ΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ ήταν για τον Στέφανο Κασσελάκη ένας θρίαμβος, που ίσως δεν θα διαρκέσει για πολύ.
Για τον Αλέξη Τσίπρα, όμως, ήταν μια μεγάλη ήττα που μόνος του προκάλεσε, καθώς και η αρχή της αποκαθήλωσής του, αφού όχι μόνο η συντριπτική πλειοψηφία των συνέδρων απέρριψε την αντιθεσμική παρέμβασή του για εκλογή νέας ηγεσίας, αλλά για πρώτη φορά αμφισβητήθηκε τόσο έντονα μέσα στο ίδιο του το κόμμα.
Φάνηκε από νωρίς ότι η μεγάλη πλειοψηφία των συνέδρων που βρέθηκαν στο κλειστό γήπεδο του Τάε Κβον Ντο ήταν υποστηρικτές του Στέφανου Κασσελάκη, τον οποίο επευφημούσαν ζωηρά, ενώ γιούχαραν όποιον θεωρούσαν αντίπαλό του και ειδικά την Όλγα Γεροβασίλη. Η φράση που επαναλάμβανε διαρκώς ο Κασσελάκης, «εγώ δεν θα σας προδώσω ποτέ», έμοιαζε να ήταν αυτό που ήθελε να ακούσει ένα κατά τ’ άλλα κουρασμένο κοινό, όπως ομολογούσαν και οι ίδιοι οι απλοί σύνεδροι, όταν έπαιρναν τον λόγο.
Τα έμπειρα στελέχη της Πολιτικής Γραμματείας αντιλήφθηκαν γρήγορα αυτό που ήταν προφανές και σε κάποιον που πατούσε για πρώτη φορά το πόδι του σε κομματικό συνέδριο, ότι δηλαδή το κλίμα ήταν προδήλως υπέρ του Κασσελάκη και δεν είχαν καθόλου πιθανότητες, σε περίπτωση αναμέτρησης μαζί του, να επικρατήσουν.
Η φράση που επαναλάμβανε διαρκώς ο Κασσελάκης, «εγώ δεν θα σας προδώσω ποτέ», έμοιαζε να ήταν αυτό που ήθελε να ακούσει ένα κατά τ’ άλλα κουρασμένο κοινό, όπως ομολογούσαν και οι ίδιοι οι απλοί σύνεδροι, όταν έπαιρναν τον λόγο.
Οι περισσότεροι σύνεδροι εξέφραζαν την απογοήτευσή τους για όσους επιδίωξαν νέα εκλογή προέδρου πέντε μήνες μετά τις εσωκομματικές εκλογές και λίγο πριν από τη μάχη των ευρωεκλογών, με ορισμένους να μιλάνε για παράνοια, παραλογισμό κ.λπ., ενώ ακούστηκε ακόμα και το σύνθημα «κάτω τα χέρια από τον Κασσελάκη».
Μπροστά σε αυτό το κλίμα, κάποια στελέχη, όπως ο Όθωνας Ηλιόπουλος, επιχειρώντας να εκτονώσουν την ένταση και να εκφράσουν το αίσθημα των συνέδρων που φώναζαν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πρόεδρο και δεν χρειάζεται νέο, άρχισαν να συλλέγουν υπογραφές για να μη δρομολογηθεί η νέα εκλογική διαδικασία. Ο Κασσελάκης τους εξηγούσε ότι από τη στιγμή που ο Αλέξης Τσίπρας έκανε αυτή την παρέμβαση, ο ίδιος δεν μπορούσε να κάνει πίσω. Ήταν ολοφάνερο, άλλωστε, από την εικόνα του συνεδρίου ότι ο κόσμος ήταν με το μέρος του και ζητούσε την παραμονή του στην ηγεσία.
