«Τα βασικά εργαλεία που χρειάζεσαι για κηπουρική μέσα στο σπίτι και στο μπαλκόνι»
Ένα φτυαράκι με μυτερή άκρη – ίσως το πιο χρήσιμο απ' όλα τα εργαλεία κηπουρικής. Ανοίγεις τρύπες στο χώμα, το σκαλίζεις, διαλύεις τους σβόλους, μεταφυτεύεις τα νεαρά φυτά, ξεριζώνεις τα ζιζάνια, προσθέτεις χώμα όταν αλλάζεις γλάστρα.
Ένα κλαδευτήρι. Για να κόβεις τα ξερά μέρη, να δίνεις σχήμα σε κάποια φυτά με μεγάλη βλάστηση, να κόβεις μοσχεύματα.
Ποτιστήρι και ψεκαστήρι. Το ποτιστήρι ιδανικά πρέπει να καταλήγει σε λεπτή άκρη, γιατί σε κάποια φυτά δεν αρέσει να βρέχονται τα φύλλα τους. Θέλουν πότισμα απευθείας στο χώμα. Με το ψεκαστήρι ψεκάζουμε τα φύλλα όσων αγαπούν την υγρασία. Τα περισσότερα τροπικά φυτά (μονστέρες, φίκοι, πόθοι, φυλλόδεντρα) και οι πιλέες θέλουν συχνό ψέκασμα στα φύλλα.
Το φυτό είναι ζωντανός οργανισμός, δεν είναι διακοσμητικό, πρέπει να το φροντίζουμε καθημερινά και να τσεκάρουμε αν κάτι δεν πάει καλά. Είναι σαν κατοικίδιο και έχει τις ίδιες ανάγκες.
Πλαστικές γλάστρες σε διάφορα μεγέθη.
Διάφορα χώματα. Το μείγμα του χώματος είναι το πιο βασικό για την ευημερία ενός φυτού και από την ποιότητά του εξαρτάται η επιβίωσή του. Σχεδόν όλα τα φυτά που αγοράζουμε χρειάζονται μεταφύτευση, έτσι το πρώτο πράγμα που πρέπει να ξέρουμε είναι τι είδους χώμα χρειάζονται. Σχεδόν ποτέ ένα έτοιμο μείγμα που βρίσκουμε συσκευασμένο δεν είναι ιδανικό, πρέπει (οπωσδήποτε) να φτιάξουμε το δικό μας, γι’ αυτό καλό θα είναι να ξεκινάμε από τα βασικά: για τα φυτά μέσα στο σπίτι χρειαζόμαστε μία σακούλα με τύρφη, μία με λεπτό περλίτη (σε μέγεθος ρυζιού), μία με καλής ποιότητας χώμα για φυτά εσωτερικού χώρου, μία με χώμα για κάκτους και μία με ελαφρόπετρα (για τον πάτο της γλάστρας). Από αυτά φτιάχνουμε μείγμα για οποιοδήποτε φυτό. Το βασικό μείγμα είναι 1/3 περλίτης, 1/3 τύρφη και 1/3 χώμα για φυτά εσωτερικού χώρου και είναι το πιο ασφαλές. Στο Facebook υπάρχουν ομάδες που δίνουν στο info τους πολύ λεπτομερείς πληροφορίες και συμβουλές για κάθε είδος φυτού, όχι μόνο για το χώμα του.
Λίπασμα. Σε υγρή μορφή ή μορφή κόκκων. Προσοχή στη δοσολογία που αναφέρεται στη συσκευασία τους, γιατί με μεγαλύτερη δόση το φυτό μπορεί να «καεί». Καλό είναι να το αραιώνουμε σε ακόμα περισσότερο νερό και να λιπαίνουμε πιο συχνά. Το βιολογικό λίπασμα είναι πολύ πιο ασφαλές, αλλά βρομάει, οπότε πρέπει να αφαιρέσουμε λίγο χώμα από τη γλάστρα, να ρίξουμε λίπασμα και μετά να το σκεπάσουμε.
