Στο δεύτερο μισό της δεκαετίας του ’60 ο ψυχεδελικός κινηματογράφος, οι ταινίες, δηλαδή, που αποτύπωναν όψεις της ψυχεδελικής εμπειρίας, έδιναν κι έπαιρναν σε Αμερική και Ευρώπη. Ταινίες διαφόρων ειδών. Ταινίες πειραματικές, που απευθύνονταν σε περιορισμένο κοινό, μα και ταινίες εμπορικές, φτιαγμένες για τον πολύ κόσμο, που άλλοτε θα έκαναν εισιτήρια και φήμη και άλλοτε όχι και τόσο. Ας αναφέρουμε μερικούς «χτυπητούς» τίτλους: “Chappaqua” (1966) του Conrad Rooks, “The Trip” (1967) του Roger Corman, “Head” (1968) του Bob Rafelson, “Psych-Out” (1968) του Richard Rush, “The Girl on a Motorcycle” (1968) του Jack Cardiff, “Eggshells” (1969) του Tobe Hooper, “Gas-s-s-s” (1970) του Roger Corman, “Zabriskie Point” (1970) του Michelangelo Antonioni και δεκάδες άλλες.
Ταινίες γενικώς παράξενες, στηριγμένες σε σενάρια βασικά κοινωνικά, με αναφορές όμως και σε mind-expanding καταστάσεις, με έντονες χρωματικές αποτυπώσεις, με μουσικές ψυχεδελικές (βασικά acid-rock ή τύπου acid-rock) και με σκηνοθετικές γραμμές συνήθως εξεζητημένες, στις οποίες αποτυπωνόταν το zeitgeist της εποχής.
Ψυχεδελικές ταινίες, ή ταινίες με ψυχεδελικά στοιχεία τέλος πάντων, θα γυρίζονταν βεβαίως και μετά το 1970 (ας θυμηθούμε το “Holy Mountain” από το 1973 του Alejandro Jodorowsky ή το πασίγνωστο “The Altered States” του Ken Russell από το 1980), μπορεί να γυρίζονται ακόμη και τα πιο πρόσφατα χρόνια (φερ’ ειπείν το “Midsommar” του Ari Aster από το 2019), δεν παύει όμως οι ταινίες του δεύτερου μισού των σίξτις να είναι, αυτό που θα λέγαμε οι «αυθεντικές», εκείνες που θα έπιαναν σε πρώτο χρόνο το ψυχεδελικό πνεύμα, αποτυπώνοντάς το με ενάργεια στο σελιλόιντ.
Αισθητικά η ταινία διαπνέεται οπωσδήποτε από το κύμα της ανατροπής που έχει επιφέρει η ψυχεδελική εποχή, με τα έντονα χρώματα να πρωταγωνιστούν, τα οποία, σε συνδυασμό με τον διάκοσμο, τα κοστούμια, τα χτενίσματα και τους φωτισμούς, δημιουργούν ένα οπτικό ποίημα, ενώ υπάρχει έκδηλος κι ένας μπρεχτισμός στο υποκριτικό μέρος.
Περιττό να το πούμε, αλλά το λέμε, πως οι περισσότερες από εκείνες τις ταινίες αποτελούν σήμερα τον ορισμό του cult (δηλαδή λατρεύονται φανατικά από μικρές ομάδες σινεφίλ), έχοντας επανέλθει σε μια κάποια επικαιρότητα και λόγω των μουσικών επενδύσεών τους, αφού βοηθάει προς αυτό και η δισκογραφία.
Μία τέτοια ταινία είναι και η ιταλική “Escalation” του Roberto Faenza, με τους Lino Capolicchio, Gabriele Ferzetti και Claudine Auger, με το θαυμάσιο σάουντρακ του Ennio Morricone να έχει επανακυκλοφορήσει τρεις τουλάχιστον φορές την τελευταία 15ετία.