Μια άλλη ομάδα στελεχών, όχι απαραίτητα με ανιδιοτελή κίνητρα όλοι, βλέποντας ότι η υποψηφιότητα της Όλγας Γεροβασίλη δεν είχε πολλές πιθανότητες, υποστήριξε κι αυτή την ίδια πρόταση, δηλαδή να μη δρομολογηθούν νέες εκλογές στο συνέδριο. Έτσι, ο Σωκράτης Φάμελλος, ο Νίκος Παππάς και ο Γιώργος Τσίπρας ανέλαβαν να προωθήσουν την πρόταση αυτή που ήδη υπήρχε, για να την προσφέρουν ως διέξοδο στην Όλγα Γεροβασίλη και να εμφανιστούν στον Κασσελάκη με τον ρόλο του εγγυητή.
Οι πληροφορίες λένε ότι ο Αλέξης Τσίπρας, παρότι συμμετείχε σε διεργασίες που είχαν προηγηθεί, στη συνέχεια δεν ενημερώθηκε καν από τους τρεις, που έδρασαν αυτοβούλως, κάτι που, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, τον ενόχλησε ιδιαίτερα, όπως άλλωστε και το αποτέλεσμα της απόρριψης της πρότασής του.
Ο Αλέξης Τσίπρας το προηγούμενο διάστημα συμμάχησε με όσους ήθελαν την καθαίρεση του Κασσελάκη και όταν είδε πως τα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας υποχώρησαν μπροστά στο δίλημμα που τους έθεσε, αν τον αμφισβητούν να πάνε σε εκλογές, αποφάσισε να τον αμφισβητήσει ο ίδιος με έναν καθόλου θεσμικό τρόπο. Αντί δηλαδή να παρουσιαστεί στο συνέδριο και να καταθέσει την πρότασή του για εκλογή νέου προέδρου, ή να την αποστείλει στα όργανα του κόμματος, εκείνος την ανάρτησε στα σόσιαλ μίντια δύο ώρες πριν από την έναρξη του συνεδρίου.
Γιατί σταμάτησε να υποστηρίζει τον Τσίπρα ο Κασσελάκης
Είναι γνωστό ότι τον Κασσελάκη τον επέλεξε ο Τσίπρας για το ψηφοδέλτιο Επικρατείας, ενώ στη συνέχεια τον ενθάρρυνε να βάλει υποψηφιότητα για την ηγεσία του κόμματος, απέναντι στην Αχτσιόγλου και τον Τσακαλώτο, καθώς φοβόταν ότι, αν κέρδιζε ένας από αυτούς, θα συμμαχούσαν και θα έπαιρναν τον έλεγχο του κόμματος οριστικά. Ο Κασσελάκης έμοιαζε πιο ακίνδυνος, δεν είχε πρόσβαση στους μηχανισμούς του κόμματος, άρα ήταν πιο βολικός ως αναλώσιμος αρχηγός για να αναλάβει τις επερχόμενες ήττες και μετά να τον διώξουν.
Ο Αλέξης Τσίπρας παρέδωσε έναν ΣΥΡΙΖΑ σε ελεύθερη πτώση, τον οποίο συνέχισαν να εγκαταλείπουν οι ψηφοφόροι του, στα χέρια κάποιου που μέχρι τότε είχε ελάχιστη σχέση με την πολιτική και την αριστερά. Ο Κασσελάκης ακόμα και σήμερα δεν ελέγχει τις κομματικές οργανώσεις και τους μηχανισμούς. Έχει καταφέρει όμως να κερδίσει τον πυρήνα των οπαδών που έχουν απομείνει σε ένα κόμμα που διαρκώς συρρικνώνεται.
Σκοπεύει να επιστρέψει σύντομα ο Αλέξης Τσίπρας; Αυτό δεν είναι γνωστό. Σίγουρα δεν θέλει να επιστρέψει μέχρι τις ευρωεκλογές για να εισπράξει ακόμα μία ήττα. Θέλει όμως να συντηρήσει το αφήγημα της επανόδου, ώστε αν οι συνθήκες το επιτρέψουν αργότερα, να έχει τον δρόμο ανοιχτό χωρίς εμπόδια.
