Φαντάζεστε το καλοκαίρι χωρίς καρπούζια, πεπόνια, κεράσια, ντομάτες, κολοκυθάκια και μελιτζάνες; Και όχι μόνο αυτά, αλλά και δεκάδες άλλα αγαπημένα μας φρούτα και λαχανικά που εξαρτώνται από τις μέλισσες για την επικονίασή τους, δηλαδή τη γονιμοποίηση του άνθους για να παραχθεί ο καρπός τους.
Η παγκόσμια επιστημονική κοινότητα έχει εδώ και χρόνια προειδοποιήσει ότι οι μέλισσες λιμοκτονούν λόγω της έλλειψης ποικιλίας των φυτών, ως απόρροια των μονοκαλλιεργειών, και μαζί με αυτές κινδυνεύει και το 1/3 της τροφής μας αφού το 35% των καλλιεργειών (όπως φρούτα και λαχανικά) βασίζεται στην επικονίαση που προσφέρουν. Μόνο στην Ευρώπη πάνω από 4.000 είδη φρούτων και λαχανικών αναπαράγονται λόγω των μελισσών.
Μια εκστρατεία για να σωθούν οι μέλισσες έχει ήδη ξεκινήσει από μια ομάδα εθελοντών με επικεφαλής την Εύα Θεοφάνους η οποία είναι η εμπνεύστρια τη δράσης «ΒΕΕ and ΒΕ». Αν και ασχολείται με τον χώρο του τουρισμού η κ. Θεοφάνους κάποια στιγμή ευαισθητοποιήθηκε σχετικά με τον κίνδυνο αφανισμού των μελισσών και αποφάσισε να τις θρέψει προτείνοντας μας να δημιουργήσουμε αστικούς μελισσόκηπους.
Ιδανικά θα πρέπει να έχουμε ένα πιατάκι με φρέσκο νερό, όπως βάζουμε για το σκύλο ή τη γάτα μας. Αλλά να προσέξουμε να έχει μέσα πετρούλες ή χαλίκια για να μπορεί η μέλισσα να σταθεί για να πιει.
— Πως και ασχοληθήκατε με τη πρόταση για δημιουργία αστικών μελισσόκηπων;
Σε ένα φόρουμ αειφορίας τον περασμένο Σεπτέμβριο στη Σαμοθράκη όπου ήμουν ομιλήτρια, ομιλητής ήταν και ένας Καθηγητής Μελισσοκομίας - Δασοπονίας του Α.Π.Θ και μιλούσε για τη μέλισσα. Εκείνη τη μέρα συνειδητοποίησα πόσο ελλιπή γνώση έχουμε οι περισσότεροι και πόσο σημαντικό πλάσμα είναι η μέλισσα για το οικοσύστημα. Με τη στήριξη των επιστημόνων και αρκετές ώρες ενασχόλησης με το θέμα δημιουργήθηκε η δράση Bee&BE - Μελισσόκηποι παντού. Σκοπός μας λοιπόν είναι να θρέψουμε αυτή που μας θρέφει. Η ανταπόκριση εθελοντών και κοινού ήταν απρόσμενη. Συνειδητοποίησα ότι η μέλισσα υπάρχει μέσα σε όλους μας και μας προκαλεί δέος ακόμα και αν δεν γνωρίζουμε τίποτα για εκείνη.
— Ποια είναι η σημασία της μέλισσας για τις καλλιέργειες; Οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε ότι η μέλισσα παράγει απλά μέλι.
Είναι σημαντικό να ξεκαθαρίσουμε ότι η μέλισσα δεν υπάρχει για να παράγει μέλι. Το μέλι το παράγει για να έχει τροφή το χειμώνα. Ο ρόλος της στη φύση είναι να επικονιάζει φρούτα, λαχανικά, ζαρζαβατικά, σιτηρά, άνθη και δέντρα. Ο ρόλος της είναι να κρατά ζωντανή τη βιοποικιλότητα και κατά συνέπεια ολόκληρο το οικοσύστημα.
Αυτό που δεν γνωρίζουμε είναι ότι από τα χιλιάδες είδη μελισσών, ελάχιστα παράγουν μέλι. Οι υπόλοιπες είτε ζουν σε κοινωνίες, είτε μόνες, είτε σε δέντρα, είτε στο χώμα, είτε έχουν κεντρί είτε όχι, είτε είναι μαύρες, μπλε, πολύχρωμες, μεγάλες ή μικρές, όλες είναι επικονιαστές.
— Πως μπορεί κανείς να δημιουργήσει έναν αστικό μελισσόκηπο;
Είναι τόσο απλό. Πάμε σε ένα φυτώριο, διαλέγουμε όποια βότανα θέλουμε όπως λεβάντα, δενδρολίβανο, ρίγανη, θυμάρι, σχοινόπρασο, σάλβιες που έχουν πολλά ανθάκια και μεγάλη περίοδο ανθοφορίας, λουλούδια με γύρη όπως euphorbia, καλλιστήμονες, ηλίανθους, μαργαρίτες, λαδανιά, ίριδες, οξαλίδες, γιασεμί, αγιόκλημα και αν έχουμε χώρο, μια αγγελικούλα, έναν χειμώνανθο, μια κουτσουπιά και γιατί όχι ένα μικρό οπωροφόρο όπως μια πορτοκαλιά ή λεμονιά σε γλάστρα. Στις γλάστρες μας μπορούμε να φυτεύουμε και φασόλια και κρεμμύδια. Οποιοσδήποτε συνδυασμός, αν προσφέρει ποικιλία και μεγάλης διάρκειας ανθοφορία, θα ήταν ένα πρώτο βήμα.
Ιδανικά θα πρέπει να έχουμε ένα πιατάκι με φρέσκο νερό, όπως βάζουμε για το σκύλο ή τη γάτα μας. Αλλά να προσέξουμε να έχει μέσα πετρούλες ή χαλίκια για να μπορεί η μέλισσα να σταθεί για να πιει.
Η μέλισσα χρειάζεται ποικιλία για να πάρει τα αμινοξέα και τις πρωτεΐνες που της είναι απαραίτητα. Οι μονοκαλλιέργειες και η έλλειψη της βιοποικιλότητας, ειδικά στις πόλεις, είναι ένας από τους βασικούς λόγους που μειώνονται οι πληθυσμοί της, πέραν βέβαια των τοξικών φυτοφαρμάκων και της γενικότερης μόλυνσης που είναι και οι βασικότεροι. Η αστική μέλισσα είναι δείγμα της υγείας μιας πόλης κι ο καθένας από εμάς μπορεί να τη θρέψει.
— Τι έχετε να πείτε σε όσους φοβούνται τις μέλισσες;
Ότι μάλλον από παιδάκια έμαθαν να τις φοβούνται και τους καταλαβαίνω. Και ότι όσες μέλισσες έχουν κεντρί τσιμπούν μόνο όταν κινδυνεύουν και το κάνουν για άμυνα. Επίσης όταν τσιμπούν πεθαίνουν, οπότε σίγουρα δεν το κάνουν ελαφρά τη καρδία.
Κανονικά οι μέλισσες τρυγούν ήσυχα και τρυφερά, μας εξασφαλίζουν το ⅓ της τροφής μας και αναπαράγουν σιωπηλά αυτό το θαύμα της φύσης που υπάρχει γύρω μας. Φανταστείτε όλα τα παιδάκια στο σχολείο να το μάθαιναν αυτό. Θα έλεγαν στη μαμά τους να μη φοβάται τις μέλισσες και να φτιάξει μελισσόκηπο. Ήδη υπάρχουν σχολεία που εμπνεύστηκαν από τη δράση Bee&BE και έχουν φτιάξει μελισσόκηπο στο προαύλιο! Και τώρα με τον Διαγωνισμό που τρέχει μέχρι 30/6, ελπίζουμε ότι θα γεμίσουν και τα μπαλκόνια μας.
Με σύνθημα Μελισσόκηποι παντού η Bee and ΒΕ διεξάγει έναν πανελλαδικό διαγωνισμό που τρέχει στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για τον πιο πλήρη σε ποικιλία οικιακό αστικό μελισσόκηπο. Σχετικά με τον διαγωνισμό και το έπαθλο μπορείτε να ενημερωθείτε εδώ.
