Οι Ισραηλινοί που μάχονται στο πλευρό των Παλαιστινίων
Μπροστά σε αυτό που μπορεί να θεωρηθεί ως μονολιθικό πολιτικό μπλοκ, η ισραηλινή κοινωνία των πολιτών εμφανίζει και κάποιες αποχρώσεις που λένε πολλά για τα θέματα που αντιμετωπίζει η χώρα, καθώς και για τις αντιφάσεις της. Σε αυτήν την κοινωνία των πολιτών ξεχωρίζουν ορισμένοι Ισραηλινοί ακτιβιστές που έχουν επιλέξει να δράσουν, ακόμη και να ζήσουν, δίπλα στους Παλαιστινίους. Αποκαλούνται κάποιες φορές desmolanim (αριστεριστές), μισιούνται από τη δεξιά και την ακροδεξιά, και φέρνουν μια διαφορετική φωνή που έρχεται σε αντίθεση με τον λόγο της πλειοψηφίας, καλλιεργεί την πολιτική ανυπακοή ή την αντίρρηση συνείδησης. Ανάμεσά τους, η Tali Shapiro, μία Ισραηλινή πολίτης της οποίας η πορεία, αν και μοναδική, αντιπροσωπεύει ένα ρεύμα σίγουρα ακόμη μειοψηφικό, αλλά που αντιστέκεται.
HASSINA MECHAI
Orient XXI - 16 Μαρτίου 202
Hassina Mechaï. — Πως και γιατί γίνατε ακτιβίστρια;
H. M.— Γιατί μια τέτοια μορφή στράτευσης;
T. S.— Η συμμετοχή στις διαδηλώσεις στα χωριά υπήρξε κυρίως αυθόρμητη. Ήθελα να γνωρίσω αυτούς τους ανθρώπους που υποφέρουν για να μπορέσω να ζήσω πλήρως. Ήθελα πραγματικά να είμαι εκεί για αυτούς, με έναν τρόπο που θα είχε νόημα. Ήθελα επίσης, με ένα πολύ πηγαίο τρόπο, να εκφράσω την άρνησή μου να συμμετάσχω στην καταστροφή, την άρνησή μου απέναντι σε αυτόν τον μηχανισμό εξάλειψης και συστημικού ελέγχου που αποτελεί η κατοχή.
Η προσχώρηση στο κίνημα BDS αποτέλεσε λογική απόρροια αυτής της δέσμευσης. Το BDS κλονίζει την ίδια την καρδιά του ισραηλινού συστήματος καταπίεσης, μέσω μιας οικονομικής, θεσμικής και πολιτιστικής ανάλυσης. Φανερώνουμε τον περίπλοκο τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις, τα εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα, η κυβέρνηση, ο στρατός και οι αποικίες σχετίζονται με την καταπίεση και την διαιωνίζουν. Απαιτούμε τον τερματισμό αυτής της συνενοχής, τονίζοντας ότι τα υφιστάμενα νομικά, πολιτικά και κοινωνικά πλαίσια πρέπει να εφαρμοστούν για να πάψει αυτή η κατάσταση.
H. M.— Σε αυτές τις διαμαρτυρίες, πως σας αντιμετωπίζουν οι ισραηλινοί στρατιώτες; Υπάρχει διαφορά στη μεταχείριση ανάμεσα σε σας και τους Παλαιστινίους διαδηλωτές;
T. S.— Το πρώτο πράγμα που πρέπει να καταλάβουμε είναι ότι οι Ισραηλινοί και οι διεθνείς ακτιβιστές δεν αποτελούν στόχο των στρατιωτών. Οι στρατιώτες ενεργούν βάσει εθνοτικού προφίλ, με προτίμηση στα αγόρια και τους άντρες. Εάν έχεις σκούρο δέρμα ή γενειάδα, είσαι πρωταρχικός στόχος. Ωστόσο, το να στέκεσαι απλά δίπλα στους Παλαιστινίους κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυρίας μπορεί να έχει σοβαρές συνέπειες για σένα. Εάν είσαι σε κοντινή απόσταση, ενδέχεται να συλληφθείς ή να ξυλοκοπηθείς. Γενικά, οι στρατιώτες είναι εξαιρετικά εχθρικοί και οι αντιδράσεις τους κυμαίνονται μεταξύ αγένειας και βιαιότητας. Οι Ισραηλινοί που διαδηλώνουν μαζί με τους Παλαιστίνιους θεωρούνται προδότες. Αλλά συνολικά, οι συνέπειες για εμάς είναι λιγότερο σοβαρές και οι συλλήψεις πιο σύντομες και λιγότερο βάναυσες.
Ωστόσο, οι προσωπικές συνέπειες δεν είναι αμελητέες. Στα οκτώ χρόνια της διαμαρτυρίας μου, με συνέλαβαν, τραυματίστηκα, φυλακίστηκα και έχω δει φίλους που τραυματίστηκαν ανεπανόρθωτα. Μια ιδιαίτερα αξέχαστη στιγμή ήταν όταν αφέθηκα ελεύθερη με εγγύηση χάρη σε Παλαιστινίους φίλους. Ο διοικητής που με είχε συλλάβει, μου είπε καθώς φεύγαμε από το αστυνομικό τμήμα ότι θα προτιμούσε να είχε πυροβολήσει εμένα παρά αυτούς· γιατί εκείνους ίσως και να τους καταλάβαινε, αλλά εγώ στα μάτια του παρέμενα μία προδότρια.
H. M.— Ποιες δυσκολίες ή εμπόδια αντιμετωπίσατε, από προσωπική, οικογενειακή, θεσμική άποψη; Είχε η στράτευσή σας αντίκτυπο πάνω στη ζωή σας;
T. S.— Είμαι πιθανώς πιο τυχερή από τους περισσότερους ανθρώπους σε αυτό το θέμα. Είμαι αυτοαπασχολούμενη και δεν έχω πραγματικά θεσμικούς δεσμούς ή σχέσεις. Όσο για την οικογένειά μου, προσπαθούμε να διατηρήσουμε την ειρήνη στο σπίτι. Δεν είναι και το ιδανικότερο, αλλά έχουμε θέσει αποδεκτά όρια εντός των οποίων μπορούμε όλοι να ζήσουμε. Οι δεσμεύσεις μου ωστόσο άλλαξαν, γιατί, έχοντας συνειδητοποιήσει τη βαρβαρότητα της αποικιοκρατίας, δεν μπορούσα να συνεχίσω στο δρόμο που είχα ακολουθήσει μέχρι τότε. Αφιερώθηκα σχεδόν αποκλειστικά στον παλαιστινιακό αντι-αποικιακό αγώνα. Αυτό άλλαξε τη θεώρησή μου για τη ζωή, τον κύκλο των φίλων μου, την επαγγελματική μου εξέλιξη και τον τόπο όπου επέλεξα να ζήσω. Έχω γίνει επικριτική, όχι μόνο απέναντι στη βία που με περιβάλλει, αλλά και στο κοινωνικοοικονομικό σύστημα που τη διαιωνίζει. Οι φίλοι μου και όσοι είναι κοντά μου είναι όλοι ακτιβιστές. Εγκατέλειψα το όνειρο της ζωής μου να γίνω καλλιτέχνης και παίρνω οποιαδήποτε δουλειά, ώστε να μπορώ να ενεργώ με τον τρόπο που θέλω. Επέλεξα επίσης να ζήσω στη Ραμάλα. Αν μου έλεγαν στα 18 μου ότι θα ζούσα εκεί στα 38, θα είχα σαστίσει.
H. M.— Παρατηρείτε κοινά σημεία ανάμεσα στους ισραηλινούς ακτιβιστές τους οποίους συναναστρέφεστε;
T. S.— Είναι μία πορεία πολύ προσωπική, που ο καθένας ακολουθεί σύμφωνα με τον δικό του μοναδικό τρόπο. Προερχόμαστε από διάφορα κοινωνικοοικονομικά, φυλετικά, και θρησκευτικά περιβάλλοντα. Η συμμετοχή στο κίνημα είναι ατομική υπόθεση, με διαφορετικά σημεία εκκίνησης για τον καθένα. Αν γνωρίζαμε πώς να αναπαράγουμε τα φαινόμενα εσωτερικής διάστασης, θα το κάναμε.
H. M.— Πως σας υποδέχεται η παλαιστινιακή πλευρά; Πως δουλεύετε με Παλαιστινίους ακτιβιστές;
T. S.— Η σχέση που υπάρχει είναι μεταξύ καταπιεσμένων ομάδων και προνομιούχων συμμάχων. Οι Παλαιστίνιοι υπήρξαν πολύ ευγενικοί και υπομονετικοί. Αποδέχθηκαν τις πράξεις αλληλεγγύης μας και μας επέτρεψαν να συμμετέχουμε άμεσα στις εκστρατείες τους. Είναι μια πολύ λεπτή σχέση που βασίζεται στη δέσμευσή μας να μην τους προδώσουμε και στην εμπιστοσύνη τους. Είναι επίσης μια άνιση σχέση στην οποία μπορεί εκείνοι να έχουν πολλά να χάσουν και στην οποία εμείς ερχόμαστε με μια "αγωνιστική πίστωση". Αυτή είναι μια πραγματικότητα που πρέπει να αναγνωριστεί. Απορρίπτουμε οποιαδήποτε φετιχιστική και ανούσια προσέγγιση. Πρόκειται για μια προσέγγιση που χρησιμεύει συχνότερα στην αποπολιτικοποίηση των σχέσεων και στη διαιώνιση της καταδυνάστευσης και των βιαιοπραγιών. Όταν οι Ισραηλινοί κερδίζουν την εμπιστοσύνη των Παλαιστινίων, δημιουργούν πραγματικές φιλίες.
H. M.— Είναι η ισραηλινή κοινωνία δεκτική στις ενέργειές σας;
T. S.— Περισσότεροι άνθρωποι υπογράφουν τώρα την έκκλησή μας για εσωτερικό μποϊκοτάρισμα. Παρατηρήσαμε επίσης, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, ότι όλο και περισσότεροι Ισραηλινοί αριστεροί συμφωνούν με αυτήν την ιδέα του μποϊκοτάζ. Βλέπω μια εξέλιξη της ισραηλινής αριστεράς: τώρα έχει μια ευρύτερη κατανόηση της σχέσης μεταξύ αποικιοκρατίας και οικονομίας. Υπάρχουν νέες φωνές, νέες συμμαχίες, περισσότερη αποδοχή του κινήματος BDS. Ωστόσο, ενώ η αριστερά έχει αναπτυχθεί, παραμένει αμελητέο κομμάτι της ισραηλινής κοινωνίας. Αυτή η παρατήρηση, εξάλλου, μπορεί να οδηγήσει πολλούς να προσχωρήσουν στο κίνημα BDS.
H. M.— Σας επιτρέπουν οι ισραηλινοί θεσμοί (αστυνομία, στρατός, μυστικές υπηρεσίες) να δράσετε ελεύθερα;
T. S.— Δεν νομίζω ότι οι ισραηλινές αρχές, παρέχουν, εξ ορισμού, την ελευθερία αυτή. Σχετικά με τον τρόπο που εμποδίζουν τις ελευθερίες μας, αυτό εξαρτάται. Αρκετοί νόμοι εμποδίζουν την ελευθερία της έκφρασης, ειδικά ο νόμος που ορίζει το BDS ως "αστικό αδίκημα". Αυτό μπορεί να μας οδηγήσει να πληρώνουμε πρόστιμα δεκάδων χιλιάδων σέκελ. Το ζήτημα της ικανότητάς μας να δράσουμε εξαρτάται περισσότερο από το πόσο ορατές ή όχι είναι οι ενέργειές μας από τις αρχές. Υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες να συλληφθούμε κατά τη διάρκεια μιας διαμαρτυρίας παρά για τη σύνταξη ενός email, στην ιδιωτικότητα του σπιτιού μας, προς ένα συνταξιοδοτικό ταμείο ζητώντας του να αποσυρθεί από την ισραηλινή αγορά. Οι μηχανισμοί αποτροπής είναι εδώ. 'Επειτα, είναι απλώς θέμα εφαρμογής.
H. M.— 'Εχετε παρατηρήσει μία ηθική και πολιτική αποστασιοποίηση των Αμερικανών Εβραίων σε σχέση με την ισραηλινή πολιτική;
T. S.— Δεν πιστεύω καθόλου ότι οι Αμερικανοί Εβραίοι είναι αποκομμένοι από την ισραηλινή πολιτική. Μεγάλωσαν μέσα στον σιωνισμό, σχεδόν όσο και οι Ισραηλινοί. Αυτό γίνεται μέσω των οικογενειών, αλλά και των θρησκευτικών οργανώσεων και παρακλαδιών του Εβραϊκού Γραφείου [σιωνιστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1929 - σ.σ.]. Μεταξύ του προ-ισραηλινού στρατοπέδου και των αντιφρονούντων, δεν νομίζω ότι μπορείτε να βρείτε έστω και έναν Αμερικανό Εβραίο που να μην έχει τη δική του γνώμη πάνω σ' αυτό το ζήτημα.
H. M.— Η ισραηλινή κοινωνία των πολιτών είναι ωστόσο πιο περίπλοκη από ό, τι μερικές φορές αντιλαμβανόμαστε από το εξωτερικό. Ειδικά οι συζητήσεις είναι πολύ ζωηρές...
T. S.— Εάν η ισραηλινή κοινωνία ευνοούσε τη συζήτηση αυτών των θεμάτων, η συζήτηση θα είχε ήδη πραγματοποιηθεί. Νομίζω πως ό, τι είναι ταμπού τιμωρείται με τρόπο επιθετικό. Αυτό ισχύει για όλες τις κοινωνίες. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν θα έπρεπε να προσπαθούμε να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις για να διεξαγάγουμε αυτήν τη συζήτηση. Αυτό σημαίνει επίσης ότι λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων μας, πρέπει να επιλέγουμε τις μάχες μας. Η μία νίκη οδηγεί στην άλλη. Η πολιτική συνείδηση δεν είναι κάτι το στατικό, αλλά μάλλον μία μόνιμη δυναμική.
H. M.— Πιστεύετε πως η λύση με τα δύο κράτη είναι ακόμα εφικτή;
T. S.— Νομίζω ότι η ιδέα των δύο κρατών δεν θα έπρεπε ποτέ να είχε τεθεί στο τραπέζι. Ενισχύει την αποικιοκρατία. Η αποικιοκρατία είναι η κυριαρχία ή η εκδίωξη ενός εθνικά αναγνωρισμένου πληθυσμού και η αντικατάστασή του από έναν άλλο πληθυσμό. Αυτό το μοντέλο έχει αποτύχει από το 1949. Το Ισραήλ, παρά τα φαινόμενα, είναι ένα αποτυχημένο κράτος που δεν καταφέρνει να διασφαλίζει την ευημερία και ακόμη και την επιβίωση εκατομμυρίων ανθρώπων υπό το καθεστώς του. Ωστόσο, ισχυρίζεται ότι δεν έχει καμία νομική υποχρέωση απέναντι σ' αυτούς. Μια ειρηνευτική αποστολή θα έπρεπε να είχε αναπτυχθεί για να προστατεύσει τους πληθυσμούς, να επιτρέψει την άμεση επιστροφή των προσφύγων. Πρέπει να καταβληθούν σοβαρές διπλωματικές προσπάθειες για να δικαστούν οι δράστες αυτών των εγκλημάτων. 'Ολο το μοντέλο της διχοτόμησης ήταν καταδικασμένο.
H. M.— Πως βλέπετε το σημερινό ισραηλινό πολιτικό πεδίο; Μοιάζει ικανό να προτείνει μία λύση;
T. S.— Το σημερινό ισραηλινό πολιτικό πεδίο φαίνεται ικανό μόνο να προτείνει τη γενοκτονία. Αυτό δεν είναι υπερβολή. Οι εκλογές γίνονται μεταξύ του Netanyhau, του εμπνευστή του σχεδίου προσάρτησης Trump-Kushner, και του Benny Ganz, ο οποίος καυχιέται ότι "έφερε τη Γάζα πίσω στη λίθινη εποχή", σαν να ήταν μια πολιτική τιμητική πράξη. Δεν νομίζω ότι πρέπει να τους ζητήσουμε να βρουν λύσεις στο πρόβλημα της βίας που διαπράττουν.
Η μόνη λύση είναι να σταματήσει αμέσως η βία και να αφαιρεθεί η εξουσία από τους δράστες. Αν και υπάρχουν αντίπαλες δυνάμεις, κυρίως τα παλαιστινιακά κόμματα, αυτό είναι λίγο· είναι σαν να κρατάς με ένα δάχτυλο ένα φράχτη που καταρρέει. Μόνο τότε θα μπορούμε να αρχίσουμε να εξετάζουμε πράξεις επανόρθωσης και ευθύνης. Όλα αυτά πρέπει να τα επωμιστούν τα θύματα και να τα ενθαρρύνει η διεθνή κοινότητα.
Μτφ. Σ.Σ.
Δείτε επίσης στο Αλμανάκ:
