Η Αθήνα τα έχει όλα: παράνομους παρκαδόρους που ιδιοποιούνται τον δημόσιο χώρο για τους πελάτες νυχτερινών κέντρων, οδηγούς με παντελή έλλειψη κοινωνικής ευαισθησίας που παρκάρουν όπου βρίσκουν, δρόμους με ρεκόρ παράνομης στάθμευσης. Εάν στα παραπάνω προστεθεί και ο παράγοντας της αυξημένης τουριστικής κίνησης, η κατάσταση γίνεται απολύτως σουρεαλιστική, καθώς τα εκατοντάδες λεωφορεία που κυκλοφορούν καθημερινά στην πόλη κάνουν την καθημερινότητα των πολιτών αφόρητη.
Το πιο θλιβερό εύρημα αυτού του ρεπορτάζ είναι οι χιλιάδες παραβάσεις που έχει βεβαιώσει η Ελληνική Αστυνομία αλλά και η Δημοτική Αστυνομία της Αθήνας οι οποίες αφορούν την κατάληψη σε ράμπες, θέσεις στάθμευσης ΑμεΑ και διαδρόμους όδευσης τυφλών. Η παράνομη στάθμευση είναι αντικοινωνική συμπεριφορά κι αυτό είναι γνωστό σε όλους.
Θα περίμενε κανείς ότι με τα χρόνια τουλάχιστον το φαινόμενο της κατάληψης του ζωτικού χώρου αλλά και των υποδομών πρόσβασης των ΑμεΑ θα είχε εξαλειφθεί. Και πως οι «ευφάνταστες» και παράλληλα ντροπιαστικές φωτογραφίες που δημοσιεύονται κατά καιρούς στα social media με αυτοκίνητα σκαρφαλωμένα σε πεζοδρόμια, ποδηλατόδρομους, σε στάσεις λεωφορείων και παρκαρισμένα με το «έτσι θέλω» σε θέσεις πάρκινγκ ΑμεΑ και σε ράμπες είναι μεμονωμένα περιστατικά.
Ωστόσο, παρά τη μηδενική ανοχή που δείχνουν τόσο η δημοτική αστυνομία όσο και η ΕΛΑΣ, αρκετές χιλιάδες οδηγoί συνεχίζουν απτόητοι να περιφρονούν τις ανάγκες μετακίνησης χιλιάδων ανθρώπων. Πρόκειται για ένα θέμα παιδείας και αλλαγής οδικής κουλτούρας, παράγοντες που δεν έχουν ωριμάσει όσο θα έπρεπε στην ελληνική κοινωνία, αλλιώς δεν θα υπήρχαν αυτά τα απογοητευτικά νούμερα.
Χιλιάδες παραβάσεις σε ράμπες ΑμεΑ και διαδρόμους όδευσης τυφλών
Δυστυχώς τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παραχώρησε στη LiFO o Θωμάς Γεωργιάδης, αντιδήμαρχος Δημοτικής Αστυνομίας και Δημoσίων Κοινοχρήστων Χώρων, αλλά και η Ελληνική Αστυνομία, οι βεβαιωμένες παραβάσεις για αυτή την ακραία αντικοινωνική συμπεριφορά είναι χιλιάδες. Μόνο για το πρώτο τετράμηνο του 2024 έχουν βεβαιωθεί από τη Δημοτική Αστυνομία Αθηνών 1.853 παραβάσεις στάθμευσης σε ράμπες διάβασης ΑμεΑ και σε διαδρόμους τυφλών.
Ακόμη χειρότερη είναι η εικόνα με βάση τα στοιχεία που έδωσε στη LiFO η Ελληνική Αστυνομία. Ο αριθμός των παράνομων σταθμεύσεων σε ράμπες και θέσεις ΑμεΑ, σύμφωνα με τη Διεύθυνση Τροχαίας Αττικής, ανέρχεται στις 3.806 βεβαιωμένες παραβάσεις στην Αθήνα, οι οποίες επίσης αφορούν μόνο το πρώτο τετράμηνο του 2024.
Αντίστοιχα, για το 2022 και το 2023, η Τροχαία είχε βεβαιώσει συνολικά 13.863 τέτοιες παραβάσεις.
Επί δημαρχίας Κώστα Μπακογιάννη υλοποιήθηκε ένα πρόγραμμα έξυπνης αποτρεπτικής στάθμευσης στις 7 δημοτικές κοινότητες. Εγκαταστάθηκαν έξυπνοι ασύρματοι αισθητήρες σε 831 διαβάσεις και ράμπες ΑμεΑ, οι οποίοι, όταν καταλαμβάνονται από ασυνείδητους οδηγούς, στέλνουν απευθείας σήμα στη Δημοτική Αστυνομία, που παρεμβαίνει άμεσα για να επιβάλει πρόστιμα και ποινές.
