Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
"It's a sad and beautiful world": Ένας χίπστερ παλαιάς κοπής «Στην παγίδα του νόμου» του Τζάρμους (1986)
1

«Δεν είμαι κομπάρσος μωρό μου / είμαι πρωταγωνιστής» κοκορεύεται ο Τομ Γουέιτς στο τραγούδι του "Goin' Out West" από το άλμπουμ Bone Machine του '92 («ξέρω και καράτε / ξέρω και βουντού», λένε παρακάτω οι στίχοι).

Στο σινεμά πάντως έχει υπάρξει και τα δύο. Για την ακρίβεια, κομπάρσος δεν ήταν ποτέ. Ακόμα και σε δεύτερους ρόλους - που είναι και οι περισσότεροι – λειτουργεί ως εκλεκτός καλεσμένος ή μυστηριώδης «απρόσκλητος» ξένος που ακόμα και ο λίγος χρόνος που εμφανίζεται είναι αρκετός για να απογειώσει με την παρουσία του (και την φορτωμένη με αλλόκοτα βιώματα βραχνή εκφορά του λόγου του) μια ταινία στο δικό του, ιδιαίτερο, συχνά απόκοσμο, αλλά ποτέ ψυχρό, σύμπαν.

Σε γενικές γραμμές, είναι πικρή μάλλον παρά ένδοξη η ιστορία των καταξιωμένων μουσικών και ειδικά των ροκ σταρ στο σινεμά. Ο Τομ Γουέιτς, ακόμα κι όταν υποδύεται μια εκδοχή της δημόσιας εικόνας του ως τραγουδοποιού και ερμηνευτή, ποτέ δεν εκτροχιάζει την κινηματογραφική αφήγηση. Αντίθετα, συμβάλλει στην πιστοποίηση της γνησιότητας της πλοκής προσφέροντας έναν αβίαστο και αιώνιο ανθρωπισμό, ακόμα κι όταν υποδύεται από μηχανής θεούς – ή δαίμονες.

Ο Τομ Γουέιτς, ακόμα κι όταν υποδύεται μια εκδοχή της δημόσιας εικόνας του ως τραγουδοποιού και ερμηνευτή, ποτέ δεν εκτροχιάζει την κινηματογραφική αφήγηση. Αντίθετα, συμβάλλει στην πιστοποίηση της γνησιότητας της πλοκής προσφέροντας έναν αβίαστο και αιώνιο ανθρωπισμό, ακόμα κι όταν υποδύεται από μηχανής θεούς – ή δαίμονες.

Δεν πρόκειται για κάποιον χαμαιλέοντα της υποκριτικής φυσικά, ούτε όλες οι ταινίες που έχει παίξει είναι αριστουργήματα –κάποιες σαφώς και είναι– όμως είναι πάντα μια παραπάνω από καλοδεχούμενη και θερμή παρουσία που σε ψήνει να παραμείνεις μάρτυρας στα δρώμενα επί της οθόνης, ακόμα κι όταν όλα τα υπόλοιπα στοιχεία του έργου συνηγορούν για το αντίθετο.

Ας θυμηθούμε λοιπόν κάποιες από τις πιο ξεχωριστές εμφανίσεις του σε μια «δεύτερη» καριέρα (που κάποιες φορές είναι σα να συμπληρώνει την πρώτη) που κρατά γερά εδώ και σαράντα ακριβώς χρόνια...

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Κινηματογραφικό ντεμπούτο στο "Paradise Alley" (1978) σε σκηνοθεσία Σιλβέστερ Σταλόνε.

Εν αρχή ήταν η ταινία "Paradise Alley" (1978) σε σκηνοθεσία Σιλβέστερ Σταλόνε όπου ο Τομ Γουέιτς υποδύεται τον «Μαμπλς», έναν «καταραμένο» πιανίστα σ' ένα ομιχλώδες από την κάπνα και τη μοιρολατρική ατμόσφαιρα lounge bar στη Νέα Υόρκη του 1946. Αυτά. Η παρθενική παρουσία του στην οθόνη αποτελεί (ίσως) και τον μοναδικό λόγο να δει κάποιος το φιλμ.

