Καθώς η χρονιά τελειώνει, ζητήσαμε απ' τον κριτικό κινηματογράφου της LIFO Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου να φτιάξει μια λίστα με υποψηφιότητες για την ταινία της χρονιάς. Επέλεξε 16 ταινίες που προβλήθηκαν στην Ελλάδα το 2015, χωρίς αξιολογική σειρά, ώστε οι αναγνώστες μας να έχουν μια έτοιμη λίστα, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν μπορεί κάποιος να προσθέσει κάποια που δεν είναι στη λίστα.
1. Νιότη
Ιταλία, Γαλλία, Ελβετία, Ηνωμένο Βασίλειο
Σκηνοθεσία: Πάολο Σορεντίνο
Πρωταγωνιστούν: Μάικ Κέιν, Χαρβεϊ Καϊτέλ, Ρέιτσελ Βάις, Πολ Ντέινο, Τζέιν Φόντα
Από την κριτική του Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου:
Ο Φρεντ/Μάικλ Κέιν και ο Μικ/Χάρβεϊ Καϊτέλ προέρχονται από διαφορετικές χώρες και σχολές υποκριτικής, αλλά επειδή είναι σπουδαίοι ηθοποιοί, με αντίληψη των λεπτομερειών και την απαραίτητη ωριμότητα να συλλάβουν την υπαρξιακή κρίση χωρίς το άγχος της εμφατικής έκφρασής της, είναι ιδανικά συμπληρωματικοί στους ρόλους, μετατρέποντας δύο «απίθανους» χαρακτήρες (πόσες πιθανότητες έχεις να δεις αυτούς τους δύο μαζί με τους υπόλοιπους επισκέπτες, μαζεμένους σε έναν τόσο θεσπέσιο χώρο!) σε ανθρώπους που παρατηρούν και συλλογίζονται ισόποσα, και συγκινητικά.
Με τον φελινικό του μανδύα αυτήν τη φορά στραβά ριγμένο στον ώμο –τα φαντάσματα της Ιουλιέτας;–, ο Πάολο Σορεντίνο γλιτώνει την υπερβολή με τη συνέπεια και την προσήλωσή του σε ένα οριοθετημένο και καλιμπραρισμένο δράμα για την άπιαστη νιότη, ανάλαφρο και βαρύ όταν πρέπει, λοξοκοιτώντας συχνά στην τέλεια ομορφιά που παρενοχλεί το λυκόφως των γερόλυκων.
Αστεράκια: ****
2. Τα Μυαλά που Κουβαλάς
Inside Out
Η.Π.Α.
Σκηνοθεσία: Πιτ Ντοκτέρ
Από την κριτική του Θοδωρή Κουτσογιαννόπουλου:
Καλλιτεχνικά, η ταινία είναι ένας θρίαμβος εφάμιλλος του Ψάχνοντας τον Νέμο, των Απίθανων και των καλύτερων νεο-κινούμενων σχεδίων της ψηφιακής εποχής, ξεκινώντας με τα θεμέλια μιας παιδικής ιστορίας, περνώντας από ένα αφηρημένο παζλ από κινηματογραφικούς «νευρώνες» (ένα τεράστιο αρχιτεκτόνημα-λούνα παρκ που μοιάζει να μην έχει τελειωμό) και καταλήγοντας σε μια ολόθερμη συνέργεια πολλών συντελεστών, τεχνικά, σεναριακά και σε επίπεδο χαρακτήρων. Έχω ξαναγράψει πως πολλές φορές μια σκηνή από animation της Pixar μπορεί να ξεπεράσει σε πρωτοτυπία, ταλέντο και χιούμορ δέκα ταινίες μαζί, κι εδώ μόνο τα πλακατζίδικα διάσπαρτα έξτρα των τίτλων τέλους αξίζουν όσο τίποτε, ειδικά αυτό με τη γάτα που τρελαίνει τον εγκέφαλο του κέντρου ελέγχου του σιναφιού της! Μία από τις καλύτερες ταινίες της χρονιάς, αναμφισβήτητα.
