Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά

Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά Facebook Twitter
Στο φως της νέας πολιτικής αρχιτεκτονικής, αντιλαμβανόμαστε ένα περίπλοκο παιχνίδι. Εικονογράφηση: bianka/ LIFO
0

ΟΣΟ ΠΕΡΝΟΥΝ ΟΙ ΜΕΡΕΣ, και στο φως της νέας πολιτικής αρχιτεκτονικής, αντιλαμβανόμαστε ένα περίπλοκο παιχνίδι. Κυρίως από την πλευρά της κυβερνητικής πλειοψηφίας και του πρωθυπουργού. Δεν έχει σημασία αν το παιχνίδι είναι κατά γράμμα εφαρμογή ενός επικοινωνιακού σχεδιασμού ή αν υπακούει σε μια στρατηγική, πολιτική θέαση των πραγμάτων, ενδεχομένως κινείται και στα δύο επίπεδα. Αυτό που βλέπουμε είναι ότι το συγκεκριμένο παιχνίδι ήδη αποσταθεροποιεί τους όρους της διαμάχης και τα σχέδια των άλλων παικτών.

Κυρίαρχα λεξιλόγια της εξουσίας γίνονται αυτά της σοσιαλδημοκρατίας και του νέου κέντρου της διεθνούς φάσης της δεκαετίας του ’90 και των καταβολών της. Έχουμε μια νεοδημοκρατική ρητορική ομπαμική, κλιντονική, μπλερική. Μια ελληνική κεντροδεξιά με Μπάιντεν και συμπεριληπτικότητες που επιδιώκει απερίφραστα να εκφράσει μια νέα κοινωνική ενδοχώρα.

Αυτή η ενδοχώρα αγκαλιάζει σκληρούς ρεαλιστές και οπαδούς του e-government, ωφελούμενα λαϊκά νοικοκυριά μαζί με ένα πολύ μεγάλο τμήμα ελευθεροεπαγγελματιών το οποίο, σε σημαντικό βαθμό, διατηρεί υψηλά, αδήλωτα εισοδήματα. Σε αυτό το τόξο συναντά κανείς τον ταπεινό ιδιωτικό υπάλληλο και τον εργοδότη του στην ίδια επιχείρηση εστίασης ή στο ίδιο μπιτσόμπαρο ‒ και με αυτή την έννοια αυτή η ενδοχώρα ενσαρκώνει ένα διαταξικό ρεύμα συμφιλίωσης με το παρόν και νέες τεχνικές επιβίωσης και χαλαρής ευζωίας.

Σε αυτό το πλαίσιο βλέπουμε την παράδοξη, αλλά όχι ανεξήγητη συνύπαρξη μιας κάποιας αισιοδοξίας με μια κόπωση και ένα αίσθημα κορεσμού. Και η κόπωση των πολιτών αφορά και τα πρόσωπα και πράγματα της αριστεράς και ιδίως τον ΣΥΡΙΖΑ και τα δράματά του. Από ένα σημείο και μετά, ένα τμήμα του λαού, των χαμηλών στρωμάτων ιδιαιτέρως, έπαψε να έχει ανάγκη τη συναγερμική και ζοφώδη περιγραφή των πραγμάτων (ενώ προφανώς δεν ήταν κοντά ούτε στις εναλλακτικές ή φιλομεταναστευτικές αξίες της πιο καθαρής αριστεράς).

Ας το πούμε αλλιώς: η συγκεκριμένη κεντροδεξιά δεν κάνει το χατίρι της αντιπολίτευσης να γίνει πραγματικά συντηρητική και δεξιά. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι συν αυτώ μετατρέπουν το πλέγμα εξουσίας σε κάτι πιο σύνθετο, πιο απαιτητικό και ενδιαφέρον, με την έννοια ότι δεν προσφέρεται για ιαχές και ευκολίες.

Όπως ακριβώς στη σύγχρονη μουσική σκηνή, κάποιος μπορεί να πει ότι τραγουδάει όλα τα είδη και δεν περιορίζεται πια σε ένα. Για παράδειγμα, ένας τραγουδιστής της παραδοσιακής κάντρι μπορεί να βγάλει ένα άλμπουμ ηλεκτρονικής μουσικής, ένας κλασικός μουσικός να μεταμορφωθεί σε πανκ θορυβοποιό. Όλα πλέον μπορούν ή φαίνεται πως είναι δυνατό να συνδυαστούν ή να παίξουν το ένα μέσα στο άλλο.

