«Ικέτιδες» με kinder έκπληξη

«Ικέτιδες» με kinder έκπληξη Facebook Twitter
Ο μετανοημένος βασιλιάς των Αργείων Άδραστος (Χρήστος Σουγάρης) εξαντλείται σε στερεοτυπικές εκφράσεις οδύνης, που διαθέτουν ένταση αλλά όχι βάθος. Φωτο: Ελίνα Γιουνανλή
0

Είναι παράξενο έργο οι «Ικέτιδες».


Από τη μία υπάρχει το σπαρακτικό αίτημα των Αργείων γυναικών για ανάκτηση των άταφων νεκρών τους. Από την άλλη υπάρχει η ανοησία των ανδρών – του Άδραστου, του Κήρυκα, του Κρέοντα, αλλά και όλων των ηγετών που στέλνουν στον όλεθρο του πολέμου τον λαό τους είτε από εσφαλμένη κρίση, είτε από επιπολαιότητα, είτε από αλαζονεία.


Ενδιαμέσως τίθενται ενώπιον των θεατών μια σειρά από σημαντικότατα θέματα προς εξέταση και προβληματισμό: η σύγκριση δημοκρατίας-τυραννίας, η αξία των νόμων, η σχέση πλούσιων-φτωχών, ο ρόλος της τύχης, η κατάρα των γηρατειών, η ματαιότητα της τεκνοποιίας κ.ά.


Η ποικιλία και η βαρύτητα των ζητημάτων αυτών είναι τόσο μεγάλη ώστε συχνά νιώθουμε να χανόμαστε. Κι ας κατανοούμε πως οι άνθρωποι που κρατούν υπό μάλης τα συντρίμμια του βίου τους φλέγονται να αναθεωρήσουν τις αντιλήψεις τους για όσα θεωρούσαν έως τώρα δεδομένα.

Όταν καταφθάνει η συνοδεία με τα απομεινάρια των νεκρών και, όταν η μουσική, η υποκριτική και η κίνηση εναρμονίζονται επιτέλους μεταξύ τους και με το συναίσθημα του έργου, ξεκλέβουμε κι εμείς δυο τρεις στιγμές συγκίνησης. Είναι όμως πραγματικά δυσβάσταχτο το τίμημα που πρέπει να καταβάλουμε για μια τόσο αμελητέα ικανοποίηση.


«Ότι οι "Ικέτιδες" έχουν ευστάθεια και αυστηρότητα όσην οι άλλες τραγωδίες του Ευριπίδη δεν μπορούμε να το υποστηρίξουμε. Είναι ασυνάρτητες – και ο Ευριπίδης είναι ενήμερος γι' αυτό το γεγονός. Αλλά πέρα από τα χαλαρά προσαρτημένα χωρία, όπως η συζήτηση για τη δημοκρατία, ο επικήδειος μονόλογος, η κριτική για τη συμβατικότητα της αγγελικής ρήσης, πρόκειται για μια συνεκτική και καλοσχεδιασμένη παρουσίαση ενός μοναδικού θέματος» γράφει ο Kitto στην εξαιρετική ανάλυσή του.¹

«Ικέτιδες» με kinder έκπληξη Facebook Twitter
Η Κάτια Δανδουλάκη ως Αίθρα επιβάλλεται με το ευγενικό παράστημα και την καλή άρθρωσή της, μας αφήνει όμως σχετικά ανέπαφους ως προς τα υπόλοιπα.


Ποιο είναι το θέμα αυτό;


Οι μελετητές συμφωνούν ότι πρόκειται για ένα εγκώμιο της Αθήνας. Ο γενναιόψυχος Θησέας, ο μόνος σώφρων άνδρας του έργου, συγκινείται από την οδύνη των Αργίτισσων γυναικών που προσήλθαν ικέτιδες στον ναό της Δήμητρας, στην Ελευσίνα, και αποφασίζει –μετά από την καθοριστική προτροπή της μητέρας του Αίθρας– να υπερασπιστεί το δίκαιο των αδυνάμων. Όχι μόνο με λόγια αλλά και με πράξεις. Ζητά από τον Κρέοντα την επιστροφή των νεκρών, έτσι ώστε οι τελευταίοι να παραδοθούν στις διαδικασίες ταφής που ορίζει το πανελλήνιο εθιμικό δίκαιο. Ο βασιλιάς της Θήβας αρνείται κι ο Θησέας ορμά στα όπλα. Η νίκη τού ανήκει δικαιωματικά. Κι όμως: ο βασιλιάς της Αθήνας δεν θα εκμεταλλευτεί την προνομιακή θέση του, δεν θα εισβάλει στη Θήβα. Θα πάρει μόνον αυτό που υποσχέθηκε στις ικέτιδες. Χωρίς να ζητήσει αντάλλαγμα. Χωρίς να επιδιώξει προσωπικό όφελος.


Ο Kitto βέβαια επιμένει –και το κάνει με τόσο πειστικό τρόπο!– ότι οι «Ικέτιδες» δεν εξαντλούνται στην εγκωμιαστική διάστασή τους. Ότι συνιστούν και μια «εθνική προειδοποίηση» για το μέλλον.


Στο τέλος της τραγωδίας, τα παιδιά των νεκρών στρατηγών εμφανίζονται κρατώντας τα λείψανα των γονιών τους, τα οποία ο Θησέας έφερε πίσω από τη Θήβα για να ταφούν με τιμές. Κι ενώ ο κύκλος της απώλειας μοιάζει να κλείνει, η εμφάνιση της Αθηνάς θέτει εκ νέου σε κίνηση τον μοιραίο μηχανισμό που θερίζει παράλογα τις ζωές των ανθρώπων: «τώρα μιλώ στα τέκνα των Αργείων· όταν στη νιότη φτάσετε, την πόλη του Ισμηνού θα πάρετε, τον φόνο των χαμένων γονιών σας εκδικώντας», λέει η θεά. Το τέλος ενός πολέμου είναι μόνον η αρχή του επόμενου. Και το αίμα των αθώων θα κυλήσει ξανά.

«Ικέτιδες» με kinder έκπληξη Facebook Twitter
Η Ευάδνη της Κατερίνας Λούρα ορμάει στην ορχήστρα ντυμένη νύφη συγχέοντας προφανώς το ακατέργαστο και ηχηρό μελόδραμα με το τραγικό συναίσθημα.


Αν κάτι μπορούμε να πούμε με σιγουριά, πάντως, είναι ότι ο Ευριπίδης δεν αφήνει κανένα περιθώριο αμφισβήτησης του Θησέα. Ο βασιλιάς της Αθήνας είναι προορισμένος να γεννήσει τον θαυμασμό μας. Όταν λοιπόν συναντούμε τον Άκη Σακελλαρίου στην παράσταση του Εθνικού Θεάτρου, αιφνιδιαζόμαστε: ο Θησέας αυτός είναι είρων, σνομπ και ολίγον κωμικός — κάτι σαν μπρεχτικός κονφερασιέ. Δίνει ξεκάθαρα την αίσθηση του «απ' αλλού φερμένου», του αταίριαστου· λες και προσγειώθηκε στον κόσμο της τραγωδίας χωρίς κανένας να τον έχει ενημερώσει για τη σοβαρότητα του εγχειρήματος. Στόχος του, να ελαφρύνει λίγο τα πνεύματα.

Από τη μία, λοιπόν, έχουμε τον κόσμο του μιούζικαλ –αυτό φέρνει στον νου η κομψευόμενη, αεράτη φιγούρα του Σακελλαρίου– και από την άλλη τον κόσμο του θρήνου που ενσαρκώνεται κυρίως από τον Χορό. Η συνάντηση των δύο μοιάζει περισσότερο με σύγκρουση τηλεκατευθυνόμενων σε πίστα λούνα παρκ. Παράλληλα, το ασταμάτητο beat της μουσικής (Άγγελος Τριανταφύλλου) αποδεικνύεται –από πολύ νωρίς και για πολλή ώρα– ένας «μετρονόμος» που ανταγωνίζεται τον λόγο. Αποσπάει την προσοχή και σφυροκοπάει τα νεύρα μας σε σημείο οριακό.


Μα δεν είναι μόνον αυτά τα προβλήματα – για να μην πω ότι, όταν αποχωρεί ο Θησέας, απελπιζόμαστε με την εξέλιξη των πραγμάτων και αρχίζουμε να τον νοσταλγούμε. Κανένα από τα μέρη του έργου και σχεδόν κανένας ρόλος δεν λειτουργεί εποικοδομητικά. Ο μετανοημένος βασιλιάς των Αργείων Άδραστος (Χρήστος Σουγάρης) ξύνει το χώμα με πολύ καημό αλλά η υποτιθέμενη μεταμέλειά του δεν αφήνει μέσα μας κανένα αποτύπωμα. Εξαντλείται σε στερεοτυπικές εκφράσεις οδύνης, που διαθέτουν ένταση αλλά όχι βάθος. Όσο για τον Κήρυκα, ο Χάρης Χαραλάμπους διατυμπανίζει τη στριφνότητα του ήρωά του τόσο ισοπεδωτικά ώστε δεν έχουμε κανέναν λόγο να ενδιαφερθούμε για όσα λέει.

«Ικέτιδες» με kinder έκπληξη Facebook Twitter
Ο Θησέας του Άκη Σακελλαρίου δίνει ξεκάθαρα την αίσθηση του «απ' αλλού φερμένου», του αταίριαστου· λες και προσγειώθηκε στον κόσμο της τραγωδίας χωρίς κανένας να τον έχει ενημερώσει για τη σοβαρότητα του εγχειρήματος. Στόχος του, να ελαφρύνει λίγο τα πνεύματα.


Η Ευάδνη της Κατερίνας Λούρα ορμάει στην ορχήστρα ντυμένη νύφη συγχέοντας προφανώς το ακατέργαστο και ηχηρό μελόδραμα με το τραγικό συναίσθημα.


Ακολουθεί ο συμπαθής πατέρας της (κάνει ό,τι μπορεί ο ακαθοδήγητος Θοδωρής Κατσαφάδος), ο οποίος δίνει με τη σειρά του τη σκυτάλη στην kinder έκπληξη της βραδιάς: χαμηλά στις πρώτες κερκίδες, μια παιδική χορωδία «φωτίζεται» ξάφνου δίπλα μας. Τα γλυκύτατα μέλη της επιτελούν ευσυνείδητα το καθήκον τους και δεν φταίνε σε τίποτα, φυσικά. Όταν, όμως, αρχίζουν να μας τραγουδούν χαριτωμένα «Δεν έχω πατέρα / Ερήμωσε το σπίτι μας», η προσπάθεια του σκηνοθέτη να αποσπάσει τη συγκίνησή μας με τον πλέον εύκολο τρόπο αναδύεται περίτρανη.


Η Κάτια Δανδουλάκη ως Αίθρα επιβάλλεται με το ευγενικό παράστημα και την καλή άρθρωσή της, μας αφήνει όμως σχετικά ανέπαφους ως προς τα υπόλοιπα.


Ο Χορός, χάρη στις έμπειρες ηθοποιούς που τον απαρτίζουν, καταφέρνει να διατηρήσει μια σχετική στιβαρότητα (ξεχωρίζουν η Κόρα Καρβούνη και η Κωνσταντίνα Τάκαλου). Δεν μπορεί όμως ούτε αυτός να δώσει αυτό που δεν του έχει δοθεί. Όταν καταφθάνει η συνοδεία με τα απομεινάρια των νεκρών και, όταν η μουσική, η υποκριτική και η κίνηση εναρμονίζονται επιτέλους μεταξύ τους και με το συναίσθημα του έργου, ξεκλέβουμε κι εμείς δυο τρεις στιγμές συγκίνησης. Είναι όμως πραγματικά δυσβάσταχτο το τίμημα που πρέπει να καταβάλουμε για μια τόσο αμελητέα ικανοποίηση.

«Ικέτιδες» με kinder έκπληξη Facebook Twitter
Ο Χορός, χάρη στις έμπειρες ηθοποιούς που τον απαρτίζουν, καταφέρνει να διατηρήσει μια σχετική στιβαρότητα (ξεχωρίζουν η Κόρα Καρβούνη και η Κωνσταντίνα Τάκαλου).

¹ H.D.F. Kitto, «Αρχαία ελληνική τραγωδία», μετάφραση Λ. Ζενάκος

 

Θέατρο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Ένας «Οιδίποδας Τύραννος» με πρωταγωνιστές μαύρους ηθοποιούς, μία τρανς γυναίκα και μικρά παιδιά

Θέατρο / Ένας «Οιδίποδας Τύραννος» με πρωταγωνιστές μαύρους ηθοποιούς, μία τρανς γυναίκα και μικρά παιδιά

Ο ηθοποιός και σκηνοθέτης Χρήστος Σουγάρης μιλάει στο LiFO.gr για την τολμηρή προσέγγιση που ακολούθησε στην παράσταση και το ρίσκο που πρέπει πάντα να παίρνουν οι καλλιτέχνες
ΑΝΤΩΝΗΣ ΜΠΟΣΚΟΪ́ΤΗΣ
Ικέτιδες του Ευριπίδη: Μια εμβληματική τραγωδία σε συμπαραγωγή Εθνικού Θεάτρου και Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου

Οδηγός Θεάτρου / Ικέτιδες του Ευριπίδη: Μια εμβληματική τραγωδία σε συμπαραγωγή Εθνικού Θεάτρου και Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου

Ένα έργο ορόσημο που εγκωμιάζει το δημοκρατικό πολίτευμα της αρχαίας Αθήνας, τη σχέση μεταξύ ηγετών και πολιτών, ενώ ταυτόχρονα παραμένει βαθιά ανθρώπινο μέσα από τη διαχρονική του οξυδέρκεια.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Θωμάς Μοσχόπουλος

Θέατρο / «Άρχισα να βρίσκω αληθινή χαρά σε πράγματα για τα οποία πριν γκρίνιαζα»

Έπειτα από μια δύσκολη περίοδο, ο Θωμάς Μοσχόπουλος ανεβάζει τον δικό του «Γκοντό». Έχει επιλέξει μόνο νέους ηθοποιούς για το έργο, θέλει να διερευνήσει την επίδρασή του στους εφήβους, πραγματοποιώντας ανοιχτές πρόβες. Στο μεταξύ, κάνει μια πολύ ενδιαφέρουσα κουβέντα με την Αργυρώ Μποζώνη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Θέατρο / Τι είναι για σένα το «Οξυγόνο»;

Ένα συναρπαστικό υβρίδιο θεάτρου, συναυλίας, πολιτικοκοινωνικού μανιφέστου και rave party, βασισμένο στο έργο του επικηρυγμένου στη Ρωσία δραματουργού Ιβάν Βιριπάγιεφ, ανεβαίνει στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης σε σκηνοθεσία Γιώργου Κουτλή και αποπειράται να δώσει απάντηση σε αυτό το υπαρξιακό ερώτημα.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

The Review / Υπάρχει το «για πάντα» σε μια σχέση;

Ο Αλέξανδρος Διακοσάββας και ο δημοσιογράφος και κριτικός θεάτρου Γιώργος Βουδικλάρης μιλούν για την παράσταση «Ο Χορός των εραστών» της Στέγης, τα υπαρξιακά ερωτήματα που θέτει το κείμενο του Τιάγκο Ροντρίγκες και τη χαρά τού να ανακαλύπτεις το next best thing στην τέχνη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Όπερα / Φανί Αρντάν: «Σκυλάκι δεν είμαι, προτιμώ να παραμείνω λύκος»

Πολυσχιδής και ανήσυχη, η Φανί Αρντάν δεν δίνει απλώς μια ωραία συνέντευξη αλλά ξαναζεί κομμάτια της ζωής και της καριέρας της, με αφορμή την όπερα «Αλέκο» του Σεργκέι Ραχμάνινοφ που σκηνοθετεί για την Εθνική Λυρική Σκηνή.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Το «Κυανιούχο Κάλιο» είναι μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων 

Θέατρο / «Κυανιούχο Κάλιο»: Μια παράσταση για το ταμπού των αμβλώσεων στο Δημοτικό Θέατρο Πειραιά

Όχι μόνο σε ανελεύθερα ή σκοταδιστικά καθεστώτα, αλλά και στον δημοκρατικό κόσμο, η συζήτηση για το δικαίωμα της γυναίκας σε ασφαλή και αξιοπρεπή ιατρική διακοπή κύησης παραμένει τρομακτικά επίκαιρη.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

Θέατρο / Τενεσί Ουίλιαμς: Ο ποιητής των χαμένων ψυχών

«Εκείνο που με σπρώχνει να δημιουργώ θεατρικούς χαρακτήρες είναι ο έρωτας», έλεγε ο Ουίλιαμς, που πίστευε ότι ο πόθος «είναι κάτι που κατακλύζει πολύ μεγαλύτερο χώρο από αυτόν που μπορεί να καλύψει ένας άνθρωπος». Σε αυτόν τον πόθο έχει συνοψίσει τη φυγή και την ποίηση, τον χρόνο, τη ζωή και τον θάνατο.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Οι δυο Ιφιγένειες του Ντμίτρι Τσερνιακόφ

Όπερα / Οι δυο βραβευμένες Ιφιγένειες του Ντμίτρι Τσερνιακόφ ανεβαίνουν σε περίοδο πολέμου

Λίγο πριν σηκωθεί η αυλαία της Εθνικής Λυρικής Σκηνής για τις δύο εμβληματικές όπερες του Γκλουκ, ο σημαντικός Ρώσος σκηνοθέτης εξηγεί τις σύγχρονες παραμέτρους της θυσίας της αρχαίας τραγικής ηρωίδας.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ήμουν το νο. 7 από τους 100 άντρες που χώρισε η Γουλιώτη στη Στέγη

Θέατρο / Ήμουν το νο. 7 από τους 100 άντρες που χώρισε η Γουλιώτη στη Στέγη

Περίπου στις 17:30 το απόγευμα του Σαββάτου τόλμησα να ανέβω στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση για να συμμετάσχω σε έναν αδιανόητο 24ωρο θεατρικό μαραθώνιο, πλάι στο θηρίο υποκριτικής που ονομάζεται Στεφανία Γουλιώτη.
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΔΙΑΚΟΣΑΒΒΑΣ
Στο Σώμα της

Θέατρο / Ένα έργο στο Εθνικό Θέατρο για την περίοδο, την εμμηνόπαυση, την κλειτορίδα και τον γυναικείο αυνανισμό

Μαζί με άλλες 22 γυναίκες, η Ελένη Ευθυμίου, η Σοφία Ευτυχιάδου και η Νεφέλη Μαϊστράλη ανεβάζουν ένα έργο για ζητήματα που θεωρητικά μπορούν να συζητηθούν ανοιχτά, αλλά στην πραγματικότητα όχι.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Σπύρος Παπαδόπουλος: «Δεν μου αρέσει να φαίνομαι, κι ας κατέληξα να παίζω μπροστά σε κόσμο»

Θέατρο / Σπύρος Παπαδόπουλος: «Δεν μου αρέσει να φαίνομαι, κι ας κατέληξα να παίζω μπροστά σε κόσμο»

Παρά τις προσπάθειές του να το αποφύγει, μια σειρά από συμπτώσεις τον οδήγησε στο θέατρο. Οι «Απαράδεκτοι» δεν συνεχίστηκαν λόγω δικής του απόφασης, το «Στην υγειά μας, ρε παιδιά» σταμάτησε όταν κουράστηκε ψυχολογικά. Ο δημοφιλής κωμικός ηθοποιός είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας.
M. HULOT
Οι θρυλικοί Trocks στην Αθήνα για την επέτειο των 50 χρόνων της ομάδας τους

Χορός / Trocks: Η θρυλική και διαφορετική ομάδα μπαλέτου έρχεται στην Αθήνα

Άντρες χορευτές ντυμένοι με τουτού και πουέντ ερμηνεύουν μεγάλα κλασικά αλλά και μοντέρνα μπαλέτα, παρωδώντας τις πολύπλοκες χορογραφίες και τις παραξενιές των μπαλαρίνων της παλιάς, αλλά και της νέας, εποχής.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Γιώργος Καραμίχος: Αν δεν εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, αρρωσταίνουμε 

Θέατρο / Γιώργος Καραμίχος: «Αν δεν εκφράζουμε τα συναισθήματά μας, αρρωσταίνουμε»

Στο θέατρο υποδύεται έναν συγγραφέα που επιστρέφει στον τόπο του για να δηλώσει ανοιχτά την ταυτότητά του στην οικογένειά του. Θα αλλάξει η ζωή και η πορεία των ανθρώπων που αγαπά;
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Alvin Ailey: Ο συναρπαστικός καλλιτέχνης που άλλαξε για πάντα τον σύγχρονο χορό

Χορός / Alvin Ailey: Ο συναρπαστικός καλλιτέχνης που άλλαξε για πάντα τον σύγχρονο χορό

Η ζωή, το έργο και η κληρονομιά του Alvin Ailey, του πρώτου μαύρου χορογράφου σύγχρονου χορού, παρουσιάζονται στην πρώτη μεγάλης κλίμακας μουσειακή έκθεση προς τιμήν του στο Whitney Museum of American Art.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