Αστεράκια: ****1/2
3. Το Παιχνίδι της Μίμησης
Αγγλία. ΗΠΑ
Σκηνοθεσία: Μόρτεν Τίλντουμ
Πρωταγωνιστούν: Μπένεντικτ Καμπερμπάτς, Κίρα Νάιτλι, Μάθιου Γκούντ, Ρόρι Κίνιαρ
Από την κριτική του Θ.K.:
Αυτό που επιχειρεί ο Νορβηγός σκηνοθέτης Μόρτεν Τίλντουμ, γνωστός από το εξαιρετικά ενδιαφέρον Headhunters, είναι να θέσει τον ήρωα προ των προσωπικών του ευθυνών, των απωθημένων και των αδυναμιών του. Η ισόβια ενασχόληση του με την σύγκριση ανάμεσα σε ανθρώπους και μηχανές, ένα γαϊτανάκι μίμησης της νοημοσύνης σε σχέση με την ευαίσθητη συμπεριφορά, κατέληξε σε αγωνιώδη προσπάθεια να βρει τη δική του ανθρωπιά μέσα από τα παιδιά του, τους υπολογιστές, χωρίς να σκέφτεται τις συνέπειες, ως άνθρωπος χωρίς δεσμεύσεις και συγκεκριμένες προοπτικές. Το Α και το Ω του έργου είναι ο Μπένεντικτ Κάμπερμπατς, ο οποίος ισορροπεί μαεστρικά την ένταση του Τούρινγκ με υποκριτική εγκράτεια, και αποχρώσεις στην απόδοση ενός ευάλωτου και ευμετάβλητου χαρακτήρα. Στο παιχνίδι της ισορροπίας, καταφέρνει επίσης να ισοφαρίσει τον προφανή αφηγηματικό τρόπο του Imitation Game: αν και πρόκειται για μια ταινία με νοήμον θέμα, έξυπνες αναζητήσεις και απαιτήσεις ευφυούς κοινού, ο διάλογος συχνά βασίζεται σε απλουστευμένα τσιτάτα και η σκηνοθεσία καταφεύγει σε σερβιρισμένους ελιγμούς. Η Κίρα Νάϊτλι, συνεργάτης του Τούρινγκ που θαυμάζει το πνεύμα του και τον αδάμαστο, ελάχιστα συμπαθή χαρακτήρα του, είναι ακριβώς αυτό, ένα πρόσχημα διευκόλυνσης του θεατή, έτσι ώστε να εισχωρήσει στον κόσμο των αριθμών και των διλημμάτων.
Αστεράκια: ***1/2
4. Σε Ακολουθεί
ΗΠΑ
Σκηνοθεσία: Ντέιβιντ Ρόμπερτ Μίτσελ
Πρωταγωνιστούν: Μάικα Μονρόε, Κιρ Γκίλκραϊστ, Ντάνιελ Ζοβάτο
Από την περίληψη του φιλμ:
Ένα ημίγυμνο κορίτσι τρέχει ουρλιάζοντας έξω από το σπίτι της, προσπαθώντας να ξεφύγει από έναν θανάσιμο κίνδυνο που μόνο εκείνη μπορεί να δει, ενώ οι δικοί της την κοιτούν έκπληκτοι. Ο πανικός την οδηγεί ως την παραλία όπου αφήνει ένα αποχαιρετιστήριο μήνυμα, λίγο πριν το πτώμα της βρεθεί φριχτά παραμορφωμένο. Με αυτόν τον ανατριχιαστικό πρόλογο, το «It Follows» μας προσγειώνει απότομα στον αλλόκοτο κόσμο του, τον οποίο στοιχειώνει μία αγνώστου προελεύσεως υπερφυσική απειλή που μεταδίδεται με τη σεξουαλική επαφή και ακολουθεί μέρα-νύχτα το στόχο της, αθέατη σε όλους εκτός από το θύμα. Έπειτα από μια φαινομενικά αθώα ερωτική συνάντηση, η 19χρονη Τζέι βρίσκεται να καταδιώκεται από τη φρικαλέα αυτή κατάρα, εφιαλτικά οράματα που μπορούν να πάρουν οποιαδήποτε ανθρώπινη μορφή, μετατρέποντας ακόμα και τις πιο οικείες φιγούρες σε πιθανούς δολοφόνους της. Καθώς ο χρόνος μετρά αντίστροφα, η Τζέι θα αναζητήσει τη βοήθεια των φίλων της σε μια απεγνωσμένη προσπάθεια να ανατρέψει την τρομερή της μοίρα.
