Το "Aquarius" χωρίς σημαία
ή
Tο ναυάγιο της Ευρώπης
Το κύριο άρθρο (24.09.2018) της γαλλικής εφημερίδας Le Monde για τις απάνθρωπες μεταναστευτικές πολιτικές της Ευρώπης. Δημοσιογράφος της σε ειδική αποστολή καλύπτει το τελευταίο ταξίδι του ανθρωπιστικού πλοίου και τις δυσκολίες που συναντάει.
Editorial
Το "Aquarius" χωρίς σημαία ή το ναυάγιο της Ευρώπης
LE MONDE | 24.09.2018
Δυσοίωνη αυτή η Κυριακή της 23 Σεπτεμβρίου για το "Aquarius", το πλοίο που ναύλωσαν οι ΜΚΟ SOS Méditerranée και Médecins sans frontières. 'Οντας το τελευταίο ανθρωπιστικό πλοίο που περιπολεί ακόμη στ' ανοιχτά των λιβυκών ακτών προσπαθώντας να σώσει μετανάστες ή πρόσφυγες που κινδυνεύουν, το "Aquarius" είχε ήδη ένα δύσκολο ταξίδι τον Ιούνη, όταν η νέα ιταλική κυβέρνηση, κι έπειτα η Μάλτα, αρνήθηκαν να αποβιβάσει στα λιμάνια τους τους εκατοντάδες ανθρώπους που είχε σώσει, πριν τελικά τους κάνει δεκτούς η Ισπανία.
Η Κυριακή αυτή της 23 Σεπτεμβρίου σημαδεύτηκε όμως με ακόμη πιο μελανά χρώματα. Υπάρχει φόβος ότι μπορεί και να σημάνει το τέλος της επιχείρησης, της οποίας το Aquarius ήταν το σύμβολο, αναλαμβάνοντας πρακτικά και θαρραλέα το στοιχειώδες ανθρωπιστικό καθήκον της διάσωσης ζωών, μεταφέροντας σε ασφαλή λιμάνια άνδρες, γυναίκες και παιδιά έτοιμους για όλα προκειμένου να γλιτώσουν από την κόλαση της Λιβύης όπου τους έριξε η μετανάστευσή τους. Ας θυμίσουμε στους αδιάφορους ότι 1700 άνθρωποι έχουν ήδη χάσει τη ζωή τους στην κεντρική Μεσόγειο από την αρχή της χρονιάς.
Πριν το χάραμα, την Κυριακή αυτή, ένα θερμό επεισόδιο στο ανοιχτό πέλαγος έφερε αντιμέτωπους την λιβυκή ακτοφυλακή με το ανθρωπιστικό πλοίο το οποίο είχε εντοπίσει ένα πλοιάριο που διέτρεχε άμεσο κίνδυνο και είχε ξεκινήσει τη διάσωση των 47 επιβαινόντων –Λίβυοι στην πλειονοτητά τους που εγκατέλειπαν τη χώρα τους παραδωμένη στο απόλυτο χάος. Τότε, οι ακτοφύλακες της Τρίπολης, απειλώντας τους, τους διέταξαν να μην επέμβουν. Αν στο τέλος αποχώρησαν χωρίς να εμποδίσουν τη διάσωση, προειδοποίησαν ξεκάθαρα ότι η πρόσκαιρη συνεργασία που είχε απομείνει στ' ανοιχτά της Λιβύης θα έπαυε να ισχύει.
Η μακρά αυτή Κυριακή του Σεπτέμβρη τέλειωσε με την ύστατη υποβάθμιση για έναν καπετάνιο: την στέρηση της σημαίας του. Υπήρξε ήδη ένα Aquarius 1 που εγκαταλείφθηκε από το Γιβραλτάρ. Τώρα, είναι το Παναμά που αρνείται να καταχωρήσει το Aquarius 2. Αφαιρώντας του για δεύτερη φορά τη σημαία του, αφαιρούν και στους ευρωπαίους πολίτες το δικαίωμα να αμφισβητούν μία πολιτική που θέτει τα εθνικά ή ηπειρωτικά συμφέροντα μπροστά από την ανθρώπινη ζωή.
Από το πρώτο του ταξίδι, το Φεβρουάριο του 2016, ως τώρα, το Aquarius υποδέχθηκε 29.523 ανθρώπους, υπενθυμίζοντας αδιάκοπα πως κάθε ζωή αξίζει να σωθεί. Το Aquarius είναι επίσης ο πολύτιμος μάρτυρας των βιωμάτων των μεταναστών. Πάνω σ' αυτό, οι αφρικανές γυναίκες διηγήθηκαν τους βιασμούς που υπέστησαν στη Λιβύη, και οι άνδρες έδειξαν τις ουλές από τα χτυπήματα που δέχτηκαν στα κελιά.
Αυτός όμως ο λόγος, αυτή η τιμή, αυτό το καθήκον δεν είναι πια επίκαιρα. Ο άνεμος γύρισε. Κάτω από την πίεση μιας κοινής γνώμης που φανατίζεται από τους ξενοφοβικούς λόγους, η Ευρώπη ανέθεσε πάλι στη Λιβύη το ρόλο της αναχαίτησης των μεταναστών που αναλάμβανε αδιαμαρτύρητα πριν βυθιστεί το 2011 στον εμφύλιο πόλεμο. Σύμφωνα με το νέο αυτό δόγμα, η κατάσταση στην Τρίπολη βαίνει προς ομαλοποίηση. Θα ήταν επομένως φυσικό να παραδίδονται οι μετανάστες στα χέρια των αρχών της Λιβύης. Λίγη σημασία έχει, αν μόλις την περασμένη εβδομάδα, συμπλοκές μεταξύ φατριών προκάλεσαν δεκάδες, αν όχι εκατοντάδες νεκρούς στην Τρίπολη. Λίγη σημασία έχει αν ένα φρικτό σκλαβοπάζαρο βιντεοσκοπήθηκε πριν από μερικούς μήνες.
Το Aquarius ήταν η κακή συνείδηση μιας Ευρώπης ανίκανης να συμφωνήσει σε μια συλλογική στρατηγική για να αντιμετωπιστεί το ανθρωπιστικό δράμα στη Μεσόγειο. Αν το Aquarius εμποδιστεί και παροπλιστεί, οι ευρωπαίοι ιθύνοντες θα μπορούν καλύτερα να προσποιούνται πως ξεχνούν τους ανεπιθύμητους που πνίγονται κοντά στις ακτές τους. Είναι ανάξιο.
Le Monde
Μτφ. Σ.Σ.
