Η τελετή έναρξης του 5ου Διεθνούς Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Κύπρου έγινε το περασμένο Σάββατο, 17 Οκτωβρίου, έξω από το θέατρο Ριάλτο, το χώρο που φιλοξενεί και όλες τις προβολές του διαγωνιστικού τμήματος. Ομολογώ ότι τις βαριέμαι τις τελετές έναρξης και λήξης του εκάστοτε κινηματογραφικού φεστιβάλ. Στην Ελλάδα ειδικά σπανίως στηρίζονται σε κάποιο "φαντασμαγορικό" θέαμα (ειδικά τώρα με την κρίση δεν το συζητάμε) και συχνά ακούς μόνο λόγους από πολιτικούς, την τοπική αυτοδιοίκηση και τους διοργανωτές. Στη Λεμεσό της Κύπρου συνέβη το ακριβώς αντίθετο!
Από νωρίς το απόγευμα πολύς κόσμος και, βασικά, νέοι είχαν κατακλύσει την πλατεία μπροστά από το Ριάλτο. Όταν το ψηφιακό ρολόι στο πάνω μέρος του θεάτρου άρχισε να μετράει αντίστροφα και τα φώτα της πλατείας έσβησαν, όλοι κρατούσαν την ανάσα τους: Με την τεχνική 3D Mapping το εξωτερικό του θεάτρου ζωντάνεψε, αποκτώντας μία τρισδιάστατη οπτική μέσα από τη δύναμη εικόνας και ήχου. Ένα φουτουριστικό ψυχεδελικό trip θύμισε η όλη φάση και σ'αυτό το σημείο δεν ξέρω ακριβώς πόσο ρόλο έπαιξε στο να γεμίσει ασφυκτικά αμέσως μετά η αίθουσα για τις δέκα μικρού μήκους ταινίες της πρώτης μέρας του φεστιβάλ. Και για να είμαι ακριβής, όσο οι μέρες περνούσαν, τόσο το κοινό αυξανόταν, αλλά και άλλαζε! Μου έκανε εντύπωση το γεγονός πως πέραν κάποιων λογικών εξαιρέσεων, από μέρα σε μέρα έβλεπες καινούργια και διαφορετικά πρόσωπα κινηματογραφόφιλων.
Το Διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Κύπρου τελεί υπό την αιγίδα του Κυπριακού Υπουργείου Πολιτισμού και παρά την κρίση που χτύπησε επίσης τη Μεγαλόνησο, τουλάχιστον σε θέματα πολιτισμού τα περισσότερα πράγματα πάνε ρολόι ή, τουλάχιστον, δείχνουν πως πάνε ρολόι.
Το φετινό πρόγραμμα ήταν σφιχτοδεμένο και δεν έκανε "κοιλιά", ούτε κούραζε τους θεατές με προβολές πολλών ταινιών. Φεύγοντας δηλαδή μπορούσες κάλλιστα να πάρεις μαζί σου τις εντυπώσεις και τις σκέψεις που σου δημιουργούσε κάθε μία ταινία ξεχωριστά. Δεν είναι μικρό πράγμα αυτό, εφόσον στα φεστιβάλ συνήθως εισπράττεις μια υπερπληροφόρηση από εικόνες, πρόσωπα, ιδεολογήματα και αφηγήσεις.
Σε ότι αφορά την κριτική επιτροπή, όπως κάθε χρόνο, έτσι και φέτος συγκεντρώθηκαν στη Λεμεσό σημαντικοί εκπρόσωποι της διεθνούς κινηματογραφίας: Μεταξύ αυτών, η Teresa Kwong από το Χονγκ Κονγκ, βοηθός - διευθύντρια προγράμματος του Hong Kong Arts Centre, ο Sherif Awad από την Αίγυπτο, υπεύθυνος προγράμματος του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Καΐρου, ο Αμερικανός Bruno Coppola (ανιψιός του Francis Ford Coppola), σκηνοθέτης με σημαντική πορεία στα διεθνή φεστιβάλ και ο Κύπριος Simon Φαρμακάς, επίσης σκηνοθέτης βραβευμένων ταινιών μικρού μήκους στα μεγαλύτερα φεστιβάλ παγκοσμίως. Όσο για τη θέση του Προέδρου της επιτροπής, δόθηκε στην Fibby Kioria από την Κένυα, διευθύντρια προγράμματος του Maisha Film Lab., μιας μοναδικής σχολής κινηματογράφου που παρέχει στήριξη σε κινηματογραφιστές από την Ουγκάντα, την Κένυα, την Τανζανία και τη Ρουάντα. Πραγματικά συγκινητικό ν'ακούς απ' τα χείλη της σπουδαίας αυτής γυναίκας και ακτιβίστριας ό,τι όλα τα μαθήματα κινηματογράφου γίνονται σε υπαίθριο χώρο, κάτω από τα δέντρα!