Ο Στέφανος Κασσελάκης πριν από λίγο καιρό κατέστησε σαφές ότι δεν σκοπεύει να φύγει μετά τις ευρωεκλογές, ούτε να αναλάβει την ευθύνη για μια προδιαγεγραμμένη ήττα που θεωρεί ότι δεν θα του ανήκει. Η θητεία του προέδρου είναι τριετής και ο ίδιος λέει ότι δεν βλέπει τον λόγο να μην την ολοκληρώσει.
Το επιχείρημα του Κασσελάκη είναι ότι χρειάζεται χρόνο για να φέρει αποτέλεσμα και ότι δεν μπορεί να κριθεί σε μερικούς μήνες. «Ζητούν να λογοδοτήσω για τις κακές δημοσκοπήσεις όσοι δεν λογοδότησαν ποτέ για τη συντριβή του ΣΥΡΙΖΑ από το 32% στο 18%» είπε χαρακτηριστικά στην εναρκτήρια ομιλία του στο συνέδριο. Δήλωσε επίσης «εγώ πρόεδρος υπό προθεσμία δεν γίνομαι» και ζήτησε να κριθεί πολύ σκληρά στις πρώτες εθνικές εκλογές. Σε συνέντευξή του στο ραδιόφωνο του Κόκκινου, μετά την πρόκληση του Τσίπρα, απάντησε ότι «εάν ήταν να είχα εκλεγεί μόνο για τις ευρωεκλογές, να μου το είχαν πει πριν κατέβω για πρόεδρος του κόμματος».
Η λευκή επιταγή
Η άρνηση του Κασσελάκη να γίνει πρόεδρος υπό προθεσμία μέχρι τις ευρωεκλογές και η βούλησή του να ολοκληρώσει τη θητεία για την οποία έχει εκλεγεί ερμηνεύεται από κάποια στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ ως απαίτηση «λευκής επιταγής». Γι' αυτό και του απαντάνε ότι θα κριθεί από το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών (που προεξοφλούν ως αρνητικό) και δεν θα του δώσουν «λευκή επιταγή».
Η αναμέτρηση
Η παρέμβαση του Τσίπρα φαινόταν εξαρχής ότι είχε ρίσκο, αλλά κανείς δεν περίμενε την αποδοκιμασία. Επιχείρησε να οδηγήσει τον Κασσελάκη σε εκλογές για να χάσει και να φύγει, χωρίς να έχει βρει το πρόσωπο που θα αντιπαρατεθεί μαζί του. Ο Διονύσης Τεμπονέρας ήταν αρνητικός. Ο Σωκράτης Φάμελλος αρνήθηκε κι αυτός, οπότε κατέληξε στην Όλγα Γεροβασίλη, η οποία απαίτησε από τον Τσίπρα να την υποστηρίξει δημόσια. Ο Τσίπρας έστειλε ως αντιπροσώπους του στο συνέδριο τους συνεργάτες του, Καλογήρου και Καλπαδάκη, για να της συμπαρασταθούν με την παρουσία τους. Ο ίδιος απέφυγε να παραστεί και αυτό σχολιάστηκε αρνητικά από συνέδρους που τον χαρακτήριζαν κρυπτόμενο ή τον κατηγορούσαν για ασέβεια προς τους συνέδρους και τον πρόεδρο.
Όταν η Γεροβασίλη, μετά την ομιλία-κλείσιμο του Στέφανου Κασσελάκη, αντιλήφθηκε ότι όδευε προς βέβαιο φιάσκο, άκουσε τον Σωκράτη Φάμελλο να ανακοινώνει ότι καταθέτει κοινή πρόταση με τους Νίκο Παππά και Γιώργο Τσίπρα για απόρριψη της εκλογής νέου προέδρου και επιβεβαίωση της εμπιστοσύνης του συνεδρίου στον πρόεδρο του κόμματος, ώστε να πάνε ενωμένοι στις επόμενες πολιτικές και εκλογικές μάχες «με πρώτη αυτή των ευρωεκλογών».