Μερικά χρόνια αργότερα –και ενώ είχε ήδη ξεκινήσει η μακρόχρονη συνεργασία του με τον Κόπολα, καθώς είχε γράψει το υπέροχο σάουντρακ για το εγκληματικά υποτιμημένο "One For The Road"– θα ξεκινούσε πιο επίσημα η κινηματογραφική του καριέρα με την εμφάνισή του στις δύο ταινίες που γύρισε τη μια μετά την άλλη ο σκηνοθέτης των «Νονών» και ήταν βασισμένες στις νοσταλγικές νεανικές νουβέλες της S.E. Hinton: το "Outsiders" και το "Rumble Fish"(«Ο Αταίριαστος»), και οι δύο παραγωγής 1983. 

Στο δεύτερο (και καλύτερο) είχε και περισσότερο χρόνο στην οθόνη, στο ρόλο του Μπένι, του στωικού και θυμόσοφου ιδιόκτητη του μπιλιαρδάδικου που σύχναζε το νεανικό καστ της ταινίας.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Στο ρόλο του Μπένι, του στωικού και θυμόσοφου ιδιόκτητη του μπιλιαρδάδικου που σύχναζε το νεανικό καστ του "Αταίριαστου" (1983)

Την επόμενη χρονιά θα εμφανιζόταν και στο "Cotton Club" (και πάλι σε σκηνοθεσία Κόπολα) σε μικρότερο ρόλο, αυτή τη φορά όμως ούτε η παρουσία του δεν μπορούσε να σώσει αυτό το βαθιά προβληματικό έπος για την εποχή της τζαζ και της ποτοαπαγόρευσης.

Δύο χρόνια αργότερα όμως, θα έδινε ρέστα σ' έναν (πρωταγωνιστικό μάλιστα) ρόλο κομμένο και ραμμένο στα μέτρα του, υποδυόμενος έναν χίπστερ παλαιάς κοπής που καταλήγει στο ίδιο κελί με τον Τζον Λιούρι και τον Ρομπέρτο Μπενίνι, στην πολυαγαπημένη ασπρόμαυρη ελεγεία για losers του Τζάρμους «Στην παγίδα του νόμου» (Down by Law, 1986).

Η παρουσία του ήταν καταλυτική για την ταινία, όχι μόνο ως κεντρικός ερμηνευτής αλλά και ως δημιουργός των δύο τραγουδιών από το αξεπέραστο άλμπουμ του Rain Dogs –το "Jockey Full of Bourbon" και το "Tango Till They're Sore"– που δεσπόζουν στην ηχητική μπάντα του φιλμ.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Βαθιά συγκινητικός πλάι στον Τζακ Νίκολσον και την Μέριλ Στριπ στο "Ironweed" (1987).

Μεγάλο (και βαθύτατα συγκινητικό - βουρκώνω και που το σκέφτομαι, αλλά και κάθε φορά που βλέπω καδραρισμένες σκηνές από την ταινία στο μπαρ «56» της Πλουτάρχου) ρόλο είχε και στην επόμενη ταινία που έπαιξε, το "Ironweed" («Ξένοι στην ίδια πόλη», 1987) του Έκτορ Μπαμπένκο από το βιβλίο του Γουίλιαμ Κένεντι, πλάι στον Τζακ Νίκολσον και την Μέριλ Στριπ – απόκληροι (και άστεγοι) και οι τρεις της ζωής και του έρωτα στην Αμερική της οικονομικής ύφεσης του μεσοπολέμου.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Ασύλληπτος ως Ρένφιλντ στον «Δράκουλα» (1992)

Ξανά στην στοργική αγκαλιά του Φράνσις Φορντ Κόπολα μερικά χρόνια μετά, με άλλον ένα σημαντικό ρόλο στον «Δράκουλα» του 1992. Η ερμηνεία του στον ρόλο του Ρένφιλντ –του πρώην συνεργάτη του διώκτη βαμπίρ Βαν Χέλσινγκ που χάνει με μεγαλειώδη τρόπο τα λογικά του μετά από την συνάντησή του με τον κόμη Δράκουλα– είναι τόσο εμπνευσμένη που θα έπρεπε να αποτελεί υπόδειγμα βραβείου Όσκαρ β' ανδρικού ρόλου.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
"Short Cuts" (1993): Με την Λίλι Τόμλιν στους ρόλους ενός μεσήλικου ζευγαριού – εκείνη σερβιτόρα, εκείνος αλκοολικός οδηγός λιμουζίνας – που παρά τις αντιξοότητες, κατοχυρώνουν μια αξιοζήλευτη λούμπεν ευζωία.

