Ο τρόμος του κόρακα
του Βασίλη Οικονόμου
*
Μια έντονη εικόνα της παιδικής μου ηλικίας, ασαφής ως προς τα όρια φαντασίας-πραγματικότητας: είναι καλοκαίρι, μαζεύαμε κεράσια με τη γιαγιά μου. Φεύγοντας, ξεμάκρυνα μονάχος, τα χόρτα μου ήταν μέχρι τη μέση, σε κάποιο βήμα πάτησα τη ράχη από ένα μπλε γυαλιστερό φίδι -έτσι το θυμάμαι. Σύρθηκε τρομαγμένο, τρόμαξα κι εγώ και γύρισα πίσω κλαίγοντας...
Με γοήτευαν πολύ τα θραύσματα του απόκοσμου στην καθημερινή ζωή. Όλη μου η περιέργεια για τα πιθανά μυστικά και τους κινδύνους του κόσμου πέρα απο το εγκατεστημένο φαίνεσθαι, έβρισκε γόνιμο έδαφος για να ικανοποιηθεί στην ενασχόλησή μου με την τηλεοπτική ποπ κουλτούρα, αγορίστικα περιοδικά και την προφορική διδαχή της τοπικής θρησκευτικής λαογραφίας και παράδοσης. Απελευθερωτικά σε ό,τι είχε να κάνει με τα πρώτα, σε αντίθεση με την αυστηρότητα, τις δυσειδαιμονίες, και τα ενοχικά φορτία της θρησκείας .
Βλέποντας μετά από 6 χρόνια το ντοκυμαντέρ "Τρόμος του κόρακα", μπορεί τελικά να επικράτησε ως η καταγραφή του τόπου, των ανθρώπων και μιας πλούσιας παράδοσης και ντοπιολαλιάς με το σκιάχτρο ως παράλληλο σύμβολο, αλλά και μια επιπλέον ερμηνεία είναι η αναπαράσταση της άγουρης παιδικής αντίληψης απ' τα καλοκαίρια στο χωριό μου, το Κυπαρίσσι Γρεβενών, μιας εποχής ενθουσιασμού και αναζήτησης.
Σαν να ένιωθα οτι οι αγρότες-δημιουργοί των σκιάχτρων συμμερίζονταν την πίστη μου σε κάτι το μεταφυσικό, σε μια μαγική ιδιότητα που εμφυσούσαν στο "αγροτικό εργαλείο", το ψάθινο alter ego τους. Υποσυνείδητα ίσως και μια αντιστοιχία του συμβόλου του σταυρού με το κρεμασμένο σκιάχτρο και μια ελπίδα ότι κι ο ενήλικος κόσμος διατηρεί κάποια ίχνη μαγείας των ελεύθερων συνειρμών της παιδικής σκέψης.
"Η ορεινή Ελλάδα με τα χωριά της είναι το μοναδικό ανεξερεύνητο τοπίο της χώρας...". Με όχημα τα εναπομείναντα σκιάχτρα στη Δυτική Μακεδονία, ένα οδοιπορικό στον Τόπο και στο Χρόνο. Στους κατοίκους της υπαίθρου που παλεύουν να ανασυνταχτούν έπειτα από το δραστικό περιορισμό της αγροτικής δραστηριότητας. Μια βουτιά στη Μνήμη και στο παρελθόν της ελληνικής υπαίθρου. Γύρω από τα σκιάχτρα, θεματοφύλακες μιας άλλης εποχής, στήνεται ένα σκηνικό μάχης ανάμεσα στον άνθρωπο και τη φύση. Διηγήσεις ανθρώπων δίνουν σάρκα και οστά στις περίτεχνες, συχνά, αυτές κατασκευές που αποτέλεσαν, εκτός από μέσο επιβολής φόβου, μια ανεξάντλητη πηγή μεταφυσικών μύθων και δεισιδαιμονιών.