Το μέτρο προφανώς λειτούργησε αποτρεπτικά, σε συνδυασμό με τη μηδενική ανοχή που δείχνουν για το ζήτημα τόσο η Δημοτική Αστυνομία όσο και η Τροχαία. «Για παραβάσεις οι οποίες επιδεικνύουν προφανώς αντικοινωνική συμπεριφορά, όπως οι παράνομες σταθμεύσεις οχημάτων σε ράμπες, θέσεις ΑμεΑ, πεζοδρόμια, πεζόδρομους, δίνεται ιδιαίτερη βαρύτητα από τις υπηρεσίες μας, επιδεικνύοντας μηδενική ανοχή σε βάρος των παραβατών οδηγών», αναφέρει η Κωνσταντία Δημογλίδου, εκπρόσωπος της ΕΛΑΣ, η οποία μας παραχώρησε και τα σχετικά στοιχεία.
Ωστόσο, παρά τη μηδενική ανοχή, αρκετές χιλιάδες οδηγoί συνεχίζουν απτόητοι να περιφρονούν τις ανάγκες μετακίνησης χιλιάδων ανθρώπων. Πρόκειται για ένα θέμα παιδείας και αλλαγής οδικής κουλτούρας, παράγοντες που δεν έχουν ωριμάσει όσο θα έπρεπε στην ελληνική κοινωνία, αλλιώς δεν θα υπήρχαν αυτά τα απογοητευτικά νούμερα.
Η μάστιγα του διπλοπαρκαρίσματος
Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αποδιοργανώνουν τελείως την κυκλοφορία στην πόλη είναι το διπλοπαρκάρισμα. Όσοι ακολουθούν αυτή την τακτική δημιουργούν πολλαπλά προβλήματα. Δεν παρακωλύουν μόνο την έξοδο ενός νόμιμα σταθμευμένου αυτοκινήτου, αλλά και τη διέλευση των υπολοίπων, αφού μειώνεται κατά πολύ η κυκλοφοριακή ικανότητα της οδού. Πολύ συχνά το διπλοπαρκάρισμα παρακωλύει και την απρόσκοπτη διέλευση των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς, καθώς λεωφορεία και τρόλεϊ δεν μπορούν να περάσουν λόγω της μείωσης της διατομής του δρόμου. Εν συνεχεία, το κυκλοφοριακό κομφούζιο επεκτείνεται και στους υπόλοιπους δρόμους που οδηγούν σ' αυτόν. Και τότε τη λύση τη δίνει ο γερανός της Δημοτικής Αστυνομίας ή της Τροχαίας...
Ο αντιδήμαρχος Δημοτικής Αστυνομίας Θωμάς Γεωργιάδης λέει στη LiFO ότι μία από τις στοχεύσεις της δράσης ενημέρωσης που ξεκίνησε η Δημοτική Αστυνομία στα τέλη του περασμένου Ιανουαρίου είναι να καθαρίσουν οι δρόμοι από το διπλοπαρκάρισμα. Η προσπάθεια αυτή, όπως μας εξηγεί, στοχεύει και στην αλλαγή κουλτούρας γύρω από αυτή την αντικοινωνική συμπεριφορά, η οποία είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο μέσα στην πόλη: «Το διπλοπαρκάρισμα είναι μια μάστιγα για τους δρόμους της πόλης και δημιουργεί σοβαρότατο πρόβλημα στην κυκλοφορία. Υπάρχει δυστυχώς μια τρομακτική αδιαφορία προς το κοινωνικό σύνολο», λέει.
Οι δράσεις ενημέρωσης των οδηγών, όπως αναφέρει, οι οποίες συνεχίζονται μέχρι σήμερα, αφορούν περιπολίες της Δημοτικής Αστυνομίας σε κεντρικές οδικές αρτηρίες της πόλης, στην Αριστοτέλους, την 3η Σεπτεμβρίου, την Πατησίων, την Αχαρνών, τη Φιλολάου, την Υμηττού, τη Σπύρου Μερκούρη, την Πανόρμου και τη Λένορμαν. Οι δημοτικοί αστυνομικοί αρχικά προειδοποιούν με τη σφυρίχτρα και τη σειρήνα τους παρανομούντες οδηγούς. Στην περίπτωση που ο οδηγός δεν απομακρύνει το όχημά του άμεσα ή δεν εμφανιστεί την ώρα της σύστασης, στα επόμενα λεπτά επιβάλλεται η ποινή.
Συχνά οι οδηγοί που σταθμεύουν τόσο ανεύθυνα βρίσκουν δικαιολογίες ή χρησιμοποιούν διάφορα τεχνάσματα για να αποφύγουν την κλήση: «Ένα συνηθισμένο κόλπο είναι να αφήνουν ένα σημείωμα με το τηλέφωνό τους πάνω, επικαλούμενοι κάποιον σοβαρό λόγο για τον οποίο διπλοπαρκάρουν», λένε στη LiFO αστυνομικοί της Δημοτικής Αστυνομίας που δουλεύουν στο πεδίο. Το τρικ όμως αυτό συνήθως δεν αποδίδει, γιατί δεν αποφεύγουν την κλήση ή ακόμη και τη μεταφορά του οχήματος με γερανό, όταν παρακωλύεται η κυκλοφορία, αφού, αν σε τρεις ώρες δεν έχει απομακρυνθεί το όχημα, κόβεται και δεύτερη κλήση. Κάποιοι δεν διστάζουν να παρουσιαστούν ακόμη και ως ΑμεΑ για να μπλοκάρουν χωρίς παρατράγουδα, όπως πιστεύουν, την κίνηση ενός δρόμου: «Πρόσφατα ένας οδηγός ζητούσε συγνώμη για το παράνομο παρκάρισμα με ένα σημείωμα στο παρμπρίζ στο οποίο έγραφε ότι είναι νεφροπαθής».