Εξαιρετικός και απολύτως πειστικός και πάλι, ήταν και την επόμενη χρονιά στη μνημειώδη σπονδυλωτή ταινία του Ρόμπερτ Άλτμαν "Short Cuts" («Στιγμιότυπα», 1993), βασισμένη σε διηγήματα (και ένα ποίημα) του Ρέιμοντ Κάρβερ. Το ντουέτο του με την Λίλι Τόμλιν στους ρόλους ενός μεσήλικου ζευγαριού –εκείνη σερβιτόρα, εκείνος αλκοολικός οδηγός λιμουζίνας– που παρά τις αντιξοότητες, κατοχυρώνουν μια αξιοζήλευτη λούμπεν ευζωία, είναι από τις πιο αξέχαστες βινιέτες μιας μεγάλης ταινίας.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Ως Μεφιστοφελής α λα Τομ Γουέιτς στον "Φανταστικός κόσμο του Δρ. Παρνάσους" (2009) του Τέρι Γκίλιαμ.

Ακολούθως, ο Τομ Γουέιτς συγκεντρώθηκε περισσότερο στη μουσική του, χωρίς όμως να διακόψει τις σποραδικές (και πάντα απολαυστικές) εμφανίσεις του στο σινεμά, συνήθως σε ταινίες χαμηλότερου βεληνεκούς από τις παραπάνω –με εξαίρεση ίσως το ρόλο του Μεφιστοφελή στην χαοτική φαντασμαγορία «Ο φανταστικός κόσμος του Δρ. Παρνάσους» (2009) του Τέρι Γκίλιαμ– κάποιες όμως από αυτές παρουσιάζουν ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον που συχνά οφείλεται στο δικό του αποτύπωμα πάνω τους.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Απόκοσμα εκκεντρικός στο μετα-αφηγηματικό θρίλερ "Seven Psychopaths" (2012) του Ιρλανδού σκηνοθέτη και κορυφαίου σύγχρονου θεατρικού συγγραφέα Μάρτιν ΜακΝτόνα.

Όπως για παράδειγμα στην μαύρη κωμωδία "Wristcutters: A Love Story" (2006) του Γκόραν Ντούκιτς που μου έχει κολλήσει στο μυαλό από τότε που την είδα πρώτη φορά (νοικιασμένη από τα πιο ξεχασμένα ράφια του βίντεο κλαμπ). Ποιος μπορεί να αντισταθεί σε μια ταινία όπου όλοι οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι αυτόχειρες ή επίδοξοι αυτόχειρες και ο Τομ Γουέιτς είναι ο καθοδηγητής τους στο καθαρτήριο;

Ή στο μετα-αφηγηματικό θρίλερ "Seven Psychopaths" (2012) του Ιρλανδού σκηνοθέτη και κορυφαίου σύγχρονου θεατρικού συγγραφέα Μάρτιν ΜακΝτόνα, όπου υποδύεται με αυθεντικό πάθος και ανήσυχη συστολή έναν τύπο που κρατά σφιχτά ένα λευκό λαγουδάκι και αφηγείται τα κατορθώματά τους ως κατά συρροή δολοφόνος κατά συρροή δολοφόνων.

Και Βάρδος και Θέσπις: Γιορτάζοντας τα 40χρονα του Tom Waits στη μεγάλη οθόνη Facebook Twitter
Στη νέα ταινία των αδελφών Κοέν, «Η μπαλάντα του Μπάστερ Σκραγκς», όπου πρωταγωνιστεί σε μια από τις έξι ιστορίες στο ρόλο του μονήρη και αποφασιστικού χρυσοθήρα ξεχασμένου από θεούς και ανθρώπους. Όχι όμως και από τον διάβολο.