Τότε, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, η Γεροβασίλη ανέβηκε στο βήμα, λέγοντας στον Κασσελάκη ότι εάν ανακαλέσει τη φράση του «βρείτε μου αντίπαλο και πάμε» τότε κι εκείνη θα σταματήσει, προσθέτοντας ότι δεν έχει κανέναν λόγο να επιμείνει για εκλογές. Ισχυρίστηκε, μάλιστα, ότι εκείνη δήλωσε «παρούσα» επειδή ο Κασσελάκης αναζητούσε αντίπαλο, παρουσιάζοντάς τον σαν να ξεκίνησε αυτός το θέμα της εκλογής και όχι ο Τσίπρας. Η Γεροβασίλη διαφώνησε έντονα με τον Κασσελάκη και για τον χρόνο που θα γίνονταν οι εκλογές. Εκείνη ήθελε να γίνουν σε έναν μήνα, όπως ορίζει το καταστατικό. Ο Κασσελάκης ήθελε να γίνουν άμεσα, σε δέκα μέρες, επειδή δεν μπορεί να μείνει το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης χωρίς ηγεσία για τόσο μεγάλο διάστημα σε προεκλογική περίοδο, λέγοντάς της ότι το συνέδριο νομιμοποιείται να πάρει αυτή την απόφαση. «Στην αριστερά λευκές επιταγές δεν υπάρχουν. Όποιος νόμιζε ότι μπορεί να το έχει αυτό, κάτι δεν καταλαβαίνει. Αγαπητέ Στέφανε, εγώ σήκωσα το γάντι που πέταξες, εσύ το πέταξες. Τώρα, αν θες εκλογές σε δέκα μέρες, αντιλαμβάνεσαι τι έχεις πει, ε, καν' τες μόνος σου να δεις τι θα πάρεις. Μένω σε αυτό που είπα», συνόψισε η Γεροβασίλη. Η απάντηση του Κασσελάκη τελικά ήταν: «Όλγα, αν αποσύρεις την υποψηφιότητά σου, δεν υπάρχει ανάγκη να πάω σε εκλογές».
Όταν ξεκίνησε η ψηφοφορία με ανάταση καρτών για την απόρριψη της πρότασης του Αλέξη Τσίπρα για εκλογές, η οποία ήρθε ως πρόταση Φάμελλου, Παππά και Γ. Τσίπρα, η συντριπτική πλειοψηφία (70%-80% υπολόγιζαν κάποιοι) ψήφισε υπέρ της απόρριψης των εκλογών, φωνάζοντας ότι το κόμμα έχει αρχηγό. Το αποτέλεσμα ήταν τόσο προφανές που θεωρήθηκε περιττή η καταμέτρηση, με τον Κασσελάκη να παρεμβαίνει συντομεύοντας τη διαδικασία και λέγοντας: «Παιδιά, αρκετά. Έπεσαν οι μάσκες, δεν πάμε σε εκλογές, πάμε μπροστά».
Η διακοπή της τυπικής διαδικασίας καταμέτρησης, λόγω του προφανούς αποτελέσματος, δεν ήταν τόσο έξυπνη κίνηση εκ μέρους του. Έχασε έτσι την ευκαιρία να καταγράψει το ποσοστό των συνέδρων που ήθελαν να παραμείνει πρόεδρος, το οποίο, σύμφωνα με όλες τις εκτιμήσεις, θα ήταν πολύ μεγάλο. Λόγω όμως της απουσίας του επίσημου αποτελέσματος, βρέθηκαν στελέχη από την πλευρά των «ηττημένων» που αμφισβήτησαν το αποτέλεσμα, όπως ο Χρ. Σπίρτζης ή η ίδια η Όλγα Γεροβασίλη, που το ερμήνευσε όπως ήθελε. Με ανάρτησή της στα σοσιαλ μίντια υποστήριξε ότι το συνέδριο αποφάσισε να μην απευθυνθούν στη βάση και στα μέλη, παρότι το πρότεινε ο πρόεδρος του κόμματος και πως δεν θα σταματήσει να επιμένει ότι ο πρόεδρος πρέπει να σταματήσει να λειτουργεί διχαστικά και πολωτικά, ισχυριζόμενη ότι «άλλωστε αυτό του είπε και το συνέδριο στην πρόκλησή του "βρείτε μου αντίπαλο"».
