Ο Πάνος Παπαδόπουλος είναι 30 ετών. Αποκλείεται να μην τον προσέξει κάποιος όταν βρίσκεται επάνω στη σκηνή. Περπατά σαν να χορεύει, σχεδόν αβαρής, ένα πούπουλο που το φυσά αεράκι. Έχει την κομψότητα του μπριλάντε κωμικού και μια φινέτσα που δεν τη συντρίβει καμιά ταμπέλα. Μπορεί να μεταμορφωθεί ατέλειωτα, όλος, σαν λευκός καμβάς, σε ρόλους εντελώς διαφορετικούς, ασύνδετους: Βατλέν στο Έξυπνο Πουλί του Φεντό, επιθεωρητής Χλεστιακόβ στον Γκόγκολ, Shit Boy στην επιθεώρηση 1821.
Μπορεί να γίνει η Δεσποινίς Μαργαρίτα, ο Φρανκενστάιν, ο Βικτόρ, ο Τίποτας στο Μια νύχτα στην Επίδαυρο, ο Κορνήλιος Χανκλ στην Προξενήτρα, ο Ρίτσαρντ στον Εραστή και ένα από τα πρόσωπα του έργου της Λένας Κιτσοπούλου, Και λέγε, λέγε, που θα κάνει πρεμιέρα τον Μάιο. Για τον Πάνο δεν έχει καμία σημασία αν πρόκειται για μικρή ή μεγάλη παραγωγή, του αρκεί ότι δουλεύει ξανά και ξανά με ανθρώπους που ονειρευόταν να συνεργαστεί μαζί τους από τα χρόνια της σχολής.
«Στη ζωή κρατάω την αναπνοή μου με πράγματα που διαρκώς με εκπλήσσουν, στο θέατρο πιάνω τον εαυτό μου να αναπνέει καλύτερα. Βγαίνεις να μοιράσεις ό,τι έχεις και αλίμονο αν παίζεις έχοντας τον φόβο του κοινού».
Όταν βγήκε στο θέατρο, μέσα στην κρίση, βρέθηκε στην περίοδο που γέννησε πολλές νέες ομάδες και συμπράξεις οι οποίες ανανέωσαν και «ζύμωσαν» το θεατρικό τοπίο με τρόπο αναπάντεχο.
«Βγήκα το 2015 και θυμάμαι ότι στην αρχή ήμουν τρομοκρατημένος, πού θα πάμε, τι θα κάνουμε. Ενώ στη ζωή μου ντρέπομαι ακόμα και να πάω στο περίπτερο να αγοράσω τσίχλες, κάνω πρόβα πώς θα τις ζητήσω, είχα μια εσωτερική πίστη ότι στο θέατρο θα βρω τον δρόμο μου. Σε αντίθεση με την ανασφάλεια της ζωής, αυτή ήταν μια πολύ καθαρή ευθεία γραμμή φωτός που ήξερα ότι θα με βγάλει κάπου.
Στη δική μας γενιά αναγνωρίζω μια προσωπική δύναμη, καταλάβαμε αμέσως ότι δεν χρειάζεται να περιμένουμε να μας προτείνουν κάτι, πρέπει να δημιουργήσουμε μόνοι μας τις προϋποθέσεις. Όταν κάναμε το Έξυπνο Πουλί συμπράξαμε και μετρηθήκαμε πολύ γρήγορα με τον εαυτό μας και τη δυνατότητά μας. Λεφτά δεν υπήρχαν, οπότε ξαφνικά όλοι μπορούσαμε να κολυμπήσουμε ελεύθερα προς όποια κατεύθυνση θέλαμε και να κριθεί ποιος θα φτάσει απέναντι. Έτσι κάπως συνέβη. Έλεγα: “με παίρνουν κάπου; Καλώς. Δεν με παίρνουν; Ακόμα καλύτερα, θα σκεφτούμε κάτι μόνοι μας”. Είχα μια εσωτερική πίστη ότι θα πραγματοποιηθούν τα όνειρά μας και χωρίς λεφτά. Έτσι κάναμε και τον Επιθεωρητή με τον Γιώργο Παπαγεωργίου, το προσαρμόσαμε σε πέντε άτομα – αυτά είναι “δώρα” της κρίσης».