5. Τιμπουκτού
Γαλλία, Μαυριτανία
Σκηνοθεσία: Αμπντεραχμάν Σισσάκο
Πρωταγωνιστούν: Ιμπραήμ Αχμέντ, Τούλου Κίκι, Αμπέλ Τζάφρι
Από την κριτική του Θ.K.:
Στην παράδοση των λιγοστών, αλλά αξιοπρόσεκτων Αφρικανών σκηνοθετών, όπως ο Τζιμπρίλ Ντιόπ Μαμπετί, ο Σουλεϊμάν Σισέ και ο Ουσμάν Σεμπένε, που έχουμε γνωρίσει από τα διεθνή φεστιβάλ, ο Αμπντεραμάν Σισακό επιλέγει να αφηγηθεί με λυρισμό και σοφιστικέ αφαίρεση, αντί να επιδείξει σοκαριστικές εικόνες, για να θίξει τη βία σε μια καυτή γεωγραφική ζώνη, όπου ο θρησκευτικός σκοταδισμός απειλεί να ισοπεδώσει την αρετή της ανθρωπιάς και την ίδια τη χαρά της ζωής. Στο Τιμπουκτού, που σάρωσε στις μεγαλύτερες κατηγορίες στα φετινά βραβεία Σεζάρ και βρέθηκε στην πεντάδα των υποψήφιων για Όσκαρ ξενόγλωσσων ταινιών, ο Μαυριτανός σκηνοθέτης του Μπαμακό κοντράρει τη σχεδόν ειδυλλιακή καθημερινότητα των ταπεινών αγροτών, κτηνοτρόφων και ψαράδων με τους οπισθοδρομικούς κανόνες που επιβάλλουν οι τζιχαντιστές που έχουν αναλάβει φρούρηση, σαν μαύρος ζυγός από την υποσαχάρια πόλη. Ο Σισακό δεν κάνει ένα εξωτικό ντοκιμαντέρ, όπως μας υποδεικνύουν κάποια υπέροχα ενσταντανέ μέσα στην ταινίατου, αλλά ένα βαθύτατα στοχαστικό και απόλυτα προσβάσιμο κατηγορώ για την ωμότητα του θεοκρατικού παραλογισμού, από τη σκοπιά ενός ανθρώπου που γνωρίζει εκ των έσω και συμπάσχει, και όχι με την ατζέντα και την οπτική ενός Δυτικού.
Αστεράκια: ****
6. Το Αλάτι της Γης
Ντοκιμαντέρ
Bραζιλία, Γαλλία, Ιταλία, ΗΠΑ
Σκηνοθεσία: Βιμ Βέντερς, Τζουλιάνο Ριμπέιρο Σαλγκάντο
Από την κριτική του Θ.K.:
Με την υψηλή ποιότητα των ντοκιμαντέρ που υπογράφει, ο Βιμ Βέντερς μας κάνει να αναρωτιόμαστε αν τελικά είναι καλύτερος στην τεκμηρίωση από τη μυθοπλασία, όπου η υψηλή συχνότητα δεν συμβαδίζει πάντα με ανάλογο αποτέλεσμα. Στο Αλάτι της Γης οι προσωπικές στιγμές του σπουδαιότερου εν ζωή social photographer, του Βραζιλιάνου Σεμπαστιάο Σαλγκάδο, δικαιολογούν απόλυτα τις επαγγελματικές του επιλογές. Το οδοιπορικό του Σαλγκάδο καλύπτεται μέσα από τις φωτογραφίες που έχει τραβήξει και εκθέσει σε όλον τον κόσμο, αλλά το DNA των εκατοντάδων ενσταντανέ του αποκωδικοποιείται από τη μοναδική αφήγηση του καλλιτέχνη. Ο Βέντερς είχε την έμπνευση να τοποθετήσει τον Σαλγκάδο σε έναν σκοτεινό θάλαμο, με τις φωτογραφίες του να περνάνε μπροστά του σαν ένα slide show που αποτυπώνεται στην κάμερα και τον ίδιο να παίρνει πάσα από καθεμία από αυτές για να αφηγηθεί την ιστορία που κρύβεται πίσω από το κάθε ταξίδι, τους ανθρώπους και τον αγώνα τους, τη δράση και την αντίδραση, το αίτημα και την έκβασή του. Παράλληλα, ξεδιπλώνει τις γνώσεις που έχει αποκτήσει και τα δικά του αισθήματα για την περίσταση, πάντα με τη συνοδεία των καταπληκτικών εικόνων που από μόνες τους είναι έργα τέχνης. Στο μυαλό ενός συνειδητοποιημένου φωτορεπόρτερ τίποτε από αυτά δεν στέκει αυτόνομο, δικαιωμένο από τη στιγμή ή την ομορφιά του, αλλά δηλώνει πολιτική εμπλοκή ή κοινωνική πάλη.
Αστεράκια: ****
7. Νυχτερινός Ανταποκριτής
Nightcrawler
ΗΠΑ, 2014
Σκηνοθεσία: Νταν Γκίλροϊ
Πρωταγωνιστούν: Τζέικ Τζίλενχαλ, Ρενέ Ρούσο, Μπιλ Πάξτον, Ριζ Άχμεντ
Από την κριτική του Θ.K.:
Η συγκρατημένη απελπισία ενός νέου άνδρα, του Λούις Μπλουμ, που ψάχνει για δουλειά στο Λος Άντζελες δεν είναι απλώς το πορτρέτο ενός άνεργου που η τύχη τον φέρνει κοντά στο εγκληματολογικό ρεπορτάζ και στην ελεύθερη αγορά των media, όπου εμπορεύεται μακάρια θέματα που «πουλάνε», αλλά μια πρωτότυπη βουτιά στα σωθικά της αστικής νύχτας, με πρωταγωνιστές τους παπαράτσι της φρίκης, δηλαδή τους ελεύθερους ρεπόρτερ που κυνηγάνε τα δυστυχήματα και τις ληστείες και καταγράφουν με τις κάμερές τους υλικό βίας, η ωμότητα και η αποκλειστικότητα του οποίου αποτιμάται αναλόγως από τηλεοπτικά δίκτυα που αγοράζουν τα κομμάτια και τα προβάλλουν με προφανή στόχο την τηλεθέαση – με πιξελαρισμένα θύματα και δέος στην εκφώνηση της μακάβριας είδησης. Είναι δύσκολο να πιστέψει κάποιος πως πρόκειται για το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Νταν Γκιλρόι (αδελφού του Τόνι Γκιλρόι, του Μάικλ Κλέιτον), καθώς το σενάριο γύρω από τη νύχτα, την πόλη και τους ανθρώπους της, υποψήφιο στα φετινά Όσκαρ, συνάδει με την αρτιότητα της σκηνοθετικής ματιάς. Ο Τζέικ Τζίλενχαλ, γλοιώδης και μεθυστικός ταυτόχρονα, δίνει μία από τις ανδρικές ερμηνείες της χρονιάς.
Αστεράκια: ***1/2
8. Ο Γιός του Σαούλ
Ουγγαρία, 2015
Σκηνοθεσία: Λάζλο Νέμες
Πρωταγωνιστούν: Γκέζα Ρόχινγκ, Λεβέντε Μολνάρ, Ουρς Ρεχν
Από την κριτική του Θ.K.:
Πέρα από την αλληγορία της συνέχισης της φυλής από τις αντικρουόμενες παραδόσεις γύρω από τον βασιλιά Σαούλ και τον πρωτότοκο γιο του Ιωνάθαν (η σχέση τους δεν ήταν ανέφελη, λόγω της αυξανόμενης παράνοιας του πατέρα), η ταινία του Λάζλο Νέμες καταφέρνει να απομακρυνθεί από το εξιδανικευμένο κυνήγι της επιβίωσης, όπως το τοποθετούν στην καρδιά της πλοκής τους άλλες ταινίες με συναισθηματικές και ρεαλιστικές άκρες, και, αντ' αυτού, γίνεται εξαιρετικά αισιόδοξη, παρά την ανελέητη σκοτεινιά της, ακριβώς επειδή παραδέχεται ως αξίωμα πως στην αντίπερα όχθη της κόλασης δεν είναι ο έξω κόσμος ή οτιδήποτε σχετίζεται με τη ζωή αλλά ο παράδεισος, για να αποθέσουν με αξιοπρέπεια την ψυχή τους, όταν το ταξίδι δεν έχει επιστροφή. Όταν ο Σαούλ χαμογελάει, για μία και μοναδική φορά, για να ξορκίσει τη ματαιότητα του βραχύχρονου ταξιδιού του, νομίζω πως γινόμαστε κοινωνοί ενός theatrum mundi, με τον ήρωα ως πρωταγωνιστή μίας από τις αλληλοκαλυπτόμενες ιστορίες, στον κόσμο που μοιάζει με σκηνή. Ο Νέμες μένει πιστός σε αυτήν τη λογική και υπογράφει μία από τις μεγάλες ταινίες της χρονιάς.
