Κάθε Ιανουάριο εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι γίνονται vegan, αφού, αν φλερτάρεις με την ιδέα να ξεκινήσεις, έστω δοκιμαστικά, μια vegan διατροφή, όλοι ξέρουν πως το Veganuary είναι η τέλεια στιγμή να το κάνεις.
Αν, λοιπόν, ο στόχος σου είναι να γίνεις πιο υγιής, χάνοντας –γιατί όχι– και βάρος, να προστατεύσεις την καρδιά σου (και μαζί το περιβάλλον) και κυρίως να εξερευνήσεις νέες γεύσεις, ετοιμάσου για το πιο συναρπαστικό ταξίδι στον κόσμο του βιγκανισμού.
Κι επειδή πιθανότατα έχεις χίλιες ερωτήσεις (και αμφιβολίες) σχετικά με το αν είναι ο σωστός τρόπος ζωής για σένα ή αν θα μπορέσεις όντως να τον ακολουθήσεις, σου δίνουμε μερικά χρήσιμα tips για να γνωρίσεις καλύτερα τις αρχές του βιγκανισμού και τι, τέλος πάντων, είναι αυτό το Veganuary που ακούς παντού γύρω σου.
Γιατί μπορεί με την πληθώρα των φυτικών προϊόντων που κυκλοφορούν πλέον στην αγορά το να γίνει κανείς vegan να αντιμετωπίζεται ενίοτε ως απλώς ένα ακόμη trend, αλλά η αλήθεια είναι πως τα οφέλη είναι αμέτρητα, ακόμη κι αν υπάρχουν μερικά αμήχανα εμπόδια που πρέπει να ξεπεράσεις.
Η πρωτοβουλία άρχισε να αυξάνει χρόνο με τον χρόνο σε δημοτικότητα, φτάνοντας σήμερα να αποτελεί, μαζί με το Dry January (προσπάθεια για αποχή από το αλκοόλ για έναν μήνα), δύο από τα πιο δημοφιλή κινήματα του Ιανουαρίου.
Τι είναι το Veganuary
Το Veganuary (συνδυασμός των λέξεων vegan και January) ξεκίνησε το 2014 από το Ηνωμένο Βασίλειο όταν ο επιχειρηματίας Matthew Glover και η σύντροφός του Jane Land, πρώην καθηγήτρια Αγγλικών, έβαλαν σκοπό της ζωής τους να ενθαρρύνουν τον κόσμο να εγκαταλείψει, ή τουλάχιστον να μειώσει, την κατανάλωση ζωικών προϊόντων για να προστατεύσουν το περιβάλλον, να μειώσουν τον πόνο των ζώων και να συμβάλουν στη βελτίωση της υγείας εκατομμυρίων ανθρώπων.
Έκτοτε, η πρωτοβουλία άρχισε να αυξάνει χρόνο με τον χρόνο σε δημοτικότητα, φτάνοντας σήμερα να αποτελεί, μαζί με το Dry January (προσπάθεια για αποχή από το αλκοόλ για έναν μήνα), δύο από τα πιο δημοφιλή κινήματα του Ιανουαρίου. Και γιατί Ιανουάριο; Επειδή, σύμφωνα με τους εμπνευστές του, είναι ο μήνας «για αποφάσεις και νέα ξεκινήματα».
Το Veganuary, βέβαια, δεν είναι απλώς μια ιδέα, έχει εξελιχθεί σε έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό (veganuary.com) με σκοπό την ενημέρωση κυρίως για τον vegan τρόπο ζωής αλλά και για τους λόγους που οδηγείται κάποιος σε αυτή την επιλογή. Κάθε χρόνο η οργάνωση προ(σ)καλεί τους ανθρώπους να τρώνε μόνο vegan τροφές ολόκληρο τον Ιανουάριο, σε μια προσπάθεια να διατηρήσουν την υγεία τους, να προστατεύσουν το περιβάλλον και να σταματήσουν την εκτροφή ζώων για κατανάλωση.
Από το 2014 υπολογίζεται πως εκατομμύρια συμμετέχοντες έχουν λάβει μέρος στην ενέργεια, ενώ φέτος κάνει επίσημη πρώτη και στην Ελλάδα. Για την ιστορία, θερμοί υποστηρικτές του Veganuary είναι, μεταξύ άλλων, η Billie Eilish, ο Paul McCartney και ο Joaquin Phoenix, ο οποίος έγινε viral το 2020 όταν στην ευχαριστήρια ομιλία στα Όσκαρ αναφέρθηκε στα δικαιώματα των ζώων.
Πώς λειτουργεί το Veganuary
Η συμμετοχή στο Veganuary σημαίνει να κάνεις ό,τι μπορείς για να ακολουθήσεις μια φυτική διατροφή για όλο τον Ιανουάριο. Αυτό σημαίνει όχι κρέας (συμπεριλαμβανομένου του ψαριού), αυγά, τυρί, γάλα ή βούτυρο, καθώς κανένα από αυτά τα τρόφιμα δεν είναι φυτικής προέλευσης.