Οι παράνομοι παρκαδόροι νυχτερινών κέντρων και τα αυτοσχέδια πάρκινγκ
Ανάμεσα στα κόλπα που χρησιμοποιούνται στη νυχτερινή Αθήνα για την εξασφάλιση θέσεων στάθμευσης εκεί που δεν υπάρχουν είναι και η αυθαίρετη κατάληψη δημόσιων χώρων, που μπορεί να είναι τμήματα οδών και πεζοδρομίων, ακόμη και πλατειών. Η οριοθέτηση του πάρκινγκ και των θέσεων στάθμευσης σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι σχετικά... απλή διαδικασία. Μερικοί κώνοι ή μεταλλικά κιγκλιδώματα και το πάρκινγκ είναι έτοιμο! Στοχευμένες εξορμήσεις για τους παράνομους παρκαδόρους γίνονται από τις Ομάδες Ελέγχου και Πρόληψης Τροχαίων Ατυχημάτων (ΟΕΠΤΑ ): «Σημαντική στο έργο της αντιμετώπισης των παράνομων παρκαδόρων είναι η συνεισφορά και των ΟΕΠΤΑ, οι οποίες διαθέτουν την κατάλληλη τεχνογνωσία και εμπειρία για την ουσιαστική και αποτελεσματική αστυνόμευση της εν λόγω παραβατικής συμπεριφοράς», αναφέρει στη LiFO η Κωνσταντία Δημογλίδου.
Στις αρχές Απριλίου οι ομάδες αυτές της ΕΛΑΣ συνέλαβαν τέσσερα άτομα στο Κολωνάκι. Τρεις εκτελούσαν χρέη παρκαδόρου και ένας τέταρτος καταγράφηκε ως προσωρινά υπεύθυνος του καταστήματος. Οι παρκαδόροι έπαιρναν από τους πελάτες κλειδιά και αυτοκίνητα, δίνοντάς τους ένα αριθμημένο απόκομμα.
Κατά την αποχώρησή τους από από το κέντρο διασκέδασης, οι πελάτες πλήρωναν, χωρίς να παίρνουν βέβαια απόδειξη ή κάποιο άλλο φορολογικό παραστατικό. Σ' αυτές τις περιπτώσεις με το κλείσιμο του μπαρ ή του κλαμπ ο χώρος επιστρέφει και πάλι στη δημόσια χρήση. «Αναφορικά με την ύπαρξη παρκαδόρων οι οποίοι κατά παράβαση της ισχύουσας νομοθεσίας διευκολύνουν τη στάθμευση οχημάτων πελατών νυχτερινών κέντρων-καταστημάτων σε δημόσιους χώρους κατά τις νυχτερινές κυρίως ώρες, μεγαλύτερα προβλήματα παρατηρούνται σε περιοχές όπου λειτουργούν τέτοιου είδους καταστήματα, όπως είναι το Κολωνάκι, το Γκάζι, η Κηφισιά και η Γλυφάδα», εξηγεί η κ. Δημογλίδου σε σχετική ερώτησή μας.
Όπως αναφέρει, «καταβάλλονται προσπάθειες από τις υφιστάμενες υπηρεσίες μας, επιδιώκοντας την ελαχιστοποίηση, αν όχι την οριστική απάλειψη των κυκλοφοριακών προβλημάτων τα οποία δημιουργούνται, αλλά και την αντιμετώπιση του φαινομένου αυτού, ακολουθώντας την αυτόφωρη διαδικασία σε βάρος των υπευθύνων, προβαίνοντας ταυτόχρονα και στη βεβαίωση των σχετικών παραβάσεων παρανόμων σταθμεύσεων, με αφαίρεση των πινακίδων κυκλοφορίας. Παράλληλα, ενημερώνονται οι λοιπές συναρμόδιες υπηρεσίες (οικείοι ΟΤΑ και ΔΟΥ) για τις δικές τους περαιτέρω ενέργειες».
Σύμφωνα με τα στοιχεία που έδωσε στη LiFO η Ελληνική Αστυνομία, από το 2022 μέχρι σήμερα έχουν γίνει 26 συλλήψεις για παράνομη δραστηριοποίηση παρκαδόρων, ενώ «ανά τακτά χρονικά διαστήματα πραγματοποιούνται εποχούμενες περιπολίες, προκειμένου, σε περίπτωση που διαπιστωθούν εκ νέου παρόμοια προβλήματα, να επαναλαμβάνονται οι ειδικές εξορμήσεις, για τυχόν παράνομη εκ νέου δραστηριοποίηση των παρκαδόρων».