Ωστόσο, αυτή η δύναμη σημαίνει και μοναξιά καλλιτεχνική που τη θεραπεύει δουλεύοντας με ανθρώπους σαν τη Λένα Κιτσοπούλου, που δημιουργούν ένα κρησφύγετο καλλιτεχνικό, για να μπορεί να ονειρεύεται τα πράγματα αλλιώς. «Όταν μπήκα στη σχολή του Εθνικού, 18 χρονών, μου είχαν χρεώσει το κωμικό πολύ βαριά. Έμεινα και στο ίδιο έτος λόγω “ανωριμότητας”, μου είπαν “πώς θα παίξεις Άμλετ;”. Δηλαδή γιατί να μην παίξει και τον Άμλετ και τον Ρωμαίο ένας υπέρβαρος, γοητευτικός ηθοποιός, που να σπάει και το μπαλκόνι; Σκεφτόμουν ότι δεν κάνουν για μένα τα κλασικά κείμενα μέχρι που είδα τον Βυσσινόκηπο του Καραθάνου και απελευθερώθηκα.
Αυτό εννοώ κρησφύγετο, γιατί είμαστε πολύ μόνοι μας οι άνθρωποι και ενώ συνάπτουμε σχέσεις μεταξύ μας, διάγουμε το βίο μας σαν χωρισμένοι. Δεν έχουμε αίσθηση του μαζί. Εγώ ήθελα να δουλέψω με τον Καραθάνο, την Κιτσοπούλου, γιατί έχουν μια σχέση με το θέατρο “ετεροαρδευόμενη”, ποτίζεται από αλλού αυτό που κάνουν. Αυτοί οι άνθρωποι με ενδιαφέρουν, που νιώθεις ότι και κάτι άλλο τους βασανίζει, πέρα από τη σκηνή. Αυτό σου δίνει και μια ελαφράδα. Δεν ιδρώνει κάποιος να σε φέρει κοντά του, πετυχαίνεις κάτι καλύτερα όταν το θες λιγότερο. Δεν έχεις αυτή την απελπισμένη ανάγκη που σε κάνει δεσμώτη της ίδιας σου της ματαιοδοξίας».
Ηθοποιός ο Πάνος ήθελε να γίνει πάντα, από τριών ετών, όταν έβλεπε κινούμενα σχέδια στην τηλεόραση. Όταν είδε τα 101 σκυλιά της Δαλματίας στο σινεμά κατάλαβε το αδιανόητο: ότι υπάρχουν άνθρωποι που παίζουν αυτό που έβλεπε στα καρτούν. Ο κύβος ερρίφθη πολύ νωρίς, όπως νωρίς άρχισε και η μανία του να κάνει σκηνές από διάφορα έργα που βιντεοσκοπούσε ο πατέρας του, ενώ εκείνος τεχνηέντως έσπρωχνε τα ξαδέλφια του εκτός κάδρου για να μείνει στο τέλος μοναδικός πρωταγωνιστής.
«Η μανία συνεχίστηκε με ταινίες μικρού μήκους που τραβούσα στο εξοχικό μας στις Σπέτσες. Έτσι πέρασε η εφηβεία μου, φτιάχνοντας ταινίες για να δημιουργήσω ένα παρελθόν, αυτό που προσπαθείς να φτιάξεις όταν είσαι μικρός και θέλεις να το σβήσεις όσο μεγαλώνεις».
Πώς ένας τόσο ντροπαλός τύπος εκτίθεται, πώς δεν τον τρομάζει τίποτα όταν ανεβαίνει στη σκηνή; Μου το εξηγεί αβίαστα: «Στο θέατρο νομίζω ότι είμαστε σε μεγαλύτερη αρμονία με τον εαυτό που θα θέλαμε να έχουμε. Διαισθάνομαι ότι εμείς οι ηθοποιοί είμαστε ελλειμματικές προσωπικότητες, το να φοράς κάθε μέρα ρούχα που δεν είναι δικά σου, να λες λόγια που δεν είναι δικά σου, είναι μια παράνοια. Εγώ δεν θα μπορούσα να κάνω αυτήν τη δουλειά αν δεν είχα την τρέλα να σκέφτομαι και να θέλω να με αγαπάνε ακόμα και οι καρέκλες.