Για δεκαετίες, άλλωστε, η συμβατική πολιτική σκηνή έπαιρνε πάντα τις ελευθερίες της σε σχέση με συνθήματα ή «θέσεις» από τις αντίπαλες παρατάξεις. Το ιστορικό ΠΑΣΟΚ είχε ενσωματώσει μεγάλα κομμάτια της εαμικής κληρονομιάς και των προγραμμάτων της προδικτατορικής ελληνικής αριστεράς (και επίσης της νέας αριστεράς, με αναφορές στην αυτοδιαχείριση και στην κοινωνική απελευθέρωση).

Αλλά και η ακροδεξιά μετά το 2011 έχει στην προμετωπίδα της το αρχετυπικό σύνθημα του ΠΑΣΟΚ «η Ελλάδα ανήκει στους Έλληνες». Και ως γνωστόν, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε, πολλά χρόνια τώρα, να γίνει κεντροαριστερή δημοκρατική παράταξη, συνωθώντας στη ρητορική του την κεντροαριστερά μαζί με την κομμουνιστογενή ιστορική κληρονομιά, που ήταν όμως μια ξεχωριστή ιστορία.  

Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά Facebook Twitter
Ως γνωστόν, ο Αλέξης Τσίπρας επιχειρούσε, πολλά χρόνια τώρα, να γίνει κεντροαριστερή δημοκρατική παράταξη. Φωτ.: Eurokinissi

Τώρα όμως φαίνεται πως παίζεται κάτι πιο βαθύ και σύνθετο. Βλέπουμε μια επιχείρηση αποδόμησης της πολιτικής αρχιτεκτονικής που στήθηκε επί δεκαετίες πάνω στην αντίθεση (κεντρο)αριστεράς και (κεντρο)δεξιάς, προόδου και συντήρησης. Ο ακραίος «πραγματισμός» της νέας κεντροδεξιάς – η σχέση όχι μόνο με την πραγματικότητα της αγοράς αλλά και με τις αυθόρμητες ιδεολογίες των ανθρώπων στις καπιταλιστικές κοινωνίες‒ τους κάνει να μην έχουν κανένα πρόβλημα με το άνετο μιξάρισμα και τη μεταμόρφωση. Δεν μιμούνται πλέον την εκσυγχρονιστική κεντροαριστερά μιας άλλης εποχής. Γίνονται, εν μέρει, «αυτό το ίδιο το πράγμα», γίνονται δηλαδή «σοσιαλδημοκράτες». Άλλωστε οι λαϊκοδεξιοί και παλαιοσυντηρητικοί πολιτευτές το έχουν καταλάβει από καιρό και το καταγγέλλουν: τούτη η «νέα» Νέα Δημοκρατία τούς ξενίζει, τους θυμώνει, τους θυμίζει περίεργα πράγματα.  

Φυσικά, μέσα στο ίδιο φιλοκυβερνητικό κοινό που θαυμάζει τον ψηφιακό προοδευτισμό βρίσκονται και αυτοί που δεν έχουν πρόβλημα (το αντίθετο) με τον αστυνομικό που πυροβόλησε τον Σύριο στην καταδίωξη ή όσοι δεν έχουν να πουν κάτι για τα push backs (εννοώ ότι τα αμφισβητούν αλλά και αν συνέβαιναν, θα τα αποδέχονταν ως σιωπηρά τεκμήρια κάθε ρεαλιστικής κρατικής πολιτικής στην εποχή των κινδύνων). Όμως η δεσπόζουσα αίσθηση είναι εκσυγχρονιστική, μοντερνιστική, «πλαισιωτική». Και κρατισμός και αγορές, και ψηφιοποίηση για τον ανταγωνισμό και ανθρωπισμός για την παιδεία (λ.χ. διδασκαλία ολόκληρων λογοτεχνικών κειμένων στο σχολείο), και οικονομία και ρύθμιση αναγκών και διευκολύνσεις στους φτωχούς. 

Ας το πούμε αλλιώς: η συγκεκριμένη κεντροδεξιά δεν κάνει το χατίρι της αντιπολίτευσης να γίνει πραγματικά συντηρητική και δεξιά. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι συν αυτώ μετατρέπουν το πλέγμα εξουσίας σε κάτι πιο σύνθετο, πιο απαιτητικό και ενδιαφέρον, με την έννοια ότι δεν προσφέρεται για ιαχές και ευκολίες.