Η αστυνόμευση για την παράνομη δραστηριοποίηση παρκαδόρων και των αυτοσχέδιων πάρκινγκ που καταλαμβάνουν δρόμους και πεζοδρόμια όσο και οι έλεγχοι για την παράνομη στάθμευση στην Αθήνα από την ΕΛΑΣ γίνονται, όπως μας είπαν, «στο πλαίσιο των υπηρεσιακών δυνατοτήτων, σε συνδυασμό με τις λοιπές ημερήσιες ανελαστικές υποχρεώσεις».
Λίγοι αστυνομικοί, πολλές παραβάσεις
Μπορεί, λοιπόν, από την ΕΛΑΣ να επιδιώκεται η όσο το δυνατόν ομαλή και ασφαλής κυκλοφορία των πεζών και των οχημάτων, και να εφαρμόζονται κάθε φορά οι ποινές που προβλέπονται, ωστόσο, η παράνομη στάθμευση φαντάζει ανίκητη. Κι αυτό γιατί, πέρα από την κυριαρχούσα νοοτροπία «του παρκάρω όπου βρίσκω», το προσωπικό της ΕΛΑΣ, όπως αναφέρθηκε, έχει και άλλες, ανελαστικές, ημερήσιες υποχρεώσεις.
Είναι γνωστό πρόβλημα η έλλειψη αστυνομικών στα τμήματα, η οποία και σε αυτή την περίπτωση δεν βοηθάει για να παταχθεί αποτελεσματικά σε επίπεδο ελέγχων η παράνομη στάθμευση. Εδώ και αρκετά χρόνια πάρα πολλοί αστυνομικοί απασχολούνται για τη φύλαξη πολιτικών, δικαστικών, επιχειρηματιών και δημοσιογράφων.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα αστυνομικά τμήματα να έχουν λιγότερους αστυνομικούς και να μην επαρκούν για τις περιπολίες. Αδυναμία να αστυνομεύσουν τέτοια φαινόμενα σε τακτική τουλάχιστον βάση υπάρχει και από τη Δημοτική Αστυνομία: «Οι δυνάμεις της Δημοτικής Αστυνομίας είναι μικρές.
Έχει 450 υπαλλήλους στο σύνολό της. Στον δρόμο βρίσκονται 300 συνολικά σε όλες τις βάρδιες», αναφέρει ο αντιδήμαρχος Δημοτικής Αστυνομίας. Και ενώ, όπως λέει, οι δυνάμεις είναι μικρές, «το φάσμα των ελέγχων είναι ευρύτατο». Κι αυτό γιατί, όπως εξηγεί, πέρα από τον έλεγχο της παράνομης στάθμευσης, η Δημοτική Αστυνομία είναι επιφορτισμένη και με το βάρος των ελέγχων στα υγειονομικά καταστήματα, οι οποίοι περιλαμβάνουν από τα παράνομα τραπεζοκαθίσματα μέχρι την ηχορύπανση και την τήρηση των ωραρίων, ζητήματα που επίσης δοκιμάζουν την ποιότητα της καθημερινότητας των κατοίκων στην Αθήνα.
Μεγάλα ξενοδοχεία της Αθήνας παρκάρουν τις λιμουζίνες και τα πολυτελή αυτοκίνητα σε δύο και τρεις σειρές πάνω στα πεζοδρόμια σε κεντρικά σημεία της πόλης και δεν κουνιέται φύλλο: «Σε ξενοδοχεία με τόσο μεγάλη κίνηση θα έπρεπε να υπάρχει μόνιμα ένας αστυνομικός απ' έξω για να περιπολεί», μας λένε, κάτι που φαντάζει αδύνατο με το υπάρχον προσωπικό που βγαίνει στους δρόμους.
Η εικόνα σε επίπεδο ελέγχων θα αλλάξει προς το καλύτερο με την πρόσληψη 181 νέων αστυνομικών στη Δημοτική Αστυνομία: «Η πρόσληψη των νέων αστυνομικών θα βοηθήσει πολύ», λέει ο Θ. Γεωργιάδης. Λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών του ΑΣΕΠ, όμως, αλλά και της εκπαίδευσης που θα απαιτηθεί στη συνέχεια, το πιο πιθανό είναι ότι οι νέοι αστυνομικοί θα αναλάβουν δράση, στην καλύτερη περίπτωση, στο τέλος του 2024.
Ρεκόρ παράνομης στάθμευσης στο Κολωνάκι
Δεν είναι όμως μόνο το διπλοπαρκάρισμα που μειώνει το πλάτος των δρόμων, προκαλώντας κυκλοφοριακό χάος. Η ζωή των Αθηναίων γίνεται αβίωτη από τη συστηματική κατάληψη πεζοδρομίων με παρκαρισμένα αυτοκίνητα. Ο ζωτικός χώρος των πεζών μειώνεται και η ποιότητα της ζωής τους υποβαθμίζεται, όχι μόνο εξαιτίας της άναρχης στάθμευσης, αλλά και από την επιβάρυνση του αστικού περιβάλλοντος που προκαλούν οι χιλιάδες τόνοι αέριων ρύπων που εκλύονται στην ατμόσφαιρα εξαιτίας της άσκοπης μετακίνησης και των επιπλέον χιλιομέτρων που κάνουν χιλιάδες οδηγοί για την ανεύρεση μιας θέσης πάρκινγκ. Μόνο το πρώτο τετράμηνο του 2024 βεβαιώθηκαν συνολικά 184.955 παραβάσεις του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας για παράνομη στάθμευση από τη Δημοτική Αστυνομία στα διοικητικά όρια του δήμου Αθηναίων. Από αυτές, οι 8.359 αφορούσαν και αφαίρεση πινακίδων κυκλοφορίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΑΣ, οι βεβαιωθείσες παραβάσεις παράνομης στάθμευσης για την Αθήνα ανήλθαν σε 58.047 για το 2022, σε 60.494 για το 2023, ενώ το πρώτο τετράμηνο του 2024 καταγράφονται 38.828 παραβάσεις. Τα σκήπτρα στην παράνομη στάθμευση κρατάει το Κολωνάκι, αφού οι περισσότερες κλήσεις για παράνομη στάθμευση έχουν κοπεί σε δρόμους της συγκεκριμένης περιοχής.
Σύμφωνα με τα στοιχεία της Δημοτικής Αστυνομίας Αθηνών για το 2023, την πρωτιά κατέχει η οδός Αμερικής με 2.063 κλήσεις και ακολουθούν η Πατριάρχου Ιωακείμ με 1.904 κλήσεις και η οδός Κανάρη με 813. Στην πλατεία Δεξαμενής έχουν βεβαιωθεί 644 κλήσεις, ενώ ψηλά στην κατάταξη βρίσκεται η Βλαδίμηρου Μπένση με 598 κλήσεις, η Δεινοκράτους με 405 και η Κουμπάρη με 331 κλήσεις. Όπως μάθαμε, η Δημοτική Αστυνομία, με τις περιορισμένες δυνάμεις που έχει, κυνηγάει κυρίως την παράνομη κατάληψη θέσεων στάθμευσης των μόνιμων κατοίκων, ενώ επιβλέπει συστηματικά αν καταβάλλεται το αντίτιμο στις θέσεις ελεγχόμενης στάθμευσης των επισκεπτών. Το PARKinATHENS, το Σύστημα Ελεγχόμενης Στάθμευσης, περιλαμβάνει 12 συνολικά ζώνες μέσα στα όρια του δήμου Αθηναίων και 4 βασικές κατηγορίες θέσεων στάθμευσης, για οχήματα επισκεπτών, μόνιμων κατοίκων, ειδικών θέσεων και δικύκλων. Το σύστημα καλύπτει 5.177 θέσεις οχημάτων κατοίκων, 3.463 θέσεις επισκεπτών, 1.604 θέσεις δικύκλων και 1.000 ειδικές θέσεις ΑμεΑ.
Οι οδηγοί έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν την εφαρμογή myAthenspass και να σταθμεύουν μέσω του κινητού τους, χωρίς να αναζητούν κάρτες στάθμευσης. Η εφαρμογή δείχνει σε real time τις διαθέσιμες θέσεις, οπότε μειώνει και τον χρόνο ανεύρεσης κενής θέσης. Μ' αυτόν τον τρόπο, ο οδηγός γλιτώνει τις άσκοπες βόλτες και η πόλη γλιτώνει την έκλυση επιπλέον ρύπων.
Ο Κώστας Μπακογιάννης το 2020 προέτρεπε τους οδηγούς να κατεβάσουν την εφαρμογή, δημοσιοποιώντας και ένα σχετικό βίντεο στο οποίο έλεγε «Για να μη σας γράφουμε, μη μας γράφετε. Κατεβάστε λοιπόν την εφαρμογή του δήμου Αθηναίων myAthensPass και εύκολα και γρήγορα μπορείτε να παίρνετε τον χώρο σας στην ελεγχόμενη στάθμευση». Σήμερα και ο Χάρης Δούκας προτρέπει τους οδηγούς προς την ίδια κατεύθυνση: «Τα παραδοσιακά συστήματα στάθμευσης, με τις ανεπάρκειες και τους περιορισμούς τους, πλέον έχουν δώσει τη θέση τους σε έξυπνες λύσεις στάθμευσης, προαναγγέλλοντας μια νέα εποχή αστικής κινητικότητας», λέει στο μήνυμά του για την ελεγχόμενη στάθμευση. «Κατεβάζοντας στο κινητό μας τηλέφωνο την εφαρμογή myAthensPass, παρκάρουμε σε μία από τις ελεγχόμενες θέσεις στάθμευσης στο κέντρο της Αθήνας σε λιγότερο από ένα λεπτό», προσθέτει σε άλλο σημείο. Το ζήτημα είναι, βέβαια, ότι στον ταλαιπωρημένο κυκλοφοριακά αστικό ιστό της Αθήνας μπαίνουν καθημερινά πάνω από ένα εκατομμύριο αυτοκίνητα και είναι μάλλον ανέφικτο να εξυπηρετηθούν από τις υπάρχουσες θέσεις πάρκινγκ.
Η μάχη για τα τουριστικά λεωφορεία
Η μεγάλη πρόκληση αυτήν τη στιγμή για την Αθήνα, το κυκλοφοριακό πρόβλημα της πόλης και την απελευθέρωση θέσεων στάθμευσης είναι η διαχείριση των τουριστικών λεωφορείων, τα οποία αυξάνονται και πληθύνονται, λόγω της τουριστικής κίνησης που ανεβάζει συνεχώς στροφές.
Στις περιοχές που σταθμεύουν «μειώνεται η διατομή των δρόμων, αφού καταλαμβάνεται μέρος των λωρίδων κυκλοφορίας και δημιουργούνται μεγάλες ουρές. Αυτό παρατηρείται και στην Αρδηττού και στη Λ. Αμαλίας και στη Λ. Βασιλέως Κωνσταντίνου και στη Συγγρού. Ιδιαίτερα η Λ. Αμαλίας καθημερινά μετατρέπεται σε έναν ατελείωτο χώρο πάρκινγκ τουριστικών λεωφορείων», λέει στη LiFO o Ευάγγελος Ματσούκης, συγκοινωνιολόγος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Πατρών. Ο καθηγητής υποστηρίζει ότι «τα τουριστικά λεωφορεία, η κίνηση, οι διαδρομές και οι χώροι στάθμευσης των λεωφορείων αυτών είναι μία από τις σοβαρότερες συνιστώσες στο κυκλοφοριακό πρόβλημα του κέντρου της Αθήνας. Ένα θέμα το οποίο απασχολεί για περισσότερο από 25 χρόνια και ουδέποτε έχει αντιμετωπιστεί σοβαρά».
Τα 11 σημεία στάθμευσης που απορρίπτονται
Τον Ιούνιο του 2023 με απόφαση του δημοτικού συμβουλίου ο δήμος Αθηναίων προχώρησε στη δημιουργία 11 σημείων στάσης και στάθμευσης τουριστικών λεωφορείων σε όλη την πόλη. Βάσει του σχεδιασμού, στα σημεία αυτά θα μπορούσαν να σταματούν και να σταθμεύουν τα τουριστικά λεωφορεία από τις 9 το πρωί έως και τις 6 το απόγευμα. Παράλληλα, απαγορεύτηκε η στάθμευση στη Λεωφόρο Αμαλίας και επιτράπηκε μόνο η στάση σε δύο σημεία. Για τα διώροφα «hop on-hop off» προβλέφθηκε μόνο στάση για αποβίβαση και επιβίβαση, στο Καλλιμάρμαρο και στο Σύνταγμα.
Πρόσφατα ο Κώστας Μπακογιάννης ανέφερε ότι κατάσταση με τα τουριστικά λεωφορεία μέρα με τη μέρα δυσκολεύει. Και εγκάλεσε τη δημοτική αρχή ότι «δεν έχει ακολουθήσει το παράδειγμά μας και δεν έχει επικαιροποιήσει τον σχεδιασμό για τη ρύθμιση στάσης και στάθμευσης των λεωφορείων».
Πράγματι ο δήμος Αθηναίων δεν σκοπεύει να ακολουθήσει το σχέδιο Μπακογιάννη: «Η προηγούμενη δημοτική αρχή είχε επιλέξει αυτά τα 11 σημεία. Αυτό για εμάς είναι η τελευταία λύση που μπορούμε να σκεφτούμε», λέει στη LiFO o Θ. Γεωργιάδης. Ο αντιδήμαρχος Δημοτικής Αστυνομίας υποστηρίζει ότι πρόκειται για ένα σχέδιο το οποίο και πάλι επιτρέπει στα τουριστικά λεωφορεία να κινούνται μέσα στον αστικό ιστό, πολλές φορές μάλιστα άσκοπα, όπως λέει: «Γιατί όταν ένα λεωφορείο δεν θα βρίσκει, για παράδειγμα, θέση στο ένα σημείο, θα μετακινείται στο επόμενο ή και ακόμη σε ένα άλλο, αν δεν βρίσκει ούτε και εκεί».
Ποια είναι η λύση όμως που προτείνει η νέα δημοτική αρχή; «Η πρόθεσή μας αυτήν τη στιγμή είναι να βρεθεί ένας μεγάλος χώρος που να σηκώσει μεγάλο αριθμό πούλμαν, τα οποία θα πηγαίνουν εκεί, ούτως ώστε να φύγουν εντελώς μέσα από τον ιστό της πόλης. Να φέρνουν δηλαδή τον επισκέπτη και να μη μένουν μέσα στον αστικό ιστό».