Ο Roberto Faenza ήταν μόλις 25 ετών, όταν θα γύριζε το “Escalation” (τέλος του 1967 με αρχές του ’68) και βασικά ήταν πρωτοεμφανιζόμενος, αφού η συγκεκριμένη ταινία θα ήταν η πρώτη του μεγάλου μήκους.
Τούτο σημαίνει πως ως νέος, ο ίδιος, ήταν πολύ κοντά, δηλαδή «μέσα» στα ευρύτερα ζητήματα που απασχολούσαν τη νεολαία της εποχής του, που συμπίπτει (η εποχή) με τη φάση έξαρσης του κινήματος των hippies και της ψυχεδελικής εμπειρίας.
Παράλληλα όμως, ο Faenza, ζούσε και σ’ ένα κλίμα μιας κάποιας «ηρεμίας», που εξασφάλιζε η Ευρώπη γενικότερα, και η Ιταλία ειδικότερα, εκείνη την εποχή, πριν από τον Μάη του ’68 (η ταινία θα έβγαινε στις αίθουσες στο τέλος Φεβρουαρίου εκείνης της χρονιάς), όντας επίσης μακριά, ο συγκεκριμένος γεωγραφικός χώρος, από το θέμα «Βιετνάμ», που ριζοσπαστικοποιούσε την αμερικάνικη νεολαία, μέσω της «νέας αριστεράς», και γενικότερα της αντικουλτούρας.
Όχι πως στην Ευρώπη και στην Ιταλία ήταν ανύπαρκτες κάποιες όψεις της counterculture, αλλά οπωσδήποτε τα πράγματα στην από ’δω μεριά του Ατλαντικού, και οπωσδήποτε στον νότο της Ευρώπης, ήταν λιγότερο ξεκάθαρα και περισσότερο... ρομαντικά, δίχως τούτο να σημαίνει πως κάθε χώρα δεν αντιμετώπιζε τα δικά της ιδιαίτερα ζητήματα. Για παράδειγμα στην Ελλάδα, στην Ισπανία και την Πορτογαλία υπήρχαν χούντες, στην Ιταλία υπήρχε άνοδος του νεοφασισμού, στη Δυτική Γερμανία έμπαιναν οι βάσεις της ακροαριστερής «ένοπλης πάλης» κ.λπ.
Όντας μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο ο Roberto Faenza θέλει να παρουσιάσει μια πρωτότυπη σάτιρα, διανθισμένη και με κωμικά στοιχεία, μα και με στοιχεία θρίλερ, προβάλλοντας σοβαρό κοινωνικό περιεχόμενο και αντιμετωπίζοντας καίρια θέματα που αφορούσαν στη νεολαία, μ’ έναν κινηματογραφικά πρωτότυπο τρόπο. Όλα αυτά μαζί... Σαν πολλά δεν είναι, όμως; Μάλλον... και γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο είναι και ακατάτακτη η ταινία του “Escalation”. Και άκρως σημαντική, εδώ που τα λέμε – πέρα από cult.
Τι συνέβαινε, όμως, στην ταινία;
Μεταφερόμαστε στο Λονδίνο του 1968. Ο Λούκα Λαμπερτένγκι (Lino Capolicchio), γιος του ιταλού βιομήχανου Αουγκούστο Λαμπερτένγκι (Gabriele Ferzetti), ζει το «χίπικο» όνειρό του, χορεύει στα κλαμπ με ψυχεδελικούς ήχους και light shows, και θέλει να ταξιδέψει στην Ινδία, όπως πολλά παιδιά της εποχής – με τις επιδιώξεις τού πατέρα του, που στοχεύουν στην ενσωμάτωσή του στην οικογενειακή επιχείρηση, να κινούνται προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Όταν, όμως, ο Λούκα θα αναγκασθεί να επιστρέψει στην Ιταλία, θα απαχθεί από συνεργάτες τού Αουγκούστο και ουσιαστικά θα φυλακιστεί σε μια ψυχιατρική κλινική, προκειμένου να υποστεί ηλεκτροσόκ, ώστε να ελεγχθεί η συμπεριφορά του. Στην πορεία, ο Λούκα, μπορεί να δραπετεύει από την κλινική, αλλά αφού «συλληφθεί» θα παραδοθεί σε μια ψυχοθεραπεύτρια, την Κάρλα-Μαρία (Claudine Auger), που πληρώνεται για να του κάνει... πλύση εγκεφάλου.
Ο στόχος της «θεραπείας» είναι η «κανονικοποίηση» τού Λούκα και η ένταξή του στο παραγωγικό κομμάτι της κοινωνίας, με ταυτόχρονη ανάληψη των οικογενειακών και επιχειρηματικών ευθυνών. Για να συμβεί αυτό η ψυχοθεραπεύτρια εφαρμόζει μια ιδιότυπη μέθοδο. Αφήνει τον Λούκα να την ερωτευθεί, δημιουργώντας του αυταπάτες για μια σωματική συνεύρεση. Επί της ουσίας, όμως, «κλειδώνει» τις επιθυμίες του, μετατρέποντάς τον σε υποχείριό της.
Ακόμη και όταν η Κάρλα-Μαρία τού παραδίδεται γυμνή, αφήνει και πάλι τον Λούκα με την υπόσχεση τής συνεύρεσης στο μέλλον. Όλο αυτό το «παιγνίδι» γίνεται, βεβαίως, σε γνώση του Αουγκούστο, στον οποίον η ψυχοθεραπεύτρια λογοδοτεί.
Ο Λούκα είναι εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση αυστηρά περιχαρακωμένου πόθου, με το πάνω όριό της συνεχώς να μετατοπίζεται. Το σεξ γι’ αυτόν παραμένει, πάντα, στη σφαίρα του ανεκπλήρωτου, και καθώς η επιθυμία για να ολοκληρωθεί ερωτικά συνεχώς αναβάλλεται ο ίδιος δεν κάνει τίποτ’ άλλο από το να τρέχει πίσω από τα πληγωμένα συναισθήματά του. Μέχρι πότε όμως;
Όταν η Κάρλα-Μαρία θα πεθάνει, μετά από ένα γεύμα με δηλητηριώδη μανιτάρια, που έχει μαζέψει ο ίδιος, ο Λούκα θα κάνει body-painting στο νεκρό σώμα της και στη συνέχεια θα το αποτεφρώσει, κατά το ινδουιστικό πρότυπο (ως κολλημένος με την ινδουιστική κουλτούρα), πετώντας τη στάχτη της στη θάλασσα, μαζί με το κομματιασμένο από τον ίδιο σιτάρ του (που κουβαλά μαζί του σε όλη την ταινία). Όλα αυτά κινηματογραφημένα με μια μπρεχτική αποστασιοποίηση, χωρίς καμία συναισθηματική επίκληση, τοποθετημένα μέσα σ’ ένα ποπ περιβάλλον.
Όμως η «θεραπεία» τής Κάρλα-Μαρία έχει «πιάσει», με τη μεταστροφή του Λούκα τελικά να επιτυγχάνεται. Μάλιστα η αστυνομία θα εντοπίσει το πτώμα κάποιας άλλης γυναίκας, με παραμορφωμένο πρόσωπο, στο οποίο (πτώμα) ο Λούκα θα αναγνωρίσει υποτίθεται την Κλάρα-Μαρία, προχωρώντας έτσι σε μία δεύτερη κηδεία, καθολική και αστική αυτή τη φορά, υπό τη συνοδεία μπάντας μαύρων, σε στυλ Νέας Ορλεάνης! – με το έγκλημα να μένει ατιμώρητο βεβαίως, αφού η επιβολή τού νόμου άπτεται των σχέσεων με την οικονομική εξουσία.
Ο κυνισμός και η ανηθικότητα έχουν αντικαταστήσει τα νεανικά όνειρα και τη «χίπικη» μποέμικη ζωή, με τον Λούκα να είναι έτοιμος πια, για να ηγηθεί της οικογενειακής επιχείρησης.
Η ταινία του Roberto Faenza είναι σκληρά κοινωνικοπολιτική, ενώ και σε αισθητικό επίπεδο «παίζει» με τα πάντα.
Από την μια μεριά υπάρχει το πνεύμα των hippies, η αγάπη για το φυσικό περιβάλλον, η ζωή έξω από τις νόρμες της αστικής κοινωνίας, τα κλαμπ και η ψυχεδελική μουσική, η θέληση για ένα ταξίδι στην Ινδία, που σαν χώρα αποτελεί «σκοπό ζωής», το σιτάρ, το «χίπικο» ντύσιμο και η αγνή πλευρά του έρωτα, ενώ από την άλλη μεριά τοποθετείται η καπιταλιστική παραγωγική μηχανή, οι σχέσεις που οδηγούνται από τα συμφέροντα, ο κυνισμός και η προσγείωση στην πραγματικότητα, όπως και η απαίτηση να προχωρήσει η ζωή μέσα από τη σκυτάλη που θα παραδώσει το παλαιότερο μέλος της οικογένειας στο νεότερο. Δύο κόσμοι σε σύγκρουση. Με τον πρώτο να ηττάται και να παραδίδεται ολοκληρωτικά στον δεύτερο – στο τέλος της ταινίας.
Έπειτα, ο Faenza τα «χώνει», όπως λέμε, στην ψυχιατρική και στην ψυχανάλυση, που εδώ παρουσιάζονται ως βίαιες μέθοδοι εσωτερικής καταστολής και αλλοίωσης των ζωτικών πλευρών του ατόμου, το οποίο πρέπει να αποκαθαρθεί από κάθε τι το μιαρό, που εμποδίζει την ολοκλήρωσή του μέσα στο συγκεκριμένο οικονομικό σύστημα.
Περαιτέρω σε μια εποχή όπου το κίνημα της ερωτικής απελευθέρωσης ξεπερνά το ένα όριο μετά το άλλο ο Faenza αφήνει να πλανάται η πεποίθηση πως, κάτω από ορισμένες συνθήκες, η αναζήτηση της ηδονής μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να περισταλεί η ανατρεπτική προοπτική του ατόμου, μεταμορφώνοντάς το, έτσι, σ’ ένα αντιδραστικό υποκείμενο.
Ακόμη καυτηριάζεται η απάθεια της αστικής τάξης στις κοινωνικές συμπεριφορές, όταν ακόμη και η κηδεία μετατρέπεται σ’ ένα θεατρικό, διακοσμητικό γεγονός, χωρίς καμία πνευματικότητα.
Η ταινία “Escalation” δεν κατατάσσεται σε κάποιο συγκεκριμένο «είδος» και αυτό δεν το συναντάς συχνά στον κινηματογράφο. Δεν είναι θρίλερ, δεν είναι κωμωδία, δεν είναι σάτιρα, δεν είναι αστυνομική ταινία. Είναι κάτι απ’ όλα αυτά μαζί και βασικά είναι μια ανατρεπτική κοινωνική ταινία, που δεν λαμβάνει τίποτα ως ακλόνητο δεδομένο, επιχειρώντας να ανατρέψει επιμέρους βεβαιότητες.
Αισθητικά η ταινία διαπνέεται οπωσδήποτε από το κύμα της ανατροπής που έχει επιφέρει η ψυχεδελική εποχή, με τα έντονα χρώματα να πρωταγωνιστούν, τα οποία, σε συνδυασμό με τον διάκοσμο, τα κοστούμια, τα χτενίσματα και τους φωτισμούς, δημιουργούν ένα οπτικό ποίημα, ενώ υπάρχει έκδηλος κι ένας μπρεχτισμός στο υποκριτικό μέρος, κυρίως στο πρωταγωνιστικό ζευγάρι Lino Capolicchio-Claudine Auger.
