Winter is coming. Και απ’ ό,τι φαίνεται θα είναι δύσκολος. Πάνε μήνες πια που η λέξη «ακρίβεια» χαρακτηρίζει διάφορες πτυχές της καθημερινής μας ζωής. Από το σούπερ μάρκετ, όπου δεν ξέρεις πώς γίνεται να έφυγαν 50 ευρώ, μέχρι τον λογαριασμό του ρεύματος που φοβάσαι να ανοίξεις. Από το νοίκι, που δεν ξέρεις πόσο θα εκτοξευθεί σε κάθε ανανέωση συμβολαίου, μέχρι το σουβλάκι που κραδαίνεις στο χέρι σου σαν τρόπαιο τη μέρα που πληρώθηκες.
Σήμερα ζούμε για να μετράμε αριθμούς: δύο ευρώ εδώ, ένα εκεί, μισό παραπέρα. Ό,τι μπορούμε να γλιτώσουμε, κόβεται. Με τους μισθούς να παραμένουν στάσιμοι, ένας νέος τρόπος ζωής επιβάλλεται όλο και πιο πολύ ως αναγκαιότητα, τη στιγμή που η διασκέδαση όπως την ξέραμε φαντάζει απλώς πολυτέλεια.
«Είναι η πρώτη μου χρονιά ως φοιτητής και ομολογώ ότι με προβληματίζουν πολλά πράγματα για το πώς θα τα βγάλω πέρα φέτος», λέει ο Νίκος. Για το σπίτι που νοίκιασε δίνει 200 ευρώ και είναι ουσιαστικά ένα δωμάτιο. Όπως μου λέει, όλα τα έπιπλα είναι παλιά, της οικογένειας, ενώ, με το βλέμμα στον χειμώνα, δεν ήταν λίγα τα σπίτια που απέρριψε φοβούμενος το ρεύμα που θα κατανάλωνε για να ζεσταθεί, επειδή ήταν εκτεθειμένα σε αέρηδες.
«Μένω δίπλα στη φοιτητική λέσχη, οπότε υπολογίζω ότι θα γλιτώνω τα έξοδα των τριών γευμάτων της ημέρας», λέει. «Παρότι έχουμε φουρνάκι, αγόρασα υγραέριο για να μαγειρεύω πιο φθηνά όταν δεν μπορώ να τρώω στη λέσχη. Με προβληματίζει το πώς θα μετακινούμαι. Δεν θέλω να βγάλω μηνιαία κάρτα για τα μέσα, έτσι έχω φέρει το ποδήλατό μου και θα μετακινούμαι μόνο με αυτό. Θα είναι δύσκολα αυτά τα χρόνια, όμως θα τα βγάλουμε πέρα».
Σήμερα ζούμε για να μετράμε αριθμούς: δύο ευρώ εδώ, ένα εκεί, μισό παραπέρα. Ό,τι μπορούμε να γλιτώσουμε, κόβεται. Με τους μισθούς να παραμένουν στάσιμοι, ένας νέος τρόπος ζωής επιβάλλεται όλο και πιο πολύ ως αναγκαιότητα, τη στιγμή που η διασκέδαση όπως την ξέραμε φαντάζει απλώς πολυτέλεια.
Οι ανησυχίες του Νίκου αντικατοπτρίζουν πολλά από αυτά που χρειάζεται να προσέχει κανείς στις μέρες μας. Το ρεύμα, φυσικά, είναι από τα σημαντικότερα. Με την τιμή της κιλοβατώρας να κυμαίνεται από 0,75 μέχρι 0,82 για τον μήνα Σεπτέμβριο, ανάλογα με τον πάροχο, οι λογαριασμοί αναμένονται φουσκωμένοι, παρά την επιδότηση. Ο κ. Σταγάκης είναι ηλεκτρολόγος και μας εξηγεί αναλυτικά πόσο ρεύμα καταναλώνει κάθε ηλεκτρική συσκευή, ενώ μοιράζεται tips εξοικονόμησης που, όπως αναφέρει, αξιοποιεί και ο ίδιος με την οικογένειά του.
Ηλεκτρικό ρεύμα
«Οι δύο συσκευές που καίνε πιο πολύ ρεύμα είναι η κουζίνα και ο θερμοσίφωνας», λέει. «Όσον αφορά τον θερμοσίφωνα, μπορούμε να προχωρήσουμε σε αντικατάσταση με ηλιακό που λόγω και του κλίματος στη χώρα μας προσφέρει δωρεάν ζεστό νερό ή, διαφορετικά, στο αέριο, που ακόμα και τώρα είναι πιο οικονομικό από το ηλεκτρικό».
Μου εξηγεί ότι μια τετραμελής οικογένεια που θα αγοράσει ηλιακό θα κάνει απόσβεση περίπου σε ενάμιση χρόνο, αφού σήμερα ένας απλός θερμοσίφωνας καίει γύρω στα 2,5 ευρώ την ώρα. Την ηλεκτρική κουζίνα τη χαρακτηρίζει ως αναγκαίο κακό, αφού όποιος επιχειρήσει να μαγειρέψει, πρέπει να είναι αποφασισμένος πως θα δώσει περίπου 2 ευρώ την ώρα, αν χρησιμοποιήσει φούρνο, και 1,5 την ώρα, αν μαγειρέψει στο μάτι, ανάλογα πάντα με το μέγεθος της συσκευής.
«Αυτήν τη στιγμή η κουζίνα υγραερίου είναι περίπου 15-20 % πιο φθηνή από την ηλεκτρική. Ένα σημαντικό κομμάτι για την εξοικονόμηση ενέργειας, το οποίο πολλοί δεν γνωρίζουν, έχει να κάνει με την κατάσταση αναμονής όλων των ηλεκτρικών συσκευών. Ακόμη κι αν κλείσω την τηλεόρασή μου, εάν το λαμπάκι της ανάβει, συνεχίζει να καταναλώνει ρεύμα. Το ίδιο συμβαίνει και με την κουζίνα, τα κλιματιστικά και τους υπολογιστές», εξηγεί.
«Όσον αφορά τα κλιματιστικά, υπάρχει ένα μικρό κόλπο, ανάλογα πάλι με τη χρήση και το πόσο συχνά βρισκόμαστε στον χώρο. Όταν φεύγω από το σπίτι και κλείνω το κλιματιστικό, η θερμοκρασία φτάnει σε αυτήν του περιβάλλοντος. Αν έχω σκοπό να γυρίσω σχετικά γρήγορα, μέσα στο επόμενο τρίωρο, καλό θα είναι να μην το κλείσω. Γιατί αν έχω ορίσει τη θερμοκρασία στους 24 βαθμούς και έξω έχει 35, κλείνοντάς το, όταν επανέλθω στο σπίτι και το ανοίξω ξανά, θα πρέπει να δουλέψει πολύ ώστε να μου κατεβάσει τη θερμοκρασία. Εάν φύγω από το σπίτι και αφήσω το κλιματιστικό αναμμένο, τότε απλώς θα λειτουργεί για κάποια ώρα ώστε να διατηρεί τη θερμοκρασία, καταναλώνοντας πολύ λιγότερο ρεύμα».
Αναφορικά με τους λαμπτήρες είναι πλέον γνωστό, όπως λέει, ότι οι led είναι ο πιο οικονομικός τρόπος για να φωτίσουμε έναν χώρο. Με αυτούς υπάρχει περίπου 80-85% μείωση στην κατανάλωση σε σχέση με τις συμβατικές, τις παλιές λάμπες πυράκτωσης και περίπου 60-70% σε σχέση με τις λάμπες φθορίου.