Εντομοκτόνο - μυκητοκτόνο - ακαρεοκτόνο. Απαραίτητο. Υπάρχουν και οι κομπογιαννίτικες λύσεις, που είναι αποτελεσματικές σε ελαφριές περιπτώσεις (π.χ. στη μελίγκρα), αλλά στο 95% των περιπτώσεων χρειάζεται κάτι πιο δραστικό. Για κάθε πρόβλημα που εντοπίζεις ρωτάς μόνο γεωπόνο – σε όλα τα φυτώρια, επίσης, ξέρουν ακριβώς τι πρέπει να κάνεις.
Γάντια. Λεπτά και χοντρά.
Βασικές συμβουλές για να ευημερήσουν τα φυτά στο σπίτι
Αρχή πρώτη: Κάθε φυτό είναι διαφορετικός οργανισμός και έχει τις δικές του ανάγκες. Οι οδηγίες και συμβουλές που δίνουν σε φυτώρια και sites είναι γενικές, δεν ισχύουν για όλα τα φυτά.
Αρχή δεύτερη: Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν την ευημερία κάθε φυτού: το μέγεθος της γλάστρας και το είδος του χώματος, η θερμοκρασία και η υγρασία του περιβάλλοντος, η ποσότητα του νερού και η συχνότητα του ποτίσματος, το λίπασμα. Και, φυσικά, το φως, που είναι βασικός παράγοντας – κανένα φυτό δεν ζει χωρίς φως. Επίσης, κανένα φυτό δεν είναι προορισμένο από τη φύση να ζει μέσα στο σπίτι, το καθένα ζει σε διαφορετικές συνθήκες, που σημαίνει ότι για να ζήσει και να αναπτυχθεί πρέπει να του δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον όσο πιο κοντά γίνεται στο φυσικό.
Αρχή τρίτη: Το φυτό είναι ζωντανός οργανισμός, δεν είναι διακοσμητικό, πρέπει να το φροντίζουμε καθημερινά και να τσεκάρουμε αν κάτι δεν πάει καλά. Είναι σαν κατοικίδιο και έχει τις ίδιες ανάγκες, τουλάχιστον τα φυτά που έχουν έρθει από περιοχές των οποίων το κλίμα δεν μοιάζει με της Ελλάδας (σχεδόν όλα τα εσωτερικού χώρου). Τις ανάγκες ενός φυτού τις μαθαίνεις μόνο φροντίζοντάς το και παρατηρώντας το. Ακόμα και δύο ίδια φυτά στον ίδιο χώρο μπορεί να μην αναπτύσσονται με τον ίδιο ρυθμό.
Τα βασικά που πρέπει να γνωρίζεις:
Χώμα. Το μείγμα του χώματος και η ποιότητά του καθορίζει και τη συχνότητα του ποτίσματος. Γενικά, τα φυτά εσωτερικού χώρου χρειάζονται χώμα που να στραγγίζει καλά και να μη λασπώνει, γιατί το πολύ νερό είναι ο βασικός λόγος που πεθαίνουν: τα σαπίζει. Ένα απότιστο για μια-δυο μέρες φυτό μπορεί και να σωθεί, ένα υπερποτισμένο που σάπισε, με τίποτα.
Νερό. Το πόσο συχνά ποτίζεις ένα φυτό και πώς εξαρτάται από το είδος του χώματος, από το μέγεθος της γλάστρας και από τη θερμοκρασία και την υγρασία του περιβάλλοντος. Ένα φυτό σε μικρή γλάστρα χρειάζεται πιο συχνά πότισμα από ένα σε μεγάλη, το καλοκαίρι τα φυτά θέλουν πιο συχνά πότισμα απ' ό,τι τον χειμώνα, αν το καλοριφέρ καίει στο φουλ τα φυτά θέλουν πιο συχνά πότισμα απ' ό,τι σ' ένα κρύο σπίτι κ.λπ. Το χώμα με περλίτη ή βρύα θέλει πιο συχνά πότισμα από ένα πιο συμπαγές, αν το φυτό είναι μπροστά στο παράθυρο και το βλέπει ο ήλιος, χρειάζεται πιο συχνά πότισμα απ' ό,τι το φυτό που είναι μακριά από το φως (ποτίζουμε πάντα τις ώρες που δεν υπάρχει ήλιος), κάποια φυτά δεν θέλουν να βραχούν τα φύλλα τους, πρέπει να ποτίζονται απευθείας στο χώμα, γιατί πιάνουν μύκητες και σαπίζουν ή κάνουν καφέ κηλίδες, σε άλλα αρέσει το ντους, να ποτίζονται από πάνω, και θέλουν και ψέκασμα, γιατί τους αρέσει η υγρασία. Το πόσο συχνά πρέπει να ποτίζεις κάθε φυτό το μαθαίνεις από την παρατήρηση, δεν υπάρχουν στάνταρ οδηγίες. Αν το φυτό ζει στο μπαλκόνι, οι κανόνες είναι εντελώς διαφορετικοί. Τα πιο πολλά φυτά στο κλίμα (και τη ζέστη) της Αθήνας, το καλοκαίρι, χρειάζονται καθημερινό πότισμα.