Εκατοντάδες τουριστικά λεωφορεία στην Αθήνα
Σήμερα στο κέντρο της πόλης μπορεί να κυκλοφορούν ακόμη και 300 λεωφορεία, όπως λέει στη LiFO o Άρης Μαρίνης, πρόεδρος της Γενικής Πανελλαδικής Ομοσπονδίας Επιχειρήσεων Τουρισμού (ΓΕΠΟΕΤ), ο οποίος δραστηριοποιείται εδώ και χρόνια στο επιχειρείν των τουριστικών λεωφορείων.
Ο αριθμός αυτός, όπως μας εξηγεί, δεν είναι σταθερός. Εξαρτάται από τα κρουαζιερόπλοια που θα καταπλεύσουν στον Πειραιά. Παράλληλα, στην πόλη, όπως μας λέει, κινούνται τα τουριστικά λεωφορεία που εκτελούν τις εκδρομές των σχολείων, τα λεωφορεία που έρχονται από την επαρχία με γκρουπ αλλά και λεωφορεία με τουρίστες που έρχονται από το εξωτερικό.
Ο ίδιος υποστηρίζει ότι «τα 11 σημεία έδιναν κάποια λύση στο πρόβλημα, όχι στο 100%, αλλά σε ένα μεγάλο ποσοστό». Αναφέρει ότι τα 11 αυτά σημεία επιλέχθηκαν κατόπιν διαβούλευσης που έκανε η δημοτική αρχή με τους εκπροσώπους του κλάδου. Ωστόσο, μας εξηγεί, «αυτό που ζητάμε ως ομοσπονδία εδώ και 20 χρόνια είναι να δημιουργηθεί ένα υπόγειο πάρκινγκ μόνιμης στάθμευσης των λεωφορείων, το οποίο ναι μεν στην αρχή φαίνεται ένα τεράστιο έργο, που ενδέχεται να αργήσει, ωστόσο πολλά έργα αργούν στην Ελλάδα, όμως κάποια στιγμή τα απολαμβάνουμε και εξυπηρετούν τους πολίτες για πάντα». Ο κυρίαρχος στόχος, υποστηρίζει, «είναι να δημιουργήσουμε μια υποδομή τέτοια που να είναι φιλόξενη για όλο τον κόσμο. Και για τους κατοίκους της Αθήνας αλλά και για τους επισκέπτες της».
Το πρόβλημα με το οποίο είναι αντιμέτωπη η Αθήνα σε άλλες χώρες έχει λυθεί προ πολλού. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το Λούβρο, στο οποίο έχει δημιουργηθεί ένας υπόγειος χώρος στάθμευσης. Ο Α. Μαρίνης υποστηρίζει ότι η Αθήνα έχει τις δικές της ιδιαιτερότητες και οι λύσεις πρέπει να είναι προσανατολισμένες σ' αυτές: «Η Αθήνα έχει μια ιδιαιτερότητα με την κρουαζιέρα και από εκεί προέρχεται ο μεγάλος όγκος των επισκεπτών, ο οποίος στη συνέχεια θα κινηθεί στο κέντρο της πόλης με τουριστικά λεωφορεία». Και προσθέτει: «Κυνηγήσαμε με την κεντρική διοίκηση, με την περιφέρεια, να φέρουμε καράβια στον Πειραιά. Τα φέραμε. Ο κόσμος που έρχεται είναι 60, 70 και 80 χρονών. Άρα η μετακίνησή τους είναι δύσκολη και το τουριστικό λεωφορείο είναι η προσφορότερη λύση για αυτούς. Αλλά και η απαίτησή τους. Οπότε, είναι τελείως διαφορετική η προσέγγιση που πρέπει να υπάρχει σε σχέση με το Παρίσι, το Λονδίνο ή τη Ρώμη, που δεν έχει τέτοιο κόσμο». Όταν έρχονται τα καράβια στον Πειραιά και πρέπει να ανέβουν 200 λεωφορεία στην Αθήνα, δημιουργείται στη συνέχεια αυτό το κομφούζιο. Οπότε, η δημιουργία ενός πάρκινγκ είναι αναγκαιότητα για να μην πνίγεται η πόλη.
Υποστηρίζει ότι αν υπήρχε «ένα τέτοιο υπόγειο πάρκινγκ, για παράδειγμα, στη Συγγρού, στο ύψος του Φιξ, οι τουρίστες θα έκαναν τον περίπατό τους στο κέντρο της Αθήνας που έχει ενδιαφέρον, θα ξαναέμπαιναν στο τουριστικό λεωφορείο και θα αποχωρούσαν». Ενώ τώρα τι γίνεται; «Έρχεται ένα λεωφορείο, φεύγει μέσα στην κίνηση και ψάχνει ένα σημείο να παρκάρει, δημιουργώντας επιπλέον κίνηση και ρύπους. Το ίδιο λεωφορείο ξαναμπαίνει στο κέντρο, άρα εμπλέκεται ξανά στην κίνηση της πόλης, έχοντας κάνει την ίδια μεγάλη διαδρομή. Ή ακόμη μπορεί να κάνει γύρους σε όλη την Αθήνα, επειδή δεν μπορεί να παρκάρει». Κανείς δεν θέλει, όπως ισχυρίζεται, αυτή την εικόνα, γιατί «δεν είμαστε μόνο επιχειρηματίες, ζούμε και μέσα σ' αυτή την πόλη. Και θέλουμε να έχουμε μία καλύτερη πόλη».