Αστεράκια: ****1/2
9. Έμφυτο Ελάττωμα
ΗΠΑ,
Σκηνοθεσία: Πολ Τόμας Άντερσον
Πρωταγωνιστούν: Χοακίν Φίνιξ, Ρις Γουιδερσπούν, Όουεν Ουίλσον, Μπενίσιο Ντελ Τόρο, Τζος Μπρόλιν, Κάθριν Γουότερστοουν
Από την κριτική του Θ.K.:
Φιλόδοξο και ψυχεδελικό, αστείο και παραισθητικά συναρπαστικό, το κινηματογραφικό ταξίδι του Πολ Τόμας Άντερσον στο κρίσιμο χρονικό μεταίχμιο της μετάβασης από τον ανέμελο ιδεαλισμό των '60s στην καχυποψία των '70s είναι μια εμπειρία απόλυτα σύμφωνη με το πνεύμα του μυθιστορήματος του Τόμας Πίντσον και, πολύ συχνά, ζαλιστικά προσκολλημένη στο γράμμα. Η ημιτελής αίσθηση σε αυτήν τη νουάρ, αν και ευάερη ελεγεία, είναι σκόπιμη και εξυπηρετεί έναν βαθύτατο παραλογισμό που καταλήγει σε πολλές χιουμοριστικές σκηνές (σαν gags που αντίκεινται στη σοβαρή ιδιότητα των ψηφιδωτών/ηρώων) και επιτείνουν τη θολούρα. Ο Άντερσον, μέσω του ιδανικού στον ρόλο Χοακίν Φίνιξ, ξετυλίγει ένα νήμα σε ανοιχτό λαβύρινθο, αξιοποιώντας μια γενικότερη απογοήτευση που έπεσε σαν πέπλο στο πιο αισιόδοξο χρονικό σημείο της πρόσφατης αμερικανικής ιστορίας. Διότι, μετά την ευφορία του 1967 και το καλοκαίρι της αγάπης που έδωσε ελπίδες για έναν καλύτερο κόσμο, βγήκαν άλλου είδους όπλα, που κατέστρεψαν το ηθικό και διέψευσαν τις προσδοκίες. Ο Ντοκ φέρεται σαν ανέμελος εξερευνητής σε μια θάλασσα απατεώνων, με διάφορες στολές και προσωπεία. Ο σκοπός του Πίντσον είναι να μιλήσει αλληγορικά για μια χαοτική κοινότητα που αλλάζει ρότα, αλλά είναι πολύ φτιαγμένη για να το πάρει χαμπάρι. Αντίστοιχα, ο Άντερσον απεικονίζει ανθρώπους που, ενώ θα έπρεπε να είναι αναστατωμένοι με όλα αυτά που συμβαίνουν, γλιστράνε μέσα σε ένα absurdist μονοπάτι, χωρίς να βλέπουν το φως της λύτρωσης. Το μονοπάτι έχει σημασία στο Έμφυτο Ελάττωμα ή, καλύτερα, ο τρόπος, την ίδια στιγμή που ο ντετέκτιβ Ντοκ, με τις ανορθόδοξες μεθόδους και τη μηδενική αίσθηση του χρόνου, σπαζοκεφαλιάζει με το γιατί έγινε ό,τι έγινε, έχοντας ξεχάσει το τι έγινε. Το φιλμ, ως τριπάκι, σε χορταστικό σινεμασκόπ.
Αστεράκια: ****1/2
10. Χωρίς Μέτρο
ΗΠΑ, 2014
Σκηνοθεσία: Ντέμια Σάζελ
Πρωταγωνιστούν: Μάιλς Τέλερ, Τζέι Κέι Σίμονς
Από την κριτική του Θ.K.:
Ένα κομψοτέχνημα για την ηθική της παιδείας, τα σύνορα της πειθαρχίας, την ψυχολογική αντικατάσταση του πατρικού προτύπου, τον πόνο και το πάθος για τη μουσική, αλλά και την έννοια του ταλέντου και της μετριότητας, το μικρού μεγέθους, μεταδοτικό και πολυκύμαντο "Χωρίς Μέτρο" ήρθε για να μείνει χαραγμένο στη μνήμη, κάνοντας την μεγάλη έκπληξη της χρονιάς, για τη συμπαγή δομή του, την συγκινητική προσπάθεια του Μάϊλς Τέλερ και το χωρίς περιστροφές και κρατήματα, εκρηκτικό πορτρέτο του σπουδαίου καρατερίστα Τζ. Κ. Σίμονς- η "not my tempo", φοβιστική επωδός του στην ταινία, είναι ήδη κλασσική.
Το Χωρίς Μέτρο, με όλες τις υπερβολές του, καταλήγει σε μια τέτοια ανατροπή που επιτρέπει στον θεατή να χειροκροτήσει ακόμη και τη λοξή, εκδικητική, σαδιστική στρατηγική του Φλέτσερ, χάρη στο εμπνευσμένο σενάριο και την εντελώς μέσα στο μέτρο σκηνοθεσία του Σαζέλ, τη συναρπαστική ερμηνεία του Τζ. Κ. Σίμονς, που κόβει την ανάσα και σαρώνει τα βραβεία (δικαίως φαβορί για τον δεύτερο ρόλο στα επερχόμενα Όσκαρ) και την συγκινητική, πειστικότατη μαθητεία του Μάϊλς Τέλερ, του παιδιού που ξεχώρισε αισθητά στο Rabbit Hole και το Spectacular Now με τη φυσικότητα του και εδώ ματώνει στα ντραμς- ένας ολοκληρωμένος ηθοποιόςπου υποδύεται το ακατέργαστο ταλέντο.