Καταλήγουμε έτσι –και χωρίς να έχουν αναφερθεί πλείστοι άλλοι ρόλοι και αυτοαναφορικά «περάσματά» του στη μεγάλη οθόνη– στο σήμερα. Στην προηγούμενη εβδομάδα για την ακρίβεια όταν έγινε η παγκόσμια πρεμιέρα της νέας ταινίας των αδελφών Κοέν, «Η μπαλάντα του Μπάστερ Σκραγκς», όπου πρωταγωνιστεί σε μια από τις έξι ιστορίες στον ρόλο του μονήρη και αποφασιστικού χρυσοθήρα ξεχασμένου από θεούς και ανθρώπους. Όχι όμως και από τον διάβολο.

Ένα μοτίβο που μοιάζει να ταιριάζει συνολικά στην κινηματογραφική πορεία του σπουδαίου καλλιτέχνη που στις 7 Δεκεμβρίου θα κλείσει τα 69 του χρόνια.

Οθόνες
1

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Οθόνες / Η «Εκδίκηση των Σιθ» έγινε 20 χρονών και επιστρέφει στους κινηματογράφους

Το κλείσιμο μιας τριλογίας «Star Wars» που λοιδορήθηκε, για να επανεκτιμηθεί μερικώς όταν η νεότερη έπεσε θύμα των γενικευμένων culture wars και των ελάχιστων φιλοδοξιών της, επανεμφανίζεται στα σινεμά με αφορμή την επέτειο 20 χρόνων από την κυκλοφορία της.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Daily / Your Friends & Neighbors: Και ο πλούσιος λευκός πενηντάρης έχει ψυχή

Ο Τζον Χαμ υποδύεται τον επιτυχημένο επενδυτή που χάνει ξαφνικά το έδαφος κάτω από τα πόδια του σ΄αυτή την εκλεκτικά διασκεδαστική, κατά τόπους δραματική και συχνά διεισδυτική σάτιρα ηθών της πλουτοκρατικής ελίτ.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Κωστής Χαραμουντάνης / Κωστής Χαραμουντάνης: «Για να κάνω σινεμά μένω ακόμα στο πατρικό μου»

Ο 31χρονος σκηνοθέτης νιώθει πως ενηλικιώθηκε μαζί με την πρώτη του βραβευμένη ταινία, «Κιούκα: Πριν το τέλος του καλοκαιριού», κινηματογραφεί τις αναμνήσεις του και είναι μία από τις πιο μεγάλες ελπίδες του ελληνικού κινηματογράφου.
M. HULOT
«Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Thalia Mavros / «Το γυναικείο σώμα είναι το πρώτο που προσπαθεί να ελέγξει κάθε εξουσία»

Η διεθνώς βραβευμένη παραγωγός και σκηνοθέτις Thalia Mavros μιλά στη LIFO για τη νέα πραγματικότητα που διαμορφώνει η «αυτοκρατορία» του Τραμπ, καθώς και για τη θέση της γυναίκας σε έναν κόσμο που αλλάζει - και όχι προς το καλύτερο.
M. HULOT
«The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Οθόνες / «The last of us» - S02 : Να δεις τι σου 'χω για μετά

Το πρώτο επεισόδιο της δεύτερης σεζόν της αγαπημένης σειράς του HBO λειτουργεί ως εισαγωγή, συστήνοντας νέους χαρακτήρες, το περιβάλλον της δράσης, τη σχέση των παλιών χαρακτήρων με αυτό αλλά και μεταξύ τους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
«Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια ‘σύγχρονη’»

Οθόνες / «Κρίστοφερ Νόλαν, σε εκλιπαρώ, μην κάνεις την Οδύσσεια σύγχρονη»

Ο επιφανής μελετητής του Ομήρου και διευθυντής του New York Times Review of Books, Ντάνιελ Μέντελσον, περιγράφει στην εφημερίδα Telegraph τους τρεις βασικούς κανόνες που ελπίζει να τηρηθούν κατά τη μεταφορά της «Οδύσσειας» στη μεγάλη οθόνη.
THE LIFO TEAM
Movies

