Δημουλίδου: Πόσες φορές να δικαιωθεί ο Φλωμπέρ που σιχαινόταν την ελαφριά λογοτεχνία;!

Πόσες φορές να δικαιωθεί ο Φλωμπέρ που σιχαινόταν την ελαφριά λογοτεχνία;! Facebook Twitter
Αν ζούσε σήμερα, ο τολμηρός, σχεδόν ασεβής Φλωμπέρ, ίσως να γέλαγε κάπως πικρά για όλους εκείνους τους ύμνους που γράφτηκαν για τη «Μποβαρύ» του
0



ΕΙΝΑΙ ΑΠΕΙΡΩΣ ΠΙΟ ΕΙΔΙΚΟΙ
 οι φιλόλογοι και οι κριτικοί της λογοτεχνίας για να αναλύσουν το «πώς» και κυρίως το «γιατί» ο Γκυστάβ Φλωμπέρ απαξίωνε τα ελαφριά μυθιστορήματα. Ας πούμε, η μοίρα που επιφύλασσε στην επιπόλαιη «Μαντάμ Μποβαρύ» του είναι ενδεικτική του πόσο σοβαρά έπαιρνε ο εκπρόσωπος του ρεαλισμού, τα ελαφριά αναγνώσματα. Όλον εκείνον τον πολτό που αναφέρεται σε χαμένες αγάπες και ιδανικούς εραστές που δεν είχαν καλό τέλος.

Για πολλούς των λογοτεχνικών κύκλων, το συγκεκριμένο έργο δεν θεωρείται απλώς ένα μυθιστόρημα με ρίζες στην πραγματικότητα, αλλά μία διδακτική φάρσα, ένα σοβαρό κούνημα του δακτύλου του Φλωμπέρ για τις επιπτώσεις των ελαφριών αναγνωσμάτων στην πνευματική κατάσταση των ανθρώπων που τα επιλέγουν.

Η Μποβαρύ μυήθηκε σε αυτού του είδους τα αναγνώσματα από μία ανύπαντρη ηλικιωμένη και ο κόσμος, όπως τον έπλασαν στο μυαλό της αυτά τα κείμενα, ήταν γεμάτος απελπισμένους έρωτες, γυναίκες που πεθαίνουν, προσμένοντας τον «ένα», μανίες και παραφορές που δικαιολογούνται από το ερωτικό πάθος.

Αν ζούσε σήμερα, ο τολμηρός, σχεδόν ασεβής Φλωμπέρ, θα άκουγε τους πλέον ανάξιους γραφιάδες, να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, να γράφουν και να λένε μηνύσιμες ανοησίες και να θεωρούν γεγονότα βάρβαρα, τραγικά, για τα οποία μόνο η δικαιοσύνη θα έπρεπε να μιλάει, προσάναμμα για το επόμενο ελαφρύ πόνημά τους.

Πρακτικά, ο Φλωμπέρ, γνωρίζοντας ποιο θα είναι το τέλος της ηρωίδας του, δεν χάνει ευκαιρία να ειρωνεύεται, με λεπτότητα, αλλά και φαρμάκι τα στερεότυπα των ρομαντικών μυθιστορημάτων που λυσσούν για «κυρίους γενναίους σα λιοντάρια, τρυφερούς σαν πρόβατα, πάντοτε καλοντυμένους». Προφανώς είχε και τέτοιους στη Ρουέν –γενέτειρα του Φλωμπέρ- του 1821, αλλά οι ρυθμοί ζωής σίγουρα δεν επέτρεπαν στα κατώτερα στρώματα τέτοιες πολυτέλειες.

Σε κάθε περίπτωση εκείνο που επιθυμεί να υπογραμμίσει –εκτός από την τυφλότητα της ηρωίδας του που βρίσκεται έρμαιο των εξελίξεων από αγκαλιά σε αγκαλιά- είναι το πώς αποκοιμίζεται η κριτική σκέψη του αναγνωστικού κοινού που έχει πρόσβαση μόνο σε τέτοιου είδους λογοτεχνία.

Στις μέρες μας, γι’ αυτού του είδους τα αναγνώσματα ούτε η αποστροφή έχει εκλείψει –μπορεί να πει κανείς ότι πολλοί συμφωνούν με τον Φλωμπέρ κι ας μην γνώριζαν τη, γεμάτη επιχειρήματα, αηδία που τον διακατείχε για το είδος- αλλά ούτε και η αποθέωση. Μεγάλο μέρος του αναγνωστικού κοινού μπορεί να μπει στη διαδικασία να καβγαδίσει για το αν το τάδε ή το δείνα βιβλίο της τάδε ή της δείνα συγγραφέως έχει λογοτεχνική αξία.

Επίσης, αν ακόμη και σήμερα, έχει κάποιος απορία για τους λόγους που το είδος ανθεί –σε διάφορες παραλλαγές του- μπορεί να απευθυνθεί στο λογιστήριο μεγάλων εκδοτικών οίκων και θα πάρει την απάντηση για την –σχεδόν βιομηχανική- παραγωγή best sellers, με βασανισμένες ηρωίδες που αγάπησαν, αλλά δεν ευτύχησαν.

Αν ζούσε σήμερα, ο τολμηρός, σχεδόν ασεβής Φλωμπέρ, ίσως να γέλαγε κάπως πικρά για όλους εκείνους τους ύμνους που γράφτηκαν για τη «Μποβαρύ» του, ότι δηλαδή ήταν το μυθιστόρημα που έκλεισε βίαια την πόρτα στον ρομαντισμό ως ρεύμα, ότι έμαθε τους αναγνώστες να αναζητούν και τη σκληρή αλήθεια της καθημερινής ζωής, χωρίς ωραιοποιήσεις.

Θα άκουγε, ας πούμε, τους πλέον ανάξιους γραφιάδες, να διαστρεβλώνουν την πραγματικότητα, να γράφουν και να λένε μηνύσιμες ανοησίες και να θεωρούν γεγονότα βάρβαρα, τραγικά, για τα οποία μόνο η δικαιοσύνη θα έπρεπε να μιλάει, προσάναμμα για το επόμενο ελαφρύ πόνημά τους.

«Και τότε μια λυπηρή ιδιότητα αναπτύχθηκε στον νου τους: αυτή του να βλέπουν τη βλακεία και να μην μπορούν να την ανεχθούν. Ασήμαντα πράγματα τους κατέθλιβαν: οι διαφημίσεις στις εφημερίδες, το προφίλ ενός αστού, μια ηλίθια σκέψη που άκουγαν τυχαία», γράφει κάπου στο «Μπουβάρ και Πεκυσέ».

Οπότε, λογικά, γνώριζε ήδη ότι ο πόλεμος με τη βλακεία –ειδικά εκείνων που αποφασίζουν να γράψουν, χωρίς να μπορούν ή να γνωρίζουν πώς συμβαίνει αυτό- είναι ατέλειωτος. Κάτι μάχες κερδίζονται μόνο.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

«Μπουβάρ και Πεκυσέ» του Γκ. Φλωμπέρ: Η αξία της συμπόρευσης

Λέσχη Ανάγνωσης: Φίλοι και παρέες / «Μπουβάρ και Πεκυσέ» του Γκ. Φλωμπέρ: Η αξία της συμπόρευσης

Η σημασία της φιλίας δύο ανθρώπων που συμπορεύονται επειδή συμπληρώνει ο ένας τον άλλον, επειδή αγαπούν τα ίδια πράγματα, επειδή το να μοιράζεσαι είναι αξία ανεξάντλητη.
ΜΑΤΙΝΑ ΚΑΛΤΑΚΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Οι λύκοι της Γκράβας, το Χάρβαρντ και το λαγούμι

Οπτική Γωνία / Οι λύκοι της Γκράβας, το Χάρβαρντ και το λαγούμι

Η αδυναμία του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος βρίσκεται μεταξύ φθοράς και αφθαρσίας και βλέπει την πλάτη της Ζωής Κωνσταντοπούλου, επαναφέρει τα σενάρια συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και την επιστροφή του Αλέξη Τσίπρα. Πόσο ρεαλιστικά όμως είναι όλα αυτά; 
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
ΕΠΕΞ Πορνό

Οπτική Γωνία / «Δεν μου αρέσει να νιώθω ότι παίζω τον ρόλο που είδαν σε μια ταινία πορνό»

Τρεις γυναίκες μιλούν για το πώς αντιμετώπισαν το θέμα της συστηματικής παρακολούθησης πορνογραφίας από τον ή την σύντροφό τους και για τις επιπτώσεις που είχε στη σχέση τους.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Αντιμόνιο στη Χίο: Τοξική πληγή ή πηγή πλούτου;

Ρεπορτάζ / Αντιμόνιο στη Χίο: Τοξική πληγή ή πηγή πλούτου;

Η προκήρυξη διαγωνισμού για την εξόρυξη αντιμονίου στη Βόρεια Χίο έχει φέρει σε αντιπαράθεση την τοπική κοινωνία με την κυβέρνηση. Τι υποστηρίζει κάθε πλευρά και πόσο πιθανός είναι ο περιβαλλοντικός κίνδυνος;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
«Τις επόμενες μέρες Θα δούμε περισσότερη βία, συλλήψεις και οργή»

Ανταπόκριση από την Κωνσταντινούπολη / «Τις επόμενες μέρες θα δούμε περισσότερη βία, συλλήψεις και οργή»

Ερντογάν εναντίον Ιμάμογλου: Η αρχή ή το τέλος μιας σκληρής σύγκρουσης; O διευθυντής της Milliyet, ο ανταποκριτής της «Süddeutsche Zeitung» και πολίτες περιγράφουν την κατάσταση που επικρατεί στην πόλη και το χάος που απειλεί τη χώρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Eνηλικίωση, αυτή η αναπόφευκτη

Οπτική Γωνία / «Όταν, μεγάλος πια, χάνεις έναν γονιό, είσαι πολύ μεγάλος για να μεγαλώσεις»

Βγάζεις ταυτότητα στα 12, παίρνεις δίπλωμα οδήγησης μετά το λύκειο, έχεις δικαίωμα ψήφου στα 17. Όμως η αληθινή ενηλικίωση έρχεται όταν δεν είσαι πια το παιδί κάποιου.
ΛΙΝΑ ΙΝΤΖΕΓΙΑΝΝΗ
Μιχάλης Τσιντσίνης: «Σοβαρή ενημέρωση δεν σημαίνει και ξενέρωτη» Ή «Δεν λείπει η άποψη αλλά η έρευνα και η νηφάλια σκέψη»

Συνέντευξη / Μιχάλης Τσιντσίνης: «Σοβαρή ενημέρωση δεν σημαίνει και ξενέρωτη»

Ο διευθυντής σύνταξης της κυριακάτικης έκδοσης της «Καθημερινής» δίνει την πρώτη του συνέντευξη και μιλά για το μέλλον των εντύπων, την ποιοτική δημοσιογραφία, τα social media αλλά και την κριτική που έχει δεχθεί κατά καιρούς το μέσο στο οποίο εργάζεται. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τι ήθελε και τι πέτυχε με τον ανασχηματισμό ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Βασιλική Σιούτη / Τι ήθελε και τι πέτυχε με τον ανασχηματισμό ο Κυριάκος Μητσοτάκης

Το Μέγαρο Μαξίμου πόνταρε στο επικοινωνιακό φρεσκάρισμα της κυβέρνησης, αλλά, αντί γι’ αυτό, βρέθηκε να αντιμετωπίζει νέες κρίσεις που προέκυψαν από τον ανασχηματισμό.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