Πάμε τώρα και στις ταινίες του πρώτου τριημέρου, διότι ένα φεστιβάλ είναι σαφές πως δεν το φτιάχνουν οι φιέστες, ούτε καν οι επιτροπές, αλλά πάνω απ' όλα η δουλειά των σκηνοθετών που διαγωνίζονται. Πριν από την παρουσίαση τους, ωστόσο, θέλω να πω και κάτι ακόμη: Ρώτησα τον σκηνοθέτη Ιωακείμ Μυλωνά, τον έναν από τους δύο καλλιτεχνικούς διευθυντές του φεστιβάλ (η άλλη είναι η σκηνοθέτιδα Αλεξία Roider), για ποιο λόγο έχουν free είσοδο σε όλες τις προβολές και δε βάζουν έστω ένα χαμηλό εισιτήριο για να βγουν κάποια έξοδα. Ήταν σαφής στην απάντηση του: "Ο κάθε σκηνοθέτης μας δίνει την ταινία του δωρεάν και εμείς φτιάχνουμε το πρόγραμμα μας. Πως να βάλουμε λοιπόν εισιτήριο, όταν δε θα πάρει κι αυτός μερικά χρήματα;" Σωστός! Άλλωστε, το Διεθνές φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Κύπρου τελεί υπό την αιγίδα του Κυπριακού Υπουργείου Πολιτισμού και παρά την κρίση που χτύπησε επίσης τη Μεγαλόνησο, τουλάχιστον σε θέματα πολιτισμού τα περισσότερα πράγματα πάνε ρολόι ή, τουλάχιστον, δείχνουν πως πάνε ρολόι.
Σταχυολογώ ευθύς αμέσως τις καλύτερες ταινίες μικρού μήκους που παρακολούθησα το τριήμερο 17 - 19 Οκτωβρίου:
Το "Soemand (Ναυτικός)" του δικού μας Γαβριήλ Τζάφκα, που πλέον ζει και ασκεί την τέχνη του από τη μακρινή Δανία. Ευφυέστατη η ιδέα του Τζάφκα να μεταφέρει ένα από τα πιο ευαίσθητα ποιήματα του Νίκου Καββαδία στο ψυχρό και μουντό βορειοευρωπαϊκό τοπίο. Η ιστορία του ναυτικού που αναζητεί την αγάπη της ζωής του και τη βρίσκει μετά από χρόνια να είναι πόρνη σε λιμάνι, αναγνωρίζοντας την από ένα μενταγιόν που της είχε χαρίσει πριν χωρίσουν στη νιότη τους. Υπέροχα στοιχεία του η κινηματογράφηση, η ατμοσφαιρική φωτογραφία και οι ερμηνείες των Δανών ηθοποιών του.
Εξαιρετική και μία ταινία από την Ελλάδα, το "Forever young (Δε θα γεράσουμε ποτέ)" του καλού Κύπριου σκηνοθέτη Σπύρου Χαραλάμπους, ο οποίος είχε διατελέσει στο παρελθόν βοηθός του Κωνσταντίνου Γιάνναρη. Γυρισμένη στο Πέραμα, με στοιχεία λαϊκού μιούζικαλ και με τις καταπληκτικές ερμηνείες της Βάνας Πεφάνη και του Κώστα Νικούλη στους ρόλους αντιστοίχως της γηραιάς πόρνης και του πρωτόβγαλτου πελάτη της, η ταινία είναι ένα εύστοχο σχόλιο πάνω στη ματαιότητα του σεξ στις ζωές των ανθρώπων, στη σεξουαλική ωρίμανση και στο δικαίωμα των απόκληρων για ένα καινούργιο ξεκίνημα.
Θα ξεχώριζα ακόμη την "Προκαταβολή" από την Κύπρο, τη νέα μικρού μήκους ταινία του πολυβραβευμένου Μάριου Πιπερίδη, που θίγει ένα σοβαρό κοινωνικό θέμα σχετικό με το δισεπίλυτο τουρκοκυπριακό πρόβλημα.
Το "Ave Maria", συμπαραγωγή Γαλλίας - Ισπανίας - Παλαιστίνης, του Μπαζίλ Χαλίλ, καθώς και το "Hole" από τον Καναδά, του Μάρτιν Έντραλιν, είναι κατά τη γνώμη μου οι δύο σημαντικότερες ταινίες της φετινής διοργάνωσης.
Στο "Ave Maria", που συμμετείχε στο επίσημο διαγωνιστικό τμήμα του τελευταίου Φεστιβάλ Κανών, μια οικογένεια Εβραίων εποίκων τρακάρει και ζητάει βοήθεια από τις Καθολικές μοναχές ενός μοναστηριού στη μέση της Δυτικής Όχθης. Παρά το μεγάλο χάσμα ιδεολογιών, θρησκειών και ευρύτερων αντιλήψεων, οι συντηρητικές καλόγριες θα ζητήσουν τη βοήθεια του Θεού που πιστεύουν εκείνες, παρέχοντας βοήθεια με τη σειρά τους στους άτυχους και φασαριόζους Εβραίους.
Το "Hole", απ' την άλλη, με συγκλόνισε και για την ακρίβεια με έκανε να βλέπω τις υπόλοιπες ταινίες, όσο καλά στοιχεία και να είχαν, σχεδόν ασήμαντες ως προς τις προθέσεις τους. Η ιστορία είναι η εξής: Ένας δύσμορφος παραπληγικός ζει με τη φροντίδα ενός νεαρού που του έχει στείλει το σύστημα Πρόνοιας της χώρας του. Σε μία πόλη που όλοι τον αγνοούν, τριγυρίζει τις νύχτες με το ειδικό αμαξίδιο του και βρίσκει σεξουαλική ικανοποίηση σε καμπίνες με glory holes. Καταλαβαίνουμε σύντομα ότι είναι ερωτευμένος με τον νεαρό που τον περιποιείται. Είναι όμως συνειδητά γκέι ή απλά νιώθει ερωτισμό για το μοναδικό ανθρώπινο ον που τον συναναστρέφεται; Κι αν πάλι ξοδεύει το χρόνο του σε πεολειχίες στις καμπίνες, μπορεί να κάνει και κάτι διαφορετικό, αφού ειν' ανήμπορος να σηκωθεί από το καροτσάκι του; Όταν θα δηλώσει στο νεαρό την αλλόκοτη αγάπη του, εκείνος θα τον εγκαταλείψει. Θα τον ξανασυναντήσει τυχαία, όμως, ένα βράδυ και πιθανώς από τις τύψεις του, που εγκατέλειψε έναν άρρωστο συνάνθρωπο του, θα κάνει κάτι συγκλονιστικό: θα μπουν μαζί σε μία καμπίνα, θα τον σηκώσει από το αμαξίδιο του και θα τον στήσει μπροστά σε ένα glory hole, δίνοντας του τη μοναδική ευκαιρία να λειτουργήσει ερωτικά σε έναν "ρόλο" που ποτέ δε θα μπορούσε νά'χει...Γροθιά στο στομάχι. Δράμα με όλη την έννοια της λέξης. Και μόνο που ο δημιουργός βάζει ένα ολότελα δυστυχισμένο πλάσμα να εκπληρώνει μία από τις πιο βασικές και απλές ανθρώπινες ανάγκες, σου έσκιζε το φυλλοκάρδι. Διόλου τυχαίο που η εν λόγω ταινία τιμήθηκε με τα μεγάλα βραβεία στα φεστιβάλ του Κλερμόν Φεράν και του Λοκάρνο!
Το "Ave Maria" και το "Hole" προβλήθηκαν την περασμένη Κυριακή, δεύτερη μέρα του φεστιβάλ, ενώ από την επόμενη θα ξεχώριζα δύο ταινίες: το γαλλικό animation "Bang bang" του Ζιλιέν Μπισαρό και το ιταλικό γλυκόπικρο "Due piedi sinistri (Two left feet)" της Ιζαμπέλα Σαλβέτι. Στο μεν "Bang bang", μία νεαρή κοπέλα που νιώθει θλίψη για το δώρο του γιάπη μπαμπά της, ένα σπίτι κατασχεμένο από το κράτος, χάνεται στο δάσος και με τη συμβολή των ζώων, που επίσης απειλεί να σκοτώσει ο κυνηγός πατέρας της, βρίσκει το σθένος να τον αντιμετωπίσει για όλα! Στο δε "Due piedi sinistri", ένα μικρό αγόρι ελκύεται από ένα συνομήλικο κορίτσι που στέκεται πίσω από έναν τοίχο. Όταν όμως το αγόρι θα περάσει τον τοίχο και θα ανακαλύψει πως το κορίτσι είναι καθηλωμένο σε αναπηρικό καροτσάκι, η προοπτική της φιλίας τους θα κλονιστεί ανεπανόρθωτα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και το πρόγραμμα των επόμενων ημερών του φεστιβάλ. Αξιόλογες μικρού μήκους ταινίες απ' όλο τον κόσμο, σαν κι αυτές που μόλις περιέγραψα, αλλά και πολλά αφιερώματα, όπως οι προβολές στο χώρο της πλατείας, αμέσως μετά τη λήξη του διαγωνιστικού προγράμματος. Αναμένεται ιδιαιτέρως το αφιέρωμα στις 3D ταινίες (εκεί θα υπάρχει εισιτήριο και η προπώληση πηγαίνει καλά), ενώ θα υπάρχει και μία έκπληξη για την τελετή λήξης αμέσως μετά την απονομή των βραβείων.
Το 5ο Διεθνές Φεστιβάλ ταινιών μικρού μήκους Κύπρου τερματίζεται την ερχόμενη Παρασκευή 23 Οκτωβρίου. Ως επίλογο θα κρατούσα το ό,τι ξέχωρα από το πρόγραμμα του καταφέρνει να συγκεντρώσει κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό νέων ανθρώπων που αποκτούν την πιο αγνή σχέση μεταξύ θεατή και των μικρού μήκους ταινιών. Αυτό δεν είναι ένα απλό φεστιβάλ, είναι μια γιορτή της 7ης Τέχνης και της νεότητας ταυτόχρονα στην αγαπημένη και πολύπαθη Κύπρο.
σχόλια