Ο πρώτος παίζει πιο πολύ με το σώμα του, σε μιαν εποχή όπου το σώμα «βγαίνει» μπροστά, «μιλώντας» εκείνο αντί για τον λόγο, με σχεδόν μηχανικές συναισθηματικές εξάρσεις (δεν εκβιάζεται κανένα απολύτως συναίσθημα του θεατή), ενώ και η Auger δεν επιβάλλεται μόνο με την παγερά κινηματογραφημένη εξωτερική ομορφιά της, αλλά και με το σχεδόν ρομποτικό παίξιμό της (που το απαιτεί και ο ρόλος της σ’ ένα βαθμό).
Μέσα σε όλο αυτό τον κυκεώνα από σημεία έρχεται και η μουσική του Ennio Morricone, για να προσθέσει τα δικά της...
Για την συνεργασία του, γενικά, με τον Roberto Faenza ο μαέστρος, στο γνωστό πλέον βιβλίο του «Ennio Morricone / αναζητώντας εκείνον τον ήχο / η μουσική μου, η ζωή μου / συζητήσεις με τον Alessandro De Rosa» [Μετρονόμος, 2022], αφιερώνει δύο σελίδες, καθώς οι δυο τους είχαν συνεργαστεί σε διάφορες ταινίες. Για το “Escalation” ο Morricone θυμόταν: «Συνολικά κάναμε εννέα ταινίες. Ξεκινήσαμε να δουλεύουμε μαζί το ’68, με το “Escalation”, στο οποίο δοκίμασα κάποιες μη συμβατικές φωνητικές λύσεις».
Και όντως αυτό, με τα φωνητικά, το ακούς από τους τίτλους κιόλας τού “Escalation”, με το τσέμπαλο να πρωταγωνιστεί, συν την ωραία, αλλά μικρή μελωδική γραμμή του όμποε, και με τα breaks από την ορχήστρα να προσθέτουν σε όγκο. Τα φωνητικά, που ακούγονται κάπως σαν «ουά-ουά» είναι εκείνα που προσδίδουν στο κομμάτι μια παραδοξότητα.
Αμέσως μετά ακολουθεί το σήμα κατατεθέν του δίσκου, που δεν είναι άλλο από το “Dies Irae psichedelico”. Ο Morricone δεν ήταν πρώτος που θα διασκεύαζε, σε ροκ, αυτόν τον πασίγνωστο θρησκευτικό (λατινικό) ύμνο του 13ου αιώνα, που θα επηρέαζε μέσα στους αιώνες κάθε μουσική έκφραση. «Κλασική», αβάντ, ποπ, ροκ, ντίσκο… οτιδήποτε. Οι πρώτοι, που θα το επιχειρούσαν, ήταν οι Βέλγοι Mec-Op Singers το 1966 (που ήταν καταφανώς επηρεασμένοι από τους Yardbirds και το περίφημο “Still I’m sad”). Την επόμενη χρονιά (1967) το “Dies Irae” θα το διασκεύαζαν, ανάμεσα σε άλλους, ο Ολλανδός Rob Boot και οι Ιταλοί Samurai, την εκτέλεση των οποίων μάλλον θα άκουσε ο Morricone, προκειμένου να κάνει τη δική του διασκευή – η οποία ήταν φυσικά η ωραιότερη απ’ όλες. Το “Dies Irae psichedelico” ακούγεται στην αρχή της ταινίας, όταν ο Λούκα Λαμπερτένγκι βρίσκεται ακόμη στο Λονδίνο και διασκεδάζει σ’ ένα κλαμπ. Η σκηνή έχει μεγάλη δύναμη, καθότι τα χορωδιακά φωνητικά προσθέτουν σε μυστικιστικό feeling, ενώ είναι, ασυζητητί, μία από τις ωραιότερες της ταινίας...
