημος Σλοβένος φιλόσοφος, ο οποίος πιστεύει επίσης ότι είμαστε πλέον πολύ κοντά σε ένα είδος «ήπιου φασισμού», όπως γράφει στο νέο βιβλίο του.
THE LIFO TEAM
Γιατί να μη λιντσάρουμε τους ανήλικους δράστες;

Explainer / Το ποινικό δίκαιο ανηλίκων και η δίψα του κοινού για λιντσάρισμα

Τις τελευταίες εβδομάδες, μετά την υπόθεση ξυλοδαρμού μιας ανήλικης στη Γλυφάδα, η συζήτηση για τη βία μεταξύ ανηλίκων έχει αναζωπυρωθεί, ενώ παράλληλα η κυβέρνηση εξήγγειλε κάποια μέτρα για την αντιμετώπιση του ζητήματος.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΣ

Βασιλική Σιούτη / Η Τουρκία απαιτεί, ο Σαμαράς πιέζει, η αντιπολίτευση κρατά χαμηλούς τόνους

Η κυβέρνηση επιθυμεί την εξομάλυνση των ελληνοτουρκικών σχέσεων, αλλά δέχεται πιέσεις από την Άγκυρα, η οποία εγείρει διαρκώς νέες αξιώσεις, και από τους πρώην πρωθυπουργούς Αντώνη Σαμαρά και Κώστα Καραμανλή, που εκφράζουν επιφυλάξεις. 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Ηοw much is too much?

Οπτική Γωνία / Πόσες λεπτομέρειες αρκούν όταν μιλάμε για σεξουαλική κακοποίηση;

Πώς «καταναλώνουμε» τη σεξουαλική βία σε μια εποχή που ο οποιοσδήποτε μπορεί να μεταδώσει ζωντανά έναν βιασμό από ένα κινητό ή να τον κάνει upload στο youporn, και που το πορνό είναι παντού και πιο βίαιο από ποτέ;
ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΤΡΙΒΟΛΗ
Γιατί οι αμερικανικές εκλογές είναι οι πιο κρίσιμες των τελευταίων ετών;

Διεθνή / Γιατί οι αμερικανικές εκλογές είναι οι πιο κρίσιμες των τελευταίων ετών;

Τι θα σημάνει μια πιθανή νίκη του Τραμπ; Πώς το αποτέλεσμα θα επηρεάσει την Ελλάδα και τις σχέσεις μας με την Τουρκία; Μιλά στη LIFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Χρυσέλλα Λαγαρία: «Δεν είναι τόσο τρομακτικό το να είσαι τυφλός»

Οι Αθηναίοι / Χρυσέλλα Λαγαρία: «Δεν είναι τόσο τρομακτικό το να είσαι τυφλός»

Η συνιδρύτρια και διευθύντρια της Black Light και συνδημιουργός της σειράς podcast της LiFO «Ζούμε ρε» δραστηριοποιείται ώστε οι ΑμεΑ να διαθέτουν ίσες ευκαιρίες και απεριόριστη πρόσβαση, δίχως στιγματισμούς και διακρίσεις. Και είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