Μια ιστορία της οποίας οι ρίζες φτάνουν ως τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό. Μια γυναίκα που «παραδίδει» την αφήγηση της ζωής της σε μία από τις πιο αβανγκάρντ χορευτικές ομάδες της Ευρώπης.
Δεκατέσσερις μουσικοί από το Κέιπ Τάουν, το Μάλι, τη Βραζιλία, την Πορτογαλία, την Τυνησία, που μπορεί να μην ξέρουν να διαβάζουν καλά νότες, αλλά ερμηνεύουν με τον πιο ουσιαστικό, βιωματικό τρόπο μια μουσική που σε αγγίζει ως τα σπλάχνα. Λυρικοί τραγουδιστές και χορευτές που κινούνται μεθυσμένοι από το «Ρέκβιεμ» του Μότσαρτ.
Στοιχεία στο σκηνικό που παραπέμπουν στο Ολοκαύτωμα. Ατμόσφαιρα που άλλοτε σε βυθίζει σε μια μυστηριώδη θρησκευτική τελετή και άλλοτε σε ανυψώνει ως τον βωμό μιας αφρικανικής γιορτής. Και πίσω από τις κουρτίνες, στη μεγάλη οθόνη, η ιστορία ενός κοριτσιού από την Αφρική που μοιράζεται μαζί μας τις τελευταίες της ώρες.
Ο 58χρονος Βέλγος χορογράφος Αλέν Πλατέλ και ο συμπατριώτης του συνθέτης Φαμπρίτσιο Κασόλ, της κολεκτίβας C de la B, κεντούν πάνω στο εμβληματικό κύκνειο άσμα του Mότσαρτ τζαζ μοτίβα, οπερατικές άριες και παραδοσιακά μουσικά ιδιώματα από την Αφρική και φέρνουν στην Αθήνα την τελευταία τους δημιουργία Requiem pour L.
Με το που αρχίζω να μιλάω για ένα καινούργιο πρότζεκτ, το πρώτο συναίσθημα που νιώθω είναι μια ενστικτώδης επιθυμία. Έπειτα έρχεται κατευθείαν ο πανικός και καταλήγουμε στην αυτοσυγκέντρωση, που τα νικά όλα.
Το απίθανο καλλιτεχνικό δίδυμο αποθεώνει την οικουμενικότητα, ξεπερνά στεγανά, επιμένει πως το μόνο αυτονόητο στον κόσμο της τέχνης είναι η συνύπαρξη κι έχει εδώ και χρόνια βρει τον τρόπο να μας συνταράσσει με τις ανατρεπτικές αναγνώσεις των αριστουργημάτων του κλασικού ρεπερτορίου (θυμηθείτε το ταίριασμα συνθέσεων του Μοντεβέρντι με παλαιά ντοκιμαντέρ ασθενών που έπασχαν από υστερία στο σπουδαίο vsprs ή το χορογραφικό τους ποίημα pitié!, όπου ταύτισαν τα «Κατά Ματθαίον Πάθη» του Μπαχ με τα πιο ακατανίκητα συναισθήματα).
«Ο Μότσαρτ πέθανε πριν ολοκληρώσει το "Ρέκβιεμ", αλλά άφησε σ' εκείνους που τελικά το έκαναν (μεταξύ αυτών και ο μαθητής του Φραντς Ζίσμαϊρ) σημαντικά χειρόγραφα που τους κατεύθυναν.
»Αυτή η ιδιαιτερότητα του ανολοκλήρωτου έργου μου έδωσε την πρώτη αφορμή για σκέψη και με ιντρίγκαρε να το δουλέψω, συνδυάζοντάς το με μουσικές άλλων παραδόσεων» λέει ο Φαμπρίτσιο Κασόλ από την άλλη άκρη του τηλεφώνου.
«Ήθελα να το δω να ζωντανεύει σε περιβάλλον αληθινό, ταυτισμένο με γεγονότα σημερινά, και να κοιτάξω ποια άλλα συναισθήματα, πέραν της θλίψης, μπορούν να εμπεριέχονται σε έναν ύστατο καλλιτεχνικό αποχαιρετισμό. Στην πραγματικότητα, δεν ξανασυνθέτω το Ρέκβιεμ αλλά επαναπροσδιορίζω μια τελετουργία, καθώς, ως γνωστόν, δεν θρηνούν όλοι οι λαοί με τον ίδιο τρόπο.
»Δεν σας κρύβω ότι έχω μεγάλη αγωνία για το πώς θα φανεί η παράσταση στο ιδιοσυγκρασιακό αθηναϊκό κοινό, αφού, μετά το Λονδίνο και τη βόρεια Ευρώπη, είστε ο πρώτος μας σταθμός στον Νότο».
— Η L., στην οποία αφιερώνετε την παράσταση, ποια είναι;
Είναι η Λούσι που γεννήθηκε στο Κονγκό, υιοθετήθηκε, ταξίδεψε στην Ευρώπη αλλά... Στην πραγματικότητα δεν ξέρω πόσα μπορώ να σας αποκαλύψω για τη διαδρομή της. Είναι μια γυναίκα που μας εμπιστεύτηκε τις τελευταίες στιγμές της ζωής της, καθώς ήξερε ότι το τέλος της πλησιάζει. Μας χάρισε το προσωπικό της ρέκβιεμ. Όμως, καθώς η διαδικασία υπήρξε πολύ επώδυνη για όλους όσοι τη μοιραστήκαμε, θα ήθελα να σεβαστώ την ιδιωτικότητα των στιγμών.
Στην παράσταση προβάλλεται μια ταινία με την ίδια πρωταγωνίστρια που θα σας λύσει τις απορίες. Είναι μια συγκλονιστική συνομιλία ανάμεσα σ' εκείνη και τους μουσικούς που ερμηνεύουν επί σκηνής τη χορογραφία. Με το φιλμάκι αυτό θα νιώσετε ότι είστε στο ίδιο δωμάτιο με τη Λούσι.
— Άρα, το τραγικό της ιστορίας της ήρθε και συνδέθηκε με το «Ρέκβιεμ»;
Η ενασχόλησή μας με το συγκεκριμένο έργο του Μότσαρτ διαρκεί χρόνια. Τουλάχιστον τρία το δουλεύουμε με τον Πλατέλ και σχεδόν δύο κάνω εγώ πρόβες με τους μουσικούς. Σε αυτό το διάστημα η τύχη, που λένε οι Γάλλοι, έφερε τη Λούσι στον δρόμο μας.
Ο Αλέν γνώριζε τη γυναίκα αυτή, η οποία κάποια στιγμή τού αποκάλυψε ότι είχε παρακολουθήσει πολλές φορές την προηγούμενη παράστασή μας Coup Fatal, που ήταν εμπνευσμένη από την κονγκολέζικη μουσική.
Όταν, λοιπόν, άκουσε ότι προετοιμάζαμε κάτι σχετικό με το Ρέκβιεμ, και καθώς ήξερε ότι επρόκειτο να πεθάνει, μας πρότεινε κοιτάξουμε την ιστορία της. Λέξη-λέξη και νότα-νότα συμπληρώσαμε το κοινό παζλ.
— Εκτός από τον θάνατο, ποια άλλα βασικά ζητήματα θίγει το «Requiem pour L.»;
Είναι μια τελετή για τη ζωή. Τι άλλο θα μπορούσε να συνομιλήσει με τον θάνατο; Θίγονται όμως και ζητήματα που αφορούν τον τρόπο που ο καθένας χάνει τη ζωή του.
Για παράδειγμα, οι σκηνικές αναφορές στο Μουσείο του Ολοκαυτώματος είναι ένας πολύ σαφής τρόπος να μιλήσεις με ένα μόνο σύμβολο για την οποιαδήποτε μαζική εξόντωση ανθρώπων. Από την άλλη, η Λούσι αντιπροσωπεύει όλους τους μεμονωμένους μοναχικούς θανάτους στον πλανήτη.
— Δεν φοβάστε την αναμέτρηση με τα αριστουργήματα των Μότσαρτ, Μοντεβέρντι, Μπαχ, που σας αρέσει να «σκαλίζετε»;
Φυσικά φοβάμαι! Με το που αρχίζω να μιλάω για ένα καινούργιο πρότζεκτ, το πρώτο συναίσθημα που νιώθω είναι μια ενστικτώδης επιθυμία. Έπειτα έρχεται κατευθείαν ο πανικός και καταλήγουμε στην αυτοσυγκέντρωση, που τα νικά όλα.
— Πείτε μου με μια λέξη τι κρατά τη δημιουργική σας σχέση με τον Αλέν Πλατέλ ζωντανή;
Το μυστήριο. Αυτό από μόνο του αρκεί για να δημιουργήσει την αρχική σύνδεση και τη μετέπειτα συμβατότητα. Τα συναισθήματα που προέκυψαν στο πρώτο λεπτό της συνάντησής μας έχουν πλέον δημιουργήσει ένα δέντρο με γερές ρίζες. Βρήκαμε τρόπο να συνεργαζόμαστε και να συνυπάρχουμε. Είναι ο αδερφός μου.
Αφήστε που όλο και περισσότεροι μας αντιμετωπίζουν σαν ένα και πολύ συχνά δεν ξεχωρίζουν ποιος είναι ο Αλέν και ποιος ο Φαμπρίτσιο. Συχνά τους μπερδεύουμε κι εμείς, που επίτηδες συστηνόμαστε με λάθος όνομα. Έχει πολλή πλάκα.
— Τελικά, εγώ με ποιον μιλούσα τόσην ώρα;
Μμμμμ, με τον Φαμπρίτσιο.
— Και στην Αθήνα ποιος από τους δύο θα έρθει;
Εγώ, αλλά, σας παρακαλώ, αν ακούσετε κάποιον στη Στέγη να συστήνεται ως Αλέν Πλατέλ, μην τον διαψεύσετε. Μη μας καρφώσετε!
Ιnfo:
Alain Platel & Fabrizio Cassol
«Requiem pour L.»
12-15/4/18
20:30
Κεντρική Σκηνή
Στέγη Ιδρύματος Ωνάση
σχόλια