Η Ελένη από το «Κωσταλέξι» γίνεται παράσταση

ΔΕΥΤΕΡΑΗ Ελένη από το «Κωσταλέξι» γίνεται παράσταση Facebook Twitter
Η παράσταση, με ερευνητική διάθεση, προσπαθεί να ανακαλύψει την πραγματική Ελένη Καρυώτη, ξεπερνώντας την εικόνα της και τις ιστορίες της εποχής. Φωτ.: Πάτροκλος Σκαφίδας
0

ΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΠΟΥ ΔΕΝ υπήρχε καμία προστασία των θυμάτων, μια εποχή που δεν είναι μακρινή, τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων γεμίζουν με τη φωτογραφία της Ελένης Καρυώτη, της Ελένης από το Κωσταλέξι, μιας γυναίκας που έπασχε από ψυχική νόσο και βρέθηκε έγκλειστη στο υπόγειο του σπιτιού της οικογένειας σε άθλια, σχεδόν ζωώδη κατάσταση.

Η Ελένη ζούσε εκεί για 29 χρόνια και το 1978, όταν η ιστορία της αποκαλύφθηκε, ήταν 47 ετών. 

Το Κωσταλέξι ή Κωσταλέξης, το μικρό πεδινό χωριό της Στερεάς Ελλάδας στους βορειοανατολικούς πρόποδες της Οίτης, σε απόσταση 10 χλμ. από τη Λαμία, γίνεται δημοσιογραφικό «αξιοθέατο». Ακόμα και σήμερα, αν γκουγκλάρει κάποιος τη λέξη Κωσταλέξι η υπόθεση της Ελένης βγαίνει πρώτη και το όνομα του χωριού είναι πια συνώνυμο του εγκλεισμού και της κατ' οίκον φυλάκισης.

Στο υπόγειο του σπιτιού η Ελένη, γυμνή, σκεπασμένη με μια τρύπια λινάτσα, βρόμικη και σε ημιάγρια κατάσταση, δίπλα σε τσουβάλια στάρι και σανό, γρυλίζει έντρομη και μιλά ακαταλαβίστικα όταν την πλησιάζουν οι αστυνομικοί. Με εισαγγελική εντολή οδηγείται στο νοσοκομείο της Λαμίας. Είναι ανίκανη να απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτηση και λέει ότι είναι 18 ετών. Μεταφέρεται στην Αθήνα.

Εκείνο τον Νοέμβριο του 1978, ένα ανώνυμο τηλεφώνημα οδηγεί την αστυνομία στο σπίτι της οικογένειας Καρυώτη. Στο υπόγειο του σπιτιού η Ελένη, γυμνή, σκεπασμένη με μια τρύπια λινάτσα, βρόμικη και σε ημιάγρια κατάσταση, δίπλα σε τσουβάλια στάρι και σανό, γρυλίζει έντρομη και μιλά ακαταλαβίστικα όταν την πλησιάζουν οι αστυνομικοί. Με εισαγγελική εντολή οδηγείται στο νοσοκομείο της Λαμίας. Είναι ανίκανη να απαντήσει σε οποιαδήποτε ερώτηση και λέει ότι είναι 18 ετών. Μεταφέρεται στην Αθήνα.

Κωσταλέξι Facebook Twitter
Δημοσιεύουν ακόμα και συνεντεύξεις της. Συνεντεύξεις ενός ανθρώπου που δεν μιλά.

Η υπόθεση είναι πρωτοφανής και οι εφημερίδες βρίσκουν την αγαπημένη τους ιστορία για το επόμενο διάστημα. Τα τρία αδέρφια της Ελένης, Ευθύμης, Μαρία και  Ολυμπία Καρυώτη, τρεις άνθρωποι αμόρφωτοι, εντελώς ακατάλληλοι να βοηθήσουν την αδελφή τους, κατηγορούνται για αρπαγή, σκοπούμενη βαριά σωματική κάκωση και έκθεση σε κίνδυνο σε βαθμό κακουργήματος.

Δεν καταλαβαίνουν καλά-καλά τις λέξεις, είναι και οι ίδιοι εντελώς αναλφάβητοι, ανίκανοι να παράσχουν τη στοιχειώδη βοήθεια που χρειαζόταν η Ελένη. Για την αδελφή τους η καλύτερη λύση ήταν να την κρατήσουν στο σπίτι, κάτι που δεν πίστευαν μόνο εκείνοι αλλά και ολόκληρο το χωριό. Ούτε λόγος τότε να παρέμβουν οι θεσμικοί φορείς, άλλες δυο άγνωστες λέξεις.

Μάλιστα, στη δίκη που ακολούθησε, με εξαίρεση τον εισαγγελέα που κατέστησε υπόδικο όλο το χωριό, το δικαστήριο αποφάσισε την αθώωση των τριών. Λίγο νωρίτερα, όταν έγινε η προσαγωγή τους στη Λαμία, το συγκεντρωμένο πλήθος απείλησε να τους λιντσάρει. Από την κοινωνία της σιωπής φτάνουμε ακαριαία στην κοινωνία της αυτοδικίας. 

Η ιστορία της Ελένης, η οποία δείχνει σημάδια βελτίωσης με την περίθαλψη που της παρέχεται στην Αθήνα, παίρνει μυθιστορηματική τροπή. Στις φωτογραφίες της εποχής τη δείχνουν να «διαβάζει» το «ειδύλλιό της», το πρωτοσέλιδο «Ελένη, αυτός είναι ο έρωτάς σου» και οι τίτλοι «Η δυστυχισμένη Ελένη ξαναγίνεται άνθρωπος – αρχίζει να μιλά και να θυμάται αμυδρά» κάνουν τις εφημερίδες να πουλάνε σαν τρελές.  

Κωσταλέξι Facebook Twitter
Η Ελένη που χάνει τα λογικά της εξαιτίας του έρωτα είναι μια συγκινητική ιστορία που δημοσιεύεται σε συνέχειες. 

Αποκαλύπτεται ο υποτιθέμενος έρωτάς της την περίοδο του εμφυλίου με έναν ΕΛΑΣίτη, ή σε άλλη εκδοχή με τον κομμουνιστή δάσκαλο του χωριού. Το σπίτι είναι φιλοβασιλικό και ο πατέρας της αποφασίζει να την τιμωρήσει φυλακίζοντάς τη στο υπόγειο.

Η τραγική ιστορία αγάπης που έρχεται στο φως μετατρέπει το ρεπορτάζ σε δραματικό ρομάντζο, το Κωσταλέξι, που έχει γίνει τόπος κατασκήνωσης για τους ρεπόρτερ και τα τηλεοπτικά συνεργεία, σε τουριστική ατραξιόν και «τόπο μαρτυρίου». Η Ελένη που χάνει τα λογικά της εξαιτίας του έρωτα είναι μια συγκινητική ιστορία που δημοσιεύεται σε συνέχειες. 

Το βέβαιο είναι ότι η Ελένη πάσχει από ψυχική ασθένεια. Οι εφημερίδες την αποδίδουν στον πολυετή εγκλεισμό. Δημοσιεύουν ακόμα και συνεντεύξεις της. Συνεντεύξεις ενός ανθρώπου που δεν μιλά.

Κάποια στιγμή το «πάρτι» τελειώνει. Οι συγγενείς της Ελένης, που και εκείνοι ζούσαν σε κακές συνθήκες υγιεινής, μην έχοντας ιδέα για το πώς να διαχειριστούν την υπόθεση της αδελφής τους, οι οποίοι δεν ήταν τέρατα αλλά άνθρωποι αμόρφωτοι που δεν ήξεραν τι έπρεπε να κάνουν, την ξαναπήραν πίσω στο χωριό. Μένει ξανά με την οικογένειά της μέχρι το 1998.

Μια μέρα τα αδέρφια της ήταν σε αγροτικές δουλειές. Όταν επέστρεψαν δεν τη βρήκαν στο σπίτι. Η Ελένη είχε εξαφανιστεί για πάντα χωρίς να αφήσει ίχνος πίσω της. Ακόμα και σήμερα κάποιοι πιστεύουν ότι έπεσε σε ένα από τα βαθιά φαράγγια που υπάρχουν στην περιοχή. Φυσικά, τότε δεν έγινε κανένας θόρυβος στα ΜΜΕ, απλώς υπήρχαν σενάρια ότι κλείστηκε σε μοναστήρι. Όταν εξαφανίστηκε, η Ελένη ήταν 68 ετών. Το τέλος της στα μάτια μας φαντάζει τόσο δραματικό όσο και η ζωή της.

Η αποκάλυψη μιας άλλης αλήθειας

Κωσταλέξι Facebook Twitter
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις που έγιναν, η Ελένη Καρυώτη στη δεκαετία του ’40 εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα ψυχικής ασθένειας.

Χρόνια αργότερα, η τηλεοπτική εκπομπή «Μηχανή του Χρόνου» μετά από έρευνες έδωσε μια εντελώς διαφορετική διάσταση στα γεγονότα. Πολλά από τα αποκαλυπτικά γεγονότα που ξέραμε ήταν απλώς προϊόντα της ζωηρής φαντασίας των δραστήριων ρεπόρτερ της εποχής, που τράβαγαν κάθε είδηση για το θέμα «από τα μαλλιά».

Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις που έγιναν, η Ελένη Καρυώτη στη δεκαετία του ’40 εμφανίζει τα πρώτα συμπτώματα ψυχικής ασθένειας. Ο πατέρας της την πηγαίνει σε έναν παθολόγο, μη γνωρίζοντας τι έχει, και εκείνος τον παραπέμπει σε ψυχίατρο. Καταλήγουν στο Δαφνί και η νεαρή γυναίκα εισάγεται στην πτέρυγα των ψυχωσικών.

Μπορούμε σήμερα να καταλάβουμε τις συνθήκες που επικρατούσαν σε μια Ελλάδα που δεν γνώριζε τι σημαίνει ψυχική υγεία, με την Ελένη να είναι απλώς η «τρελή του χωριού» και να μην έχει ούτε φαρμακευτική, ούτε νοσηλευτική υποστήριξη και με την οικογένειά της να μένει σε ένα χωριό ώρες μακριά από την Αθήνα. Οι συνθήκες εγκλεισμού, όπως αποκαλύφθηκε και στην υπόθεση της Λέρου, ήταν παρόμοιες με τις συνθήκες στις οποίες ζούσε στο χωριό η Ελένη.

Ο πατέρας της αποφασίζει να μην την αφήσει στο ψυχιατρείο και να την πάρει μαζί του. Η οικογένεια απομονώνεται από όλους, κουβαλώντας το στίγμα της «τρέλας», τα αδέλφια μένουν ανύπαντρα, ενώ όταν οι γονείς πεθαίνουν αφήνουν ευχή και κατάρα στα παιδιά τους να μην εγκαταλείψουν τη μικρή τους αδελφή.

Ένα άτομο με τόσο βαριά ψυχική νόσο δεν θα μπορούσε να έχει καμιά ελπίδα σε αυτό το περιβάλλον.

Κωσταλέξι Facebook Twitter
Η Άλκηστις Νικολαΐδη που πρωταγωνιστεί στην παράσταση. Φωτ.: Πάτροκλος Σκαφίδας

Η πραγματική ιστορία αυτής της γυναίκας, που οι ίδιοι οι γονείς και τα αδέλφια της την κράτησαν έγκλειστη για σχεδόν τρεις δεκαετίες σε ένα χωριό της Στερεάς Ελλάδας, αποτελεί την έμπνευση για την παράσταση «Κωσταλέξι» από την 812:Coal Theatre Company, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μωραΐτη, που θα ανέβει για 17 παραστάσεις στο θέατρο Θησείον από την Παρασκευή 28 Απριλίου.

Μέσα από την ιστορία της Ελένης η παράσταση εξετάζει την κατάσταση ενός ολόκληρου χωριού που ξέρει, βλέπει και δεν μιλάει. Το «τι θα πει ο κόσμος», βαθιά ριζωμένο στη συνείδηση της ελληνικής κοινωνίας, για ακόμα μία φορά υπερισχύει. 

Η παράσταση, με ερευνητική διάθεση, προσπαθεί να ανακαλύψει την πραγματική Ελένη Καρυώτη, ξεπερνώντας την εικόνα της και τις ιστορίες της εποχής. Την Ελένη ως άνθρωπο πέρα από την αρρώστια και την οικογενειακή παθογένεια. Εξετάζει το θέμα των ψυχικά νοσούντων στην ελληνική επαρχία, το φαινόμενο των «τρελών του χωριού», προσπαθώντας να θέσει ερωτήματα τόσο για την κατάσταση της ψυχικής υγείας στη χώρα μας όσο και για τη συμπεριφορά των ανθρώπων απέναντι στους πάσχοντες.

Πώς η σκληρότητα της ανθρώπινης φύσης έρχεται να συνθλίψει ό,τι δεν είναι συνηθισμένο ή καθημερινό; Τελικά ο άνθρωπος είναι το πιο σκληρό ζώο, καθώς τα ένστικτά του, παρ’ όλη την εκπαίδευση και τον πολιτισμό, εξακολουθούν να τον ελέγχουν.

Δείτε εδώ πληροφορίες για την παράσταση

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η «Χρυσή Εποχή»

Αποστολή στο Νόβι Σαντ / Κωνσταντίνος Ρήγος: «Ήθελα ένα υπέροχο πάρτι όπου όλοι είναι ευτυχισμένοι»

Στη νέα παράσταση του Κωνσταντίνου Ρήγου «Χρυσή Εποχή», μια συμπαραγωγή της ΕΛΣ με το Φεστιβάλ Χορού Βελιγραδίου, εικόνες από μια καριέρα 35 ετών μεταμορφώνονται ‒μεταδίδοντας τον ηλεκτρισμό και την ενέργειά τους‒ σε ένα ολόχρυσο ξέφρενο πάρτι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
CHECK Απόπειρες για τη ζωή της: Ψάχνοντας την αλήθεια για τις υπέροχες, βασανισμένες γυναίκες και τις τραγικές εμπειρίες τους

Θέατρο / Η βάρβαρη εποχή που ζούμε σε μια παράσταση

Ο Μάρτιν Κριμπ στο «Απόπειρες για της ζωή της» που ανεβαίνει στο Θέατρο Θησείον σκιαγραφεί έναν κόσμο όπου κυριαρχεί ο πόλεμος, ο θάνατος, η καταπίεση, η τρομοκρατία, η φτώχεια, ο φασισμός, αλλά και ο έρωτας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
To νόημα τού να ανεβάζεις Πλάτωνα στην εποχή του ΤikTok

Άννα Κοκκίνου / To νόημα τού να ανεβάζεις το Συμπόσιο του Πλάτωνα στην εποχή του tinder

Η Άννα Κοκκίνου στη νέα της παράσταση αναμετριέται με το «Συμπόσιο» του Πλάτωνα και τις πολλαπλές όψεις του Έρωτα. Εξηγεί στη LiFO για ποιον λόγο επέλεξε να ανεβάσει το αρχαίο φιλοσοφικό κείμενο, πώς το προσέγγισε δραματουργικά και κατά πόσο παραμένουν διαχρονικά τα νοήματά του.
M. HULOT
«Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Θέατρο / «Άμα σε λένε “αδελφή”, πώς να δεχτείς την προσβολή ως ταυτότητά σου;»

Η παράσταση TERAΣ διερευνά τις queer ταυτότητες και τα οικογενειακά τραύματα, μέσω της εμπειρίας της αναγκαστικής μετανάστευσης. Μπορεί τελικά ένα μέλος της ΛΟΑΤΚΙΑ+ κοινότητας να ζήσει ελεύθερα σε ένα μικρό νησί;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ο Αντώνης Αντωνόπουλος από μικρός είχε μια έλξη για τα νεκροταφεία ή Όλα είναι θέατρο αρκεί να στρέψεις το βλέμμα σου πάνω τους ή Η παράσταση «Τελευταία επιθυμία» είναι ένα τηλεφώνημα από τον άλλο κόσμο

Θέατρο / «Ας απολαύσουμε τη ζωή, γιατί μας περιμένει το σκοτάδι»

Ο Αντώνης Αντωνόπουλος, στη νέα του παράσταση «Τελευταία Επιθυμία», δημιουργεί έναν χώρο όπου ο χρόνος για λίγο παγώνει, δίνοντάς μας τη δυνατότητα να συναντήσουμε τους νεκρούς αγαπημένους μας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

Θέατρο / Όσα (δε) βλέπουν τα μέντιουμ

«Δεν πηγαίνουμε ποτέ στη Μόσχα, όμως η επιθυμία γι’ αυτήν κυλάει διαρκώς μέσα μας» - Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για τη sold-out παράσταση «Τρεις Αδελφές» του Τσέχοφ, σε σκηνοθεσία Μαρίας Μαγκανάρη στο Εθνικό Θέατρο.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
Θέμελης Γλυνάτσης: Ας ξεκινήσουμε με το να είμαστε πολύ πιο τολμηροί με τους ρόλους που δίνουμε στους νέους καλλιτέχνες, κι ας μην είναι τέλειοι

Θέατρο / Μια όπερα με πρωταγωνιστές παιδιά για πρώτη φορά στην Ελλάδα

Μεταξύ χειροποίητων σκηνικών και σκέψεων γύρω από τη θρησκεία και την εξουσία, «Ο Κατακλυσμός του Νώε» δεν είναι άλλη μια παιδική παράσταση, αλλά ανοίγει χώρο σε κάτι μεγαλύτερο: στη δυνατότητα τα παιδιά να γίνουν οι αυριανοί δημιουργοί, όχι απλώς οι θεατές.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ηow to resuscitate a dinosaur/ Έι, Romeo, πώς δίνεις το φιλί της ζωής σε έναν δεινόσαυρο;

Guest Editors / «Ο Καστελούτσι σκηνοθετεί μια υπόσχεση· και κάνει τέχνη εκκλησιαστική»

«Πέρασαν μέρες από την πρώτη μου επαφή με τη Βερενίκη. Μάντρωσα ένα κοπάδι σκέψεις» – ο Κυριάκος Χαρίτος γράφει για μια από τις πολυσυζητημένες παραστάσεις της σεζόν, που ανέβηκε στη Στέγη.
ΚΥΡΙΑΚΟΣ ΧΑΡΙΤΟΣ
Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Θέατρο / Onassis Dance Days 2025: Ένας ύμνος στα αδάμαστα σώματα

Ένα νέο, αλλιώτικο σύμπαν για τον «χορό» ξεδιπλώνεται από τις 3 έως τις 6 Απριλίου στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, μέσα από τα πρωτοποριακά έργα τεσσάρων κορυφαίων Ελλήνων χορογράφων και του διεθνούς φήμης Damien Jalet.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Κώστας Νικούλι

Θέατρο / «Μπορώ να καταλάβω το πώς είναι να νιώθεις παρείσακτος»

Ο 30χρονος Κώστας Νικούλι μιλά για την πορεία του μετά το «Ξενία» που του χάρισε το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ηθοποιού όταν ήταν ακόμα έφηβος, για το πόσο Έλληνας νιώθει, για την πρόκληση του να παίζει τρεις γκέι ρόλους και για το πόσο τον έχει αλλάξει το παιδί του.
M. HULOT
Μέσα στον θησαυρό με τις εμβληματικές φορεσιές της Δόρας Στράτου

Θέατρο / «Κάποτε έδιναν τις φορεσιές για έναν πλαστικό κουβά, που ήταν ό,τι πιο μοντέρνο»

Μια γνωριμία με τη μεγάλη κληρονομιά της Δόρας Στράτου μέσα από τον πλούτο αυθεντικών ενδυμάτων που δεν μπορούν να ξαναραφτούν σήμερα και συντηρούνται με μεγάλο κόπο, χάρη στην αφοσίωση και την εθελοντική προσφορά μιας ομάδας ανθρώπων που πιστεύουν και συνεχίζουν το όραμά της.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Οι Αθηναίοι / Βασιλική Δρίβα: «Με προσβάλλει να με χρησιμοποιούν σαν καθρέφτη για την ανωτερότητά τους»

Ανατρέποντας πολλά από τα στερεότυπα που συνοδεύουν τους ανθρώπους με αναπηρία, η Βασιλική Δρίβα περιγράφει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε αλλά και τις χαρές, και μπορεί πλέον να δηλώνει, έστω δειλά, πως είναι ηθοποιός. Είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ξαναγράφοντας τον Ίψεν

Θέατρο / Ο Ίψεν στον Πειραιά, στο μουράγιο

«Δεν είναι εύκολο να είσαι ασυμβίβαστη. Όπως δεν είναι εύκολο να ξαναγράφεις τον Ίψεν» – Κριτική της Λουίζας Αρκουμανέα για την παράσταση «Εχθρός του λαού» σε διασκευή και σκηνοθεσία του Κωνσταντίνου Βασιλακόπουλου.
ΛΟΥΙΖΑ ΑΡΚΟΥΜΑΝΕΑ
«Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Lifo Videos / «Δυσκολεύτηκα να διαχειριστώ τις αρνητικές κριτικές και αποσύρθηκα για έναν χρόνο»

Η ηθοποιός Παρασκευή Δουρουκλάκη μιλά για την εμπειρία της με τον Πέτερ Στάιν, τις προσωπικές της μάχες με το άγχος και την κατάθλιψη, καθώς και για το θέατρο ως διέξοδο από αυτές.
ΣΩΤΗΡΗΣ ΒΑΛΑΡΗΣ
Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Θέατρο / Μαρία Σκουλά: «Πιστεύω πολύ στο χάος μέσα μου»

Από τον ρόλο της Μάσα στην πραγματική ζωή, από το Ηράκλειο όπου μεγάλωσε μέχρι τη ζωή με τους ανθρώπους του θεάτρου, από τον φόβο στην ελευθερία, η ζωή της Μαρίας Σκουλά είναι ένας δρόμος μακρύς και δύσκολος που όμως την οδήγησε σε κάτι δυνατό και φωτεινό.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Θέατρο / Μια νέα παράσταση χαρτογραφεί το χάσμα μεταξύ γενιάς Z και γενιάς X

Μέσα από την εναλλαγή αφηγήσεων, εμπειριών, αναπαραστάσεων, χορού, βίντεο και ήχου, η παράσταση του Γιώργου Βαλαή αναδεικνύει τις διαφορές αλλά και τις συνδέσεις που υπάρχουν μεταξύ των δυο διαφορετικών γενεών.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