Ημέρα 1η. Παρασκευή. «Πήγαινέ με στον Πειραιά όσο πιο γρήγορα γίνεται και από μένα θα 'χεις όσα λεφτά έχω πάνω μου». Η ώρα είναι 6:27 το πρωί ακριβώς και εγώ τρέχω να βρω ταξί. Είχα βάλει ξυπνητήρι στις 5:30, εκείνο όμως φαίνεται πως δεν χτύπησε ή μάλλον χτύπησε αλλά δεν το πήρα χαμπάρι.
Το πλοίο για Σύρο και το Διεθνές Φεστιβάλ animation, Animasyros 11, φεύγει στις 7:30 ακριβώς. Οι άνεμοι των προηγούμενων ημερών έχουν κοπάσει για λίγο, κάτι που κάνει τους καπετάνιους να άρουν το απαγορευτικό και το πλοίο να ξεκινήσει κανονικά για το συννεφιασμένο Αιγαίο.
«Να μην έχει απαγορευτικό και συ να χάσεις το πλοίο απ' τον ύπνο είναι βαρύ» μου λέει ο ταξιτζής, ο οποίος φαίνεται να είναι συνηθισμένος σε τέτοιες κούρσες.
Οι δρόμοι της Αθήνας, ευτυχώς, είναι άδειοι και φτάνουμε στο λιμάνι λίγο μετά τις 7. Του δίνω τα χρήματα, τον ευχαριστώ και μου λέει την επόμενη φορά να είμαι πιο προσεκτικός με τα ξυπνητήρια. Δεν έχει άδικο.
Τα ρατσιστικά στερεότυπα θίγει και η ιταλική ταινία «La Nostra Storia», στην οποία και εξιστορείται ο αγώνας μιας οικογένειας μεταναστών να φτάσουν εν πλω από την Ιταλία στην Αργεντινή μετά το τέλος του Β Παγκοσμίου Πολέμου και ο άλλος πόλεμος που δέχονται από τους ντόπιους μέχρι να τους αποδεκτούν.
Το πλοίο ξεκινά. Οι δυνατοί άνεμοι το κουνούν σε τέτοιο βαθμό που παραπατάς όταν προσπαθείς να σηκωθείς όρθιος και να περπατήσεις.
Τέσσερις ώρες περίπου μετά πιάνουμε λιμάνι. Έξω σχεδόν από την μπουκαπόρτα μάς περιμένουν οι υπεύθυνοι του Animasyros 11, το οποίο παρά τους Ξενοφόντες και τους Ζορμπάδες έχει ξεκινήσει ήδη μία μέρα πριν.
Στο πλοίο βρίσκεται και ο Αργεντίνος animator, Juan Pablo Zaramella, ο οποίος κατέχει το ρεκόρ Γκίνες με τις περισσότερες κατακτήσεις βραβείων για την ταινία του «Luminaris» και φέτος θα είναι ένας από τους τρεις κριτές που θα επιλέξουν τις καλύτερες ταινίες του φεστιβάλ.
Η Σύρος θυμίζει νησί τον χειμώνα. Οι πλατείες άδειες, όπως επίσης και τα μαγαζιά. Ανεβαίνοντας, όμως, προς το διάσημο θέατρο «Απόλλων», η εικόνα αλλάζει. Μέσα στον χώρο που, όπως πολλοί θα σου πουν πριν πας, μοιάζει με μικρογραφία της Σκάλας του Μιλάνου, έχουν ξεκινήσει οι προβολές των ταινιών μικρού μήκους.
«Μπορείτε να περάσετε» μου λέει μια εθελόντρια του φεστιβάλ που στέκεται έξω ακριβώς από την κεντρική είσοδο της αίθουσας. Κάτω από τη σκηνή όρθιος ο Artur Dauti, διάσημος Αλβανός animator, και εκπρόσωπος του αλβανικού κινηματογραφικού κέντρου, στο πλαίσιο του αφιερώματος του φεστιβάλ στη γείτονα χώρα.