«Κάτω τα χέρια από τον #Κασσελάκη», φωνάζουν σύνεδροι και μέλη του #ΣΥΡΙΖΑ-ΠΣ από τις κερκίδες του Τάε Κβο Ντοhttps://t.co/YonQdsRoP7 pic.twitter.com/L5AF83b8YN
— Η ΑΥΓΗ (@AvgiOnline) February 25, 2024
Υπό επιτροπεία;
Το συνέδριο έδωσε ξεκάθαρη υποστήριξη και την εμπιστοσύνη του στον Στέφανο Κασσελάκη. Εκείνος, όμως, τελικά δεν επιδίωξε και άρα δεν πέτυχε τη μέγιστη δυνατή νομιμοποίηση που θα μπορούσε να αντλήσει από αυτό, όπως τη σαφή εντολή να ηγηθεί του κόμματος μέχρι και τις επόμενες εθνικές εκλογές.
Κάποιοι υποστηρίζουν ότι μέσω της πρότασής τους οι τρεις θα είναι στο εξής οι επίτροποι του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά κάτι τέτοιο από το κείμενο δεν προκύπτει. Η πρόταση, όπως κατατέθηκε και ψηφίστηκε, λέει ότι το συνέδριο επιβεβαιώνει την εμπιστοσύνη του στον πρόεδρο Στέφανο Κασσελάκη και δίνει εντολή στον ίδιο και τα όργανα του κόμματος να πάνε ενωμένοι στις επόμενες πολιτικές και εκλογικές μάχες με πρώτη αυτή των ευρωεκλογών. Ότι «με συντροφικότητα και συλλογικότητα και με εργαλείο τις θέσεις και αποφάσεις του 4ου συνεδρίου ανασυγκροτούν το Εκτελεστικό Γραφείο με τακτική λειτουργία για την ενίσχυση της πολιτικής τους δράσης, το οποίο εξουσιοδοτούν να επεξεργαστεί προτάσεις για την ολοκλήρωση του μετασχηματισμού του κόμματος».
Το Εκτελεστικό Γραφείο, που αναφέρεται ότι πρέπει να λειτουργεί τακτικά, είναι ένα όργανο με στελέχη που μπορεί να τοποθετήσει ο πρόεδρος και άρα πολύ πιο ελεγχόμενο σε σχέση με την Πολιτική Γραμματεία. Από το κείμενο δεν προκύπτει επιτροπεία, αλλά είναι βέβαιο ότι κάποιοι θα το επιδιώξουν.
Αρκετά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι, από τη στιγμή που άλλαξε ο πρόεδρος και επήλθε μια διάσπαση στο κόμμα, θα έπρεπε να γίνει νέα εκλογή και των υπόλοιπων οργάνων αντί να παραμένουν τα παλιά. Ορισμένους από την Πολιτική Γραμματεία ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ τους θεωρεί υπονομευτές και η αναφορά του σε μυστικούς δείπνους δεν ήταν τυχαία.
Η γραμματέας του κόμματος Ράνια Σβίγκου και ο αναπληρωτής γραμματέας Γιώργος Βασιλειάδης είναι άτομα που έχουν τοποθετηθεί στις θέσεις αυτές από τον Αλέξη Τσίπρα και αναφέρονται σε αυτόν. Μετά τις τελευταίες ενέργειες του Τσίπρα, είναι αμφίβολο αν ο Στ. Κασσελάκης τους εμπιστεύεται κι αυτούς.