Η κεντροαριστερά στην κεντροδεξιά Facebook Twitter
Απέναντι στον απελευθερωμένο πραγματισμό (που φαίνεται πως εκφράζει και τον Κυριάκο Μητσοτάκη προσωπικά), μια αντιπολίτευση καθηλωμένη, αμυντική ή ξώφαλτση θα βρίσκεται διαρκώς πίσω, χτυπώντας φαντάσματα ή αφηρημένα κατασκευάσματα. Φωτ.: Eurokinissi

Τι σημαίνει όμως αυτό; Ότι για να σταθεί και να έχει αξιώσεις η όποια αντιπολίτευση χρειάζεται να γίνει και αυτή σύνθετη και «πολυδιάστατη». Διότι η στρατηγική της τωρινής πλειοψηφίας είναι να παγιδεύσει την αντιπολίτευση και ιδίως τον επιρρεπή σε ανοησίες ΣΥΡΙΖΑ σε μια αφελή ή αυτοκαταστροφική στάση: να τον αναγκάσει να ψάξει την ταυτότητά του στην αριστερή καθαρότητα, αφού το «κεντροαριστερό πεδίο» καταλαμβάνεται από τον «νεοφιλελευθερισμό». Συγχρόνως θέλει να ωθήσει και το ΠΑΣΟΚ σε μια vintage διεκδίκηση της δικής του παραδοσιακής ψυχής απέναντι στην προσπάθεια υφαρπαγής της «Δημοκρατικής Παράταξης».

Ο επιθετικός πραγματισμός μέσα από την ανάμειξη όλων των εκσυγχρονιστικών παραδόσεων και ιερών ονομάτων έχει επίσης ένα τέτοιο σκέλος: στήνει συνεχώς παγίδες σε αντιπάλους που ψάχνουν μια απλή φόρμουλα αντεπίθεσης. Γνωρίζοντας καλά τις αδυναμίες του ΣΥΡΙΖΑ, που δεν είναι η έλλειψη αρχηγού αλλά ότι εξακολουθεί να ψάχνει την ακροδεξιά ΝΔ και έναν υπερτιμημένο νεοφιλελευθερισμό. Και επίσης, έχοντας κατά νου και τις ιδεολογικές και πολιτικές καθυστερήσεις του ΠΑΣΟΚ που μοιάζει να μην έχει διάθεση να αναλύσει τα χαρακτηριστικά της καινούργιας φάσης.

Υπάρχουν όρια στην κεντροαριστερή κεντροδεξιά ή στον νεοδημοκρατικό προοδευτισμό; Φυσικά. Είναι η δομική έλξη που ασκεί σε αυτόν τον χώρο η μεγέθυνση της ισχύος των ιδιωτικών συμφερόντων. Παρά την αξιοποίηση του κράτους και την αποδοχή μιας επεμβατικής-διορθωτικής λογικής (σημαντικής στις κρίσεις), η κεντροδεξιά δεν θα μπορούσε να αντιμετωπίσει την ατζέντα της σύγχρονης κρίσης: ούτε το τεράστιο περιβαλλοντικό ζήτημα ούτε τα θέματα των εργασιακών σχέσεων και των κοινωνικών θεσμών προστασίας. Παρ’ όλα αυτά, έχει μεγάλα περιθώρια να προχωρήσει σε νομοθέτηση δικαιωμάτων, παροχών και πολιτισμικών καινοτομιών, ανατρέποντας τα στερεότυπα περί δεξιάς και αναστατώνοντας τις ερμηνείες της αριστεράς.

Απέναντι στον απελευθερωμένο πραγματισμό (που φαίνεται πως εκφράζει και τον Κυριάκο Μητσοτάκη προσωπικά), μια αντιπολίτευση καθηλωμένη, αμυντική ή ξώφαλτση θα βρίσκεται διαρκώς πίσω, χτυπώντας φαντάσματα ή αφηρημένα κατασκευάσματα. Εκτός αν ανασυγκροτηθεί σε άλλες βάσεις και διεκδικήσει μια πολιτική του κοινού καλού με έμφαση στην πραγματική υπεράσπιση των δημόσιων αγαθών.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Τι είναι, επιτέλους, αυτό που λέμε «κέντρο»;

Οπτική Γωνία / Τι είναι, επιτέλους, αυτό που λέμε «κέντρο»;

Το κέντρο δεν κινείται απλώς σε μια λογική ίσων αποστάσεων από την αριστερά και τη δεξιά, δεν συνιστά δηλαδή μια μετριοπαθή έκφρασή τους ούτε και αποτελεί ένα κολάζ των αξιών του παραδοσιακού αυτού δίπολου, αλλά είναι η ιστορική υπέρβασή του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ Π. ΣΩΤΗΡΟΠΟΥΛΟΣ
erdogan

Οπτική Γωνία / Έντι Ζεμενίδης: «Επιτέλους, το ΝΑΤΟ συνειδητοποίησε πως η Τουρκία δρα με τρόπο συναλλακτικό»

Ο εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης Hellenic American Leadership Council μιλά στη LiFO για τις εξελίξεις της Συνόδου του ΝΑΤΟ στο Βίλνιους, το μέλλον των ελληνοτουρκικών και ελληνοαμερικανικών σχέσεων και τις προσδοκίες του από την συνάντηση Μητσοτάκη-Ερντογάν.
ΝΙΚΟΣ ΕΥΣΤΑΘΙΟΥ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ζωή, όπως Ζορό

Βασιλική Σιούτη / Ζωή, όπως Ζορό

Τιμωρός του κατεστημένου ή εκπρόσωπος μιας δήθεν αντισυστημικής ελίτ που παίζει με τα σπίρτα; Η δημοσκοπική εκτόξευσή της είναι γεγονός και όλοι προσπαθούν να μαντέψουν πόσο θα κρατήσει και ποιες θα είναι οι συνέπειες.   
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Πράγματι, μεγάλος αριθμός των Ένορκων Διοικητικών Εξετάσεων καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα»

Οπτική Γωνία / Οι ΕΔΕ στην Ελλάδα: Πόσες καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα;

Πότε διενεργείται μια Ένορκη Διοικητική Eξέταση; Είναι αλήθεια ότι μεγάλος αριθμός ΕΔΕ καταλήγουν στο αρχείο και τι πρέπει να αλλάξει στο ρυθμιστικό πλαίσιο; Μιλά στη LiFO ο δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, Νίκος Βιτώρος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ακαρνανικά Όρη: Ενεργειακές Κοινότητες-«μαϊμού» και διά της πλαγίας

Ρεπορτάζ / Ακαρνανικά Όρη: Ενεργειακές κοινότητες-«μαϊμού» και διά της πλαγίας

Μια κραυγαλέα κατάχρηση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων στα Ακαρνανικά Όρη αμαυρώνει τον θεσμό, παρακάμπτει την περιβαλλοντική νομοθεσία και αποκαλύπτει την αδυναμία της διοίκησης να ελέγξει την επιχειρηματική δραστηριότητα που βλάπτει το περιβάλλον και την οικονομία.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τελικά αν οι γκέι δεν κάνουν παιδιά θα σωθούν οι γυναίκες απ’ το trafficking; 

Οπτική Γωνία / Τελικά, αν οι γκέι δεν κάνουν παιδιά, θα σωθούν οι γυναίκες από το trafficking; 

Τι αλλάζει με την τροποποίηση Φλωρίδη για την παρένθετη κυοφορία και γιατί ο όρος «παρένθετη μητρότητα» είναι λάθος; Η νομικός Μαριάννα Βασιλείου λύνει όλες μας τις απορίες.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
JASON MOMOA

Οπτική Γωνία / Το σινεμά ως τοποθέτηση προϊόντος: Το «Minecraft» σπάει ταμεία

Η τεράστια επιτυχία της κινηματογραφικής διασκευής του δημοφιλούς παιχνιδιού θεμελιώνει μια νέα εποχή στο στουντιακό σινεμά που καθιστά την ταύτιση θεατή και καταναλωτή εντονότερη από ποτέ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Γιώργος Φλωρίδης, υπουργός Α-δικαιοσύνης

Οπτική Γωνία / Γιώργος Φλωρίδης, υπουργός Α-δικαιοσύνης

Πολιτικός «παντός καιρού», κυνικός, αλαζόνας, οπορτουνιστής, οπισθοδρομικός με εκσυγχρονιστικό προσωπείο, γίνεται όλο και περισσότερο «βασιλικότερος του βασιλέως» μετά τη μετεγγραφή του στο κυβερνητικό στρατόπεδο, με χαρακτηριστικά παραδείγματα τις δηλώσεις του για τα Τέμπη, τον νέο Π.Κ. και τη χρήση της παρενθεσίας από ζευγάρια ανδρών.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