Ο κ. Σταγάκης αναφέρει πως με την οικογένειά του χρησιμοποιούν ηλεκτρικές συσκευές όπως ο θερμοσίφωνας και το πλυντήριο τις νυχτερινές ώρες. Κι αυτό γιατί σε περιπτώσεις όπως αυτή της ΔΕΗ εξακολουθεί να υφίσταται νυχτερινό τιμολόγιο, δηλαδή μειωμένη χρέωση για τη χρήση ηλεκτρικού ρεύματος κατά τις νυχτερινές ώρες.
«Αφήνουμε τον ηλιακό και αν χρειαστεί να ζεστάνουμε νερό, ανάβουμε τον θερμοσίφωνα το βράδυ, ώστε το πρωί που θα μπούμε για μπάνιο να έχουμε ζεστό νερό, έχοντας χρεωθεί με μειωμένο τιμολόγιο», συμπληρώνει. Αναφορικά με τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται, αναφέρει ότι οι ηλεκτρικές σόμπες είναι η τελευταία επιλογή που θα πρέπει να έχει κάποιος, και ακολουθούν τα κλιματιστικά, το πετρέλαιο και τέλος, τουλάχιστον προς το παρόν, το αέριο.
Πάντως η μείωση στην κατανάλωση είναι αισθητή και αυτό το καλοκαίρι αποτυπώθηκε στα στοιχεία, με τον ΑΔΜΗΕ να δείχνει για τον Ιούλιο σημαντική βουτιά τόσο σε νοικοκυριά όσο και στις επιχειρήσεις και τη βιομηχανία.
Εξοικονόμηση ρεύματος – Tips και δεδομένα ηλεκτρολόγου
– Ηλεκτρική κουζίνα και θερμοσίφωνας είναι οι πιο δαπανηρές εστίες
– Η κουζίνα αερίου είναι 15-20% πιο οικονομική από την ηλεκτρική
– Βγάζουμε τις συσκευές από την πρίζα, δεν τις αφήνουμε ποτέ σε αναμονή
– Διατηρώ το σπίτι σε μια σταθερή θερμοκρασία
– Οι λαμπτήρες led εμφανίζουν 80-85% μείωση στην κατανάλωση σε σχέση με τις συμβατικές λάμπες
– Η μέση κατανάλωση ενός φούρνου ανέρχεται περίπου στα 2 ευρώ/ώρα. Ένα ηλεκτρικό μάτι καταναλώνει περίπου 1,5 ευρώ/ώρα
– Η μέση κατανάλωση ενός θερμοσίφωνα είναι περίπου 2,5 ευρώ/ώρα
– Ένα κλιματιστικό παλιάς τεχνολογίας σε σχέση με ένα σύγχρονης έχει περίπου 40% περισσότερη κατανάλωση
– Ένα πλυντήριο σε μιάμιση ώρα λειτουργίας καταναλώνει περίπου 1,5 ευρώ
Εξοικονόμηση ρεύματος – Συμβουλές ΔΕΗ
– Ρυθμίστε τη θερμοκρασία του ζεστού νερού στον θερμοσίφωνα μέχρι τους 60°C
– Μαγειρεύοντας με χύτρα ταχύτητας, εξοικονομείτε 30-60% ρεύμα
– Ένας φορητός υπολογιστής καταναλώνει έως 50% λιγότερη ενέργεια απ’ ό,τι ένας σταθερός
– Διατηρείτε τον χώρο συντήρησης του ψυγείου στους 4-5°C και την κατάψυξη στους -16°C
– Η χρήση αφυγραντήρων μειώνει την κατανάλωση της θέρμανσης 15-20%
Μετακινήσεις
Την ίδια στιγμή, με τις ταρίφες των ταξί και των διαφόρων εφαρμογών για τις μεταφορές να ανεβαίνουν και με τη μηνιαία κάρτα του μετρό να ξεπερνά τα 27 ευρώ, δεν είναι λίγοι εκείνοι που αναζητούν εναλλακτικούς τρόπους για τη μετακίνησή τους.
Όσον αφορά το αυτοκίνητο, η τιμή της αμόλυβδης στον Δήμο Αθηνών την 1η Σεπτεμβρίου κυμαινόταν από 1,877 έως 2,395. (Στο fuelprices.gr μπορεί κανείς να βρει αναλυτικά κάθε ημέρα τα πρατήρια με τις χαμηλότερες τιμές). Το κόστος τόσο της μετακίνησης όσο και της συντήρησης του αυτοκινήτου το καθιστούν απλώς απαγορευτικό μέσο για τους νέους.
Αυτό όμως που αποτελεί έναν από τους οικονομικότερους και την ίδια στιγμή πιο γρήγορους τρόπους για μετακίνηση στην Αθήνα είναι το ποδήλατο.
«Η πόλη είναι compact σε σχέση με άλλες που πρέπει να διανύεις υπερτετραπλάσιες αποστάσεις. Ο καιρός είναι πολύ φιλικός. Το 80% των ανθρώπων που κάνουν ποδήλατο στην Ευρώπη ζει κάτω από ακραίες καιρικές συνθήκες, οι οποίες όμως δεν τους αποθαρρύνουν», λέει ο Άγις από το «48x17 Cycles».
«Ο κόσμος, θέλοντας να μετατοπίσει την ευθύνη, μπορεί να πει ότι οι συνθήκες δεν είναι τέλειες, όπως στην Κοπεγχάγη και το Άμστερνταμ, οπότε θα πάρει το αυτοκίνητο. Έτσι το κάνει χειρότερο και για τους υπόλοιπους ή γι’ αυτούς που θέλουν να κάνουν μια μικρή προσπάθεια. Παλιότερα το ποδήλατο γινόταν πολύ πιο άναρχα, τώρα τελευταία βλέπουμε ανθρώπους που το κάνουν πολύ πιο οργανωμένα και λίγο πιο σωστά». Τι σημαίνει ποδηλατώ στο κέντρο της Αθήνας;
«Ένας ποδηλάτης, αφού κάνει την πρώτη μέρα μια απλή έρευνα με google search για το τι να προσέχει και αφού διαβάσει απλές συμβουλές, μπορεί να διασχίσει πολύ εύκολα το κέντρο. Δεν χρειάζεται κάποια ιδιαίτερη εξοικείωση. Καλλιθέα, Εξάρχεια, Μεταξουργείο, Κυψέλη, Παγκράτι, αυτές είναι αποστάσεις που από τη δεύτερη μέρα μπορείς να τις κάνεις.
Το να μετακινείσαι με ποδήλατο είναι κάτι που θα σου αλλάξει τη ζωή. Αν δεν θες να σ’ την αλλάξει, δεν θα το κάνεις. Έχουμε πουλήσει πάρα πολλά ποδήλατα που σαπίζουν στα μπαλκόνια. Χρειάζεσαι μια καλή κλειδαριά και να επαναχαρτογραφήσεις τις αποστάσεις και την πόλη. Μια απλή και ήσυχη μέρα, που δεν θα βρέχει ή δεν θα βιάζεσαι, θα δεις τις αποστάσεις που πρέπει να κάνεις καθημερινά και θα ανακαλύψεις από πού μπορείς να περάσεις. Μπορώ να περάσω κάτω από αυτήν τη διάβαση; Μέσα από αυτό το πάρκο; Από αυτό το μικρό στενό;»
Το κόστος για ένα καλό ποδήλατο-όχημα, όπως μου λέει ο Άγις, είναι γύρω στα 500 ευρώ, ενώ για κράνος, φωτάκια και ό,τι άλλο έξτρα χρειαστεί υπολογίζει περίπου ότι τα 150 ευρώ είναι αρκετά.
