21η Απριλίου 1967, μια τόσο μακρινή απουσία

21η Απριλίου 1967, μια τόσο μακρινή απουσία Facebook Twitter
Η εικόνα του Κατράκη στις ταινίες του Αγγελόπουλου έλεγε αλήθεια: μια δική μας, οικεία αλήθεια.
0

ΑΡΓΑ ΤΟ ΠΡΩΙ ΤΗΣ 21ης Απριλίου του 1967, ένας χωροφύλακας επισκέφτηκε το σπίτι μας στο Καρλόβασι. Εγώ και τα αδέλφια μου παίζαμε στο πίσω χωράφι. Ο πατέρας μου είχε προλάβει να πάει στο κέντρο της πόλης και να καταστρέψει κάποια αρχεία, έχοντας μάθει τα νέα για τη δικτατορία.

Σκέφτομαι πως από εκείνη τη μέρα που εγώ δεν ήμουν ούτε τεσσάρων και ο γονείς μου, γεννημένοι κι οι δυο το 1925, σαραντάρηδες, απέχουμε πια 56 χρόνια. Όσο απείχαν οι νέοι που πρωτοάκουσαν ροκ εν ρολ το 1956 από τις κυρίες με τα κρινολίνα και τις άμαξες με άλογα του 1900, όσο απέχουν οι άνθρωποι των πρώτων προσωπικών υπολογιστών τη δεκαετία του '80 από τους νέους της δεκαετίας του '30. 

Ο χρόνος είναι όμως μέγεθος υπαρξιακό και μυστήριο, όχι ακριβώς υπόθεση των χρονολογιών. Ιδίως ο χρόνος των οικογενειών που στάθηκαν, ελέω πολιτικής και Ιστορίας, στο μεταίχμιο των προσωπικών τους ιστοριών και των εθνικών, συλλογικών δραμάτων. Συνέβη απλά και με την ωμότητα των αιφνίδιων χτυπημάτων: η Ιστορία και η βία της «μάς έκλεψε» κάτι από την παιδική μας ηλικία. Ίσως γι’ αυτό δεν μπορέσαμε να απαλλαγούμε από τους θεούς και τους δαίμονες, από τα πάθη και τις μνήμες από δεύτερο και τρίτο χέρι. Δεν μπορέσαμε να γράψουμε κάτι διαφορετικό από τις πληγές μας.

Ο πατέρας μου επέστρεψε από την εξορία την άνοιξη του 1971. Αυτά τα τέσσερα χρόνια ειδωθήκαμε δυο φορές σε επισκεπτήριο των οικογενειών στους εξόριστους. Πράγματα που μοιάζουν από μια άλλη Ελλάδα που μέχρι και το κλίμα της έχει αλλάξει.

Ο πατέρας μου επέστρεψε από την εξορία την άνοιξη του 1971. Αυτά τα τέσσερα χρόνια ειδωθήκαμε δυο φορές σε επισκεπτήριο των οικογενειών στους εξόριστους. Πράγματα που μοιάζουν από μια άλλη Ελλάδα που μέχρι και το κλίμα της έχει αλλάξει. Οι χειμώνες εκείνοι κρατούσαν μήνες, ο ουρανός ήταν μολυβένιος, οι άνεμοι έφταναν συχνά τα δέκα ή και τα έντεκα μποφόρ. Άνθρωποι τυλιγμένοι σε γκρι παλτά, με γκρι παντελόνια, βάδιζαν κόντρα στον παγωμένο αέρα.

Η εικόνα του Κατράκη στις ταινίες του Αγγελόπουλου έλεγε αλήθεια: μια δική μας, οικεία αλήθεια. Έπειτα και το καλοκαίρι ήταν διαφορετικό, έντονο και συγχρόνως πιο επίσημο, πιο καλοντυμένο. Οι άνθρωποι είχαν τη ρουτίνα τους, πολλά πρόσωπα έμοιαζαν ευτυχισμένα σαν την μπριγιαντίνη των παλιών διαφημίσεων – θυμάμαι πως ένιωθες την κρυφή ζωή να βράζει γύρω σαν κάτι αόριστα ερωτικό.

Τελικά, μετά το 1974 συνειδητοποιήσαμε πως ασήμαντοι άνθρωποι μπορούσαν να σε βλάψουν, να σου κάνουν κακό. Θυμάμαι τους συνεργάτες ή οπαδούς της χούντας στο Καρλόβασι, στην πόλη μας. Άνθρωποι που μετά από λίγο καιρό μάς φέρονταν ευγενικά, με ωραία και καλά λόγια, τώρα πλέον θαυμαστές του πατέρα και της μάνας μου. Ένα είδος δημοκρατικής λήθης και ο χρόνος που άλλαζε πάλι τη διάταξη των πραγμάτων και την κλίμακα των πόνων.