Αστεράκια: ****1/2
11. Η Θεωρία των Πάντων
Αγγλία
Σκηνοθεσία: Τζέιμς Μαρς
Πρωταγωνιστούν: Έντι Ρεντμέιν, Φελίσιτι Τζόουνς
Από την κριτική του Θ.K.:
Ένα από τα ενδιαφέροντα καλλιτεχνικά άλματα της χρονιάς είναι η μεταπήδηση του βραβευμένου με Όσκαρ ντοκιμαντέρ, σκηνοθέτη του καθηλωτικού Man on Wire, Τζέιμς Μαρς, στη μυθοπλασία με τη στρωτή βιογραφία του διάσημου θεωρητικού της Κοσμολογίας και της Φυσικής, Στίβεν Χόκινγκ. Το ανθρώπινο στοιχείο είναι παραπάνω από ορατό, καθώς η ταινία Η Θεωρία των Πάντων βασίζεται στο χρονικό του πιο «δικού» του ανθρώπου, της γυναίκας της ζωής του, Τζέιν Γουάιλντ.
Η μεγάλη επιτυχία του Ρεντμέιν, πάντα σε συνάρτηση με μια εξαιρετική υποστήριξη από τη Φελίσιτι Τζόουνς στον ρόλο της Τζέιν, δεν εντοπίζεται μόνο στην τεχνικά εντυπωσιακή κατάρρευση του Χόκινγκ με βίαια περιστατικά που σηματοδοτούν τον επίπονο σωματικό του Γολγοθά, αλλά και στις απειροελάχιστες συσπάσεις του προσώπου, όποτε χρειάζεται να αποτυπώσει το χιούμορ ή τις αλλαγές στη διάθεση. Όσο περνάει η ώρα δεν έχουμε απέναντί μας ένα κομμάτι ανθρώπινου πάγου που επαιτεί ευγενικά τον οίκτο μας, αλλά ζεσταινόμαστε με τη φλόγα που μας αφήνει να αντικρίσουμε και να αισθανθούμε από το βάθος της ψυχής του.
Αστεράκια: ***
12. Αστακός
Ελλάδα, Ιρλανδία, Ηνωμένο Βασίλειο, Γαλλία, Ολλανδία
Σκηνοθεσία: Γιώργος Λάνθιμος
Πρωταγωνιστούν: Κόλιν Φάρελ, Ρέιτσελ Βάις, Ολίβια Κόλμαν, Άσλεϊ Γιένσεν, Αριάν Λαμπντ, Τζον Σ. Ράιλι, Λέα Σεντού, Aγγελική Παπούλια, Μάικλ Σμάιλι, Μπεν Γουίσοου
Από την κριτική του Θ.K.:
Η ταινία είναι ένα σατιρικό, σουρεαλιστικό ρομάντσο με οξυδέρκεια στην παρατήρηση της ανθρώπινης ψυχής και το μαύρο χιούμορ σε φουλ φόρμα από τον μόνιμο σεναριογράφου του Λάνθιμου, Ευθύμη Φιλίππου, γύρω από την άτσαλη συμπεριφορά των αμήχανων τροφίμων του ζωολογικού κήπου που έχει πάρει το σχήμα του ξενοδοχείου και των γελοίων επιτηρητών τους. Ο Λάνθιμος το υποστήριξε με αυτοπεποίθηση και πλαστικότητα, δημιουργώντας μια απολυταρχία χωρίς τρελούς δικτάτορες και ειδικά εφέ, μια άθεη και απρόσωπη κοινωνία σε ειδυλλιακό φυσικό τοπίο, όπου η απειλή υφέρπει με αφύσικους τροπισμούς (με τη βιολογική και τη λογοτεχνική έννοια) σαν ένα καθαρόαιμο auteur θρίλερ, με πινελιές παραλογισμού στην αρχή, ρομαντική στροφή στο δεύτερο μέρος, παράδοξες λεπτομέρειες σε όλη τη διάρκεια και ανοιχτό φινάλε, που, όπως και στον Κυνόδοντα, υπονοεί σαφώς την αμφίσημη νίκη της επώδυνης επιλογής έναντι της δεσποτικής οργάνωσης. Στο μεταξύ, ο Λάνθιμος έχει προλάβει, για πρώτη φορά στη φιλμογραφία του, να εμπλακεί και στο θέμα, εκτός από το να παρατηρεί σχολαστικά τους χαρακτήρες που συνήθως προσπαθούν να δραπετεύσουν.