Διαδρομές και αποστάσεις μέσω ποδηλάτου (πηγή: εφαρμογή bikemap)
Κυψέλη - Μεταξουργείο: 3,84 χλμ. - 13 λεπτά
Μοναστηράκι - Μετρό Αμπελοκήπων: 4,74 χλμ. - 23 λεπτά
Μοναστηράκι - Νέα Σμύρνη: 6,19 χλμ. - 26 λεπτά
Παγκράτι - Χολαργός: 7,54 χλμ. - 35 λεπτά
Ακρόπολη - Νέο Ηράκλειο: 11,71 χλμ. - 56 λεπτά
Κηφισιά - Νέο ψυχικό: 11,94 χλμ. - 45 λεπτά
Γλυφάδα - Σύνταγμα: 12,66 χλμ. - 51 λεπτά
Εξάρχεια - Κουκάκι: 4,04 χλμ. - 15 λεπτά
Αγία Παρασκευή - Σύνταγμα: 11,16 χλμ. - 44 λεπτά
Διατροφή – Μαγείρεμα
«Το να μαγειρεύεις για σένα μόνο μπορεί να είναι πιο ακριβό από το να μαγειρεύεις για περισσότερα άτομα. Για μένα η βασική δυσκολία είναι το food waste. Τα περισσότερα πράγματα βγαίνουν σε μεγάλες συσκευασίες και πριν προλάβεις να τα καταναλώσεις, χαλάνε», λέει η Surtuko/Μαριάννα Γκιτσάκη, food blogger. «Για να περιορίσω αυτήν τη σπατάλη, προσπαθώ να κάνω δύο κυρίως πράγματα. Όποτε μαγειρεύω, προσπαθώ να δημιουργώ leftovers. Δεν εννοώ παραπανίσιες μερίδες φαγητού, γιατί όσο κι αν χαίρομαι εκείνη τη στιγμή με το φαγάκι που μόλις μαγείρεψα, άλλο τόσο δεν θέλω να το δω μπροστά μου την επόμενη μέρα. Μιλάω για μαγειρεμένα υλικά που μπορώ να αξιοποιήσω σε διαφορετικά φαγητά τις επόμενες μέρες.
Αν κάνω μακαρόνια με σάλτσα ντομάτας, θα κάνω παραπάνω σάλτσα, θα τη βάλω στο ψυγείο και τις επόμενες μέρες απλώς θα τη ζεστάνω και θα τη χρησιμοποιήσω για οποιοδήποτε άλλο φαγητό γίνεται με σάλτσα ντομάτας, από στραπατσάδα μέχρι μπριάμ ή πίτσα.
Όποτε βράσω όσπρια, θα κάνω όση ποσότητα χωράει η κατσαρόλα μου και τα υπόλοιπα πάνε ψυγείο ή κατάψυξη, για να μπουν απευθείας σε σούπες και φαγητά ή, αφού ξεπαγώσουν, σε χούμους και σαλάτες.
Το ίδιο και με το ρύζι. Μαγειρεύω πάντα παραπάνω μερίδες, τις βάζω στην κατάψυξη και μετά, μέσα σε δέκα λεπτά, έχω ένα πιάτο fried rice ή τραγανό ρύζι.
Αν ανάψω φούρνο, θα βάλω να ψηθούν όσο περισσότερα λαχανικά μπορώ, σκόρδα, κρεμμύδια, ντομάτες, μελιτζάνες, πιπεριές ή οποιοδήποτε λαχανικό-ρίζα. Τα οποία πάλι θα τα χρησιμοποιήσω σε άλλα φαγητά τις επόμενες μέρες, γλιτώνοντας χρόνο μαγειρέματος. Άσε που τα φουρνιστά λαχανικά είναι και πιο νόστιμα.
Έχω κάνει την κατάψυξη κολλητή μου. Μπορεί το ψυγείο να είναι άδειο, αλλά με μια γεμάτη κατάψυξη τρως και καλά και οικονομικά. Πέρα από τα όσπρια και το ρύζι που ανέφερα παραπάνω, άλλα πράγματα που έχω στην κατάψυξη πάντα είναι:
Λαχανικά ‒ και έτοιμα κατεψυγμένα. Αλλά και ό,τι λαχανικό είναι έτοιμο να χαλάσει ή ξέρω ότι θα χαλάσει πριν προλάβω να το φάω, π.χ. τα σέλερι που τα πουλάνε σε μεγάλες ποσότητες ή το μισό κρεμμύδι που περίσσεψε, το κόβω και το βάζω κατάψυξη. Έτσι είναι έτοιμα κομμένα για μαγείρεμα και ακριβώς στην ποσότητα που χρειάζομαι.
Ψωμί. Όποτε παίρνω φρέσκο ψωμί, το κόβω απευθείας σε φέτες και το βάζω στην κατάψυξη. Και όποτε το χρειάζομαι θα βγάλω μια φέτα από το βράδυ να ξεπαγώσει ή θα την ψήσω επί τόπου στη φρυγανιέρα ή στην τοστιέρα.
Μερίδες φαγητού. Γιατί μπορεί η χτεσινή φασολάδα να μη μου ακούγεται δελεαστική τώρα, αλλά έναν μήνα μετά, που θα βαριέμαι να μαγειρέψω, θα είναι ό,τι πρέπει. Τις επιπλέον μερίδες τις αποθηκεύω επίπεδες, μέσα σε ατομικά σακουλάκια, με την ημερομηνία και το όνομα του φαγητού, για να ξέρω τι μου γίνεται».
Οικονομικές και εύκολες συνταγές της surtuko με leftovers/για singles
Τηγανητό ρύζι / Zero food waste μπολ με τραγανό ρύζι και ανοιξιάτικα λαχανικά / Ανατολίτικα bowls με ρεβίθια / Κολοκυθάκια με αυγά και τυρί του 10λεπτου / Καραμελωμένα καρότα με λεμονάτο γιαούρτι / Κρητική σαλάτα / Ανατολίτικη μελιτζάνα σε ζουμερή σάλτσα ντομάτας
Περισσότερες παρόμοιες συνταγές της surtuko θα βρείτε εδώ
Τη στιγμή που οι τιμές στο σούπερ μάρκετ εκτοξεύονται, οι προσφορές 1+1 σε πολλές αλυσίδες καταργούνται τελείως, ενώ δεν είναι λίγοι εκείνοι που σπεύδουν με το φυλλάδιο στο χέρι σε διαφορετικές αλυσίδες για να βρουν προϊόντα σε ειδικές τιμές, για όσο ισχύουν φυσικά.
Σήμερα στις αλυσίδες των σούπερ μάρκετ μπορεί κανείς να δει αύξηση από 12% στα γαλακτοκομικά μέχρι 18% στα προϊόντα περιποίησης και φροντίδας. Με μια επίσκεψη σε γνωστή αλυσίδα μπορείς να δεις την τιμή της τομάτας στα 1,76 ευρώ το κιλό και τα λεμόνια 1,78.
Στη λαϊκή οι τιμές είναι βέβαια καλύτερες, γι’ αυτό όλο και περισσότερος νέος κόσμος φροντίζει τα πρωινά του Σαββάτου να πάρει το καρότσι και να καλύψει τις ανάγκες του όσον αφορά τα τρόφιμα της εβδομάδας, ψωνίζοντας από εκεί. Ενδεικτικά, σε αυτήν της Πανόρμου η τιμή της ντομάτας βρίσκεται περίπου στο 1 ευρώ, τα αυγά στα 12-20 λεπτά το τεμάχιο, τα λεμόνια από 1,10-1,50 ευρώ και τα μήλα περίπου στο 1 ευρώ.
Μαγείρεμα, τρόφιμα, θέρμανση και μετακινήσεις: αυτή η σεζόν προβλέπεται δύσκολη σε όλα τα επίπεδα. Και το σίγουρο είναι ότι οι αριθμοί θα συνεχίσουν να μας απασχολούν, μονοπωλώντας κατά περιόδους το ενδιαφέρον και την αγωνία μας.