Κερδισμένοι και χαμένοι
Σχεδόν όλοι συμφωνούν ότι ο μεγάλος χαμένος του συνεδρίου είναι ο Αλέξης Τσίπρας, παρότι απών. Ένα από τα προβεβλημένα στελέχη που διατηρεί καλή σχέση με τον πρώην πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρει ότι «υπήρξε έντονη δυσφορία από τους συνέδρους για την απουσία του, αλλά και για την παρέμβαση που έκανε μέσω Facebook λίγο πριν από την έναρξη του συνεδρίου».
«Ήταν μη θεσμική η παρέμβασή του, ενώ ως πρώην πρωθυπουργός οφείλει να είναι θεσμικός. Αυτό ενόχλησε πάρα πολύ και δημιούργησε συνθήκες "αποτσιπροποίησης"» λέει.
Άλλο στέλεχος, από τη γενιά των σαραντάρηδων, θεωρεί ότι ο Κασσελάκης πήρε λιγότερα από όσα είχε τη δυνατότητα να πάρει, καθώς μπορούσε να καταγράψει την ισχύ του αριθμητικά, αλλά δεν το έκανε. Επίσης από εδώ και πέρα «δεν θα έχει απέναντί του μόνο τον Διονύση Τεμπονέρα, ο οποίος τον αμφισβητεί ήπια και κυρίως στα όργανα, αλλά και την ομάδα των οχτώ που συμμετείχαν στο περίφημο δείπνο στο σπίτι του Αλέκου Φλαμπουράρη».
Στο δείπνο, ωστόσο, συμμετείχε και ο Σωκράτης Φάμελλος, ο οποίος εμφανίστηκε στο συνέδριο ως φωνή της λογικής και της συναίνεσης, λέγοντας ότι η Πολιτική Γραμματεία ξεστράτισε και πως είχαν αποφασίσει ότι προτεραιότητά τους είναι οι πολιτικές υποχρεώσεις που έχουν μπροστά τους και όχι θέμα εκλογής προέδρου. Στο δείπνο εκείνο συμμετείχε και ο Νίκος Παππάς, ο οποίος στο συνέδριο είπε πως ο Κασσελάκης δεν ζήτησε λευκή επιταγή – όπως υποστήριζε η Γεροβασίλη.
«Το κλίμα στο συνέδριο αποκτούσε μια όλο και πιο διευρυνόμενη απόσταση από τον Τσίπρα. Αυτό είναι μια πραγματικότητα την οποία διάβασε ο Φάμελλος και έξυπνα και γρήγορα προσάρμοσε τη θέση του».
Ο Διονύσης Τεμπονέρας αποφάσισε να μην εμπλακεί στην αμφισβήτηση του εκλεγμένου προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ στο συνέδριο και δεν βγαίνει ούτε κερδισμένος, ούτε χαμένος.
Από εδώ και πέρα θα φανεί στην πράξη αν τα μέλη της Πολιτικής Γραμματείας θα σεβαστούν την απόφαση που πήραν οι σύνεδροι και ο πρόεδρος του κόμματος, τις διαδικασίες και τον ρόλο των οργάνων.
Το τέταρτο συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ ξεκίνησε με την αντιθεσμική παρέμβαση του πρώην προέδρου του και έκλεισε με την απόρριψη της πρότασής του. Ο Τσίπρας, μετά την παραίτησή του, απέδειξε ότι όχι μόνο αδυνατεί να παίξει τον ρόλο του εγγυητή της ενότητας του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά ότι, αν και απών, συμβάλλει στη διαίρεσή του. Το μήνυμά του μετά τα χθεσινά ήταν ότι όλοι θα κριθούν από το αποτέλεσμα.