Κι αν μια αλλαγή στη διατροφή από τη μια μέρα στην άλλη σού φαίνεται υπερβολική, μπορείς πάντα να δοκιμάσεις να κόψεις συγκεκριμένα τρόφιμα σταδιακά. Ξεκίνα αποκλείοντας κάποιο τρόφιμο που δεν σου αρέσει ούτως ή άλλως ιδιαίτερα, επιτρέποντας παράλληλα στον εαυτό σου να τρώει περιστασιακά εκείνο το αγαπημένο σου πλατό τυριών, το οποίο οι περισσότεροι νέοι vegans βρίσκουν πιο δύσκολο να εγκαταλείψουν. Ευτυχώς, υπάρχει πλέον μια μεγάλη γκάμα αυθεντικών, πλην dairy-free τυριών στην αγορά, οπότε θα βρεις κάτι για να περιορίσεις κάθε πιθανή επιθυμία, κάνοντας τη μετάβαση στη χορτοφαγία ακόμα πιο εύκολη.
Επίσης, εκτός από τις vegan εναλλακτικές, από vegan ζαμπόν, γαρίδες και αυγά μέχρι λουκάνικα, κοτόπουλο, τυρί και γάλα, πολλά καταστήματα και σούπερ μάρκετ, εστιατόρια και fast-food διαθέτουν ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες επιλογές φυτικής προέλευσης από μέρη σε όλο τον κόσμο.
Και βασικά να θυμάσαι ότι το φαγητό είναι συναίσθημα, οπότε μην ανησυχείς αν παραστρατήσεις τις πρώτες εβδομάδες. Πρόκειται για ένα ταξίδι, όχι για αγώνα δρόμου προς τη vegan τελειότητα.
Είναι το Veganuary κάτι σαν δίαιτα;
Ο στόχος του Veganuary δεν είναι η απώλεια βάρους, αν και μπορεί να διαπιστώσεις ότι χάνεις βάρος, είτε το θέλεις είτε όχι, εάν δεν είσαι προσεκτικός με τις τροφές που καταναλώνεις. Αντί, λοιπόν, να εστιάσεις στον αποκλεισμό των ζωικών τροφών, επικεντρώσου στο τι μπορείς να προσθέσεις στη διατροφή σου και λάμβανε πάντα υπόψη τα ανάλογα θρεπτικά συστατικά. Κοινώς, φρόντισε να αντικαταστήσεις τις ζωικές τροφές με τροφές φυτικής προέλευσης και όχι απλώς να τις εξαφανίσεις. Αυτός είναι ένας σίγουρος τρόπος για να διασφαλίσεις ότι καλύπτονται οι θερμιδικές ανάγκες σου.
Αυτό το σκεπτικό θα σου φανεί ιδιαίτερα χρήσιμο αν είσαι φανατικός κρεατοφάγος, αφού το να ακολουθήσεις ξαφνικά μια vegan διατροφή είναι μακράν πιο δύσκολο, εφόσον έχεις συνηθίσει να τρως κρέας σε κάθε γεύμα. Οπότε, σε αυτή την περίπτωση, σκέψου απλώς όσα κερδίζεις (νέες γεύσεις, νέες συνταγές και ένα σωρό λαχανικά που μπορεί να μην είχες καν ακούσει πριν) και όχι τι χάνεις.
Γιατί να δοκιμάσεις το Veganuary
Αποτοξίνωση από το κρέας και τα γαλακτοκομικά: Μια ισορροπημένη vegan διατροφή είναι ευεργετική για τον ανθρώπινο οργανισμό. Η απουσία κρέατος και των παραγώγων του και η αντικατάσταση της ζωικής πρωτεΐνης με φυτική μπορεί να αποτελέσει μια σοβαρή μέθοδο πρόληψης καρδιακών και άλλων χρόνιων παθήσεων και μείωσης του κινδύνου εμφάνισής τους.
Περισσότερη ενέργεια: Αρκετοί άνθρωποι που δοκιμάζουν το Veganuary ή ξεκινούν γενικά μια vegan διατροφή δηλώνουν ότι η αίσθηση στο σώμα τους είναι διαφορετική, αφού ταυτόχρονα νιώθουν πιο χορτάτοι αλλά και πιο ενεργητικοί. Επίσης, η «αποτοξίνωση» που επέρχεται μετά τη μη κατανάλωση ζωικών προϊόντων βοηθά στην πνευματική ευεξία που επεκτείνεται και σε σωματική.
Καλλιέργεια οικολογικής συνείδησης: Η vegan διατροφή μειώνει σημαντικά την περιβαλλοντική ζημιά που προκαλείται στον πλανήτη από την παραγωγή τροφίμων, αφού έχει ως αποτέλεσμα 75% λιγότερες εκπομπές θερμότητας αλλά και μικρότερη ρύπανση των υδάτων και χρήση γης συγκριτικά με τις διατροφές στις οποίες καταναλώνονται περισσότερα από 100 γραμμάρια κρέατος την ημέρα. Οι vegan διατροφές έχουν μειώσει επίσης την καταστροφή της άγριας ζωής κατά 66% και τη χρήση νερού κατά 54%.
Προστασία των ζώων: Έρευνες έδειξαν ότι οι vegans σώζουν περίπου 200 ζώα ετησίως. Η ενδεχόμενη μείωση της κατανάλωσης κρέατος θα μπορούσε να παίξει σημαντικό ρόλο στην ύπαρξη λιγότερης βίας απέναντι στα ζώα, αφού όλοι ξέρουμε ότι η βιομηχανία κρέατος, πίσω από τις feel-good διαφημίσεις γελαστών ζώων και παιδιών, κρύβει μερικές πολύ βίαιες και ειδεχθείς εικόνες.
Πώς να πάρεις μέρος
Η συμμετοχή στο Veganuary είναι αρκετά απλή. Εάν αποφασίσεις να πάρεις μέρος στην πρόκληση Veganuary, μπορείς να επισκεφτείς τον ιστότοπο της οργάνωσης και μόλις σου ζητηθεί να εγγραφείς με τη διεύθυνση email σου εντελώς δωρεάν – η εγγραφή μπορεί να καταργηθεί ανά πάσα στιγμή.
Μπορείς, φυσικά, να συμμετάσχεις στο Veganuary ανεξάρτητα, χωρίς να εγγραφείς, αλλά, αν αποφασίσεις να κάνεις subscribe, σε αντάλλαγμα θα λάβεις μια σειρά από ιδέες για σούπερ νόστιμα και ευφάνταστα γεύματα, ένα ηλεκτρονικό βιβλίο μαγειρικής με αποκλειστικές συνταγές από διάσημους vegans όπως οι Venus Williams, Alicia Silverstone και Jane Goodall, διατροφικές συμβουλές αλλά και καθημερινά emails που προσφέρουν ενθάρρυνση και υποστήριξη, όλα όσα χρειάζεσαι, δηλαδή, για να μείνεις πιστός στον στόχο σου.
Γιατί να γίνεις vegan και τι σημαίνει αυτό πρακτικά
Ο βιγκανισμός δεν είναι απλώς μια αλλαγή στη διατροφή, είναι μια ολοκαίνουργια προσέγγιση γενικά στον τρόπο ζωής σου με άξονα την αγάπη για τα ζώα, το περιβάλλον και γενικά την υγεία όλων μας. Για να καταλάβεις καλύτερα τι εννοούμε, ακολουθεί ένα δείγμα των αλλαγών που κάνουν οι vegans:
• Προϊόντα από σόγια, αμύγδαλα, καρύδα ή βρόμη αντί για αγελαδινό ή κατσικίσιο γάλα
• Φασόλια, ξηροί καρποί και μπιζέλια αντί για πρωτεΐνες από κρέας, ψάρι ή αυγά
• Ζάχαρη από ζαχαροκάλαμο, χουρμάδες ή μελάσα αντί για μέλι
• Ρούχα, παπούτσια και υφάσματα (όπως κουβέρτες, μαξιλάρια και χαλιά) από συνθετικά ή φυσικά non-animal υλικά όπως βαμβάκι, λινό και νάιλον αντί για μαλλί, μετάξι, γούνα, δέρμα ή πούπουλα
• Σαμπουάν, καλλυντικά και σαπούνια που δεν περιέχουν ζωικές ουσίες
• Κοσμήματα που δεν περιέχουν ζωικά μέρη όπως μαργαριτάρια, κοχύλια, οστά και φτερά
• Μη συμμετοχή στο κυνήγι, το ψάρεμα ή αθλήματα όπου χρησιμοποιούνται ζώα
Σε έναν αρχάριο vegan αυτή η λίστα μπορεί να φαίνεται υπερβολική, αλλά υπάρχουν εξίσου πολλά, αν όχι περισσότερα, τρόφιμα που μπορείς να επιλέξεις – για αρχή όλα τα φρούτα, τα λαχανικά, τα όσπρια, τους ξηρούς καρπούς, τους σπόρους και τα δημητριακά ολικής αλέσεως. Και να θυμάσαι πως η αλλαγή ξεκινά από την κουζίνα σου.
Άδειασε το ντουλάπι και το ψυγείο σου (χάρισε ό,τι δεν χρειάζεσαι, μην το πετάξεις) και εφοδιάσου με γνώριμες φυτικές εναλλακτικές λύσεις, όπως, για παράδειγμα, φυτικό γάλα και βούτυρο. Γενικά, σε αυτά τα αρχικά στάδια, για να διευκολύνεις την καθημερινότητά σου, προτίμησε γεύματα και σνακ που δεν απέχουν πολύ από την comfort zone σου.
Άλλωστε, η κατανάλωση υπερβολικής ποσότητας κρέατος, ιδίως κόκκινου, δεν είναι καλή για την υγεία ή για τον πλανήτη και ενώ πολλοί άνθρωποι συμφωνούν σε αυτό, λίγοι είναι διατεθειμένοι να κάνουν το βήμα. Το Veganuary έχει ως στόχο να σε βοηθήσει να το κάνεις και να το υποστηρίξεις, τουλάχιστον για έναν μήνα, γιατί όχι και περισσότερο, αν σου ταιριάζει!