Αυτοί είχαν χειροκροτήσει, εμείς βρίζαμε. Αυτοί οργάνωναν χοροεσπερίδες κι έκτοτε κι αυτή η λέξη έπεσε θύμα των άσχημων συνειρμών που γέννησε η εποχή.

Πενήντα έξι χρόνια μετά δεν θυμάμαι τις μέρες, αν είχε βροχές ή λιακάδες, το πώς πέρασαν ιδίως οι πρώτοι μήνες. Υπήρχε κάπου η αίσθηση πως είχαμε κάνει κάτι κακό (έτσι έλεγε το βλέμμα μερικών συμμαθητών) ή πως μας είχε αφαιρεθεί η κανονική ζωή για την οποία δεν είμασταν άξιοι. Έτσι ένιωσα κάποιες φορές εκείνο τον καιρό, περνώντας από το όνειρο στο παγωμένο νερό της πραγματικότητας, από τη λαχτάρα στη λύπη. Φάγαμε αρκετή λύπη κάποια χρόνια και σιωπές και καπνό στα δωμάτια. Όμως ο πατέρας έδειξε δύναμη και η μάνα μου στήριξε τη ζωή μας με τις αναλαμπές των νιάτων της, ώριμη και πικραμένη, κι όμως πάντα ανοιχτή στο καινούργιο.

Τελικά τα τραγούδια και τα βιβλία μάς έσωσαν. Η χούντα πέρασε, ανέκδοτο για τους πολλούς, πληγή για τους λίγους. Ήμασταν σε αυτούς τους τελευταίους.

Τώρα, στα πενήντα εννιά μου, γράφω για μια επέτειο, συνομιλώντας απλώς με τις αγαπημένες σκιές των νεκρών μου γονιών. Ακόμα ενηλικιώνομαι προσπαθώντας να καταλάβω το νόημα της εποχής τους και της δικής μας οφειλής.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Πλήθος άγνωστες φωτογραφίες από την Μακρόνησο στο διαδίκτυο για όλους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Πλήθος άγνωστες φωτογραφίες από την Μακρόνησο στο διαδίκτυο για όλους

Ένας νέος κόμβος δεδομένων των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας φέρνει στο φως ένα θησαυρό ψηφιοποιημένων ντοκουμέντων από μια εποχή εξοριών και μισαλλοδοξίας
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Κάνοντας σινεμά στα χρόνια της Δικτατορίας

Τέχνες και Αντίσταση σε σκοτεινούς καιρούς / Κάνοντας σινεμά στα χρόνια της Δικτατορίας

Μέσα από συνεντεύξεις με τον Παντελή Βούλγαρη και τον Νίκο Καβουκίδη, μνήμες από τον Θεόδωρο Αγγελόπουλο, ηχητικά ντοκουμέντα και σκηνές ταινιών, η Κωνσταντίνα Βούλγαρη μας μεταφέρει στα χρόνια της Δικτατορίας και στην κοινότητα των νέων, τότε, κινηματογραφιστών.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ ΒΟΥΛΓΑΡΗ
ΔΕΥΤΕΡΑ 17Διονύσης Σαββόπουλος - Γιώργος Μεράντζας: Ρεμπέτικο, κλαρίνο, Dylan, το τραγούδι στη δικτατορία

Τέχνες και Αντίσταση σε σκοτεινούς καιρούς / Διονύσης Σαββόπουλος - Γιώργος Μεράντζας: Ρεμπέτικο, κλαρίνο, Dylan, το τραγούδι στη δικτατορία

Ο Διονύσης Σαββόπουλος και ο Γιώργος Μεράντζας αφηγούνται στην Κωνσταντίνα Βούλγαρη ιστορίες για το τραγούδι στα χρόνια της Δικτατορίας σε ένα επεισόδιο με πολλή μουσική αλλά και συγκινητικά κομμάτια από παλιές συνεντεύξεις σπουδαίων καλλιτεχνών που δεν ζουν πια.
THE LIFO TEAM

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η Ζωή που τα λέει έξω από τα δόντια…

Οπτική Γωνία / Η Ζωή που «τα λέει έξω από τα δόντια»

Η Κωνσταντοπούλου είναι ίσως το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας συνολικής πολιτικής παρακμής που δεν συναντάται μόνο στη χώρα μας, για την οποία ευθύνη έχουν όσοι την ανέδειξαν ως πολιτική περσόνα και τώρα βλέπουν την πλάτη της στις δημοσκοπήσεις…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πύλος ένα προαναγγελθέν δυστύχημα