Μιλά για τις απαρχές του animation στην Αλβανία και τους αγώνες που έδωσαν οι καλλιτέχνες της γενιάς του, προκειμένου να καταφέρουν να «περάσουν» τις ταινίες τους από τη λογοκρισία του κομμουνιστικού καθεστώτος την δεκαετία του 1980.
Τα φώτα πέφτουν και σε λίγο ξεκινούν οι προβολές ξανά. Αρχή με το φοιτητικό διαγωνιστικό κομμάτι. Πρώτη ταινία, το γαλλικό «Vermine», η ιστορία ενός μαύρου άνδρα στη Γαλλία του σήμερα, ο οποίος γίνεται δέκτης καχύποπτων βλεμμάτων στο μετρό της πόλης και τελικά της βίας των αστυνομικών, όταν αρνείται να του κάνουν σωματικό έλεγχο. Μια γροθιά στο στομάχι για τα ζητήματα ρατσιστικής βίας τα οποία μαστίζουν τη Γαλλία τα τελευταία χρόνια.
Τα ρατσιστικά στερεότυπα θίγει και η ιταλική ταινία «La Nostra Storia», στην οποία εξιστορείται ο αγώνας μιας οικογένειας μεταναστών να φτάσουν εν πλω από την Ιταλία στην Αργεντινή μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και ο άλλος πόλεμος που δέχονται από τους ντόπιους μέχρι να τους αποδεχτούν.
Το στόρι της ταινίας κερδίζει τους πάντες. Την Κυριακή το απόγευμα παίρνει το μεγάλο βραβείο στην κατηγορία «Τηλεοπτικές και κατά παραγγελία ταινίες».
Επιστρέφουμε, όμως, πίσω στην Παρασκευή όπου η δράση στο θέατρο Απόλλων συνεχίζεται κανονικά. Έχουμε πια περάσει στο διεθνές διαγωνιστικό κομμάτι, τη ναυαρχίδα του φεστιβάλ, όπως την αποκαλούν οι ιθύνοντές του.
Οι ταινίες που θα διαγωνιστούν μεταξύ τους είναι 26. Σύμφωνα, μάλιστα, με τις πληροφορίες, φέτος οι δηλώσεις συμμετοχής έφτασαν τις 2.547, αριθμός ρεκόρ για το φεστιβάλ.
«Έχεις σκεφτεί ποτέ το σπίτι σου ως ένα ασφαλές μέρος για να είσαι άρρωστη;» αφηγείται στην ταινία της με τίτλο «Egg» η animator Martina Scarpelli, η οποία προσπαθεί σ' ένα ασπρόμαυρο φιλμ 12 λεπτών στο οποίο κυριαρχούν οι γραμμές, τα ασπρόμαυρα σχήματα, και το γυμνό σώμα, να δείξει τον αγώνα που έδωσε για να καταπολεμήσει μόνη και κλεισμένη στο σπίτι της τη νευρική ανορεξία.
Το φιλμ ξεχωρίζει. Το ρολόι δείχνει περίπου 11 το βράδυ. Είναι ώρα για ξεκούραση. Δεν έχει περάσει άλλωστε ακόμη η ζαλάδα απ' το πρωινό ταξίδι.
Το βραβείο της καλύτερης ταινίας του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος κέρδισε η ταινία «Negative Space» (Αρνητικός Xώρος) των Max Porter και Ru Kuwahata.
Μέρα 2η. Σάββατο. Οι ήχοι από τα παντζούρια που δεν σταματούν να κουνιούνται από τον άνεμο με ξυπνούν. Στους πεζόδρομους της Σύρου, όμως, η ησυχία δεν λέει να παρέλθει. Η μόνη μου επαφή με ντόπιο είναι με την κ. Μαρία, μια ηλικιωμένη που έχει ένα ψιλικατζίδικο στη Σύρο χρόνια τώρα αλλά «πάντα στη ψυχή της θα 'ναι Πειραιώτισα».
Έξω από το θέατρο «Απόλλων» ξανά κόσμος. Οι προβολές των ταινιών άλλωστε έχουν ξεκινήσει από το πρωί. Σήμερα, απ' ό,τι ακούω, θα 'χει πολλούς ντόπιους. Μεταξύ αυτών, μια ηλικιωμένη γυναίκα η οποία φτάνει με τη μαγκούρα της για να δει animation.
Μου τραβά την προσοχή. Πόσες άραγε γυναίκες της ηλικίας της να αγαπούν τις ταινίες μικρού μήκους; Την παρακολουθώ και μέσα στο θέατρο. Πρέπει να μένει πάνω από μια ώρα και να βλέπει προσηλωμένη φιλμ. Τη χάνω, όμως, όταν βγαίνω για λίγο από την αίθουσα.
Όσο φτάνει η ώρα για το δεύτερο μέρος του διεθνούς διαγωνισμού, η προσέλευση αυξάνεται. Πλέον αρχίζουν να γεμίζουν και οι εξώστες του θεάτρου. Το «Απόλλων» σείεται μετά το τέλος του «Butterflies». Μια μητέρα στα καλά καθούμενα μαθαίνει πως έχει καρκίνο. Πέφτει σε κατάθλιψη, σταματά να παίζει με τα παιδιά της αλλά στο τέλος τα καταφέρνει και τον νικά.
Ήδη ξεκινούν οι πρώτες εκτιμήσεις για τα βραβεία. Κοινή αποδοχή, ωστόσο, όλων είναι πως το επίπεδο των ταινιών που προβλήθηκαν φέτος ήταν πολύ υψηλό.
Το τρέιλερ της ταινίας «La nostra istoria» (Lorenzo Latrofa)
Μέρα 3η. Κυριακή. Η πιο κρίσιμη. Μετά τις καθιερωμένες αναμνηστικές φωτογραφίες, έχει ρθει η ώρα των απονομών:
Το βραβείο της καλύτερης ταινίας του Διεθνούς Διαγωνιστικού Τμήματος κερδίζει ο υποψήφιος για Όσκαρ λίγους μήνες πριν «Αρνητικός Χώρος» (Νegative Space) των Max Porter και Ru Kuwahata, o οποίος αναδεικνύει μ' ένα γλυκόπικρο τρόπο τη μοναξιά της ενηλικίωσης, ενώ το βραβείο ελληνόφωνης ταινίας κατακτά το φιλμ της Ειρήνης Βιανέλλη, «Παγόβουνα».
Ο Ζορμπάς τελικά περνά και δεν ακουμπά τη Σύρο. Έχει φτάσει η ώρα της επιστροφής. Οι άνεμοι έχουν πέσει και τα πλοία φεύγουν κανονικά. Παίρνουμε τα λουκούμια μας, τις χαλβαδόπιτές μας και μπαίνουμε στο πλοίο. Σε τέσσερις ώρες θα είμαστε πάλι πίσω στην Αθήνα.
Το τρέιλερ του «Egg» (2018)
Tο βραβείο ελληνόφωνης ταινίας το κέρδισε η ταινία «Παγόβουνα» της Ειρήνης Βιανέλλη.
Αναλυτικά τα βραβεία του Animasyros 11:
Διεθνές Διαγωνιστικό
Μεγάλο Βραβείο: Αρνητικός Χώρος (Max Porter και Ru Kuwahata)
Ειδική Μνεία: «(OO)» (Oh Seo ro)
Φοιτητικό Διαγωνιστικό
Μεγάλο Βραβείο: «Βορειοανατολικό Βασίλειο» (Alan Jennings)
Ειδική Μνεία: «Βαθύ Τέλος» (Elise Augarten)
Τηλεοπτικές και Κατά Παραγγελία Ταινίες
Μεγάλο Βραβείο: «La nostra istoria» (Lorenzo Latrofa)
Ειδική Μνεία: «The Lovely Thing Suite» (Diego Haucuja - Carlos Lopez Estrada)
Βραβείο κοινού του διαγωνιστικού τμήματος μεγάλου μήκους: «Η Βιοπαλαίστρια» (Nora Twomey)
Βραβείο ελληνόφωνης ταινίας: «Παγόβουνα»(Ειρήνη Βιανέλλη)
σχόλια