Έτσι, βγαίνω και παίζω έχοντας την ψευδαίσθηση ότι όλοι περιμένουν να με δουν, εκεί απευθύνομαι, δεν σκέφτομαι ότι κάποιος έρχεται αρνητικά διακείμενος. Βέβαια, στη ζωή είναι χειρότερα, σκέψου να μην εισπράξεις την τρυφερότητα και την αποδοχή. Στη ζωή κρατάω την αναπνοή μου με πράγματα που διαρκώς με εκπλήσσουν, στο θέατρο πιάνω τον εαυτό μου να αναπνέει καλύτερα. Βγαίνεις να μοιράσεις ό,τι έχεις και αλίμονο αν παίζεις έχοντας τον φόβο του κοινού».
Όταν ήταν παιδί, ο Πάνος είχε τόση ανάγκη να τον αποδεχτούν, που έκανε διαρκώς αστεία. «Έφτανα σε βαθμό γελιοποίησης για να είμαι αποδεκτός και όταν το κατάλαβα, τρομοκρατήθηκα τόσο που πήγα στο άλλο άκρο. Ξέρω ότι οι άνθρωποι ευχαριστιούνται την παρέα μου, έχω χιούμορ, αλλά αυτό το “επάγγελμα κωμικός” είναι εφιάλτης για μένα. Δηλαδή αν η δουλειά μου είναι εκ προοιμίου να λέω αστεία ή ανέκδοτα για να σε κάνω να γελάσεις, αν αυτό έρχεσαι να δεις, τρομάζω και μου φαίνεται και στενόχωρο.
Η κωμωδία είναι ένας τόπος μαγικός και μια παγίδα. Προσφέρεις το μέγιστο, όταν κάνεις τον άλλο να γελάει το εξαργυρώνεις, παίρνεις ένα τεράστιο κύμα ανταπόδοσης εκείνη τη στιγμή, σαν να παίρνεις ένα απίστευτο ναρκωτικό. Ενώ στο δράμα κρατάς την αναπνοή σου μέχρι το τέλος που θα ζυγίσεις το χειροκρότημα. Εγώ δεν το χαίρομαι κιόλας, ντρέπομαι».
Μου αποκαλύπτει ότι ετοιμάζει μόνος του μια ταινία μεγάλου μήκους, «κάτι μεταξύ Γούντι Άλεν και Στάθη Ψάλτη» με τίτλο Η αγάπη το βάζει στα πόδια. Τον Στάθη Ψάλτη τον θυμάται με τρυφερότητα, από αυτόν άκουσε πρώτη φορά καλά λόγια.
«Με ρώτησε “πώς σε λένε;”, εγώ φοβήθηκα, σκέφθηκα θα μου πει “μην κάνεις κωμικά”. “Πάνο”, του λέω. “Επίθετο;” Παπαδόπουλος. “Πανούλη, είσαι πολύ καλός, το είδα και δεν μπορούσα να μη σ’ το πω. Κάποιοι θα το πουν ευκολία το ταλέντο που έχεις. Θα τους γράψεις και θα δουλέψεις πολύ, με κόπο, λέξη τη λέξη. Και να μάθεις να δέχεσαι την επιτυχία όπως και την αποτυχία, με σεμνότητα. Και θα σε βοηθήσω”. Πραγματικά, όταν τέλειωσαν οι παραστάσεις, πήρε τηλέφωνο σπίτι μου και έδωσε στον πατέρα μου το τηλέφωνο ενός παραγωγού. Δεν το ξεχνάω ποτέ».
Ο Πάνος κάνει συλλογή από φιγούρες Ντίσνεϊ που παραγγέλνει στο εξωτερικό. Ίσως υπάρχει εξήγηση, όπως λέει, «θέλω να κρατήσω έναν κόσμο ατόφιο, γιατί στη δουλειά κάνεις έναν κόπο δυσανάλογο για κάτι θνησιγενές, κάτι που πεθαίνει, εξατμίζεται. Είναι σαν τον στίχο του Αργύρη Χιόνη “ανάμεσα στα δάχτυλά μου και τη σάρκα σου, όσο σφιχτά κι αν σε κρατώ, τρυπώνει πάντα ο χρόνος”». Δεν έχει δικό του ζώο γιατί φοβάται τον αποχωρισμό, ταΐζει και φροντίζει τα αδέσποτα, που του έμαθαν ότι η αγάπη είναι κάτι πρακτικό.