Dies Irae Psichedelico (from film clip)
Οι κλασικές επιρροές κυριαρχούν στο “Collage no 1”, που μοιάζει όντως με κολάζ, καθώς μετατοπίζονται συνεχώς οι διαθέσεις. Παράξενο κομμάτι. Αλλά ακόμη πιο παράξενο, κινούμενο στα όρια του σκληρού weird, είναι το επόμενο “Luca’s sound”, στο οποίο χρησιμοποιούνται επεξεργασμένοι ήχοι από mouth-popping (είναι ο ήχος που ακούγεται από το στόμα μας, όταν βάζουμε το δάχτυλό μας από το μέσα μέρος των μαγούλων μας και το τραβάμε με φόρα).
Στα “Senza respiro”, “Luca” και “Casa Londra” ακούμε βασικά σιτάρ, ενισχυμένο, και σε φάση καθαρού αυτοσχεδιασμού.
Το “Matrimonio”, που ανοίγει την δεύτερη πλευρά, είναι ένα κομμάτι βασικά για φωνές. Θα λέγαμε, μάλιστα, πως κυρίως σε αυτό φαίνεται εκείνο που λέει ο Morricone στο βιβλίο περί μη «συμβατικών φωνητικών λύσεων». Οι φωνές «σκάνε» από διάφορες διευθύνσεις και καθώς διασταυρώνονται δημιουργούν, σίγουρα, ένα αλλόκοτο άκουσμα.
Το “Collage no.2” είναι εκείνο που λέει η λέξη. Ξεκινάει με το “Dies Irae”, περνάει από cha-cha-cha, από μινιατούρες τσέμπαλου, «ισπανική υποχώρηση» κ.λπ., με το επόμενο “Carillon erotico” να είναι γραμμένο για σόλο «μουσικό κουτί». Ακολουθεί το “Primo rito”, που είναι ένα ακόμη παράξενο κομμάτι για κρουστά, φλογέρα, κιθάρα, φωνές κ.λπ., διαθέτοντας μια τελετουργική χροιά – η οποία σε κάθε περίπτωση συνεχίζεται στο 4λεπτο “Secondo rito”, που διαθέτει σιτάρ, κρουστά, αλλόκοσμα φωνητικά και που μελωδικά ακούγεται εντελώς... εξωτικό. Είναι προφανές πως το “Escalation” δίνει την δυνατότητα στον Ennio Morricone να πειραματιστεί σθεναρά, δημιουργώντας τελείως απρόσμενα ηχητικά περιβάλλοντα.
Το ορίτζιναλ σάουντρακ του “Escalation” θα ολοκληρωνόταν με το “Funerale nero”, που είναι ένα ψευδο-dixieland jazz track, με συγκεκριμένη λειτουργικότητα εκεί στο τέλος της ταινίας.
Ο δίσκος θα κυκλοφορούσε σε πρώτο χρόνο, το 1968, από την CAM, για να επανεκδοθεί πέντε φορές από το 1989 και μετά, είτε σε LP είτε σε CD, με τις τρεις εξ αυτών την τελευταία 15ετία. Πρόκειται για ένα σάουντρακ, που εκτιμάται πολύ από τους λάτρεις των ιταλικών κινηματογραφικών μουσικών, πέρα από το γεγονός πως έχουμε να κάνουμε μ’ ένα άλμπουμ τού Ennio Morricone – κάτι σημαντικό από μόνο του.
Θα ρωτούσε κάποιος... το “Escalation” είχε προβληθεί εκείνη την εποχή, στην Ελλάδα, στις αίθουσες; Απ’ όσο ψάξαμε θα πούμε... όχι, αλλά είχε συμβεί κάτι άλλο αναπάντεχο, καθώς το περιοδικό «Ο Ταχυδρόμος» θα κυκλοφορούσε, στις 27 Σεπτεμβρίου 1968, με εξώφυλλο την Claudine Auger, στην μνημειακή πόζα με το body-painting, από το “Escalation”, και με τίτλο «Ψυχεδελισμός, η νέα εμπορία του σεξ»! Η Auger (1941-2019) μπορεί να ήταν πολύ γνωστή (και) στο ελληνικό κοινό, καθώς ήταν το «κορίτσι του James Bond» στην ταινία “Thunderball” (1965) του Terence Young, με τον Sean Connery, αλλά αυτό το εξώφυλλό της στον «Ταχυδρόμο» ήταν σίγουρα κάτι το ξεχωριστό.
