Ρύζι με φασόλια, ρούμι, φρούτα τόσο γλυκά που αναρωτιέσαι αν αυτά που έτρωγες μέχρι τώρα ήταν όντως φρούτα, μια αράχνη με μπλε και κίτρινα στίγματα, στριμόκωλες διαδρομές με παροπλισμένα λεωφορεία και ηλιοβασιλέματα με τον γιγάντιο ήλιο του Ισημερινού είναι τα πρώτα πράγματα που μου έρχονται στο μυαλό από τους δύο μήνες που πέρασα στην Κεντρική Αμερική. Αυτά, και η πνευματική σχεδόν εμπειρία τού να περπατάς προς το ψιλικατζίδικο και να βλέπεις έναν τεράστιο Scarlet Macaw παπαγάλο να πετάει πάνω απ' το κεφάλι σου, τόσο εκπληκτικά διαφορετικός απ' τις απεικονίσεις του στα βιβλία και στα ντοκιμαντέρ. Είναι μπλε, κόκκινος και κίτρινος, αλλά αυτή η περιγραφή δεν αντιστοιχεί στην πραγματικότητα. Είναι ένα ιριδίζον όραμα, με τα χρώματά του (που δεν τα 'χω ξαναδεί ποτέ σε τέτοια ένταση) να μπλέκονται μεταξύ τους και να λάμπουν κάτω απ' το φως.
Για να φτάσουμε σε αυτό το δρομάκι στο Ροατάν της Ονδούρας, όπου βρίσκομαι να κοιτάω τους παπαγάλους σαν χάνος, έχει προηγηθεί ένα μακρύ ταξίδι. Eγώ και ο φίλος μου, μαζί με δύο υπερβολικά βαριά σακίδια πλάτης και μια αβάσιμη πεποίθηση ότι μιλάω ισπανικά, ανεβοκατεβαίνουμε στη Νότια Αμερική για τέσσερις μήνες με το κυρίαρχο και φτηνότερο μεταφορικό μέσο, το λεωφορείο. Ελλείψει καλού σιδηροδρομικού δικτύου, όλη σχεδόν η Λατινική Αμερική χρησιμοποιεί το λεωφορείο για τις μετακινήσεις της, από μικρά μέχρι 24ωρα+ ταξίδια, και το έχει εξελίξει πολύ σε σχέση με την Ευρώπη. Γεύματα και ποτά κατά τη διάρκεια της διαδρομής, «λεωφορειοσυνοδοί» με επίσημες στολές να σου φέρνουν τσάι, ταινίες και άλλα τέτοια κομφόρ δεν είναι καθόλου σπάνιο φαινόμενο. Όλα αυτά αλλάζουν αρκετά καθώς φτάνουμε στην Κεντρική Αμερική, με τα camioneta de pollos να κάνουν την εντυπωσιακή εμφάνισή τους. Τα, σε κυριολεκτική μετάφραση, κοτολεωφορεία, όπως τα ονομάζουν χαϊδευτικά οι ντόπιοι, είναι αμερικανικά σχολικά λεωφορεία που όταν φτάνουν τα 10 χρόνια χρήσης ή τα 250.000 χιλιόμετρα πωλούνται μέσω δημοπρασιών σε ιδιώτες οδηγούς που τα φέρνουν στη χώρα τους. Αφού υποβληθούν σε ρεκτιφιέ επιπέδου pimp my ride, με πολύχρωμα βαψίματα, murals, χριστούς, παναγίτσες, αυτοκόλλητα, γυμνές και άλλες φιοριτούρες, εισέρχονται στην επόμενη φάση της ζωής τους, μεταφέροντας κόσμο στοιβαγμένο σαν κοτόπουλα, και ενίοτε κόσμο και κοτόπουλα, από επαρχία σε επαρχία.
Ετοιμάζουν ένα σνακ που σερβίρεται σε διάφανο πλαστικό σακουλάκι: τσιπς από μπανάνες Αντιλλών (platanitos), περιλουσμένα με σπιτική καυτερή σάλτσα. Κρατάς το πάνω μέρος της σακούλας κλειστό με το χέρι και κουνάς για να πάει παντού η σάλτσα. Απλό, εξωτικό, καυτερό, γίνεσαι χάλια, ένα όνειρο.
Σε έναν μικρό υπαίθριο σταθμό (κάτω χώμα, πάνω τσίγκος), περιμένοντας ένα από αυτά τα τοπικά λεωφορεία, πήρα μια πρώτη γεύση από το φαγητό που θα ακολουθούσε. Δίπλα στα stands με τις εφημερίδες και τα τσιγάρα, στο βάθος του σταθμού, κυρίες μαγειρεύουν σε λάδι που κοχλάζει μέσα σε τσουκάλια βιομηχανικών διαστάσεων. Ετοιμάζουν ένα σνακ που σερβίρεται σε διάφανο πλαστικό σακουλάκι: τσιπς από μπανάνες Αντιλλών (platanitos), περιλουσμένα με σπιτική καυτερή σάλτσα. Κρατάς το πάνω μέρος της σακούλας κλειστό με το χέρι και κουνάς για να πάει παντού η σάλτσα. Απλό, εξωτικό, καυτερό, γίνεσαι χάλια, ένα όνειρο. Οι μπανάνες Αντιλλών ή «μπανάνες για μαγείρεμα» είναι μεγαλύτερες απ' τη συνηθισμένη μπανάνα, πιο σκληρές, αμυλούχες και πολλές φορές πράσινες. Στις χώρες της Κεντρικής Αμερικής, όπως και της Καραϊβικής αλλά και της Δυτικής και Κεντρικής Αφρικής, είναι είδος πρώτης ανάγκης, καθώς φυτρώνει όλο τον χρόνο και αποτελεί αξιόπιστη πηγή τροφής όλες τις εποχές. Το τυπικό πρωινό στην Κόστα Ρίκα, στη Νικαράγουα και στις περισσότερες γειτονικές χώρες είναι τηγανητή μπανάνα, αυγά χτυπητά και gallo pinto, δηλαδή ρύζι που βράζει μαζί με μαύρα φασόλια, κρεμμύδια, τσίλι, θυμάρι και κόλιανδρο.
Λίγα εικοσιτετράωρα αργότερα είμαστε στο Ροατάν της Ονδούρας, νησί του συμπλέγματος Islas de Bahia στη θάλασσα της Καραϊβικής. «Honduras» στα ισπανικά σημαίνει «βάθη» και ο μύθος λέει ότι η χώρα πήρε το όνομά της όταν ο Κολόμβος, φεύγοντας, αναφώνησε «Gracias a Dios que hemos salido de esas Honduras» (Δόξα τω Θεώ που αποχωρήσαμε από αυτά τα βάθη) – ένα ακόμα clue ότι αυτοί οι αποικιοκράτες τα είχαν χαμένα. Το Ροατάν, όπως είπα, είναι νησί της Καραϊβικής: φοίνικες, τιρκουάζ νερά, λευκή άμμος και τα συναφή. Τα superfoods κρέμονται κυριολεκτικά από τα δέντρα. Κανέλα, βανίλια, κακαόδεντρα και μαλλιαρά φούξια rambutan (φρούτο με γεύση κοντινή στο σταφύλι) φύονται στην άκρη του δρόμου. Η σπιτονοικοκυρά μας έχει την αυλή της δέντρο με noni, αυτό που βρίσκεις στα μαγαζιά με τα βιολογικά σε σκόνη, και κάθε πρωί τα κάνει smoothie. Είναι αηδιαστικό, αλλά ορκίζεται στο όνομά του. Το χωριό στο οποίο μένουμε έχει έναν παραθαλάσσιο δρόμο με λίγα μαγαζιά και πολλές σχολές καταδύσεων. Το Roatan είναι από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς στον κόσμο για καταδύσεις, αφού τα νερά του φιλοξενούν τμήμα του Μεσοαμερικανικού Κοραλλιογενούς Υφάλου, του δεύτερου μεγαλύτερου στον κόσμο μετά τον Μεγάλο Κοραλλιογενή Ύφαλο της Αυστραλίας. Αυτό που βλέπεις κάτω απ' το νερό είναι ένας κόσμος εντελώς εξωγήινος, κάτι που πρέπει να δεις τουλάχιστον μία φορά στη ζωή σου: σχήματα και χρώματα δύσκολο να παρομοιαστούν με κάτι που να έχεις συναντήσει στην άλλη πλευρά της επιφάνειας. Κάνοντας snorkeling, είδα κοράλλια σαν υπερμεγέθη πέτρινα μυαλά, άλλα που έμοιαζαν με σμήνος από μοβ βεντάλιες, καθεμιά τους μεγαλύτερη απ' όλο μου το σώμα, και φωσφορίζοντα μπλε ψάρια.