«Κάποτε μου αρκούσε να ακούω για την αγάπη, τώρα πρέπει να συντονίζεται με τα έργα». Είναι χαρακτήρας υποχωρητικός και ακολουθεί πιστά μια ατάκα του Τζακ Νίκολσον: «Ποτέ μην τσακώνεσαι με κάποιον που δεν αγαπάς». «Όταν την άκουσα λύθηκαν τα μάγια στο κεφάλι μου, ο κόπος που θα κάνεις για να συγκρουστείς με έναν άνθρωπο προϋποθέτει την ανάγκη σου να συνεχίσεις αυτήν τη σχέση, αλλιώς δεν αξίζει τον κόπο να συγκρουστείς, σπαταλάς τον χρόνο σου. Στη δουλειά έχω ακόμα περισσότερη αντοχή, ανέχεσαι κάποιες δυστροπίες, όχι κακοποιητικές συμπεριφορές, αυτό δεν το κουβεντιάζουμε καν».
Ωστόσο, δεν έχει υπομονή με τα μεγάλα μυθιστορήματα, διαβάζει διαρκώς ποίηση, εκεί βρίσκει τον κόσμο του, ζει μέσα στους κραδασμούς και τη σαγήνη της γλώσσας, «ούτε σειρές μπορώ να δω», λέει, «μόνο ταινίες».
Η ιδέα με την οποία δεν μπορεί να συμβιβαστεί είναι ότι είμαστε αναλώσιμοι. «Με πληγώνει, δεν θέλω να το πιστεύω, δεν μπορώ να συμβιβαστώ με την ιδέα ότι είμαστε τόσο περαστικοί από τη ζωή των ανθρώπων, ότι δεν πιάνουμε τόπο στη ζωή κάποιων που αγαπήσαμε. Πάντα με ανακουφίζει η εικόνα ότι κάποια στιγμή, σαν φύσημα αέρα, θα έρθει η σκέψη κάποιου προσώπου, ακόμα και αν χαθήκαμε».
Με τη Λένα Κιτσοπούλου δουλεύουν για τέταρτη φορά. Τη θαύμαζε απ’ όταν ήταν στη σχολή, ήταν εκείνη που τον απελευθέρωσε με τρυφερότητα και γενναιοδωρία.
«Η Λένα δεν σε κρίνει ποτέ, ντρέπεται να σε διορθώσει, είναι φύσει ευγενής άνθρωπος, από τους πιο ευγενείς που έχω γνωρίσει, το ξέρεις κι εσύ, και όλοι όσοι είμαστε στη δουλειά. Είναι ένας άνθρωπος που καλλιτεχνικά χτυπάει με γενναιότητα το κεφάλι του στον τοίχο, είναι ίσως η μόνη γυναίκα που έχουμε που περνάνε όλα από τα χέρια της, που από το κείμενο μέχρι την τελευταία λεπτομέρεια είναι όλα μια καλλιτεχνική εγκατάσταση. Αυτό ακριβώς κάνουμε τώρα, όλα θα είναι σε εξέλιξη, οι παραστάσεις θα αλλάζουν.
Φτιάχνει ένα κινούμενο έργο τέχνης, ρευστό, υπό διαμόρφωση, όχι αμιγώς θεατρικό. Μιλάει για τον έρωτα με τον ερεθιστικό τρόπο που το κάνει πάντα, μιλάει για ανθρώπους που προσπαθούν να κάνουν κέφι με την απελπισία και την απόγνωση των προσώπων που αναλώνονται στο να δείξουν ότι συμμετέχουν γιατί έτσι πρέπει σήμερα και είναι σε αναμονή του έρωτα με τον τρόπο του Τσέχοφ, έναν τρόπο τόσο εξαντλητικό που μπορεί να σε οδηγήσει και στην αποκτήνωση.
Κάθε φορά που δουλεύω με ανθρώπους σαν τη Λένα σκέφτομαι ότι η ζωή απροσδόκητα με έφερε κοντά με ανθρώπους που θαυμάζω, που θέλω να έχω στη ζωή μου, που κάθε φορά με εκπλήσσουν και είμαι πάντα ευγνώμων γι’ αυτό».
Ο Πάνος Παπαδόπουλος συμμετέχει στην παράσταση «Η προξενήτρα» στο Θέατρο Ρεξ-Μαρίκα Κοτοπούλη έως τις 28/4/24. Τον Μάιο θα είναι ένα από τα πρόσωπα του έργου της Λένας Κιτσοπούλου «Και λέγε, λέγε».
Βρείτε περισσότερες πληροφορίες για την θεατρική παράσταση «Η προξενήτρα» εδώ
Το άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