Με τέτοιο εξώφυλλο θα περίμενε κανείς κάτι ανάλογο «δυνατό» στις εσωτερικές σελίδες, με ωραίες έγχρωμες φωτογραφίες κ.λπ., αλλά στην πράξη... μάλλον απογοητεύεσαι. Υπάρχει μόλις μία ασπρόμαυρη σελίδα εντός, που σχετίζεται με την ταινία και που αποτελεί μετάφραση ιταλικού άρθρου, γραμμένο από κάποιον Fausto Dizzi.
Το άρθρο είναι συντηρητικό. Η εμφάνιση της Claudine Auger, με το body-painting, μπορεί να ήταν κάτι το προχωρημένο για την εποχή, αλλά το να συνδέεται με τον «παραλογισμό στην Τέχνη», τον σουρεαλισμό κ.λπ. ήταν κάτι αβάσιμο. Βεβαίως οι άνθρωποι, τότε, στην Ευρώπη, επιχειρούσαν να κατανοήσουν τι είναι η ψυχεδέλεια και η ψυχεδελική τέχνη, διερωτώμενοι για τις όψεις της, ή για την παρουσία και την πορεία της στο θέαμα, οπότε κάποια «άμυνα» ίσως να ήταν αιτιολογημένη, αλλά από ’κει μέχρι τη σύνδεση της γυμνής και «ζωγραφισμένης» Γαλλίδας με τη «χυδαιότητα» υπάρχει τεράστια απόσταση.
Διαβάζουμε στο άρθρο: «Στην τελευταία της ταινία, την “Κλιμάκωση”, που γυρίστηκε πρόσφατα στα στούντιο της ιταλικής πρωτευούσης από τον Ρομπέρτο Φαέντσα, νεαρό αλλά διαπρεπή εκπρόσωπο του νέου ιταλικού κινηματογράφου, η όμορφη γαλλίδα ηθοποιός Κλωντίν Ωζέ πραγματοποιεί μερικές πολύ εντυπωσιακές εμφανίσεις. Σε πολλές σκηνές της ταινίας εμφανίζεται ολόγυμνη. Αλλά δεν είναι μόνο αυτό. Σε άλλες σκηνές η Κλωντίν Ωζέ παρουσιάζεται με το γυμνό της σώμα σκεπασμένο από μια σειρά σχέδια του είδους, που συλλήβδην και αδιακρίτως τα ονομάζουμε “ψυχεδελικά” – τα σχέδια αυτά είναι κατ’ ευθείαν ζωγραφισμένα πάνω στο δέρμα τής όμορφης ηθοποιού: πρόκειται για παραστάσεις χωρίς λογική και νόημα, για συντριμμένα σχήματα και σπαραγμένα αντικείμενα, για εκτρωματικά μέλη του ανθρωπίνου σώματος, όλα δοσμένα σε χρώματα χτυπητά και όχι σπάνια χυδαία.(...) Εκπροσωπεί λοιπόν την κοινωνική μας πραγματικότητα ο ψυχεδελισμός; Και αν ναι, τι σημαίνει αυτό;».
Θα είχε πιο ενδιαφέρον αν υπήρχε έλληνας αρθρογράφος, που να ασχολιόταν με το “Escalation” και τον ψυχεδελισμό, το 1968, αν και το πιο πιθανό θα ήταν να τα έγραφε χειρότερα και από τον Ιταλό...
Ennio Morricone - Escalation soundtrack