Γλάστρα. Η πλαστική γλάστρα είναι η πιο ασφαλής επιλογή, δεν πιάνει μύκητες και δεν σαπίζει από την υγρασία, όπως οι πήλινες (εκτός κι αν είναι σμαλτωμένες). Προσοχή, η γλάστρα πρέπει να έχει τρύπα ή τρύπες στον πάτο, αλλιώς δεν είναι γλάστρα, είναι κασπό. Αν δεν μπορεί να στραγγίξει το χώμα, το φυτό θα σαπίσει. Επίσης, αν η γλάστρα είναι σε κασπό, κάθε φορά που ποτίζουμε πρέπει να αδειάζουμε το νερό. Η ακατέργαστη πήλινη γλάστρα χάνει περισσότερο νερό από τους πόρους (λόγω εξάτμισης) σε σχέση με την πλαστική, το νερό στη ρηχή γλάστρα με μεγάλη επιφάνεια εξατμίζεται πιο γρήγορα απ' ό,τι στη γλάστρα με μεγάλο βάθος. Το μέγεθος της γλάστρας έχει μεγάλη σημασία, αλλά ούτε εδώ υπάρχουν στάνταρ κανόνες. Σε κάποια φυτά αρέσει να είναι στριμωγμένες οι ρίζες (οι πιλέες), άλλα θέλουν άπλα και χρειάζονται μεγάλη γλάστρα για να αναπτυχθούν (όλοι οι φίκοι). Συνήθως μεταφυτεύουμε σε γλάστρα ένα νούμερο πιο μεγάλη, γιατί σε αρκετά φυτά μεγαλώνει το ριζικό σύστημα και καθυστερεί η ανάπτυξη του βλαστού. Το πόσο συχνά μεταφυτεύουμε ένα φυτό εξαρτάται από το μέγεθός του, τον ρυθμό ανάπτυξης και το πόσο συμπυκνωμένο είναι το ριζικό του σύστημα. Συνήθως, όταν οι ρίζες έχουν βγει από το κάτω μέρος της γλάστρας, πρέπει να το μεταφυτέψουμε σε μεγαλύτερη.
Φως. Όλα τα φυτά χρειάζονται φως, ακόμα και αυτά που τα ανθοπωλεία συστήνουν ως ανθεκτικά στο σκοτάδι (π.χ. ζάμιες, δράκαινες και σανσεβιέρες). Όλα τα πράσινα φυτά φωτοσυνθέτουν και χρειάζονται αρκετό φως. Το αν θα πρέπει να είναι άμεσο (να πέφτουν πάνω τους οι ακτίνες του ήλιου) ή έμμεσο (να ζουν μακριά από το παράθυρο) εξαρτάται από το φυτό και τις συνθήκες που ζει στη φύση. Τα φυτά ζούγκλας θέλουν έμμεσο φως, δηλαδή σκιά, τα δέντρα (π.χ. φίκοι) θέλουν αρκετό ήλιο. Ιδανική θέση είναι ένα φωτεινό δωμάτιο με μεγάλο παράθυρο ή μπαλκονόπορτα, χωρίς κουρτίνα. Για σκοτεινά διαμερίσματα υπάρχει και η λύση του τεχνητού φωτός: υπάρχουν λάμπες για φυτά που τα βοηθούν να φωτοσυνθέσουν. Πριν φέρουμε ένα φυτό στο σπίτι, καλό θα είναι να ξέρουμε πόσο φως χρειάζεται και πού θα το τοποθετήσουμε. Οι αλοκάσιες κάθε είδους ζουν πολύ καλύτερα σε σκιερό μέρος έξω, από την άνοιξη μέχρι και το φθινόπωρο, παρά μέσα στο σπίτι.