Ιλεκτρίσιτυ / Πύλος, ένα προαναγγελθέν δυστύχημα

Ο λόγος που οι θάνατοι των μεταναστών περνούν «απαρατήρητοι» είναι ένας λιγότερο ή περισσότερο φανερός ρατσισμός, μια προ-συνειδητή αξιολογική κρίση που διαχωρίζει τις ζωές σε σημαντικές και ασήμαντες, πενθήσιμες και μη.
ΧΑΡΗΣ ΚΑΛΑΪΤΖΙΔΗΣ
Μέσα στην Κιβωτό, δύο χρόνια μετά το σκάνδαλο 

Ρεπορτάζ / Μέσα στην Κιβωτό, δύο χρόνια μετά το σκάνδαλο 

Πώς κυλά σήμερα η ζωή στον εθελοντικό οργανισμό; Οι οικονομικές ατασθαλίες, ο κίνδυνος για «λουκέτο», οι αλλαγές στους χώρους, τα ίχνη του πατέρα Αντωνίου, οι αντιδράσεις των παιδιών και ο στόχος της αποϊδρυματοποίησης. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τα «μυστήρια» της Μήλου και το κρυφτούλι της τουριστικής υπερδόμησης στις Κυκλάδες

Ρεπορτάζ / Τα «μυστήρια» της Μήλου και το κρυφτούλι της τουριστικής υπερδόμησης στις Κυκλάδες

Μετά την κραυγαλέα υπόθεση ανέγερσης ξενοδοχείου στο Σαρακήνικο της Μήλου, το υπουργείο Περιβάλλοντος προχώρησε στην αναστολή έκδοσης νέων οικοδομικών αδειών στις περιοχές του νησιού για τις οποίες προτείνονται ειδικά μέτρα προστασίας μέσα από τις Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες.
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
trump hitler

Οπτική Γωνία / Είναι ο Τραμπ ο Χίτλερ των ημερών μας;

Εκατομμύρια πολίτες σε όλο τον κόσμο αναρωτιούνται αν όσα συμβαίνουν μετά την εκλογή του είναι πραγματικά ή πρόκειται για έναν κακό εφιάλτη. Όλα δείχνουν ότι έχουν πολλούς και βάσιμους λόγους γι’ αυτό.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΕΛΑΚΗΣ
Πώς θα επηρεαστεί η Ελλάδα από το νέο δόγμα Τραμπ;

Οπτική Γωνία / Πώς θα επηρεαστεί η Ελλάδα από το νέο δόγμα Τραμπ;

Το μπρα ντε φερ ΗΠΑ – Ουκρανίας, η Ε.Ε. και οι ευρύτερες συνέπειες. Μιλά στη LiFO ο δρ. Ευρωπαϊκής Ασφάλειας και Νέων Απειλών και κύριος ερευνητής του ΕΛΙΑΜΕΠ, Τριαντάφυλλος Καρατράντος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
μαρκο ρούμπιο

Daily / Σταυροί στο μέτωπο 

Ο σταυρός στο μέτωπο του Αμερικανού ΥΠΕΞ, μεταξύ άλλων δυσοίωνων σκέψεων, έφερε στο μυαλό τον βανδαλισμό από Χριστιανούς των αρχαίων αγαλμάτων, συχνά με την χάραξη ενός σταυρού στη μορφή τους, όπως η κεφαλή της Αφροδίτης στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο.  
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Εμπόλεμος «φιλελευθερισμός» ή για το τωρινό μας αδιέξοδο 

Οπτική Γωνία / Εμπόλεμος «φιλελευθερισμός» ή για το τωρινό μας αδιέξοδο 

Οι καταιγιστικές εξελίξεις μετά την εκλογή Τραμπ και το αδιέξοδο στην Ουκρανία, οδηγούν πλέον σε έναν ιδιόμορφο ευρωπαϊσμό της θωράκισης, της στρατιωτικοποίησης και των αντίστοιχων τεράστιων επενδύσεων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ιωάννα - Μαρία Γκέρτσου: «Δεν ξέρω πώς είναι ο κόσμος για τα μη τυφλά άτομα. Για μένα είναι αυτός που αντιλαμβάνομαι»

Κοκέτα / Ιωάννα - Μαρία Γκέρτσου: «Δεν ξέρω πώς είναι ο κόσμος για τα μη τυφλά άτομα. Για μένα είναι αυτός που αντιλαμβάνομαι»

Η ψυχολόγος στην παιδοψυχιατρική κλινική του νοσοκομείου παίδων «Αγία Σοφία» και συνιδρύτρια της πρώτης σχολής σκύλων οδηγών στη χώρα μας μιλά στην Κοκέτα.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