Μία τόσο θορυβώδης σιωπή
Ντοκιμαντέρ της Emmanuelle Béart και της Anastasia Mikova (2023)
Emmanuelle Béart: "Αν δεν είχε επέμβει η γιαγιά μου, αν δεν με είχαν βάλει σε εκείνο το τρένο σε ηλικία 15 ετών για να συναντήσω τον πατέρα μου, δεν είμαι σίγουρη ότι θα είχα καταφέρει να ζήσω: είναι τόσο βίαιο αυτό, τόσο πραγματικό. Και ξέρω πόσο δύσκολο είναι να φανταστείς πώς είναι η αιμομιξία όταν δεν την έχεις βιώσει. Αλλά δεδομένης της έκτασης της ολέθριας αυτής πραγματικότητας, μπορούμε όλοι να αναρωτηθούμε τι είδους κοινωνία είναι αυτή, όπου βαθιά μέσα μας έχουμε την εντύπωση ότι όλοι συμφωνούν να μην την πολεμήσουν. Αυτό κάναμε η Αναστασία και εγώ, παλεύοντας εναντίον της με όλες μας τις δυνάμεις. Αυτή η ταινία υπάρχει και πρέπει και άλλοι να πάρουν τώρα τον λόγο. Δεν ξέρω ακόμα τι αντίκτυπο θα έχει πάνω μου, αλλά ξέρω ότι την έκανα από αγάπη, για το παιδί που υπήρξα κάποτε".
[Το 2014, όταν ρωτήθηκε από μία δημοσιογράφο σε μία τηλεοπτική συνέντευξη τι ήταν αυτή η αγιάτρευτη "σαρκική" πληγή που κάποτε είχε αναφέρει, η Εμμανουέλ Μπεάρ είχε απαντήσει "Δεν θα ξαναπώ ποτέ τίποτα περισσότερο γι' αυτό".]
Αποφάσισε να μπει ένα τέλος σε αυτό το επώδυνο μυστικό που κρατούσε μέσα της. Στο ντοκιμαντέρ Un silence si bruyant, το οποίο συν-σκηνοθέτησε με την Αναστάσια Μίκοβα, η Εμμανουέλ Μπεάρ, που μόλις γιόρτασε τα 60α της γενέθλια, σηκώνει το πέπλο από την αιμομιξία που υπέστη όταν ήταν μεταξύ 11 και 14 ετών.
"Είμαι 11 ετών. Είναι νύχτα, είμαι σίγουρη. Σκίζεις τον ύπνο μου όπως σκίζεις αθόρυβα το νυχτικό μου. [...] Σαν να ήταν ήδη προκαθορισμένο ότι κανείς δεν θα μιλήσει ποτέ. [...] Αν ο πατέρας μου, η μητέρα μου, το σχολείο μου, οι φίλοι μου δεν βλέπουν τίποτα, σημαίνει ότι όλα μπορούν να ξαναρχίσουν. Και θα ξαναρχίζεις για τέσσερα ολόκληρα χρόνια", λέει η ηθοποιός στην αρχή της ταινίας.
Όταν ξεκίνησε η Εμμανουέλ Μπεάρ να γυρίζει αυτό το ντοκιμαντέρ, δεν προβλεπόταν να εμφανιστεί και στην οθόνη. Όμως οι μαρτυρίες των θυμάτων που συνάντησε την ώθησαν να εξομολογηθεί και η ίδια. Αν και δεν αποκαλύπτει ποιος ήταν υπεύθυνος για τους αιμομικτικούς βιασμούς που υπέστη ως έφηβη, γνωρίζουμε πάντως ότι δεν ήταν ο πατέρας της, ο τραγουδιστής Guy Béart, ο οποίος πέθανε το 2015, ούτε η μητέρα της, και ότι ήταν η γιαγιά της που την έσωσε από τα νύχια του βασανιστή της.
Σε αυτή την ταινία, οι δύο σκηνοθέτιδες δίνουν τον λόγο σε θύματα, μάρτυρες και υποστηρικτικούς ανθρώπους. Η Norma, που βιάστηκε ως παιδί από τον παππού της, αφηγείται τώρα την ιστορία της πάνω σε μία σκηνή. Η Pascale απέκρυψε την κακοποίηση από τον πατέρα της μέχρι τα πενήντα της χρόνια. Η Sarah είχε ένα κοριτσάκι που, από τεσσάρων μέχρι και οκτώ ετών, ο πρώην σύντροφος της κακοποιούσε, και ο Joachim κατηγορεί τους γονείς του για αιμομιξία, την οποία εκείνοι αρνούνται.
"Μου πήρε πάνω από 20 χρόνια για να μπορέσω να μιλήσω γι' αυτό. 20 χρόνια αποκλεισμού, ντροπής και ενοχής". "Μου πήρε την αθωότητά μου, τα όνειρά μου, ένα μέρος της ζωής μου. Μου πήρε τα πάντα και μετά τα πήρε μαζί του και έφυγε". Οι σπαρακτικές, σχεδόν αβάστακτες μαρτυρίες αυτές γίνονται φανερά μπροστά στην κάμερα. Και κάθε τόσο βλέπουμε την Εμμανουέλ Μπεάρ, απόλυτα προσηλωμένη στους συνομιλητές της, να πασχίζει να συγκρατήσει τα δάκρυά της.
Οι ιστορίες τους περιγράφουν λεπτομερώς τις καταστροφικές επιπτώσεις της αιμομιξίας με το πέρασμα των χρόνων. Αυτό το ντοκιμαντέρ δείχνει επίσης τον αγώνα τους απέναντι στη δικαιοσύνη και τη σιωπή της κοινωνίας μας για να προχωρήσουν μπροστά και να ξαναχτίσουν τις ζωές τους. Ένα πολύ συγκινητικό, ντοκιμαντέρ δημόσιου ενδιαφέροντος που έχει ως στόχο να προσεγγίσει ένα ευρύ κοινό και να ενθαρρύνει όσο το δυνατόν περισσότερα θύματα να μιλήσουν με τη σειρά τους.
Audrey Vermorel
Le Bien Public - 24 Σεπτ. 2023
* 'Ενας/μία στους δέκα Γάλλους υπήρξε θύμα αιμομιξίας
Δείτε επίσης στο Αλμανάκ: O Γκενσμπούρ, το "Lemon Incest" και η αιμομιξία
