«Καλοί οιωνοί»: ο Αρμαγεδδών έχει πλάκα τελικά

«Καλοί οιωνοί»: ο Αρμαγεδδών έχει πλάκα τελικά Facebook Twitter
Tέρι Πράτσετ και Νιλ Γκέιμαν
1

Συμβαίνει κάτι με τη φανταστική λογοτεχνία στην Ελλάδα, που ίσως δεν έχει το όμοιό της σε καμία άλλη ευρωπαϊκή χώρα: μολονότι έχουν εκδοθεί πολλά και βασικά από τα έργα της (αν και όχι πάρα πολλά, και σίγουρα όχι όλα), και μολονότι αυτό συνέβη τον κατάλληλο καιρό, μετά τη Μεταπολίτευση κυρίως, στα 70s και στα 80s, αλλά και πιο πριν, για μία σειρά από λόγους δεν κατέστη ποτέ δυνατόν να δημιουργηθεί ένα σοβαρό corpus μεταφράσεων ανά πάσα στιγμή διαθέσιμων — και, κατ' επέκταση, να γεννηθεί και να συσπειρωθεί ένα μεγάλο αναγνωστικό κοινό που να την παρακολουθεί και να χρησιμεύει σαν αιμοδότης της. Έτσι, αν και υπήρξαν πρωτοπόροι ρέκτες —μελετητές, εκδότες, μεταφραστές και φαν— που μας χάρισαν σπουδαία έργα και μεγάλους συγγραφείς, σήμερα, που περνάμε την εκδοτική Άνοιξη των Αθηνών, βρισκόμαστε με μια σπαραγμένη βιβλιοθήκη του Φανταστικού, με πολλές κακές εκδόσεις, πολλές φτηνές εκδόσεις, πολλές εξαντλημένες εκδόσεις και πολλούς που ανακαλύπτουν ξανά και ξανά την Αμερική. (Αν και αυτό το τελευταίο, ειδικά στον χώρο των εκδόσεων, δεν είναι πάντα κακό). Αλλά και με πολλές εκδόσεις-διαμάντια, φυσικά.

Εν πάση περιπτώσει, είμαστε σίγουρα η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που δεν έχει συγκεντρωμένο το έργο του Τέρι Πράτσετ, που μας εγκατέλειψε πριν τρία χρόνια (αφού πρώτα ταλαιπωρήθηκε πολύ από το Αλτσχάιμερ). Ουσιαστικά, αυτός ο ιδιοφυής, πολυγραφότατος χιουμορίστας, και κορυφαίος συγγραφέας του Fantasy και της Επιστημονικής Φαντασίας, που επινόησε ένα δικό του υπο-είδος, είναι σήμερα στους νέους —αν εξαιρέσουμε την ευάριθμη κοινότητα των geeks και κάποιων διανοουμένων παιδιών— εντελώς άγνωστος. Το βασικό έργο του Νιλ Γκέιμαν, πάλι, μολονότι είχε συγκεντρωθεί σε έναν εκδοτικό οίκο πριν από κάτι παραπάνω από μία δεκαετία, παρέμεινε στα off print για περίπου άλλο τόσο — ο εμβληματικός «Πόλεμος των Θεών» ήταν εκτός κυκλοφορίας και με έναν πολύ δυσάρεστο τρόπο δυσεύρετος μέχρι πρότινος, οπότε και η τηλεοπτική μεταφορά τους τον επανέφερε —ευτυχώς— στα ράφια. Τα πράγματα θα αλλάξουν στο προσεχές μέλλον, είμαστε σίγουροι, και το Φανταστικό κάποια στιγμή θα βρει τη θέση που έχει οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, αλλά μ' αυτά και μ' αυτά μέχρι τότε θα είναι πολύ δύσκολο, ξαναλέμε, να έχουμε ένα καλό και δυνατό corpus μεταφράσεων πάνω στο οποίο θα μπορέσουν να ασκηθούν οι περισσότεροι δυνάμει αναγνώστες του (ενδεχομένως και κάποιοι δημιουργοί). Και η πλούσια σύγχρονη παραγωγή αποτρέπει τους περισσότερους από την ανάγνωση των κλασικών έργων...

  

Οι «Καλοί οιωνοί», η επιτομή του βρετανικού χιούμορ (το μυθιστόρημα που θα έγραφαν οι Μόντι Πάιθον, αν οι Μόντι Πάιθον έγραφαν μυθιστορήματα, και δη Επιστημονική Φαντασία), θα μεταφερθούν το 2018 στην τηλεόραση, σε μία σειρά 6 ωριαίων επεισοδίων, με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Σιν στον ρόλο του Αζαριφάλ και τον Ντέιβιντ Τέναντ σαν Κρόουλυ.

Οι «Καλοί οιωνοί», για να έρθουμε στο προκείμενο, είναι το πρώτο μυθιστόρημα που (συν)υπογράφει ο Γκέιμαν, και φυσικά ένας μυθικός τρόπος για να περάσει ο καταπληκτικός και στυλάτος αυτός παραμυθάς από τα κόμικς και τον «Sandman» του στην καθαυτό πεζογραφία: μία συνεργασία με τον one of a kind Τέρι Πράτσετ, τον δημιουργό του Δισκόκοσμου των σαράντα συνολικά (!) τόμων — από τους οποίους έχουν κυκλοφορήσει στη γλώσσα μας, μέσα σε μια ντουζίνα χρόνια, μόνο οι οχτώ πρώτοι (επίσης εκτός κυκλοφορίας σήμερα οι περισσότεροι), και αυτοί μάλιστα από τρεις εκδοτικούς οίκους (με πρώτο το πρωτοποριακό Παρά Πέντε και τα ωραία τομίδια Επιστημονικής Φαντασίας που εξέδιδε μέχρι τις αρχές τού 2000). Και πάλι, είμαστε ευγνώμονες που οι «Καλοί οιωνοί» κυκλοφορούν, και μάλιστα σε μία ωραία, φροντισμένη από τον Δημήτρη Αρβανίτη, μετάφραση από τις εκδόσεις SEΛINI: είναι ένα απολαυστικό βιβλίο, που δεν έχει παλιώσει ούτε μια μέρα από τότε που πρωτοκυκλοφόρησε, το φαινομενικά τρομερά μακρινό 1980.

Απολαυστικό, αστείο, ακμαίο, ειρωνικό και άκρως «αποκαλυπτικό», με κεντρικούς ήρωές του έναν δαίμονα και έναν άγγελο, τον Κρόουλυ και τον Αζιραφάλ, φίλους εδώ και κάπου τέσσερις χιλιάδες χρόνια, κολλητούς για την ακρίβεια (αν και δύσκολα θα το παραδέχονταν), καλοπερασάκηδες, ίσως κάπως εστέτ, με ακριβά γούστα, που αν δεν θέλουν κάτι είναι να πολεμήσουν στον επερχόμενο Τελικό Πόλεμο, που είναι παγκοσμίως γνωστός με μία σκοτεινή και γκρίζα λέξη: Αρμαγεδδών. Θα συνασπιστούν λοιπόν, θα τα βρουν μεταξύ τους, πράγμα εύκολο εντέλει, και θα προσπαθήσουν να αποτρέψουν το κακό — πράγμα ούτως ή άλλως αδύνατον, καθώς ήδη οι τέσσερις Καβαλάρηδες της Αποκάλυψης, ο Πόλεμος, ο Λιμός, η Μόλυνση και ο ΘΑΝΑΤΟΣ, έχουν καβαλήσει τις πελώριες μηχανές τους και ετοιμάζονται για το Τέλος, ενώ και ο Αντίχριστος, μολονότι παιδάκι ακόμη, έχει αρχίσει να εκπονεί τα σχέδιά του — και κανένα τους δεν είναι καλό.

«Τέρμα τ' αυγά και το αλάτι. Τέρμα ο σολομός Gravlax με άνηθο. Τέρμα τα μικρά εστιατόρια όπου όλοι σε ξέρουν. Τέρμα τα σταυρόλεξα της Daily Telegraph. Τέρμα οι μικρές αντικερί. Τέρμα τα βιβλιοπωλεία. Τέρμα οι ωραίες, παλιές εκδόσεις. Τέρμα...» Ο Κρόουλυ έξυσε τον πάτο των ενδιαφερόντων του Αζιραφάλ. «Τέρμα οι ασημένιες ταμπακέρες των αρχών του δεκάτου ενάτου αιώνα...»
«Ναι, αλλά αφού νικήσουμε, η ζωή θα γίνει καλύτερη!» έκρωξε ο άγγελος.
«Και πιο βαρετή επίσης. Κοίτα, το ξέρεις ότι έχω δίκιο. Με την άρπα σου, θα είσαι τόσο ευτυχισμένος όσο εγώ με το δικράνι μου».
«Δεν έχουμε άρπες, το ξέρεις».
«Ούτε εμείς δικράνια. Σχήμα λόγου».

«Καλοί οιωνοί»: ο Αρμαγεδδών έχει πλάκα τελικά Facebook Twitter
Η σειρά θα είναι αφιερωμένη στον Τέρι Πράτσετ, που έφυγε νωρίς, όπως έλεγε και ο ίδιος, για να προλάβει την κίνηση.

Μαζί τους, αν και όχι στην ίδια παρέα, θα κάνουν ό,τι μπορούν για να προλάβουν τις εξελίξεις ένας κυνηγός μαγισσών με μια ηρωική και ανόητη τρέλα, μία μάγισσα που έχει στην κατοχή της το μοναδικό αντίτυπο ενός μεσαιωνικού βιβλίου με προφητείες (100% σωστές όλες τους, γι' αυτό και δεν πούλησε στον καιρό του ούτε ένα αντίτυπο), ένας αφελής νεαρός που νομίζει ότι είναι επίσης κυνηγός μαγισσών αλλά μπορεί και να κάνει λάθος, μερικές σατανίστριες καλόγριες που μπερδεύουν παιδιά στα μαιευτήρια, και ο Σκύλος, ένα σατανικό κυνηγόσκυλο που όμως θέλει όσο τίποτε άλλο να μπορεί να κυνηγάει ανέμελο ποντίκια στους αγρούς και να κουνάει την ουρά του. Αλλά όμως όλα αλλάζουν πια. Οι πάντες, όλο το Σύμπαν, ξέρει για την επικείμενη καταστροφή. Εξ ου και ο ουρανός βρέχει ψάρια, κάποιοι εξωγήινοι τροχονόμοι κόβουν κλήσεις στη Γη, ενώ και η Ατλαντίδα βρήκε την ώρα να αναδυθεί από τον βυθό του ωκεανού. Μαζί με το κράκεν. Αν και κατά τα άλλα η ζωή κυλά κανονικά.

«Και μετά;» είπε αυτός.
«Μετά θα βρούμε το παιδί».
«Ναι, και μετά;» Ο άγγελος έκλεισε τα μάτια του καθώς το αυτοκίνητο έπαιρνε μια στροφή με τις πάντες.
«Δεν ξέρω».
«Ωχ-ωχ».
«Φαντάζομαι —φύγε απ' το δρόμο, ρε καραγκιόζη!— οι δικοί σου δεν θα είναι και πολύ πρόθυμοι —κι εσύ και το σκούτερ σου!— να μου δώσουν άσυλο, ε;»
«Αυτό ακριβώς θα σε ρωτούσα κι εγώ — πεζός, πρόσεχε!»
«Μέσα στο δρόμο είναι, τα ρίσκα του τα ξέρει», είπε ο Κρόουλυ κόβοντας ανάμεσα σ' ένα ταξί κι ένα παρκαρισμένο αυτοκίνητο, αφήνοντας χώρο το πολύ για μία όρθια πιστωτική κάρτα.

Οι «Καλοί οιωνοί», η επιτομή του βρετανικού χιούμορ (το μυθιστόρημα που θα έγραφαν οι Μόντι Πάιθον, αν οι Μόντι Πάιθον έγραφαν μυθιστορήματα, και δη Επιστημονική Φαντασία), θα μεταφερθούν το 2018 στην τηλεόραση, σε μία σειρά 6 ωριαίων επεισοδίων, με πρωταγωνιστές τον Μάικλ Σιν στον ρόλο του Αζαριφάλ και τον Ντέιβιντ Τέναντ σαν Κρόουλυ. Υπέροχες επιλογές και οι δύο. Ο Νιλ Γκέιμαν έχει κάνει ήδη τη διασκευή του σεναρίου και θα είναι executive producer. Η σειρά θα είναι αφιερωμένη στον Τέρι Πράτσετ, που έφυγε νωρίς, όπως έλεγε και ο ίδιος, για να προλάβει την κίνηση.

Βιβλίο
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Μια σύντομη ιστορία του Ελληνικού Φανταστικού

Urban Culture / Μια σύντομη ιστορία του Ελληνικού Φανταστικού

Ο συγγραφέας Ελευθέριος Κεραμίδας καταγράφει σε συντομία τα βιβλία, τους συγγραφείς, τους εκδοτικούς οίκους, τις ταινίες και τους ανθρώπους που έφτιαξαν και συντηρούν την κουλτούρα του φανταστικού στην Ελλάδα.
ΑΠΟ ΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΙΟ ΚΕΡΑΜΙΔΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια
Η πρώτη μου επαφή με το έργο του Πράτσετ,ήταν μια ελληνική έκδοση του βιβλίου"Wyrd sisters"...Νομίζω ότι ήταν η πρώτη φορά που ένιωσα ότι κάτι δεν πάει καθόλου,μα καθόλου σωστά με την μετάφραση...Οι ιδιωματισμοί πήγαιναν χαμένοι,αφού δεν υπήρχε καμία φαντασία από τον μεταφραστή,το χιούμορ δεν"περνούσε",το ύφος δεν"περνούσε"...ήταν μια πολύ περίεργη εμπειρία ανάγνωσης...Έκτοτε,δεν ασχολήθηκα με τον Πράτσετ και τον Δισκόκοσμό του...Πολύ αργότερα,επέλεξα να διαβάσω κάτι δικό του,στα αγγλικά αυτήν τη φορά...και εκεί κατάλαβα ότι δεν έφταιγε ο Πράτσετ,που δεν μου έκανε κλικ από την πρώτη στιγμή...Είναι μερικά έργα δημιουργών που δεν συγχωρούν την προχειρότητα της μετάφρασης:την απουσία ευρηματικότητας και φαντασίας,την άγνοια πάνω στο ύφος γραφής του εκάστοτε συγγραφέα,την έλλειψη αγάπης για το είδος που αυτός υπηρετεί...Δεν γνωρίζω από εκδόσεις,αλλά διακρίνω την διαφορά όταν την διαβάζω...Και τέλος,εύχομαι η τηλεοπτική μεταφορά του"good omens" να είναι πετυχημένη!