Οθόνες / Μια ταινία για τον Bloody Hawκ και άλλοι 8 λόγοι για να πάτε σινεμά

Αυτή την εβδομάδα έχουν την τιμητική τους τα κατασκοπικά θρίλερ, παίζει η επανέκδοση του Delicatessen και ένα ντοκιμαντέρ για τον δημοφιλή ράπερ που δεν απευθύνεται μόνο στο fan base του — όχι άλλο Minecraft.
THE LIFO TEAM
«Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Οθόνες / «Οι περισσότεροι κινηματογράφοι στην Αργεντινή έχουν μετατραπεί σε εκκλησίες ευαγγελιστών»

Με το βραβευμένο ντοκιμαντέρ Μουσείο της Νύχτας, ο Φερμίν Ελόι Ακόστα αναδεικνύει ένα πολύτιμο φωτογραφικό αρχείο για τη Νέα Υόρκη των δεκαετιών του ’70 και του ’80, ενώ μιλά στη LiFO για την αβεβαιότητα του μέλλοντος του κινηματογράφου στην Αργεντινή και τις πολιτικές αναταράξεις στη χώρα του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
JASON MOMOA

Οπτική Γωνία / Το σινεμά ως τοποθέτηση προϊόντος: Το «Minecraft» σπάει ταμεία

Η τεράστια επιτυχία της κινηματογραφικής διασκευής του δημοφιλούς παιχνιδιού θεμελιώνει μια νέα εποχή στο στουντιακό σινεμά που καθιστά την ταύτιση θεατή και καταναλωτή εντονότερη από ποτέ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Μυθολογίες / «Ο Βέγγος είναι το αγχολυτικό μου»: Οι 10 αγαπημένες ταινίες του Γιώργου Γάλλου

Από τον Κουροσάβα και τον Μπέργκμαν, από τις ταινίες της Pixar μέχρι τα Batman του Nόλαν, ο ηθοποιός φτιάχνει μια ετερόκλητη και ειλικρινή λίστα και πιστεύει ότι «σινεμά είναι να βλέπεις άλλες πλευρές του κόσμου».
ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ: ΝΙΝΕΤΤΑ ΓΙΑΚΙΝΤΖΗ
Εβελίνα Παπούλια: «Δεν μου χαρίστηκε τίποτα»

Oι Αθηναίοι / Εβελίνα Παπούλια: «Δεν μου χαρίστηκε τίποτα»

«Μην παίξεις ποτέ κωμωδία», της είχαν πει, αλλά τελικά το ευρύ κοινό τη λάτρεψε ως Μαρίνα Κουντουράτου. Όταν αποφάσισε να ερμηνεύσει τον ρόλο μιας τρανς γυναίκας, της είπαν «θα καταστραφείς». Ήταν πάντα τολμηρή και άφοβη. Και είναι η Αθηναία της εβδομάδας.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
 Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ: «Αν είσαι υπαρξιστής άθεος όπως εγώ, το ανθρώπινο σώμα είναι η ζωή σου»

Pulp Fiction / «Αν είσαι υπαρξιστής άθεος όπως εγώ, το ανθρώπινο σώμα είναι η ζωή σου»

Ο Ντέιβιντ Κρόνεμπεργκ επιστρέφει με το «Ο Κύριος των Νεκρών» και μιλά στη LiFO για τις σκέψεις του πάνω στο πένθος, την τεχνητή νοημοσύνη που του έλυσε τα χέρια, και εξηγεί γιατί ασχολείται διαρκώς με τρομακτικές καταστάσεις.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βαλ Κίλμερ: Ο άνθρωπος που θα (μπορούσε να) γινόταν σταρ

Απώλειες / Βαλ Κίλμερ (1959-2025): Ο άνθρωπος που θα μπορούσε να είχε γίνει σούπερσταρ

Έφυγε από τη ζωή ο Κρις του «Heat», ο Iceman του «Top Gun», ο «ξανθός» Μπάτμαν του Τζόελ Σουμάχερ, ο Τζιμ Μόρισον του Όλιβερ Στόουν, ο γκέι ντέτεκτιβ του «Kiss Kiss Bang Bang», ένας ηθοποιός που κατέγραψε μερικές αξέχαστες εμφανίσεις στο ενεργητικό του, μα δεν έκανε την αναμενόμενη καριέρα μεγάλου σταρ λόγω ατυχών συγκυριών αλλά και προσωπικών επιλογών.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ

σχόλια

1 σχόλια