Αστεράκια: ****
13. Birdman ή Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας
ΗΠΑ, 2014
Σκηνοθεσία: Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου
Πρωταγωνιστούν: Μάικλ Κίτον, Έντουαρντ Νόρτον, Έμα Στόουν, Ζακ Γαλιφιανάκης
Από την κριτική του Θ.K.:
Το Birdman ακούγεται πολύπλοκο και όντως είναι. Ο Αλεχάντρο Γκονζάλες Ινιάριτου έγραψε ένα σενάριο με μπόλικες στρώσεις και το σκηνοθέτησε σαν να γκρεμίζεται ο κόσμος και να πέφτει ο ουρανός στο μπαϊλντισμένο κεφάλι του Ρίγκαν (και του θεατή), επιλέγοντας μια free jazz φόρμα, σαν φρενιασμένο, παραισθητικό ποίημα εικόνων, όπως ακριβώς και η μουσική του Αντόνιο Σάντσεζ, ολοκληρωτικά γυρισμένη σε τεχνητό μονοπλάνο κυρίως μέσα στο θέατρο και λίγο έξω από αυτό, στους δρόμους της Times Square, όπου περιφέρεται ημίγυμνος και απελπισμένος ο Ρίγκαν, ή σε ένα μπαρ όπου συναντά κι έρχεται πρόσωπο με πρόσωπο με την πιο κακιασμένη, αρνητικά διακείμενη κριτικό των «New York Times», στην πιο άτυχη σκηνή του έργου, που στήθηκε για λόγους καθαρού εντυπωσιασμού. Όχι πως η σκηνή αυτή έρχεται σε βίαιη αντίθεση με την ηθελημένη υπερβολή στην οποία υποβάλλει τους ήρωες και κατ' επέκταση τους θεατές ο Ινιάριτου, στην οργανωμένη προσπάθειά του να δαμάσει τα θεματικά διλήμματα: το χάος της πυρετώδους καλλιτεχνίας, της επικίνδυνης, καταστροφικής διαχείρισης της φήμης, της ύστατης ανάγκης για ειλικρινή εξιλέωση, της ασταμάτητης σύγκρουσης του ελαφρού Χόλιγουντ με το σοβαρό Μπρόντγουεϊ, του κακομαθημένου σταρ με τα καπρίτσια και τα απωθημένα του έναντι του άστατου άνδρα με τα απομεινάρια της ζωής και των επιλογών του, και τελικά του Εγώ του ενός με τα Εγώ των άλλων – κάτι που αποτυπώνεται θεαματικά και δηλώνεται εμφατικά στις τέχνες και το θέαμα.
Αστεράκια: ***
14. Dheepan, Ο Άνθρωπος Χωρίς Πατρίδα
Γαλλία
Σκηνοθεσία: Ζακ Οντιάρ
Καστ: Γιεσουθασάν Αντονιθασάν, Καλιεσουαρί Σρινιβασάν, Κλοντίν Βινασιθαμπί, Βενσάν Ροτιέ, Μαρκ Ζενγκά
Από την κριτική του Θ.K.:
Ο Ζακ Οντιάρ, μαέστρος στους χαρακτήρες και τις διαδρομές τους μέσα στον χρόνο, κάνει θαύματα με τους τρεις ήρωές του: ο Ντιπάν αναλαμβάνει πρωτόγνωρες ευθύνες σε ένα περιβάλλον που μυρίζει θάνατο, καθώς γίνεται θυρωρός σε ένα πρότζεκτ πολυκατοικιών με λαθρεμπόριο ναρκωτικών και οπλισμένους γκάνγκστερ. Η Γιαλίνι δεν βρίσκεται στη σωστή ηλικία να το παίξει σύζυγος ή μητέρα και δεν καταλαβαίνει λέξη από αυτά που της λένε, ενώ βρίσκει στα ευγενικά χέρια του Ντιπάν την ασφάλεια που δεν τολμά να ονειρευτεί. Η Ιλαγιάαλ πασχίζει να γίνει αποδεκτή στο ειδικό σχολείο και εκπροσωπεί την ευάλωτη και σκληρή φύση των παιδιών που ξεριζώνονται, αλλά διαισθάνονται και εντοπίζουν τις δικλίδες επιβίωσης χωρίς πυξίδα. Ανατρέποντας το κλισέ της ανεκτικότητας της Γαλλίας στις έτερες κουλτούρες, το Dheepan φανερώνει χωρίς εξάρσεις και εντυπωσιασμούς τον άγριο ρεαλισμό μιας χώρας με δυσεπίλυτα εσωτερικά προβλήματα, επικεντρώνοντας σε ανθρώπους που στάζουν αληθινή απόγνωση και σφίγγουν τα δόντια για ένα καλύτερο μέλλον – οι ερμηνείες των άγνωστων ηθοποιών στέκονται στο υψηλότατο επίπεδο που μας έχει συνηθίσει ο Οντιάρ. Ειδικά λόγω των πρόσφατων γεγονότων, αλλά και με την πλημμυρίδα των απάτριδων, η ταινία σίγουρα θα αντιμετωπιστεί με άλλο μάτι και η ειρωνεία του φινάλε, με την αισιόδοξη μετακόμιση μετά την αναπάντεχη κάθαρση, φαντάζει ταιριαστή, και καθόλου ουτοπική.
Αστεράκια: ****
15. Η Γέφυρα των Κατασκόπων
ΗΠΑ
Σκηνοθεσία: Στίβεν Σπίλμπεργκ
Πρωταγωνιστούν: Τομ Χανκς, Έιμι Ράιαν, Μαρκ Ράιλανς, Σεμπάστιαν Κοχ
Από την κριτική του Θ.K.:
Σαν να προσπάθησε ο Σπίλμπεργκ να διορθώσει το αποτυχημένο Σχισμένο Παραπέτασμα (Torn Curtain, 1966) του Χίτσκοκ, να βελτιώσει την πλοκή, να βρει προθυμότερους πρωταγωνιστές από την Τζούλι Άντριους και, κυρίως, τον Πολ Νιούμαν, που σ' εκείνο το φιλμ φαινόταν να βαριέται όσο κι ο Μάρλον Μπράντο στην, για χάρη του μεγάλου Τσάπλιν, αγγαρεία της Κόμισσας του Χονγκ Κονγκ, και να δώσει μια αξέχαστη, κινηματογραφική λύση που να μας βοηθήσει μια και καλή να σβήσουμε από τη μνήμη τις φτηνές Λευκές Νύχτες με τον Μιχαήλ Μπαρίσνικοφ και τον Γκρέγκορι Χάινς.
Με τη Γέφυρα των Κατασκόπων τα κατάφερε στον συνδυασμό θεάματος και ουσίας. Με την καρδιά του πάντα κολλημένη στο ευαγγέλιο της ψυχαγωγίας και το μυαλό του σταθερά προσανατολισμένο σε μια συστοιχία των βασικών αρχών της «Καλής Αμερικής», που θα είναι κοινωνικά σωστή αν παραμείνει συνταγματικά ορθή, με τα διδάγματα που οφείλει να αντλήσει από το παρελθόν, όπως κατά βάθος έκανε και με το Λίνκολν, συνέθεσε μια σαρωτική κατασκοπική ψυχαγωγία που σε πολλά σημεία κινείται οριακά, αλλά ποτέ δεν ντεραπάρει. Και πέρα από το φιλμ, του χρωστάμε την αποκάλυψη του Ράιλανς, που πολύ θα ήθελα να τον δω να σηκώνει το Όσκαρ δεύτερου ρόλου, μαζί με τα βραβεία που προηγούνται, μόνο και μόνο για να δω αν θα επιλέξει να απαγγείλει, όπως έχει ήδη κάνει σε δύο από τις τρεις βραβεύσεις του στα Τόνι, κάποιο από τα πολλά προζάτα, πρακτικής χρήσης, ιδιοφυή ποιήματα του Λούις Τζένκινς.
Αστεράκια: ****
16. Chevalier
Ελλάδα
Σκηνοθεσία: Ραχήλ Τσαγγάρη
Πρωταγωνιστούν: Γιώργος Κέντρος, Πάνος Κορώνης, Σάκης Ρουβάς, Βαγγέλης Μουρίκης, Γιώργος Πυρπασόπουλος, Μάκης Παπαδημητρίου.
Από την κριτική του Θ.K.:
Το έξοχο σενάριο του Ευθύμη Φιλίππου μεταφράζει σε ξερές χιουμοριστικές ατάκες τις ανασφάλειες των παιχτών, ενώ ταυτόχρονα η Τσαγγάρη αποκωδικοποιεί τη σημειολογία των κινήσεών τους, ιδανικά τοποθετημένων στην παγίδα μιας πλωτής φυλακής, από την οποία, και να θέλουν, δεν μπορούν να αποδράσουν στα δύσκολα. Εκτός από μια προσεκτική εξερεύνηση της ανθρώπινης φύσης, και ειδικότερα της ανδρική ψυχής, η βραβευμένη στο Φεστιβάλ του Λονδίνου τραγικωμωδία της Τσαγγάρη εκτείνεται πέρα από το καστ, τον Σαρωνικό και τα στενά ελληνικά ύδατα, σε μια οικουμενική ματιά για τις παρενέργειες του δυτικού πολιτισμού, την πονηρή ανάγκη για υπερίσχυση πάση θυσία και τα κόμπλεξ που σαμποτάρουν τις καλύτερες προθέσεις, τα ευγενικά λόγια και τη φαινομενική αλληλεγγύη. Στα χέρια της Τσαγγάρη, και του Φιλίππου, το καστ ενώνεται δυναμικά και οργανικά, σαν χορογραφημένο μπαλέτο από απελπισμένες και συγκινητικές υπάρξεις, δίνοντας την ευκαιρία στον καθένα από τους ηθοποιούς να ξεχωρίσει σε μοναδικούς ρόλους.
Αστεράκια: ****
σχόλια