Κάνοντας snorkeling, είδα κοράλλια σαν υπερμεγέθη πέτρινα μυαλά, άλλα που έμοιαζαν με σμήνος από μοβ βεντάλιες, καθεμιά τους μεγαλύτερη απ' όλο μου το σώμα, και φωσφορίζοντα μπλε ψάρια.
Στον κεντρικό δρόμο, που είναι ουσιαστικά ο παραθαλάσσιος χωματόδρομος, ένας πανύψηλος τύπος με καρτουνίστικα βαριά φωνή λέει ήσυχα κάθε φορά που περνάς απ' το σημείο του: «Prawns, shrimp, lobster». Δεν διαλαλεί. Ο τόνος του είναι σαν να σου πετάει κάποιο υπονοούμενο, πουλώντας τους αστακούς του από ένα φορητό ψυγειάκι παραλίας. Στην άκρη αυτού του δρόμου έχει τη βάση του και το Creole's Rotisserie Chicken. Πάνω σε μια ξύλινη εξέδρα με πλαστικές καρέκλες και σελοφάν τραπεζομάντιλα σερβίρει νησιωτικό comfort food. Οι επιλογές είναι πολύ συγκεκριμένες και βασίζονται στο κοτόπουλο σούβλας που είναι αλειμμένο με μια ξηρή μαρινάδα, παρόμοια με το τζαμαϊκανό jerk, με θυμάρι, σκόρδο, μπαχάρι, πάπρικα, μοσχοκάρυδο και τσίλι. Διαλέγεις αν θες ολόκληρο, μισό ή ¼ κοτόπουλο και μετά δύο συνοδευτικά από τη λίστα: μαύρα φασόλια με ρύζι που έχει βράσει με γάλα καρύδας, coleslaw, κόκκινα φασόλια, μακαρονοσαλάτα ή πατατοσαλάτα. Βάλε και λίγο έξτρα αβοκάντο και τηγανητή μπανάνα, πιάσε και μια μπίρα και είσαι άρχοντας. Τα επιδόρπια του Creole's είναι μια κατηγορία από μόνα τους και τόσο δημοφιλή, που κάποιες φορές πρέπει να κάνεις ειδική κράτηση για να μη τα χάσεις. Cake ρούμι –τόσο πολύ ρούμι, που νιώθεις ότι μεθάς μπουκιά τη μπουκιά–, coconut cream pie με τριμμένη, φρεσκοψημένη καρύδα στη βάση και στην κορυφή, banana cream pie με στρώσεις μπανανόψωμου και ανάλαφρης βουτυρόκρεμας και το απόλυτο tropical carrot cake. Το τελευταίο έχει όλα τα κλασικά υλικά του carrot cake, εκτός από τα καρότα. Στη θέση τους μπαίνουν καρύδα και μικρά κομμάτια ανανά που όταν ψήνονται μαζί με το μείγμα καραμελώνουν και αφήνουν το γλυκό ιδανικά ζουμερό.
Επέστρεψα πάρα πολλές φορές στο Creole's κι έχει ξεχωριστή θέση στις αναμνήσεις μου από ένα ταξίδι που κράτησε μισό χρόνο απλώς γιατί το φαγητό του με έκανε χαρούμενη. Στην ξύλινη εξέδρα του, με τα κολιμπρί να πεταρίζουν από δίπλα, έτρωγα πάμφθηνα ένα φαγητό γευστικό, αντίστοιχο με το αίσθημα του ήλιου στο πρόσωπό σου, και μόνη μου έννοια ήταν να αφήσω χώρο για το γλυκό με την κρέμα καρύδας. Και μετά, σκασμένη, να πάρω άλλο ένα κομμάτι για το σπίτι.