Η μελέτη και οι πυροσβεστικές λύσεις
Ο καθηγητής Ευ. Ματσούκης μάς λέει ότι η οριοθέτηση των χώρων στάθμευσης για τα τουριστικά λεωφορεία θα πρέπει να καθοριστεί από μια κυκλοφοριακή μελέτη, η οποία υποστηρίζει ότι πρέπει να γίνει το συντομότερο δυνατό: «Μια κυκλοφοριακή μελέτη κινήσεων τουριστικών λεωφορείων στον χώρο που περικλείεται από τις οδούς Π. Τσαλδάρη, Χαμοστέρνας, Καλλιρόης, Λαγουμιτζή, Συγγρού, Αρδηττού, Βασιλέως Κωνσταντίνου, Βασιλίσσης Σοφίας και Ελευθερίου Βενιζέλου» είναι, όπως λέει, μια αδήριτη αναγκαιότητα. Σπεύδει όμως να διευκρινίσει ότι «το ποιος θα είναι ο φορέας που θα αναθέσει τη μελέτη αυτή δεν είναι τόσο απλό». Μας εξηγεί ότι «εμπλέκονται το υπουργείο Μεταφορών και Υποδομών, το υπουργείο Τουρισμού, οι δήμοι από τους οποίους περνούν τα τουριστικά λεωφορεία και κυρίως ο δήμος Αθηναίων αλλά και ο ΟΛΠ, όσον αφορά το λιμάνι του Πειραιά». Χρειάζεται, όπως λέει, και έγκριση από την Περιφέρεια Αττικής αλλά και από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση.
Επειδή όμως η Αθήνα δεν μπορεί να περιμένει, θα μπορούσαν να οριστούν κάποιοι χώροι, ειδικά για την καλοκαιρινή σεζόν που θα αγριέψουν ακόμη περισσότερο τα πράγματα: «Είναι πρόδηλο ότι η μελέτη αυτή θα αργήσει. Ωστόσο η πόλη εν τω μεταξύ θα πρέπει να ζήσει, οπότε θα πρέπει να προκριθούν κάποιες πυροσβεστικές λύσεις», εξηγεί. Στις πυροσβεστικές αυτές λύσεις ο καθηγητής καταγράφει μία σειρά χώρων στάθμευσης, κάποιοι από τους οποίους, όπως μάθαμε από τους επιχειρηματίες του χώρου, προτάθηκαν και από αυτούς και στη σημερινή διοίκηση του δήμου Αθηναίων: «Ένας από αυτούς είναι ο χώρος στο Ζάππειο όπου στάθμευαν και παλιότερα τα λεωφορεία. Πρόκειται για χώρο ιδιωτικό, οπότε απαιτούνται σχετικές συνεννοήσεις», λέει. Μας εξηγεί ότι «θα μπορούσαν να φιλοξενηθούν άνετα περί τα 100 λεωφορεία, τα οποία θα εξαφανίζονταν από την κυκλοφορία των κεντρικών λεωφόρων». Ένα άλλο σημείο «είναι ο χώρος των Ολυμπιακών Εγκαταστάσεων του Φαλήρου. Προσωρινή λύση επίσης θα μπορούσε να είναι και ο χώρος πάρκινγκ του εστιατορίου Διόνυσος, ο προαύλιος χώρος του θεάτρου της Δώρας Στράτου και η γύρω περιοχή. Πρόκειται για σημεία τα οποία έχουν προταθεί και παλιότερα. Διαθέσιμοι ελεύθεροι χώροι υπάρχουν και στο Γκάζι, το οποίο επίσης μπορεί να αποτελέσει μια πυροσβεστική λύση», υποστηρίζει ο καθηγητής.
Το πρόβλημα της παράνομης στάθμευσης είναι μια βαθιά αντικοινωνική συμπεριφορά, η οποία δυστυχώς κυριαρχεί σε πολλούς οδηγούς, εξαιτίας των οποίων η πόλη χάνει τον ζωτικό της χώρο και χιλιάδες άνθρωποι αδυνατούν να μετακινηθούν.
Παράλληλα, η διαχείριση της κίνησης και της στάθμευσης των τουριστικών λεωφορείων αποτελεί έναν σοβαρό παράγοντα που φρενάρει τη βιώσιμη αστική κινητικότητα και ο δήμος Αθηναίων θα πρέπει να βρει άμεσα λύση.
