Το αρχείο του Καστοριανού φωτογράφου
Λεωνίδα Παπάζογλου
Μια ενότητα 2.528 γυάλινων αρνητικών (φωτογραφικών πορτραίτων), από την Καστοριά και την περιφέρειά της την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, δημοπρατείται στις 21-22 Φεβρ. από τον Οίκο Βέργος.
Ξενοδοχείο Athens Plaza - Τιμή εκκίνησης: € 50.000
Πληροφορίες
Στη συντριπτική τους πλειοψηφία διαστάσεων 130 x 180 mm., και αντίστροφα (στην ενότητα συμπεριλαμβάνεται επιπλέον και ένας αριθμός θραυσμάτων). (2.528) • Μείζονος ιστορικής και καλλιτεχνικής σημασίας ενότητα φωτογραφιών από το αρχείο του Καστοριανού φωτογράφου Λεωνίδα Παπάζογλου (1872-1918), ο οποίος μαζί με τον αδελφό και συνέταιρό του Παντελή, ξεκίνησαν τη σταδιοδρομία τους στα τέλη της δεκαετίας του 1890 και για τις επόμενες δύο δεκαετίες μονοπώλησαν τη φωτογραφική δραστηριότητα στην Καστοριά και την ευρύτερη περιοχή. Το παρόν αρχείο (τμήμα του συνολικού αρχείου γυάλινων πλακών του Λεωνίδα Παπάζογλου, το οποίο φυλασσόταν στο σπίτι του έως το 1993) καλύπτει τη μεταβατική, τόσο από πολιτική όσο και από πολιτισμική άποψη, περίοδο που διένυε η Καστοριά και η ευρύτερη περιοχή της, όπως άλλωστε και ολόκληρη η Μακεδονία στις αρχές του 20ού αιώνα, με ένα σημαντικό κομμάτι να εντάσσεται στην περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα και κατ’ επέκταση στα χρόνια πριν από την απελευθέρωση του 1912. • Το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου καλύπτουν αφενός τα ατομικά και ομαδικά πορτραίτα κατοίκων της περιοχής (ανάμεσά τους πορτραίτα αστών αλλά και χωρικών, πορτραίτα επιφανών προσώπων των διαφόρων κοινοτήτων καθώς και οικογενειακά και σχολικά πορτραίτα), αφετέρου τα πορτραίτα στρατιωτικών ή γενικότερα ενόπλων ποικίλης προέλευσης (Έλληνες αντάρτες, Βούλγαροι κομιτατζήδες, Τούρκοι στρατιώτες). Από αυτή την ενότητα ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι φωτογραφίες αγνώστων μακεδονομάχων αλλά και οι μακάβριες σκηνές θυμάτων της σφροδρής σύγκρουσης που ξέσπασε κατά τον Μακεδονικό Αγώνα. Σε μικρότερο βαθμό απεικονίζονται σκηνές από την καθημερινή ζωή (κοινωνικές εκδηλώσεις, γάμοι, κηδείες, γιορτές, αγροτικές εργασίες κ.τ.λ.). Αξίζει να σημειώσουμε ότι ο φωτογράφος έκανε προσεκτικό ρετούς σε κάθε πλάκα που έβγαζε και κατά συνέπεια το παρόν αρχείο παρουσιάζει ενδιαφέρον και από τεχνική άποψη, όσον αφορά την εφαρμογή του ρετούς στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. • Το αρχείο έχει ψηφιοποιηθεί και τμήμα του έχει εκτεθεί (σε εκτυπώσεις υψηλής ευκρίνειας) στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, στο Μουσείο Μπενάκη και αλλού. Για την ιστορία του παρόντος αρχείου και την αναλυτική περιγραφή του περιεχομένου του, από όπου αντλήθηκαν και οι παρούσες πληροφορίες, βλ. Λεωνίδας Παπάζογλου. Φωτογραφικά πορτραίτα από την Καστοριά και την περιοχή της την περίοδο του Μακεδονικού Αγώνα, Θεσσαλονίκη, Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, 2004 (Α´ έκδοση, Βραβείο καλύτερου φωτογραφικού λευκώματος της χρονιάς).
Οίκος Βέργος
Ο Κωστής Αντωνιάδης, φωτογράφος και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, γράφει (στο Fb) για την γνωριμία του με το έργο του Λεωνίδα Παπάζογλου και την πρόταση που του έγινε για να επιμεληθεί μία έκθεση με τις φωτογραφίες του.
Με αφορμή την αυριανή δημοπρασία της συλλογής των έργων του Λεωνίδα Παπάζογλου - μια σύντομη αναδρομή.
Ο Γιώργος Γκολομπίας γεννήθηκε το 1961 στο Βογατσικό Καστοριάς και σπούδασε Ιατρική στη Θεσσαλονίκη. Εξαιρετικά εύστοχος στην επισήμανση της λεπτομέρειας και ακριβής στην καταγραφή της τεκμηρίωσης θεωρείται από τους σημαντικότερους ερευνητές στο χώρο της ιστορικής φωτογραφίας. Έφυγε πρόωρα από τη ζωή σε ηλικία 48 ετών αφήνοντας παρακαταθήκη ανάμεσα σε άλλα τη συλλογή των έργων του Λεωνίδα Παπάζογλου.
Είχα την τύχη να τον γνωρίσω στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, όταν το 2004 μου παρουσίασε το έργο του Παπάζογλου με την πρόταση δημιουργίας μιας έκθεσης και την έκδοση ενός λευκώματος. Έχουν περάσει είκοσι χρόνια και θυμάμαι ακόμα την έκπληξη, τον θαυμασμό και την συγκίνηση που μου προκάλεσαν οι φωτογραφίες του (ψηφιοποιημένες όλες από γυάλινα αρνητικά). Η πρώτη έκθεση πραγματοποιήθηκε στο Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονικής το φθινόπωρο του 2004, και ακολούθησαν άλλες στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Το 2018 η οικογένεια Γκολομπία, στην οποία περιήλθε το φωτογραφικό αρχείο του, δώρισε στον Δήμο Καστοριάς 140 φωτογραφίες με σκοπό την μόνιμη έκθεσή τους και παραχώρησε την άδεια χρήσης 400 ψηφιακών αρχείων για τη συνολική προβολή του έργου του. Είχα την τύχη να επιμεληθώ και αυτή την έκθεση η οποία με την συνδρομή του Μουσείου Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης παρουσιάσθηκε στο Αρχοντικό Βέργου στην Καστοριά τον Νοέμβριο του 2018.
Αύριο 21/2 με ανάμικτα συναισθήματα θα περιμένω το αποτέλεσμα της δημοπρασίας της συλλογής των έργων του Λεωνίδα Παπάζογλου. Εύχομαι η συλλογή να παραμείνει ακέραια στην Ελλάδα, να συντηρηθούν οι γυάλινες πλάκες (το έχουν ανάγκη), να ολοκληρωθεί η τεκμηρίωσή τους και να αξιοποιηθεί πλήρως το περιεχόμενό τους.
Το παρακάτω βίντεο συνοδεύει την (μόνιμη;) έκθεση του Λεωνίδα Παπάζογλου στην Καστοριά.