Θερμοκρασία. Το κλίμα της Αθήνας είναι πολύ δύσκολο για φυτά εσωτερικού χώρου, κυρίως το καλοκαίρι. Οι φωτογραφίες με φυτά σε άριστη κατάσταση, χειμώνα-καλοκαίρι, είναι από σπίτια σε βόρειες χώρες, όπου το καλοκαίρι είναι δροσερό και τον υπόλοιπο χρόνο η θερμοκρασία σταθερή λόγω καλοριφέρ. Οι «καλές» θερμοκρασίες για τα φυτά εσωτερικού χώρου είναι από 15 βαθμούς Κελσίου και πάνω, μέχρι 30 το πολύ. Η ιδανική θερμοκρασία την περίοδο της ανάπτυξης (Μάρτιος-Οκτώβριος) είναι 18-25 βαθμοί. Η χειρότερη περίοδος στην Αθήνα είναι Ιούλιος με Σεπτέμβριο, με καύσωνα, που τα διαμερίσματα γίνονται φούρνοι. Ελάχιστα φυτά αντέχουν στους 40 βαθμούς, «βράζουν» λόγω ζέστης ή αναπτύσσουν μύκητες και έντομα που τα σκοτώνουν. Ειδικά τις δύο εβδομάδες διακοπών του Αυγούστου που θα μείνουν μόνα τους, χωρίς κλιματιστικό, και με κάποιον να τα ποτίζει ως αγγαρεία…
Υγρασία. Τα τροπικά φυτά (σχεδόν όλα τα φυτά εσωτερικού χώρου) θέλουν υψηλά ποσοστά υγρασίας. Αν στο σπίτι υπάρχει αφυγραντήρας, υποφέρουν, που σημαίνει ότι χρειάζονται συχνό ψέκασμα στα φύλλα ή κανονικό ντους μέσα στην μπανιέρα μία φορά την εβδομάδα. Από το τέλος της άνοιξης μέχρι το φθινόπωρο χρειάζονται ψέκασμα, ακόμα και αν δεν υπάρχει στο σπίτι αφυγραντήρας. Από την άλλη, οι κάκτοι και τα πιο πολλά παχύφυτα θέλουν ξηρό περιβάλλον.
Λίπασμα. Κάθε φυτό χρειάζεται τροφή, γιατί με το πότισμα το χώμα χάνει σταδιακά τα θρεπτικά του συστατικά. Την περίοδο της ανάπτυξης χρειάζεται υγρό λίπασμα ή λίπασμα σε κόκκους, περίπου κάθε δεκαπέντε μέρες. Τα οργανικά είναι τα πιο ασφαλή, γιατί ακόμα και σε πιο μεγάλες ποσότητες από τις ενδεδειγμένες δεν σκοτώνουν τα φυτά.
Αρρώστιες. Για τις αρρώστιες των φυτών κανείς δεν μπορεί να σου δώσει ασφαλείς συμβουλές, ούτε φίλος ούτε τα μέλη από τις ομάδες στο Facebook. Ο μόνος που ξέρει τι να κάνεις είναι ο γεωπόνος. Στα πιο πολλά φυτώρια και σε κάποια ανθοπωλεία υπάρχει κάποιος που μπορεί να προτείνει υπεύθυνα θεραπεία. Τα φυτά πιάνουν παράσιτα (μελίγκρα, αφίδες, ψευδόκοκκους, προνύμφες σκαθαριών) ή παθαίνουν ασθένειες (φαιά σήψη, ωίδιο, σκωρίαση, σάπισμα). Αν τα τσεκάρεις καθημερινά, το πιο πιθανό είναι να προλάβεις το κακό στην αρχή και υπάρχουν πολλές πιθανότητες να τα σώσεις.
