«Καλιγούλας» του Αλμπέρ Καμύ
Ο Καλιγούλας του νομπελίστα Αλμπέρ Καμύ ανεβαίνει σε μετάφραση Φρανσουάζ Αρβανίτη και σκηνοθεσία Αλίκης Δανέζη-Knutsen, με τον Γιάννη Στάνκογλου στον ομώνυμο ρόλο. Ο Καμύ εντάσσει το έργο στον «Κύκλο του Παραλόγου», στον οποίο ανήκουν ο Ξένος και το δοκίμιο Ο μύθος του Σισύφου. Δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά τον Μάιο του 1944 και αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά θεατρικά έργα του 20ού αιώνα. Αποτυπώνει επί σκηνής τη δραματική πορεία του Καλιγούλα προς τον θάνατο ως μια πράξη αυτοθυσίας και όχι παραφροσύνης. O Ρωμαίος αυτοκράτορας Καλιγούλας οδηγείται στα όρια της παράνοιας μετά την απώλεια της αδελφής και ερωμένης του Δρουσίλλας. Το ασφυκτικό σκηνικό που ουσιαστικά στήνει ο ίδιος στο έργο, συγκρούσεις, πλεκτάνες και διαξιφισμοί με τους πατρίκιους, συνθέτει έναν ασφυκτικό κλοιό που στόχο έχει να προκαλέσει τον θάνατό του. Ως καθρέφτης της κοινωνίας, ενσαρκώνει με απόλυτη συνείδηση τον παραλογισμό της ύπαρξης και το ανέφικτο της ευτυχίας. Παίζουν οι Θεοδώρα Τζήμου, Ιερώνυμος Καλετσάνος, Μιχάλης Afolayan, Δημήτρης Κίτσος, Κώστας Νικούλι, Αριστοτέλης Αποσκίτης, Χάρης Εμμανουήλ, Δημήτρης Λιόλιος, Γιώργος Νάκος, Στράτος Σωπύλης, Κώστας Λάσκος. Η πρωτότυπη, live μουσική επί σκηνής είναι του Blaine Reininger των Tuxedomoon
Δημοτικό Θέατρο Πειραιά. Πρεμιέρα: 8 Φεβρουαρίου 2017.
«Δαιμονισμένοι» του Φιόντορ Μιχαήλοβιτς Ντοστογιέφσκι
Ένα από τα κορυφαία μυθιστορήματα του Ντοστογιέφσκι, βαθιάς πολιτικής σκέψης και ιδιοφυές ως προς τους χαρακτήρες και τη δράση, επίκαιρο όσο ποτέ, διαδραματίζεται σε μια επαρχιακή πολιτεία της τσαρικής Ρωσίας στα μέσα του 19ου αι. Εκεί ανθούν «η ελευθεριάζουσα σκέψη, η ακολασία και ο αθεϊσμός» και η τοπική «πεντάδα» ανακηρύσσεται ως η εκλεκτή που θα δώσει το εναρκτήριο λάκτισμα της επανάστασης, έχοντας προετοιμαστεί με διακριτικότητα, μεθοδικότητα και αποτελεσματικότητα. Ήρθε η ώρα η θεωρία να γίνει πράξη και πρέπει να συμβεί τώρα! Ο Ντοστογιέφσκι, χάρη στις ριζοσπαστικές του ιδέες και τις ψυχικές διεργασίες των χαρακτήρων του, παραμένει επίκαιρος και ρηξικέλευθος, ενώ διαχειρίζεται μοναδικά οικουμενικά θέματα ηθικής και ιδεολογίας, προκαλώντας στοχασμούς υψηλής πνευματικότητας. Ο Θοδωρής Αμπαζής σκηνοθετεί τους Δαιμονισμένους για το Εθνικό Θέατρο σε μετάφραση της Ελένης Μπακοπούλου και δραματουργία της Έλσας Ανδριανού, ενώ υπογράφει ο ίδιος και τη μουσική της παράστασης. Ερμηνεύουν οι Κωνσταντίνος Αβαρικιώτης, Τζωρτζίνα Δαλιάνη, Μαρία Ζορμπά, Δημήτρης Ήμελλος, Ειρήνη Καραγιάννη, Αναστασία Ραφαέλα Κονίδη, Κώστας Κορωναίος, Νέστορας Κοψιδάς, Καλλιρρόη Μυριαγκού, Γιάννης Νιάρρος, Θέμης Πάνου, Δανάη Σαριδάκη και η Αντιγόνη Φρυδά.
Εθνικό Θέατρο, Θέατρο ΡΕΞ-Σκηνή «Μαρίκα Κοτοπούλη». Πρεμιέρα: 2 Φεβρουαρίου 2017.
«Ο Γενικός Γραμματεύς» του Ηλία Καπετανάκη
H Σοφία Μαραθάκη και η ομάδα της ΑΤΟΝΑλ κατεβαίνουν στην Πειραματική Σκηνή-1 του Εθνικού Θεάτρου για να παρουσιάσουν την πάντα επίκαιρη κωμωδία του Ηλία Καπετανάκη Ο Γενικός Γραμματεύς. Από τα σημαντικότερα δείγματα της νεοελληνικής δραματουργίας, καυτηριάζει την πολιτική και κοινωνική διαφθορά, καθώς και τις επιπτώσεις της στον οικογενειακό βίο. Ο συγγραφέας αποκαλύπτει την εποχή του σε όλο της το μεγαλείο, την κολακεία, την ξενομανία, την πολιτική διαφθορά, τις πελατειακές σχέσεις, την απάτη, την υποκρισία και την κλοπή, συνθέτει ένα ολόκληρο ψηφιδωτό της νέας Ελλάδας και με τον τρόπο του εξελίσσει και αναβαθμίζει την κωμωδία της εποχής του. Ταυτόχρονα, η αφέλεια, η φαντασία και η αθωότητα των προσώπων εμπλέκονται σε ένα παιχνίδι ρόλων και μασκών, σχεδόν σαν καρναβαλιού, δημιουργώντας χιούμορ υψηλών προδιαγραφών.
Με τη σύμπραξη του μουσικού Χαράλαμπου Γωγιού, το έργο αναδομείται σαν μια σύγχρονη οπερέτα, ενώ η σκηνοθέτις, μαζί με την ομάδα της, πειραματίζεται με στοιχεία slapstick κωμωδίας. Συμμετέχουν οι ηθοποιοί Μιχάλης Βαλάσογλου, Λήδα Κουτσοδασκάλου, Ρένα Κυπριώτη, Σοφία Μαραθάκη, Λεονάρδος Μπατής, Κωνσταντίνος Παπαθεοδώρου, Φωτεινή Παπαχριστοπούλου, Γιώργος Σύρμας, Δημήτρης Τσιγκριμάνης, Νικόλας Χανακούλας.
Πειραματική Σκηνή-1 του Εθνικού Θεάτρου. Πρεμιέρα: 26 Ιανουαρίου 2017.
«Δον Ζουάν» του Μολιέρου
Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός εμπνέεται από τον μύθο του Δον Ζουάν, αυτού του αδίστακτου καρδιοκατακτητή και αμετανόητου άθεου, αλλά και από το κείμενο του Μολιέρου (1622-1673) σε μετάφραση του Δημήτρη Δημητριάδη, και πλάθει τη δική του εκδοχή, ενσωματώνοντας θραύσματα και από άλλους Δον Ζουάν της παγκόσμιας λογοτεχνίας, των Μποντλέρ, Μισέ, Σταντάλ, Πούσκιν, Μπάιρον, Χόρβατ, Κίργκεργκορ, Νίτσε, Καμί, Μαξ Φρις, Μοντερλάν, ακροβατώντας ανάμεσα στο σινεμά και στο θέατρο. Το εμβληματικό έργο του σπουδαίου κωμωδιογράφου του 17ου αι., που με τη σειρά του βασίστηκε στον Ισπανό Τίρσο ντε Μολίνα, πρωτοπαίχτηκε στις 15 Φεβρουαρίου 1665 στο Palais Royal, προκαλώντας φοβερές αντιδράσεις. Ο βασιλιάς, ο οποίος τον θαύμαζε, δεν κατάφερε να διαχειριστεί τις αντιδράσεις, έτσι του ζήτησε να αποσύρει το έργο. Εκείνος όχι μόνο το απέσυρε αλλά ούτε καν τόλμησε να το εκδώσει. Ο Δον Ζουάν έμεινε στην αφάνεια για δύο αιώνες και ξαναπαρουσιάστηκε το 1841 στο θέατρο Οντεόν και έξι χρόνια αργότερα στην Comédie Française. Ακριβώς εκατό χρόνια μετά, το 1947, το ανέβασε ο Λουί Ζουβέ. Έκτοτε δεν έχει πάψει να εμφανίζεται στις σκηνές όλου του κόσμου. Σήμερα, πια, καταγράφεται ως κορυφαίο έργο του γαλλικού κλασικού θεάτρου.
Ο Μιχαήλ Μαρμαρινός θέτει ερωτήματα όπως «τι είναι τελικά ο Δον Ζουάν;». Ο μεγαλύτερος αλήτης που πέρασε ποτέ από τη γη, ένας αφηνιασμένος, ένας διάβολος, ένας αιρετικός, ένας ασεβής χωρίς όρια, ένας αληθινός Σαρδανάπαλος, ο νυμφίος του ανθρώπινου γένους, όπως πιστεύει ο υπηρέτης του, ο Σγαναρέλ; Είναι αυτός που οι γυναίκες θέλουν με όλη τη δύναμη της ψυχής τους να πιστέψουν, αν και φοβούνται μην είναι κόλακας και έχει στον νου του μόνο να τις εξαπατήσει; Είναι η θλίψη και τα βάσανα της ζωής, όπως πιστεύει ο πατέρας του;
Ο σημαντικός δημιουργός του θεάτρου θα κάνει μια απόπειρα να απαντήσει σε όλα αυτά με συμμάχους του τους ηθοποιούς Γιάννο Περλέγκα (Σγαναρέλ), Χάρη Φραγκούλη (Δον Ζουάν), Έλενα Μαυρίδου (Ελβίρα), Γιάννη Βογιατζή (Δον Κάρλος), Ευαγγελία Καρακατσάνη (Σαρλότ), Τάσο Καραχάλιο (Πιερό), Έφη Γούση (Ματιουρίν), Adrian Frieling (Δον Λουίς), Ντένη Μακρής (Φρανσίσκ) και Ilya Algaer (Δον Αλόνς). Συνυπάρχουν μαζί τους στη σκηνή η σοπράνο Μυρσίνη Μαργαρίτη, ο σολίστ Στέλιος Κατσατσίδης στο ακορντεόν και χορωδία γυναικών. Ο Δημήτρης Καμαρωτός κάνει τη μουσική μεταγραφή του Don Giovanni του Μότσαρτ.
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση. Πρεμιέρα: 25 Ιανουαρίου 2017.
«Πλατεία Ηρώων» του Τόμας Μπέρνχαρντ
Στο κύκνειο άσμα του Αυστριακού Τόμας Μπέρνχαρντ, ενός εκ των κορυφαίων συγγραφέων της σύγχρονης λογοτεχνίας, ισότιμου του Σάμουελ Μπέκετ και του Τζέιμς Τζόις, την Πλατεία Ηρώων (Heldenplatz), ο καθηγητής Σούστερ αυτοκτονεί πέφτοντας από το παράθυρο του διαμερίσματός του στην πλατεία Ηρώων της Βιέννης, την ίδια πλατεία όπου τον Μάρτιο του 1938 οι κάτοικοι της πόλης επευφημούσαν και ζητωκραύγαζαν τον Χίτλερ. Εν τη απουσία του, η προσωπικότητα του Σούστερ φωτίζεται μέσα από τις διηγήσεις των οικείων του, ενώ με τη σειρά του φωτίζει τον κίνδυνο της ανόδου του φασισμού, την τυραννική επιβολή του παρελθόντος πάνω στα άτομα και την κωμωδία της ύπαρξης. Κωμωδία του παραλόγου από τη μια, δριμεία κριτική κατά της Αυστρίας από την άλλη, το έργο αυτό που παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το 1988 στο Burgtheater της Βιέννης, ξεσηκώνοντας θύελλα αντιδράσεων εξαιτίας των σχολίων περί αντισημιτισμού των Βιεννέζων και των υπαινιγμών για την προσωπικότητα του Προέδρου της χώρας, καυτηριάζει τους πάντες και τα πάντα: πατρίδα και πατριώτες, το θέατρο και τη μουσική, τους θεσμούς, την αστική τάξη, τις συζυγικές σχέσεις, την ακαδημαϊκή κοινότητα και την πολιτική ζωή. Ηθικό δίδαγμα; Ό,τι και να κάνεις, είτε αυτοκτονήσεις, είτε αντιδράσεις, είτε μείνεις απαθής, το τέρας του φασισμού παραμένει ανίκητο και πάντα επανέρχεται.
Ανεβαίνει στο θέατρο «Λευτέρης Βογιατζής», σε μετάφραση Έρης Κύργια και σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά, με τους Καρυοφυλλιά Καραμπέτη, Χρήστο Στέργιογλου, Μαρία Σκουλά, Υβόννη Μαλτέζου, Γιώργο Μπινιάρη, Άννα Καλαϊτζίδου, Σύρμω Κεκέ και Παναγιώτη Εξαρχέα.
Θέατρο Οδού Κυκλάδων «Λευτέρης Βογιατζής». Πρεμιέρα: 3 Φεβρουαρίου 2017.
«Ο φόβος τρώει τα σωθικά» του Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ
Η ιστορία της μοναχικής καθαρίστριας Έμι, χήρας με τρία ενήλικα παιδιά, και του κατά πολύ νεότερού της μετανάστη Αλί, τον οποίο ερωτεύεται και παντρεύεται. Αποτελεί ταινία-ορόσημο του θρυλικού Γερμανού δημιουργού Ράινερ Βέρνερ Φασμπίντερ. Το Angst essen Seele auf θα ζωντανέψει για πρώτη φορά στην ελληνική σκηνή μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Σίμου Κακάλα, με την Τάνια Τσανακλίδου στον κεντρικό ρόλο της Έμι.
Η ηλικιωμένη αυτή γυναίκα δεν διστάζει να εναντιωθεί στον συντηρητικό και άκρως ξενοφοβικό περίγυρό της και να παντρευτεί τον Αλί. Το φαινομενικά αταίριαστο ζευγάρι ζει πολύ ευτυχισμένα, όμως καθημερινά αντιμετωπίζει το μίσος και την άγρια περιφρόνηση, κάτι που σιγά-σιγά μολύνει τον έρωτά τους. Ο φόβος και ο ρατσισμός τρώει τα σωθικά της Έμι και του Αλί, που καλούνται να αναμετρηθούν με τα όρια της αγάπης τους. Στον ρόλο του Αλί ο Κωστής Καλλιβρετάκης, ενώ η διανομή συμπληρώνεται από τους Δήμητρα Κούζα, Κωνσταντίνο Μωραΐτη και Ειρήνη Κότσιφα.
Θέατρο Τέχνης-Υπόγειο.Πρεμιέρα: 21 Ιανουαρίου 2017.
«Ο Βικτώρ Ή τα παιδιά στην εξουσία» του Ροζέ Βιτράκ
Ο Βικτώρ είναι ένα υπερευαίσθητο και ασυμβίβαστο εννιάχρονο αγόρι που μέσα σε μια νύχτα ανακαλύπτει όλη τη βρομιά και την υποκρισία της συμβατικής ζωής που κυριαρχεί στο ίδιο του το σπίτι. Το διάσημο και αθυρόστομο έργο του Ροζέ Βιτράκ Βικτώρ ή τα παιδιά στην εξουσία, το οποίο πρωτοανέβηκε το 1929 στο παρισινό Théâtre des Champs-Élysées από τον Αντονέν Αρτό, θίγει τις κρυφές πλευρές της αστικής οικογένειας, όπως η μοιχεία και η αιμομιξία, χρησιμοποιώντας απαράμιλλη σουρεαλιστική ποίηση. Αποτελείται από ένα κολάζ ετερόκλητων κειμένων χωρίς συνέπεια και συνέχεια στους διαλόγους, χωρίς την ψυχολογική δικαίωση των προσώπων και την αληθοφάνεια της πλοκής. Ο Βιτράκ επιμένει στο υπερβολικό και στο γκροτέσκο, ενώ τα όνειρα, το παραλήρημα, η τρέλα και η έξαρση του ερωτικού στοιχείου έχουν πρωτεύοντα ρόλο στο έργο του. Το Θέατρο Τέχνης ανεβάζει το σουρεαλιστικό έργο σε δραματουργική επεξεργασία του Πλάτωνα Μαυρομούστακου, λιμπρέτο και μουσική σύνθεση Σταμάτη Κραουνάκη, ο οποίος θα αναλάβει και τον ομώνυμο ρόλο, και σκηνοθεσία της Μαριάννας Κάλμπαρη. Η διανομή συμπληρώνεται από τους Χάρη Φλέουρα, Φωτεινή Μπαξεβάνη, Φένια Παπαδόδημα, Χρήστο Γεροντίδη, Μαρία Τζάνη, Γεράσιμο Γεννατά και Κωνσταντίνο Ευστρατίου.
Θέατρο Τέχνης - Φρυνίχου. Πρεμιέρα: 4 Φεβρουαρίου 2017
«Οι τρεισευτυχισμένοι» του Eugène Labiche
Ένα ακόμα έργο του πιο επιτυχημένου Γάλλου κωμωδιογράφου του 19ου αιώνα, του Eugène Labiche (1815-1888), που αρνείται πεισματικά να δει οτιδήποτε άλλο εκτός από την αστεία πλευρά της ανθρώπινης φύσης, ανάγοντάς τη σε μια ατέλειωτη φάρσα. Υπηρέτησε με πάθος το βοντβίλ, το οποίο τροφοδότησε με δεκάδες, άκρως διασκεδαστικά και δεξιοτεχνικά έργα, ακολουθώντας πάντα τη συνταγή της διαρκούς και πλήρους μεταστροφής της δραματικής εξέλιξης, κάτι που χρησιμοποιεί και στο έργο του Le plus heureux de trois (1870), που έγραψε σε συνεργασία με τον Edmond Gondinet για να αντικρούσει τον ισχυρισμό ενός κριτικού, σύμφωνα με τον οποίο «η μοιχεία δεν θα μπορέσει ποτέ να προκαλέσει γέλιο».
Στο σπίτι του Μαρζαβέλ περιφέρεται ένα πλήθος ανθρώπων που τους συνδέουν παρελθούσες, παροντικές και μελλοντικές μοιχείες, οι οποίες κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή να αποκαλυφθούν εξαιτίας ενός οδηγού ταξί και διαφόρων αντικειμένων-φετίχ, όπως ένα ρολόι-κούκος, μια ελαφοκεφαλή με κέρατα, μια γυάλα με χρυσόψαρα, ένα κομμάτι υδρορροής και δύο πορτοκάλια. Όλα αυτά παρασύρουν τυραννικά τους ήρωες από την ελπίδα στην απελπισία και αντιστρόφως. Το κοινό συμπάσχει μαζί τους μέσα από το γέλιο, ένα γέλιο άγριο, ανελέητο, σχεδόν σαδιστικό. Συγχρόνως, το κοινό αναγνωρίζει μέσα από το έργο τον παραλογισμό και τα αδιέξοδα των δικών του σχέσεων, τη σκοτεινή και ζωώδη πλευρά της δικής του φύσης. Τη μετάφραση υπογράφει ο Στρατής Πασχάλης και τη σκηνοθεσία ο Γιάννης Χουβαρδάς. Παίζουν οι Ιωάννα Κολλιοπούλου, Χρήστος Λούλης, Λαέρτης Μαλκότσης, Άγγελος Παπαδημητρίου, Λένα Παπαληγούρα, Άλκηστις Πουλοπούλου και ο Δημήτρης Τάρλοου.
Θέατρο Πορεία. Πρεμιέρα: 21 Ιανουαρίου 2017.
«O Nτέτεκτιβ» του Δημήτρη Χατζή
Το αριστούργημα του Δημήτρη Χατζή Ο Ντέτεκτιβ από τη συλλογή Το τέλος της μικρής μας πόλης του κορυφαίου Έλληνα λογοτέχνη μεταφέρεται για πρώτη φορά στο θέατρο. Ο Θοδωράκης, ο «επιλεγόμενος ντέτεκτιβ», αριστούχος του γυμνασίου και λάτρης των αστυνομικών μυθιστορημάτων, περιμένει τον διορισμό του σε θέση γραφέως στα γραφεία της επαρχίας. Ο διορισμός δεν έρχεται και αργά, μα σταθερά, βουλιάζει στο τέλμα της απραξίας. Ένας μυστηριώδης θάνατος, όμως, τον συγκλονίζει και η διαλεύκανσή του γίνεται σκοπός ζωής, η σπίθα που κρατά ζωντανή την ιδέα της μοναδικότητάς του ως ατόμου, της επικράτησης και της γενικής αναγνώρισής του. Δύο ψυχές που έχουν παγώσει στον χρόνο ξετυλίγουν το κουβάρι της ζωής όχι μόνο του Θοδωράκη αλλά και ολόκληρης της μικρής πόλης, που μέσα στην ασφυκτική και θλιβερή της καθημερινότητα συνθλίβει σιωπηλά τους κατοίκους της. Έτσι, η ιστορία του αυτόκλητου ντέτεκτιβ ξεπερνάει το πλαίσιο του μυστηρίου και γίνεται το καθρέφτισμα μιας αποκομμένης από τους ανθρώπους και βαθιά αλλοτριωτικής μικρής πόλης. Η σκηνοθεσία είναι του Μάνου Στεφανάκη και ερμηνεύουν η Γιούλη Καρναχωρίτη και η Ιφιγένεια Μακρή.
Skrow Theater. Πρεμιέρα: 18 Ιανουαρίου 2017.
«Το χέρι του Γιάνος» του Ντάνιελ Ντιμέκο
Βρισκόμαστε στο 1938. Ο τρόμος κατακλύζει τη Σοβιετική Ένωση. Τα όργανα της Μυστικής Αστυνομίας φροντίζουν να «καθαρίσει» η χώρα. Βασανισμοί, εκτελέσεις, προπαγάνδα μέσω του Τύπου, τα τρένα γεμίζουν με κατάδικους για τη Σιβηρία. Στη Μόσχα, πέντε άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι στα πάθη και τις φιλοδοξίες τους. Όσοι από αυτούς θεωρούνται ύποπτοι θα προσπαθήσουν να σωθούν, προδίδοντας τα πιο κοντινά και αγαπημένα τους πρόσωπα, σαν να λέμε τον ίδιο τους τον εαυτό. Πόσος φόβος χρειάζεται για να γεννήσει μια προδοσία; Η μετάφραση είναι του Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, τη σκηνοθεσία υπογράφουν η Ιουλία Σιάμου και η Ζωρζίνα Τζουμάκα, ερμηνεύουν ο Νικόλας Αγγελής, η Ελένη Ζαραφίδου, ο Μάνος Καρατζογιάννης, η Καλλιόπη Παναγιωτίδου και η Έβρη Σωφρονιάδου.
Θέατρο του Νέου Κόσμου. Πρεμιέρα: 20 Ιανουαρίου 2017.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO
